t.j.
status: obowiązujący
Rozporządzenie określa: 1) właściwość miejscową i tryb postępowania wojskowych komisji lekarskich, w tym sposób ustalania uszczerbku na zdrowiu żołnierza oraz związku jego śmierci ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby, jak również sposób ustalania zwiększenia uszczerbku na zdrowiu, terminy badań lekarskich, tryb kierowania na te badania, tryb wydawa- nia orzeczeń oraz zatwierdzania projektów orzeczeń, niezbędne elementy orzeczenia, a także tryb rozpatrywania od- wołań i sprzeciwów od tych orzeczeń; 2) niezbędną dokumentację lekarską i inne dokumenty, w tym dotyczące przebiegu i warunków służby wojskowej żoł- nierza, mogące stanowić podstawę orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej; 3) wykaz norm oceny uszczerbku na zdrowiu oraz wzór skierowania do wojskowych komisji lekarskich, jak również wzory orzeczeń wydawanych przez te komisje w sprawach uszczerbku na zdrowiu lub śmierci żołnierza wskutek wy- padku albo choroby.
1. Właściwość miejscową wojskowych komisji lekarskich do orzekania o uszczerbku na zdrowiu żołnierza wskutek wypadku lub choroby, a także o związku śmierci żołnierza ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby ustala się: 1) w stosunku do żołnierza czynnej służby wojskowej ze względu na miejsce stacjonowania jednostki wojskowej lub pododdziału jednostki wojskowej, w której pełni służbę; 2) w stosunku do pozostałych osób ze względu na miejsce ich zamieszkania. 2. Właściwość miejscowa: 1) Rejonowej Wojskowej Komisji Lotniczo-Lekarskiej w Warszawie właściwej wyłącznie w stosunku do żołnierzy za- wodowych – członków personelu latającego i naziemnego personelu lotniczego, 2) Rejonowej Wojskowej Komisji Morsko-Lekarskiej w Gdańsku w stosunku do żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową inną niż zawodowa oraz żołnierzy zawodowych zajmujących stanowiska służbowe na okrętach wojennych i innych jednostkach pływających Marynarki Wojennej oraz w jednostkach wojskowych Marynarki Wojennej, 3) Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej do spraw Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojsko- wego w Warszawie właściwej wyłącznie w stosunku do funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego oraz żołnierzy zawodowych wyznaczonych na stanowiska służbowe w tych służbach – obejmuje terytorium całego kraju.
Skierowanie do rejonowej wojskowej komisji lekarskiej zarządza z urzędu albo na wniosek osoby ubiegającej się o wydanie orzeczenia lekarskiego: 1) dowódca jednostki wojskowej – w stosunku do żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową w podległej jednostce; 2) szef (kierownik, dyrektor) jednostki organizacyjnej albo kierownik komórki organizacyjnej – w stosunku do podległych żołnierzy; 3) bezpośredni przełożony – w stosunku do dowódcy jednostki wojskowej; 4) Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego albo Szef Służby Wywiadu Wojskowego – w stosunku do podległych funk- cjonariuszy oraz żołnierzy wyznaczonych na stanowiska służbowe w tych służbach; 5) szef wojskowego centrum rekrutacji właściwy ze względu na miejsce wypadku, któremu uległa osoba powołana do czynnej służby wojskowej w drodze do miejsca i z miejsca wykonywania czynności lub w drodze z miejsca zamiesz- kania do jednostki wojskowej i z powrotem – w stosunku do tej osoby; 6) kierownik instytucji krajowej albo instytucji zagranicznej – w stosunku do żołnierzy oddelegowanych do pełnienia obowiązków służbowych w tej instytucji, którzy ulegli wypadkowi; 7) przewodniczący: a) wojskowej komisji lekarskiej wyższego stopnia, zwanej dalej „Centralną Wojskową Komisją Lekarską”, b) rejonowej wojskowej komisji lekarskiej – w stosunku do każdego żołnierza, jeżeli w toku orzekania o zdolności do służby wojskowej ustalono schorzenie pozostające w związku ze szczególnymi właściwościami i warunkami służby wojskowej; 8) Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji – w pozostałych przypadkach.
1. Organ wojskowy kierujący żołnierza do rejonowej wojskowej komisji lekarskiej przekazuje tej komisji wszystkie posiadane informacje oraz dokumenty, które dotyczą wypadku lub choroby żołnierza i mogą mieć znaczenie dla ustalenia związku choroby lub następstw wypadku ze służbą wojskową. 2. Na wniosek przewodniczącego wojskowej komisji lekarskiej organ wojskowy, o którym mowa w ust. 1, przesyła tej komisji również inne dokumenty niezbędne do wydania orzeczenia. 3. Wzór skierowania do wojskowej komisji lekarskiej jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
1. Wojskowa komisja lekarska po otrzymaniu skierowania, o którym mowa w § 3, wyznacza datę badania lekarskiego i zawiadamia o tym badaniu żołnierza oraz organ wojskowy, o którym mowa w § 4 ust. 1, w terminie miesiąca od dnia otrzymania tego skierowania. 2. W przypadku konieczności wykonania dodatkowych badań diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych wojsko- wa komisja lekarska kieruje żołnierza niezwłocznie na dodatkowe badania. 3. W przypadku braku konieczności wykonania dodatkowych badań diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych lub uzyskania dodatkowej dokumentacji wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji medycznej.
1. Wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie po przeprowadzeniu badania lekarskiego, uwzględniając: 1) odpis przebiegu służby wojskowej z akt personalnych żołnierza; 2) informację o warunkach i przebiegu służby wojskowej dla celów wojskowych komisji lekarskich; 3) całość dokumentacji medycznej, w tym kart informacyjnych z leczenia szpitalnego, historii choroby z leczenia ambu- latoryjnego, zaświadczeń lekarskich, wyników badań obrazowych, specjalistycznych lub laboratoryjnych, dotyczą- cych ustalania uszczerbku na zdrowiu żołnierza oraz związku jego śmierci ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby, jak również sposób ustalania zwiększenia uszczerbku na zdrowiu; 4) wyniki pomiarów czynników szkodliwych występujących w danym środowisku służby; 5) protokół powypadkowy. 2. Informację, o której mowa w ust. 1 pkt 2, uwzględniającą wykryte schorzenia i przebyte urazy wraz z ich przebiegiem i wynikiem leczenia, a także czynniki ryzyka wynikające ze szczególnych właściwości lub warunków służby na zajmowa- nych stanowiskach, sporządza lekarz jednostki wojskowej na podstawie badania lekarskiego, karty opisu stanowiska służ- bowego, karty badań profilaktycznych i okresowych oraz dokumentacji medycznej i orzeczniczo-lekarskiej żołnierza. 3. Wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie w terminie 7 dni od daty przedłożenia w jej siedzibie wymaganej dokumentacji, w tym wyników badań i konsultacji. 4. Orzeczenie o stopniu uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej albo choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej wydaje się po zakończeniu leczenia, jednak nie później niż przy zwolnieniu ze służby wojskowej. Orzeczenie o stopniu uszczerbku na zdrowiu może być wydane również przed zakończeniem leczenia, jeżeli uszczerbek na zdrowiu jest niewątpliwy. 5. Wojskowa komisja lekarska orzeka o stopniu uszczerbku na zdrowiu z urzędu, jeżeli podczas badania stwierdziła chorobę powstałą w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej. 6. Jeżeli wojskowa komisja lekarska nie może wydać orzeczenia z powodu braku dostatecznych dowodów, w szczegól- ności dotyczących schorzeń i śmierci oraz ich związku ze służbą wojskową, powiadamia o tym osoby, o których mowa w art. 509 ust. 2–5 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, zwanej dalej „ustawą”, informując je o konieczności dostarczenia dokumentów będących w ich posiadaniu, w terminie 14 dni. Komisja informuje wojskowy organ kierujący o potrzebie dostarczenia brakujących dokumentów w terminie 14 dni. 7. Po upływie terminu wyznaczonego do dostarczenia brakujących dokumentów wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie na podstawie posiadanych dokumentów.
1. Stopień uszczerbku albo zwiększenie stopnia uszczerbku na zdrowiu ustala się w procentach, według stanu zdro- wia żołnierza w dniu wydania orzeczenia. 2. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narządu albo układu, których funkcje były już upośledzone przed wypadkiem lub chorobą, stopień uszczerbku na zdrowiu określa się w wysokości różnicy między stopniem uszczerbku na zdrowiu po wypadku lub przebyciu choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej a stopniem upośledzenia istniejącego wcześniej. Jeżeli nie jest możliwe określenie, w jakim stopniu organ, narząd albo układ były upośledzone przed wypadkiem lub chorobą powstałą w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunka- mi służby wojskowej, przyjmuje się, że wcześniejszego upośledzenia funkcji nie było. 3. Przy wielomiejscowych uszkodzeniach kończyny lub jej części ogólny stopień uszczerbku na zdrowiu równa się su- mie procentów uszczerbku ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń, z tym że procent ten nie może być wyższy od procen- tu przewidzianego dla utraty uszkodzonej kończyny lub jej części. 4. Jeżeli wypadek lub choroba pozostająca w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojsko- wej spowodowały uszkodzenie kilku kończyn, narządów albo układów, ogólny stopień uszczerbku na zdrowiu równa się sumie procentów uszczerbków ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń, z ograniczeniem do 100%. 5. Jeżeli procent uszczerbku na zdrowiu jest określony w granicach wskazanych w wykazie norm oceny uszczerbku na zdrowiu, przy ustalaniu stopnia uszczerbku na zdrowiu bierze się pod uwagę obraz kliniczny, stopień uszkodzenia czynności organu, narządu albo układu oraz towarzyszące powikłania. 6. Stopień zwiększenia uszczerbku na zdrowiu ustala się, biorąc pod uwagę różnicę między aktualnym stanem zdrowia a stopniem uszczerbku określonym w wydanym orzeczeniu dotyczącym orzeczonego uszczerbku na zdrowiu. 7. Jeżeli dla danego przypadku nie ma odpowiedniej pozycji w wykazie norm oceny uszczerbku na zdrowiu, przypadek ten ocenia się według pozycji najbardziej zbliżonej. Można przy tym ustalić stopień uszczerbku na zdrowiu jako procent niższy lub wyższy od normy wskazanej w danej pozycji w zależności od różnicy występującej między ocenianym stanem a stanem przewidzianym w odpowiedniej pozycji tego wykazu. 8. Wykaz norm oceny uszczerbku na zdrowiu określony jest w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
1. Orzeczenie w sprawie ustalenia dla celów odszkodowawczych uszczerbku na zdrowiu zawiera: 1) nazwę wojskowej komisji lekarskiej; 2) datę wydania; 3) skład komisji; 4) podstawę prawną; 5) wskazanie organu zarządzającego skierowanie do rejonowej wojskowej komisji lekarskiej; 6) dane żołnierza: a) nazwisko i imię, b) numer PESEL, c) stopień wojskowy, d) przydział służbowy, e) datę powołania do służby wojskowej, f) miejsce zamieszkania; 7) określenie następstw wypadku lub rozpoznanie choroby, łącznie z towarzyszącymi powikłaniami; 8) stopień procentowego uszczerbku na zdrowiu spowodowany chorobą lub wypadkiem z danego dnia; 9) ustalenie, czy stwierdzony uszczerbek na zdrowiu żołnierza pozostaje w związku ze służbą wojskową; 10) szczegółowe uzasadnienie; 11) pieczęć; 12) podpisy przewodniczącego komisji oraz pozostałych członków komisji; 13) pouczenie o trybie i terminie wniesienia odwołania. 2. Wzór orzeczenia w sprawie ustalenia dla celów odszkodowawczych uszczerbku na zdrowiu jest określony w załącz- niku nr 3 do rozporządzenia.
1. Związek śmierci żołnierza ze służbą wojskową wskutek wypadku ustala się na podstawie akt postępowania po- wypadkowego i dokumentacji medycznej. 2. Związek śmierci żołnierza ze służbą wojskową wskutek choroby ustala się na podstawie dokumentacji medycznej oraz opisu przebiegu i warunków pełnienia służby przez żołnierza.
1. Orzeczenie w sprawie ustalenia związku śmierci ze służbą wojskową zawiera: 1) nazwę wojskowej komisji lekarskiej; 2) datę wydania; 3) skład komisji; 4) podstawę prawną; 5) wskazanie organu zarządzającego skierowanie do rejonowej wojskowej komisji lekarskiej; 6) dane żołnierza: a) nazwisko i imię, b) numer PESEL, c) datę i miejsce urodzenia, d) datę śmierci, e) stopień wojskowy, f) przydział służbowy, g) datę powołania do służby wojskowej, h) miejsce zamieszkania, i) przyczynę zgonu; 7) związek śmierci ze służbą wojskową; 8) szczegółowe uzasadnienie; 9) pieczęć; 10) podpisy przewodniczącego komisji oraz pozostałych członków komisji; 11) zatwierdzenie orzeczenia przez Centralną Wojskową Komisję Lekarską zawierające: a) datę zatwierdzenia orzeczenia, b) pieczęć, c) podpisy przewodniczącego komisji oraz pozostałych członków komisji; 12) pouczenie o trybie i terminie odwołania. 2. Wzór orzeczenia w sprawie ustalenia związku śmierci ze służbą wojskową jest określony w załączniku nr 4 do rozpo- rządzenia.
1. Wojskowa komisja lekarska orzeka w składzie trzech lekarzy. Przewodniczącego składu orzekającego wyzna- cza przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej. 2. Członek składu orzekającego wojskowej komisji lekarskiej może zgłosić na piśmie sprzeciw, o którym mowa w art. 84 ust. 4a ustawy, wobec projektu orzeczenia z podaniem uzasadnienia. W takim przypadku przewodniczący komisji przesyła sprzeciw łącznie z projektem orzeczenia i pozostałą dokumentacją do Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej, która zajmuje stanowisko w sprawie w terminie 7 dni od dnia otrzymania sprzeciwu. 3. Centralna Wojskowa Komisja Lekarska zajmuje stanowisko na podstawie otrzymanej dokumentacji. W razie potrze- by Centralna Wojskowa Komisja Lekarska przeprowadza ponowne badanie lekarskie, badania specjalistyczne lub badania psychologiczne oraz kieruje żołnierza na obserwację szpitalną, jeśli wyrazi on na to zgodę, a także przeprowadza dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia materiałów w sprawie. 4. W razie uznania zasadności sprzeciwu przez Centralną Wojskową Komisją Lekarską wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie zgodne z tym stanowiskiem. 5. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej podpisują wszyscy członkowie składu orzekającego. Orzeczenie opatruje się pieczęcią urzędową wojskowej komisji lekarskiej. 6. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej ustalające uszczerbek na zdrowiu wskutek wypadku lub choroby doręcza się stronie postępowania na piśmie przesyłką rejestrowaną, o której mowa w art. 3 pkt 23 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 1640).
1. Projekt orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej ustalający związek śmierci ze służbą wojskową podlega przed wydaniem orzeczenia zatwierdzeniu przez Centralną Wojskową Komisją Lekarską. 2. Przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej przesyła niezwłocznie do Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej projekt orzeczenia łącznie z dokumentacją. 3. W razie zatwierdzenia projektu orzeczenia wojskowa komisja lekarska niezwłocznie wydaje orzeczenie w brzmieniu zatwierdzonego projektu i doręcza je osobie uprawnionej do świadczeń odszkodowawczych, o której mowa w art. 509 ust. 2–5 ustawy. 4. W razie niezatwierdzenia projektu orzeczenia Centralna Wojskowa Komisja Lekarska zarządza ponowne rozpatrze- nie sprawy i wydanie nowego orzeczenia przez komisję, której projekt orzeczenia nie został zatwierdzony, z uwzględnie- niem jej stanowiska.
1. Od orzeczenia wydanego przez wojskową komisję lekarską osobie uprawnionej do świadczeń odszkodowaw- czych, o której mowa w art. 509 ust. 2–5 ustawy, przysługuje odwołanie. 2. Odwołanie wnosi się do Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej za pośrednictwem wojskowej komisji lekarskiej, która wydała orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. 3. Centralna Wojskowa Komisja Lekarska rozpatrująca odwołania wydaje orzeczenie w składzie trzech lekarzy. 4. Centralna Wojskowa Komisja Lekarska rozpatrująca odwołanie orzeka na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy. W razie potrzeby Centralna Wojskowa Komisja Lekarska przeprowadza ponowne badanie lekarskie, ba- danie specjalistyczne i badanie psychologiczne oraz kieruje osobę uprawnioną do świadczeń odszkodowawczych, o której mowa w art. 509 ust. 2–4 oraz ust. 5 pkt 1 ustawy, na obserwację szpitalną, jeżeli wyrazi ona na to zgodę, a także przepro- wadza dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia materiałów w sprawie. 5. Centralna Wojskowa Komisja Lekarska orzeka w sprawie odwołania większością głosów.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.1) Minister Obrony Narodowej: z up. C. Tomczyk 1) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 sierpnia 2003 r. w sprawie usta- lania stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz związku śmierci żołnierzy ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby (Dz. U. z 2014 r. poz. 839 oraz z 2015 r. poz. 404), które utraciło moc z dniem 24 października 2023 r. zgodnie z art. 822 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 2305 oraz z 2023 r. poz. 347, 641, 1615, 1834 i 1872). Załączniki do rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 lutego 2024 r. (Dz. U. poz. ……)
ZałącznZiakłą nczrn 1ik nr 1 WZÓR WZÓR SKIEROWANIE DO WOJSKOWEJ KOMISJI LEKARSKIEJ , dnia 20 r. (oznaczenie jednostki wojskowej) do (nazwa wojskowej komisji lekarskiej) w celu 1. Nazwisko i imię: 2. Numer PESEL: 3. Stopień wojskowy: 4. Przydział służbowy: (jednostka, zajmowane stanowisko) 5. Data wstąpienia do czynnej służby wojskowej: 6. Jednostka organizacyjna powołująca do służby wojskowej: 7. Miejsce zamieszkania i adres: 8. Dotychczas wydane orzeczenia (nazwa komisji, numer orzeczenia, data wydania, rozpoznania według paragrafów): 9. Termin stawiennictwa: 10. Uzasadnienie: 11. Opis stanowiska służbowego: 12. Załączniki: mp. (organ kierujący) Dzie nnik Ustaw – 8 – Poz. 200
WYKAZ NORM OCENY USZCZERBKU NA ZDROWIU A. Uszkodzenia głowy Procent Lp. Uszczerbek na zdrowiu uszczerbku na zdrowiu 1 Uszkodzenia powłok czaszki (bez uszkodzeń kostnych): a) znaczne uszkodzenie powłok czaszki, rozległe, ściągające blizny – 5–10 w zależności od rozmiaru b) oskalpowanie 25 Uszkodzenie kości sklepienia i podstawy czaszki (wgłębienia, szczeliny, 2 5–10 fragmentacja) – w zależności od rozległości uszkodzeń 3 Ubytek w kościach czaszki: a) o średnicy poniżej 2,5 cm 7 b) o średnicy powyżej 2,5 cm – w zależności od rozmiarów 10–25 Uwaga: Jeżeli przy uszkodzeniach i ubytkach kości czaszki (lp. 2 i 3) występują jednocześnie uszkodzenia powłok czaszki (lp. 1), ocenia się osobno stopień uszczerbku za uszkodzenia lub ubytki kości według lp. 2 lub 3 i osobno za uszkodzenia powłok czaszki według lp. 1 Powikłania towarzyszące uszkodzeniom wymienionym w lp. 1−3 w postaci: nawracającego się wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego, 4 przewlekłego zapalenia kości, ropowicy podczepcowej leczonej 5–15 operacyjnie, zakrzepicy powłok, przepukliny mózgowej (ocenia się dodatkowo) – w zależności od rodzaju i stopnia powikłań 5 Porażenia i niedowłady połowicze: a) porażenia połowicze lub paraplegie (porażenia kończyn dolnych) uniemożliwiające samodzielne stanie i chodzenie 0–1° według skali 100 Lovetta b) głęboki niedowład połowiczy lub parapareza 2° według skali Lovetta 60–80 c) średniego stopnia niedowład połowiczy lub parapareza kończyn 40–60 dolnych 3° według skali Lovetta d) niewielki lub dyskretny niedowład połowiczy lub niedowład kończyn dolnych 4° według skali Lovetta, dyskretny deficyt siły przy obecności 5–35 zaburzeń napięcia mięśniowego, niedostateczności precyzji ruchów itp. e) monoparezy pochodzenia ośrodkowego: – kończyna górna według skali Lovetta prawa 40 0° lewa 30 prawa 30–35 1–2° lewa 20–25 prawa 5–25 3–4° lewa 5–15 – kończyna dolna według skali Lovetta 0° 40 1–2° 30 3–4° 5–20 6 Zespoły pozapiramidowe: a) utrwalony zespół pozapiramidowy znacznie utrudniający sprawność 100 ustroju i wymagający opieki innych osób b) zespół pozapiramidowy naruszający sprawność ustroju z zaburzeniami 80 mowy, napadami ocznymi itp. c) zaznaczony zespół pozapiramidowy 30 7 Zaburzenia równowagi pochodzenia móżdżkowego: a) uniemożliwiające chodzenie i samodzielne funkcjonowanie 100 b) utrudniające chodzenie i sprawność ruchową w stopniu znacznym 70–80 c) miernego stopnia utrudnienie chodu i sprawności ruchowej 30–60 d) dyskretnie wpływające na sposób chodu i niewielkie upośledzenie 5–25 zborności i precyzji ruchów 8 Padaczka: a) z licznymi napadami ze współistnieniem zaburzeń psychicznych, 100 charakteropatii, otępienia, wymagających opieki innej osoby b) padaczka z zaburzeniami psychicznymi – w zależności od ich nasilenia 30–70 c) padaczka bez zaburzeń psychicznych – w zależności od częstości 20–40 napadów Uwaga: Podstawą rozpoznania padaczki są obserwacje napadu przez lekarza, typowe zmiany EEG, dokumentacja leczenia ambulatoryjnego lub szpitalnego 9 Zaburzenia neurologiczne i psychiczne uwarunkowane organicznie (encefalopatie): a) otępienie lub ciężkie zaburzenia zachowania i emocji uniemożliwiające 100 samodzielną egzystencję b) encefalopatie ze zmianami charakterologicznymi – w zależności od 50–70 stopnia c) encefalopatie bez zmian charakterologicznych 30 Uwaga: Za encefalopatią poza zespołem psychoorganicznym przemawiają odchylenia przedmiotowe w stanie neurologicznym, zmiany w zapisie EEG. Encefalopatia powinna być potwierdzona dodatkowymi badaniami Zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie 10 doszło do trwałych uszkodzeń OUN: a) utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo-mózgowym 5–10 b) ujawnienie się psychozy w następstwie ciężkiego stresu 50–80 11 Zaburzenia mowy: a) afazja całkowita (sensoryczna lub sensoryczno-motoryczna) z agrafią 80 i aleksją b) afazja całkowita motoryczna 60 c) afazja znacznego stopnia utrudniająca porozumiewanie się 40 d) afazja nieznacznego stopnia 20 Zespoły podwzgórzowe pourazowe (cukrzyca, moczówka prosta, nadczynność 12 tarczycy i inne zaburzenia wewnątrzwydzielnicze pochodzenia ośrodkowego): a) znacznie upośledzające czynność ustroju 60 b) nieznacznie upośledzające czynność ustroju 30 13 Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów ruchowych gałki ocznej: a) nerwu okoruchowego: − w zakresie mięśni wewnętrznych oka – w zależności od stopnia 5–15 uszkodzenia − w zakresie mięśni zewnętrznych oka – w zależności od stopnia 10–30 uszkodzenia b) nerwu bloczkowego 3 c) nerwu odwodzącego – w zależności od stopnia uszkodzenia 1–15 Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu trójdzielnego – w zależności 14 10–20 od stopnia uszkodzenia Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu twarzowego – w zależności od 15 10–20 stopnia uszkodzenia Uwaga: Uszkodzenie nerwu twarzowego łącznie z pęknięciem kości skalistej ocenia się według lp. 49 Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów językowo-gardłowego 16 i błędnego – w zależności od stopnia zaburzeń mowy, połykania, oddechu, 10–50 krążenia i funkcji przewodu pokarmowego Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu dodatkowego – w zależności 17 5–15 od stopnia uszkodzenia Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu podjęzykowego – 18 10–20 w zależności od stopnia uszkodzenia B. Uszkodzenia twarzy 19 Uszkodzenie powłok twarzy (blizny i ubytki): a) oszpecenia bez zaburzeń funkcji – w zależności od rozmiarów blizn 1–10 i ubytków w powłokach twarzy b) oszpecenia z miernymi zaburzeniami funkcji – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń 10–30 funkcji c) oszpecenia połączone z dużymi zaburzeniami funkcji (przyjmowanie pokarmu, zaburzenia oddychania, mowy, ślinotok i zaburzenia funkcji 30–60 powiek itp.) – w zależności od rozmiaru blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji 20 Uszkodzenia nosa: a) uszkodzenie nosa bez zaburzeń oddychania i powonienia – 1–10 w zależności od rozległości uszkodzenia b) uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania – w zależności od 5–20 rozległości uszkodzenia i stopnia zaburzeń oddychania c) uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania i powonienia – 10–25 w zależności od stopnia zaburzeń w oddychaniu i powonieniu d) utrata powonienia w następstwie uszkodzenia przedniego dołu 5 czaszkowego e) utrata nosa w całości (łącznie z kośćmi nosa) 30 Uwaga: Jeżeli uszkodzenie nosa wchodzi w zespół uszkodzeń objętych lp. 19, stosuje się ocenę według lp. 19 21 Utrata zębów: a) siekacze i kły – za każdy ząb 1 b) pozostałe zęby począwszy od dwóch – za każdy ząb (niezależnie od 1 zaprotezowania) Utrata części szczęki lub żuchwy (łącznie z oszpeceniem i utratą zębów) – 22 staw rzekomy – w zależności od rozległości ubytków, stanu odżywiania 15–30 i powikłań 23 Utrata szczęki (łącznie z oszpeceniem i utratą zębów): a) szczęki 40 b) żuchwy 50 24 Złamania szczęki lub żuchwy wygojone z przemieszczeniem odłamów: a) bez zaburzeń czynności stawu skroniowo-żuchwowego – w zależności 1–5 od stopnia zniekształcenia i rozwarcia szczęk b) z zaburzeniami czynności stawu skroniowo-żuchwowego – 5–10 w zależności od stopnia zaburzeń żucia i rozwarcia szczęk 25 Ubytek podniebienia: a) z zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń 10–30 b) z dużymi zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia 25–40 zaburzeń 26 Ubytki języka: a) bez zaburzeń mowy i połykania 3 b) z zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń 5–15 c) z dużymi zaburzeniami mowy – w zależności od stopnia zaburzeń 15–40 d) całkowita utrata języka 50 C. Uszkodzenia narządu wzroku a) przy obniżeniu ostrości wzroku lub utracie wzroku jednego oka lub obojga 27 oczu uszczerbek na zdrowiu określa się według następującej tabeli: ostrość wzroku prawego oka 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 ostrość (10/10) (9/10) (8/10) (7/10) (6/10) (1/2) (4/10) (3/10) (2/10) (1/10) wzroku lewego oka Procent uszczerbku na zdrowiu 1,0 12, 0 2,5 5 7,5 10 15 20 25 30 35 (10/10) 5 35 40 0,9 (9/10) 2,5 5 7,5 10 12,5 15 20 25 30 0,8 (8/10) 5 7,5 10 12,5 15 20 25 30 35 40 45 0,7 (7/10) 7,5 10 12,5 15 20 25 30 35 40 45 50 0,6 (6/10) 10 12,5 15 20 25 30 35 40 45 50 55 0,5 (1/2) 12,5 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 0,4 (4/10) 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 0,3 (3/10) 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 0,2 (2/10) 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 80 0,1 (1/10) 30 35 40 45 50 55 60 65 70 80 90 0 35 40 45 50 55 60 65 70 80 90 100 Uwaga: Ostrość wzroku zawsze określa się po korekcji szkłami zarówno przy zmętnieniu rogówki lub soczewki, jak i przy współistnieniu uszkodzenia siatkówki lub nerwu wzrokowego b) utrata wzroku jednego oka z wyłuszczeniem gałki ocznej 38 28 Porażenie nastawności (akomodacji) – z zastosowaniem szkieł korekcyjnych: a) jednego oka 15 b) obojga oczu 30 29 Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów tępych: a) rozdarcie naczyniówki jednego oka b) zapalenie naczyniówki i siatkówki jednego według tabeli ostrości wzroku oka, powodujące zaburzenia widzenia (lp. 27 lit. a) środkowego lub obwodowego c) przedziurawienie plamki żółtej jednego " oka d) zanik nerwu wzrokowego " 30 Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów drążących: według tabeli a) blizny rogówki lub twardówki (garbiak twardówki) ostrości wzroku (lp. 27 lit. a) b) zaćma urazowa (uszkodzenie soczewki) " c) ciało obce wewnątrzgałkowe powodujące obniżenie " ostrości wzroku Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów chemicznych 31 " i termicznych (oparzenia itp.) 32 Koncentryczne zwężenie pola widzenia ocenia się według niżej podanej tabeli: w obojgu zwężenie do przy nienaruszonym drugim oku oczach 60° 0% 0% 50° 5% 15% 40° 10% 25% 30° 15% 50% 20° 20% 80% 10° 25% 90% poniżej 10° 35% 95% 33 Połowicze niedowidzenia: a) dwuskroniowe 60 b) dwunosowe 30 c) jednoimienne 25 d) jednoimienne górne 10 e) jednoimienne dolne 40 Utrata funkcji soczewki po operacyjnym usunięciu zaćmy pourazowej, 34 bezsoczewkowość pourazowa, przy braku jednoczesnego pojedynczego widzenia obuocznego: a) w jednym oku 25 b) w obojgu oczach 40 Usunięcie zaćmy pourazowej ze wszczepieniem sztucznej soczewki 35 wewnątrzgałkowej: a) w jednym oku 15 b) w obojgu oczach 30 36 Zaburzenia w drożności przewodów łzowych (łzawienie): a) w jednym oku 10 b) w obojgu oczach 15 Odwarstwienie siatkówki jednego oka – ocenia się według tabeli ostrości wzroku 37 (lp. 27 lit. a) oraz według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia (lp. 32) Jaskra – ocenia się według tabeli ostrości wzroku (lp. 27 lit. a) oraz według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia (lp. 32), z zastrzeżeniem że ogólny 38 procent uszczerbku na zdrowiu nie może wynosić więcej niż 35% za jedno oko i 100% za oboje oczu 39 Wytrzeszcz tętniący – w zależności od stopnia 50–100 według tabeli 40 Zaćma urazowa ostrości wzroku (lp. 27 lit. a) 41 Przewlekłe zapalenie spojówek 10 D. Uszkodzenie narządu słuchu Przy upośledzeniu ostrości słuchu procent uszczerbku na zdrowiu określa się według 42 niżej podanej tabeli: Obliczanie procentowego uszczerbku na zdrowiu z tytułu utraty słuchu według Rosera (w mod.) ucho prawe 0–25 dB 26–40 dB 41–70 dB pow. 70 dB ucho lewe 0–25 dB 0% 5% 10% 20% 26–40 dB 5% 15% 20% 30% 41–70 dB 10% 20% 30% 40% powyżej 70 dB 20% 30% 40% 50% Uwaga: Oblicza się średnią dla ucha prawego i lewego oddzielnie dla 500, 1000 i 2000 Hz 43 Urazy małżowiny usznej: a) utrata części małżowiny 5 b) zniekształcenie małżowiny (blizny, oparzenia 5–10 i odmrożenia) – w zależności od stopnia c) utrata jednej małżowiny 15 d) utrata obu małżowin 25 Zwężenie lub zarośnięcie zewnętrznego przewodu 44 Z słuchowego: według tabeli ostrości a) jednostronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu słuchu (lp. 42) b) obustronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu " 45 Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego: a) jednostronne 5 b) obustronne 10 Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego powikłane perlakiem, próchnicą kości 46 lub polipem ucha – w zależności od stopnia powikłań: a) jednostronne 5–15 b) obustronne 10–20 Uszkodzenie ucha środkowego w następstwie złamania kości według tabeli ostrości 47 skroniowej z upośledzeniem słuchu słuchu (lp. 42) 48 Uszkodzenie ucha wewnętrznego: według tabeli ostrości a) z uszkodzeniem części słuchowej słuchu (lp. 42) b) z uszkodzeniem części statycznej – w zależności od 20–50 stopnia uszkodzenia c) z uszkodzeniem części słuchowej i statycznej – 30–60 w zależności od stopnia uszkodzenia 49 Uszkodzenie nerwu twarzowego, łącznie z pęknięciem kości skalistej: a) jednostronne – w zależności od stopnia uszkodzenia 25–40 b) dwustronne 60 E. Uszkodzenie szyi, krtani, tchawicy i przełyku 50 Uszkodzenie gardła z upośledzeniem funkcji 5–25 Uszkodzenie lub zwężenie krtani pozwalające na obchodzenie się bez rurki 51 10–30 dotchawiczej – w zależności od stopnia zwężenia 52 Uszkodzenie krtani powodujące konieczność stałego noszenia rurki dotchawiczej: a) z zaburzeniami głosu – w zależności od stopnia 35–50 b) z bezgłosem 60 53 Uszkodzenie tchawicy – w zależności od stopnia jej zwężenia 20–60 54 Uszkodzenie przełyku powodujące: a) częściowe trudności w odżywianiu – w zależności od stopnia upośledzenia 10–30 stanu odżywienia b) odżywianie tylko płynami 50 c) całkowitą niedrożność przełyku ze stałą przetoką żołądkową 80 Uszkodzenie tkanek miękkich (skóry i mięśni) szyi z ograniczeniem 55 10–30 ruchomości szyi – w zależności od stopnia uszkodzenia i ustawienia głowy Uwaga: Uszkodzenie tkanek miękkich z jednoczesnym uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego ocenia się według lp. 89 F. Uszkodzenia klatki piersiowej i ich następstwa Blizny powłok klatki piersiowej ograniczające ruchomość klatki piersiowej – 56 10–30 w zależności od stopnia ograniczenia ruchomości klatki piersiowej 57 Utrata gruczołu piersiowego w części lub w całości 10–25 58 Uszkodzenia przynajmniej 2 żeber (złamanie itp.): a) z obecnością zniekształceń klatki piersiowej i bez zmniejszenia pojemności 10 życiowej płuc b) z obecnością zniekształceń klatki piersiowej i zmniejszeniem pojemności 15–25 życiowej płuc – w zależności od stopnia zmniejszenia pojemności życiowej 59 Złamanie mostka ze zniekształceniem 10 60 Zapalenie kości (przetoki) żeber lub mostka 20 Uszkodzenie płuc i opłucnej (zrosty opłucnowe, uszkodzenia tkanki płucnej, ubytki 61 tkanki płucnej, ciała obce itp.): a) bez niewydolności oddechowej 10 b) z niewydolnością oddechową – w zależności od stopnia 20–40 Uszkodzenia tkanki płucnej powikłane przetokami, ropniem płuc – w zależności 62 40–80 od stopnia niewydolności oddechowej Uwaga: Przy orzekaniu według lp. 60 i 61 stopień uszkodzenia tkanki płucnej i niewydolności oddechowej potwierdza się badaniem spirometrycznym i badaniem rentgenowskim 63 Uszkodzenie serca lub osierdzia: a) z wydolnym układem krążenia 10 b) z objawami względnej wydolności układu krążenia 30 c) z objawami niewydolności krążenia – w zależności od stopnia 40–90 niewydolności Uwaga: Stopień uszkodzenia serca ocenia się na podstawie badania radiologicznego, elektrokardiograficznego i badania ECHO Przepukliny przeponowe – w zależności od stopnia zaburzeń funkcji przewodu 64 20–40 pokarmowego, oddychania i krążenia G. Uszkodzenia brzucha i ich następstwa Uszkodzenia powłok jamy brzusznej (przepukliny urazowe, wysiłkowe, 65 przetoki itd.) – w zależności od umiejscowienia i rozmiarów uszkodzenia 5–30 powłok jamy brzusznej Uwagi: 1) Za przepukliny urazowe uważa się przepukliny spowodowane pourazowym uszkodzeniem powłok brzusznych (np. po rozerwaniu mięśni powłok brzusznych) 2) Za przepukliny tzw. wysiłkowe uważa się przepukliny spowodowane nagłym wysiłkiem fizycznym lub gwałtownym ruchem 66 Uszkodzenie żołądka, jelit i sieci: a) bez zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego i przy dostatecznym stanie 10 odżywienia b) z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odżywienia – 15–50 w zależności od stopnia zaburzeń i stanu odżywienia Przetoki jelitowe, kałowe i odbyt sztuczny – w zależności od stopnia zanieczyszczania 67 się i zmian zapalnych tkanek otaczających przetokę: a) jelita cienkiego 30–80 b) jelita grubego 20–50 68 Przetoki okołoodbytnicze 15 Uszkodzenie zwieracza odbytu, powodujące stałe, całkowite nietrzymanie 69 60 kału i gazów 70 Wypadnięcie odbytnicy – w zależności od stopnia wypadnięcia 10–30 71 Utrata śledziony: a) bez zmian w obrazie krwi 15 b) ze zmianami w obrazie krwi lub ze zrostami otrzewnowymi 30 72 Uszkodzenia wątroby, dróg żółciowych lub trzustki: a) bez zaburzeń ich czynności 5–10 b) z zaburzeniami ich czynności w zależności od stopnia 20–60 H. Uszkodzenie narządów moczowo-płciowych Uszkodzenie jednej nerki lub obu nerek powodujące upośledzenie ich funkcji – 73 10–25 w zależności od stopnia 74 Utrata jednej nerki przy drugiej zdrowej i prawidłowo działającej 35 Utrata jednej nerki przy upośledzeniu funkcjonowania drugiej nerki – 75 40–75 w zależności od stopnia upośledzenia funkcji pozostałej nerki 76 Uszkodzenie moczowodu powodujące zwężenie jego światła 20 Uszkodzenie pęcherza – w zależności od stopnia zmniejszenia jego 77 10–30 pojemności, zaburzeń w oddawaniu moczu, przewlekłych stanów zapalnych Przetoki dróg moczowych i pęcherza moczowego – w zależności od stopnia 78 20–50 stałego zanieczyszczania się moczem 79 Zwężenie cewki moczowej: a) powodujące trudności w oddawaniu moczu 15 b) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu 30–50 c) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu z powikłaniami 50–60 80 Utrata prącia 40 81 Częściowa utrata prącia 20 82 Utrata jednego jądra lub jajnika 20 83 Utrata obu jąder lub obu jajników 40 84 Wodniak jądra 10 85 Utrata macicy: a) w wieku do 50 lat 40 b) w wieku powyżej 50 lat 20 86 Uszkodzenie krocza powodujące wypadnięcie narządów rodnych a) pochwy 10 b) pochwy i macicy 30 I. Ostre zatrucia i ich następstwa 87 Nagłe zatrucie gazami lub substancjami (z wyjątkiem zatruć pokarmowych): a) ze stwierdzoną utratą przytomności, lecz bez wtórnych powikłań 10 b) powodujące uszkodzenie układu krwiotwórczego i narządów wewnętrznych (rozedma, przewlekły nieżyt krtani, tchawicy i oskrzeli) – 10–25 w zależności od stopnia uszkodzenia Uwaga: Uszkodzenia układu nerwowego spowodowane nagłym zatruciem gazami ocenia się według odpowiednich pozycji dotyczących układu nerwowego Nagłe zatrucie pokarmami powodujące uszkodzenie narządów miąższowych 88 5–15 przewodu pokarmowego – w zależności od stopnia uszkodzenia Uwaga: Uszkodzenia układu nerwowego wskutek nagłych zatruć pokarmowych ocenia się według odpowiednich pozycji dotyczących układu nerwowego J. Uszkodzenie kręgosłupa, rdzenia kręgowego i ich następstwa 89 Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym: a) ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji lub zginania powyżej 15 20 stopni b) całkowite zesztywnienie 25 c) całkowite zesztywnienie z niekorzystnym ustawieniem głowy 40 90 Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym: a) ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji powyżej 20 stopni lub 15 zginania do 50 cm b) całkowite zesztywnienie 25 c) całkowite zesztywnienie z niekorzystnym ustawieniem tułowia 40 Izolowane uszkodzenia wyrostków poprzecznych, wyrostków ościstych – 91 3–10 w zależności od ich liczby i zaburzeń funkcji Uszkodzenia kręgosłupa powikłane zapaleniem kręgów, obecnością ciała 92 obcego itp. ocenia się według lp. 89–91 ze zwiększeniem procentowego 10 stopnia uszczerbku na zdrowiu 93 Uszkodzenia rdzenia kręgowego: a) przy objawach poprzecznego przecięcia rdzenia z całkowitym porażeniem 100 lub niedowładem dużego stopnia dwóch lub czterech kończyn b) niedowład kończyn dolnych bez uszkodzenia górnej części rdzenia 70 (kończyn górnych) umożliwiający poruszanie się za pomocą dwóch lasek c) niedowład kończyn dolnych umożliwiający poruszanie się o jednej lasce 40 d) porażenie całkowite obu kończyn górnych z zanikami mięśniowymi, zaburzeniami czucia i zmianami troficznymi bez porażenia kończyn 100 dolnych (po wylewie śródrdzeniowym) e) niedowład znacznego stopnia obu kończyn górnych znacznie 70 upośledzający czynność kończyn (po wylewie śródrdzeniowym) f) niedowład nieznacznego stopnia obu kończyn górnych (po wylewie 30 śródrdzeniowym) g) zaburzenia ze strony zwieraczy i narządów płciowych bez niedowładów 40 (zespół stożka końcowego) h) zaburzenia czucia, zespoły bólowe bez niedowładów – w zależności od 10–30 stopnia zaburzeń Urazowe zespoły korzonkowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane) – 94 w zależności od stopnia: a) szyjne 5–20 b) piersiowe 5–10 c) lędźwiowo-krzyżowe 5–25 d) guziczne 5 K. Uszkodzenia miednicy Utrwalone rozejście się spojenia łonowego lub rozerwanie stawu krzyżowo 95 10–35 -biodrowego – w zależności od stopnia przemieszczenia i zaburzeń chodu Złamanie miednicy z przerwaniem obręczy biodrowej jedno- lub wielomiejscowe – 96 w zależności od zniekształcenia i upośledzenia chodu: a) w odcinku przednim (kość łonowa, kulszowa) 5–20 b) w odcinku przednim i tylnym (typ Malgaigne’a) 15–45 Złamanie dna panewki – w zależności od upośledzenia funkcji stawu i zmian 97 zniekształcających: a) bez zwichnięcia centralnego 10–20 b) ze zwichnięciem centralnym 20–40 Izolowane złamanie miednicy (talerz biodrowy, kolce biodrowe, guz 98 5–20 kulszowy) – w zależności od zniekształcenia i zaburzeń funkcji Uwaga: Towarzyszące uszkodzenia narządów miednicy i objawy neurologiczne ocenia się dodatkowo według pozycji dotyczących odpowiednich uszkodzeń narządów miednicy lub uszkodzeń neurologicznych L. Uszkodzenia kończyny górnej Uwaga: Przy uszkodzeniu kończyn górnych u osób leworęcznych stopień uszczerbku na zdrowiu ustala się według zasad przewidzianych w tabeli w ten sposób, że dla uszkodzeń ręki prawej przyjmuje się procenty ustalone dla ręki lewej, a dla uszkodzenia ręki lewej – procenty ustalone dla ręki prawej Łopatka prawa lewa 99 Złamanie łopatki: a) wygojone złamania łopatki z nieznacznym przemieszczeniem bez większych zaburzeń funkcji 5 kończyny b) wygojone z przemieszczeniem i znacznym ograniczeniem funkcji kończyny w zależności od 10–40 5–30 stopnia Uwaga: Normy lp. 99 uwzględniają również ewentualne powikłania neurologiczne Obojczyk prawy lewy Wadliwie wygojone złamanie obojczyka – w zależności 100 5–25 5–20 od stopnia zniekształcenia i ograniczenia ruchów 101 Staw rzekomy obojczyka ograniczający ruchy kończyny 25 20 Zwichnięcie stawu obojczykowo-barkowego lub obojczykowo-mostkowego – w zależności od ograniczenia 102 5–25 5–20 ruchów, upośledzenia zdolności dźwigania i stopnia zniekształcenia Uszkodzenia obojczyka powikłane przewlekłym zapaleniem kości i obecnością ciał 103 obcych ocenia się według lp. 101–102 ze zwiększeniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu o 5 Uwaga: Przy współistniejących powikłaniach neurologicznych stosuje się ocenę według pozycji dotyczących uszkodzeń odpowiednich odcinków kończyny – w zależności od stopnia wypadnięcia funkcji Staw barkowy prawy lewy Przewlekłe zmiany stawu barkowego – w zależności od 104 5–30 5–25 stopnia ograniczenia funkcji i przykurczu Zastarzałe nieodprowadzone zwichnięcie stawu 105 barkowego – w zależności od zakresu ruchów i ustawienia 20–30 15–30 kończyny Nawykowe zwichnięcia barku potwierdzone 106 25 20 zaświadczeniami lekarskimi i RTG Staw cepowy w następstwie pourazowych ubytków 107 25–40 20–35 kości – w zależności od zaburzeń funkcji Uwaga: Staw wiotki z powodu porażeń ocenia się według norm neurologicznych 108 Zesztywnienie stawu barkowego: a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym (w odwiedzeniu około 70°, antepozycja 35° i rotacja 20–35 15–30 zewnętrzna około 25°) – w zależności od ustawienia i funkcji b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym 40 35 Bliznowaty przykurcz stawu barkowego – w zależności od 109 5–15 5–10 zaburzeń czynności stawu Uszkodzenie barku powikłane przewlekłym zapaleniem kości, obecnością ciał obcych, przetokami i zmianami neurologicznymi ocenia się według lp. 104–109 ze 110 5–35 5–25 zwiększeniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań i upośledzenia funkcji 111 Utrata kończyny w stawie barkowym 75 70 112 Utrata kończyny wraz z łopatką 80 70 Ramię prawe lewe Złamania kości ramiennej – w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji 113 kończyny: a) z niewielkim przemieszczeniem i zaburzeniem osi 5–15 5–10 b) ze znacznym przemieszczeniem i skróceniem 15–30 10–25 c) złamanie powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, brakiem zrostu, stawem rzekomym, 30–55 25–50 ciałami obcymi i zmianami neurologicznymi Uszkodzenia mięśni, ścięgien i ich przyczepów – w zależności od zmian wtórnych 114 i upośledzenia funkcji: a) mięśnia dwugłowego 5–15 5–10 b) uszkodzenia innych mięśni ramienia 5–20 5–15 115 Utrata kończyny w obrębie ramienia: a) z zachowaniem tylko 1/3 bliższej kości ramiennej 70 65 b) przy dłuższych kikutach 65 60 116 Przepukliny mięśniowe ramienia 3 3 Staw łokciowy prawy lewy Złamanie obwodowej nasady kości ramiennej – w zależności od zaburzeń osi 117 i ograniczenia ruchów w stawie łokciowym: a) bez większych przemieszczeń, zniekształceń 5–15 5–10 i ograniczenia ruchomości b) z dużym zniekształceniem i ze znacznym 15–30 10–25 przykurczem 118 Zesztywnienie stawu łokciowego: a) w zgięciu zbliżonym do kąta prostego i z zachowanymi ruchami obrotowymi przedramienia 30 25 (75–110°) b) z brakiem ruchów obrotowych 35 30 c) w ustawieniu wyprostnym lub zbliżonym (160–180°) 50 45 d) w innych ustawieniach – w zależności od 30–45 25–40 przydatności czynnościowej kończyny Przykurcz w stawie łokciowym – w zależności od zakresu zgięcia, wyprostu i stopnia 119 zachowania ruchów obrotowych przedramienia: a) przy niemożności zgięcia do 90° 10–30 5–25 b) przy możliwości zgięcia ponad 90° 5–20 5–15 Uwaga: Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie stawu łokciowego ocenia się według lp. 117–119 Cepowy staw łokciowy – w zależności od stopnia 120 15–30 10–25 wiotkości i stanu mięśni Uszkodzenia stawu łokciowego powikłane przewlekłym stanem zapalnym, przetokami, 121 ciałami obcymi itp. ocenia się według lp. 117–120 ze zwiększeniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu o 5 Przedramię prawe lewe Złamania w obrębie dalszych nasad jednej lub obu kości przedramienia powodujące 122 ograniczenia ruchomości nadgarstka i zniekształcenia – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych: a) ze zniekształceniem 5–15 5–10 b) ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem ruchomości i zmianami wtórnymi (troficznymi, 15–25 10–20 krążeniowymi itp.) Złamania trzonów jednej lub obu kości przedramienia – w zależności od 123 przemieszczeń, zniekształceń i zaburzeń czynnościowych: a) ze zniekształceniem i zaznaczonymi zaburzeniami 5–15 3–10 funkcji b) ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem ruchomości i zmianami wtórnymi (troficznymi, 5–35 10–30 krążeniowymi itp.) 124 Staw rzekomy kości promieniowej 30 25 125 Staw rzekomy kości łokciowej 20 15 126 Brak zrostu, staw rzekomy obu kości przedramienia 40 35 Uszkodzenie przedramienia powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, obecnością ciał obcych, ubytkiem tkanki kostnej i zmianami neurologicznymi 127 5–15 ocenia się według lp. 122–126 ze zwiększeniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań Utrata kończyny w obrębie przedramienia – w zależności 128 55–65 50–60 od charakteru kikuta i jego przydatności do protezowania Utrata przedramienia w sąsiedztwie stawu 129 55 50 nadgarstkowego Nadgarstek prawy lewy Ograniczenie ruchomości w obrębie nadgarstka w następstwie jego uszkodzeń (skręcenia, zwichnięcia, złamania kości nadgarstka, martwice aseptyczne tych kości) – 130 w zależności od ustawienia, zakresu ruchów, objawów bólowych i troficznych oraz funkcji palców: a) ograniczenie ruchomości 5–10 3–8 b) ograniczenie ruchomości dużego stopnia 10–20 8–15 c) ograniczenie ruchomości dużego stopnia 20–30 15–25 z ustawieniem ręki czynnościowo niekorzystnym 131 Całkowite zesztywnienie w obrębie nadgarstka: a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni 15–30 10–25 i palców b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni 25–45 20–40 i palców Uszkodzenia nadgarstka powikłane głębokimi trwałymi zmianami troficznymi, przewlekłym ropnym zapaleniem kości nadgarstka, przetokami i zmianami neurologicznymi 132 1–10 ocenia się według lp. 130 i 131 ze zwiększeniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań o 133 Utrata ręki na poziomie nadgarstka 55 50 M. Śródręcze i palce Kciuk prawy lewy Złamania i zwichnięcia kciuka (pierwszej kości śródręcza i paliczków kciuka) – 134 w zależności od ustawienia, zniekształcenia i stopnia zaburzeń funkcji kciuka: a) z przemieszczeniem 5–10 3–8 b) z dużym przemieszczeniem i zniekształceniem 10–20 8–15 Uwaga: Przy ocenie stopnia zaburzeń czynności kciuka bierze się pod uwagę przede wszystkim zdolność przeciwstawienia i chwytu 135 Utraty w obrębie kciuka: a) utrata opuszki 5 3 b) utrata paliczka paznokciowego 10 8 c) utrata paliczka paznokciowego z częścią paliczka 15 10 podstawowego (do 2/3 długości paliczka) d) utrata paliczka paznokciowego i paliczka podstawowego poniżej 2/3 długości lub utrata obu 20 15 paliczków bez kości śródręcza e) utrata obu paliczków z kością śródręcza 30 25 Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie kciuka (blizny, uszkodzenia ścięgien, 136 zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe itp.) powodujące: a) ograniczenie funkcji 3–10 1–8 b) znaczne ograniczenie funkcji 10–20 8–15 c) upośledzenie funkcji graniczące z następstwami 20–30 15–25 utraty kciuka Palec wskazujący prawy lewy 137 Utraty w obrębie palca wskazującego: a) utrata opuszki 5 3 b) utrata paliczka paznokciowego 7 5 c) utrata paliczka paznokciowego z 1/3 dalszą paliczka 8 5 środkowego d) utrata paliczka paznokciowego i środkowego powyżej 12 10 1/3 e) utrata trzech paliczków 17 15 f) utrata palca wskazującego z kością śródręcza 23 20 Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palca wskazującego oraz II kości śródręcza 138 (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe itp.) powodujące: a) ograniczenie funkcji – w zależności od stopnia 3–8 1–5 b) znaczne ograniczenie funkcji – w zależności od 8–12 5–10 stopnia c) bezużyteczność palca graniczącą z utratą wskaziciela 17 15 Palec III, IV i V prawy lewy 139 Utrata całego paliczka lub części paliczka: a) palca III i IV – za każdy paliczek 3 2 b) palca V – za każdy paliczek 1 1 140 Utrata palca III, IV lub V z kością śródręcza 12 8 Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palca III, IV lub V i odpowiednich kości 141 śródręcza (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe itp.) powodujące: a) ograniczenie funkcji palca – w zależności od stopnia 2 1 b) znaczne ograniczenie funkcji palca – w zależności od 4 3 stopnia c) bezużyteczność palca graniczącą z utratą 7 5 Uwaga: Przy uszkodzeniach obejmujących większą liczbę palców globalna ocena musi być niższa niż całkowita utrata tych palców i odpowiadać stopniowi użyteczności ręki. Uszkodzenia obejmujące wszystkie palce z pełną utratą użyteczności ręki nie mogą przekroczyć dla ręki prawej 55%, a dla ręki lewej 50% N. Uszkodzenie kończyny dolnej Biodro Utrata kończyny dolnej przez wyłuszczenie jej w stawie biodrowym lub odjęcie 142 85 okolicy podkrętarzowej Przykurcze i ograniczenia ruchów w stawie biodrowym w następstwie 143 5–25 uszkodzeń tkanek miękkich – w zależności od stopnia Zesztywnienie stawu biodrowego – w zależności od ustawienia i wtórnych zaburzeń statyki i dynamiki: 144 a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym 20–35 b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym 30–60 Inne następstwa uszkodzeń stawu biodrowego (zwichnięć, złamań bliższej nasady kości udowej, złamań szyjki, złamań przezkrętarzowych i podkrętarzowych, złamań 145 krętarzy itp.) – w zależności od zakresu ruchów, przemieszczeń, skrócenia, zniekształceń i różnego rodzaju zmian wtórnych oraz dolegliwości subiektywnych: a) ze zmianami miernego stopnia 5–20 b) ze zmianami dużego stopnia 20–40 c) z bardzo ciężkimi zmianami miejscowymi i dolegliwościami wtórnymi 40–65 (kręgosłup, staw krzyżowo-biodrowy, kolano itp.) Przykurcze i zesztywnienia powikłane przewlekłym zapaleniem tkanki kostnej, z przetokami, ciałami obcymi itp. ocenia się według lp. 142–145 ze 146 5–15 zwiększeniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od rozmiarów powikłań o Uwaga: Jako wynik urazowego uszkodzenia biodra zgłaszane są często następujące zmiany chorobowe: krwiopochodne ropne zapalenia kości, gruźlica kostno-stawowa, nowotwory, martwice aseptyczne kości, biodro szpotawe dorastających i inne zniekształcenia powodujące zaburzenia statyki. Przy tego rodzaju stanach chorobowych szczególną uwagę zwraca się na istnienie związku przyczynowego między tymi schorzeniami a wypadkiem Udo Złamanie kości udowej – w zależności od zniekształceń skrócenia, zaników 147 mięśniowych i ograniczenia ruchów w stawach: a) z nieznacznymi zmianami i skróceniami do 4 cm 5–15 b) z miernymi zmianami i skróceniem do 6 cm 15–30 c) ze skróceniem ponad 6 cm i ciężkimi zmianami 30–40 Staw rzekomy lub ubytki kości udowej uniemożliwiające obciążenie 148 kończyny – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji, skrócenia i zaburzeń 40–60 wtórnych Uszkodzenia skóry, mięśni, ścięgien (oparzenia, przecięcia, pęknięcia 149 5–20 podskórne, przepukliny mięśniowe itp.) – w zależności od zaburzeń funkcji itp. Uszkodzenia dużych naczyń, tętniaki pourazowe – w zależności od stopnia 150 5–30 wtórnych zaburzeń troficznych Uszkodzenia uda powikłane przewlekłym ropnym zapaleniem kości, przetokami, ciałami obcymi, skostnieniem pozaszkieletowym i zmianami neurologicznymi 151 1–10 ocenia się według lp. 147–150 ze zwiększeniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od rozmiarów powikłań o Uszkodzenia uda powikłane współistniejącym uszkodzeniem nerwu kulszowego ocenia się według lp. 147–150 ze zwiększeniem procentowego 152 10–65 stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od rozmiarów uszkodzenia nerwu o Uwaga: Łączny stopień uszczerbku na zdrowiu ocenianego według lp. 147–150 i 152 nie może przekroczyć 70% Utrata kończyny – w zależności od długości kikuta i przydatności jego cech do 153 50–70 oprotezowania Kolano 154 Zesztywnienie stawu kolanowego: a) w pozycji funkcjonalnie korzystnej 0–15° 30 b) przy większych stopniach zgięcia lub przy przeproście powyżej −10° (minus 10°) ocenia się według lit. a ze zwiększeniem procentowego 1 stopnia uszczerbku na zdrowiu za każde 4° odchylenia ponad granicę 15° lub −10° o Trwałe ograniczenie ruchomości stawu kolanowego w następstwie uszkodzeń samego 155 stawu (uszkodzenia więzadłowe, torebkowe, łąkotek, kości tworzących staw kolanowy itd.) – w zależności od charakteru przykurczu i zakresu ubytku funkcji: a) utrata ruchomości w zakresie 0–40° za każde 2° ubytku ruchu 1 b) utrata ruchomości w zakresie 40–90° za każde 5° ubytku ruchu 1 c) utrata ruchomości w zakresie 90–120° za każde 10° ubytku ruchu 1 Uwaga: Prawidłowo funkcjonalny zakres ruchów przyjmuje się w granicach 0–120° Inne następstwa uszkodzeń kolana: skrócenie kończyny, zaburzenia osi, stawu 156 (koślawość, szpotawość, ruchomość patologiczna), dolegliwości przewlekłe 1–20 zapalne, zapalenia ropne, ciała obce, przetoki itp. – w zależności od stopnia 157 Utrata kończyny na poziomie stawu kolanowego 65 Podudzie Złamanie kości podudzia – w zależności od zniekształcenia, przemieszczenia, 158 powikłań wtórnych, zmian troficznych i czynnościowych kończyny itp.: a) ze zmianami lub skróceniem do 4 cm 5–15 b) z dużymi wtórnymi zmianami lub ze skróceniem od 4 cm do 6 cm 15–25 c) ze skróceniem powyżej 6 cm lub bardzo rozległymi zmianami wtórnymi i z dodatkowymi powikłaniami w postaci przewlekłego zapalenia kości, 25–50 przetok, zmian troficznych skóry z owrzodzeniami, stawów rzekomych, ubytków kostnych i zmian neurologicznych 159 Izolowane złamanie strzałki (oprócz kostki bocznej) 3 Uszkodzenia tkanek miękkich, podudzia, uszkodzenia ścięgna Achillesa 160 i innych ścięgien – w zależności od rozległości uszkodzenia, zaburzeń 5–20 czynnościowych i zniekształceń stopy Utrata kończyny w obrębie podudzia – w zależności od charakteru kikuta, długości, 161 przydatności do oprotezowania i zmian wtórnych w obrębie kończyny: a) przy długości kikuta do 8 cm, mierząc od szpary stawowej 60 b) przy dłuższych kikutach 40–55 Stawy skokowe, stopa Ograniczenie ruchomości i zniekształcenia w stawach skokowych (w następstwie 162 wykręcenia, zwichnięcia, złamania kości tworzących staw, zranień, ciał obcych, blizn itp.) – w zależności od ich stopnia dolegliwości: a) bez zniekształceń 1–15 b) ze zniekształceniem, upośledzeniem funkcji ruchowej i statycznej stopy 15–25 c) powikłane przewlekłym zapaleniem kości i stawu, przetokami, martwicą 25–40 aseptyczną, zmianami neurologicznymi itp. Zesztywnienie stawu skokowego – w zależności od ustawienia stopy, zmian wtórnych 163 i powikłań: a) pod kątem zbliżonym do prostego 10–20 b) w innych ustawieniach czynnościowo niekorzystnych 20–40 Złamanie kości piętowej lub skokowej z przemieszczeniem, zniekształceniem i innymi 164 zmianami wtórnymi: a) miernego stopnia – w zależności od wielkości zaburzeń czynnościowych 5–15 b) znacznego stopnia lub z powikłaniami – w zależności od wielkości 15–30 zaburzeń czynnościowych 165 Utrata kości piętowej lub skokowej 40 Uszkodzenia kości stępu z przemieszczeniem, zniekształceniami i innymi zmianami 166 wtórnymi: a) miernego stopnia – w zależności od wielkości zaburzeń czynnościowych 5–10 b) znacznego stopnia lub z innymi powikłaniami – w zależności od wielkości 10–20 zaburzeń 167 Złamania kości śródstopia z przemieszczeniem i zniekształceniem stopy: a) złamania I lub V kości z wyraźnym przemieszczeniem – w zależności od 5–15 stopnia zaburzeń czynnościowych b) złamania II, III lub IV kości śródstopia – w zależności od stopnia zaburzeń 3–10 czynnościowych c) złamanie trzech i więcej kości śródstopia – w zależności od zaburzeń 10–20 czynnościowych Złamania kości śródstopia powikłane zapaleniem kości, przetokami, wtórnymi zmianami troficznymi i zmianami neurologicznymi ocenia się według lp. 167 168 1–10 ze zwiększeniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o Inne uszkodzenia stopy pozostawiające zmiany bliznowate i zniekształcające – 169 1–15 w zależności od stopnia upośledzenia czynności 170 Utrata stopy w całości 50 171 Utrata stopy na poziomie stawu Choparta 40 172 Utrata stopy w stawie Lisfranca 35 Utrata stopy w obrębie kości śródstopia – w zależności od rozległości utraty 173 20–30 przedstopia i cech kikuta Palce stopy 174 Utrata paliczka paznokciowego palucha 5 175 Utrata całego palucha 7 Utrata palucha wraz z kością śródstopia – w zależności od rozmiaru utraty 176 10–20 kości śródstopia 177 Utrata palców II–V w części lub w całości – za każdy palec 2 Utrata V palca wraz z kością śródstopia – w zależności od wielkości utraty 178 5–10 kości śródstopia Utrata palców II–IV z kością śródstopia – w zależności od wielkości utraty 179 3–5 kości śródstopia, za każdy palec Inne uszkodzenia i zniekształcenia palców – w zależności od stopnia 180 1–5 upośledzenia funkcji O. Porażenia i niedowłady poszczególnych nerwów obwodowych Uszkodzenia częściowe lub całkowite – w zależności od stopnia 181 prawy lewy zaburzeń: a) nerwu przeponowego poniżej jego połączenia z nerwem 5–15 podobojczykowym b) nerwu piersiowego długiego 5–15 5–10 c) nerwu pachowego 15–25 10–20 d) nerwu mięśniowo-skórnego 10–25 5–20 e) nerwu promieniowego powyżej odejścia gałązki do mięśnia 15–45 5–35 trójgłowego ramienia f) nerwu promieniowego poniżej odejścia gałązki do mięśnia 10–30 5–25 trójgłowego ramienia g) nerwu promieniowego nad wejściem do kanału mięśnia 5–25 5–15 odwracacza przedramienia h) nerwu promieniowego po wyjściu z kanału mięśnia odwracacza 5–15 1–10 przedramienia i) nerwu pośrodkowego w zakresie ramienia 10–40 5–30 j) nerwu pośrodkowego w zakresie nadgarstka 5–25 5–15 k) nerwu łokciowego 10–30 5–20 l) splotu barkowego części nadobojczykowej (górnej) 15–25 10–20 m) splotu barkowego części podobojczykowej (dolnej) 25–45 20–40 n) pozostałych nerwów odcinka szyjno-piersiowego 1–15 o) nerwu zasłonowego 5–15 p) nerwu udowego 10–30 q) nerwów pośladkowych (górnego i dolnego) 10–20 r) nerwu sromowego wspólnego 5–25 s) nerwu kulszowego przed podziałem na nerw piszczelowy i strzałkowy (normę w wysokości ponad 50% stosuje się tylko 20–60 przy nieuleczalnych owrzodzeniach) t) nerwu piszczelowego (normę w wysokości ponad 30% stosuje 10–40 się tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach) u) nerwu strzałkowego 10–20 v) splotu lędźwiowo-krzyżowego 40–70 w) pozostałych nerwów odcinka lędźwiowo-krzyżowego 1–10 Uwaga: Według lp. 181 ocenia się tylko uszkodzenia nerwów obwodowych. W przypadkach współistnienia uszkodzeń kostnych, mięśniowych i nerwowych stosuje się ocenę według pozycji dotyczących uszkodzeń kończyn górnych i dolnych prawy lewy Kauzalgie potwierdzone obserwacją szpitalną – w zależności od 182 stopnia zmian troficznych i nasilenia bólów 30 50 P. Choroby powstałe w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej Skutki zatruć ostrych i przewlekłych oraz ich następstwa wywołane 183 0–100 substancjami chemicznymi Uwaga: Procent uszczerbku na zdrowiu ustala się w zależności od rodzaju substancji chemicznej i rodzaju uszkodzenia, tj. zespołu objawów klinicznych i stopnia upośledzenia sprawności ustroju obniżającego zdolność do służby (pracy). Przy ocenie stosuje się ustalenia określone w lp. 87 i 88, z uwzględnieniem uwag zawartych w tych pozycjach 184 Pylice płuc: a) bez zaburzenia sprawności układu oddechowego, stanowiące profilaktyczne przeciwwskazanie do pracy w narażeniu na działanie pyłu 10–20 zwłókniającego w stężeniach przekraczających NDS b) z zaburzeniami sprawności wentylacyjnej lub wymiany gazów w płucach 21–60 z ograniczeniem wydolności wysiłkowej układu oddechowego c) z objawami przewlekłego serca płucnego lub niewydolności 61–100 oddechowo-krążeniowej Przewlekłe nieodwracalne schorzenia układu oddechowego powstałe w następstwie 185 działania substancji: toksycznych, drażniących, uczulających (alergenów) lub czynników mechanicznych: a) przewlekłe nieswoiste choroby układu oddechowego (PNChUO) w okresie wydolności układu oddechowego, stanowiące profilaktycznie 10–20 uzasadnione przeciwwskazania do dalszej pracy w narażeniu na kontakt z czynnikami zawodowymi uszkadzającymi układ oddechowy b) PNChUO (łącznie z rozedmą płuc) w okresie względnej wydolności układu oddechowego (ograniczenie wydolności wentylacyjnej po 20–40 obciążeniu wysiłkiem fizycznym) c) PNChUO (łącznie z rozedmą płuc i innymi chorobami układu 40–80 oddechowego) w okresie niewydolności oddechowej d) rozwinięty, zaawansowany, przewlekły zespół płucno-sercowy w okresie niewydolności układu krążeniowo-oddechowego, który może wymagać 80–100 opieki innych osób Choroby spowodowane działaniem promieni jonizujących i ciał 186 promieniotwórczych (również nowotwory, choroby narządu wzroku i skóry 0–100 spowodowane działaniem tych czynników) Trwałe uszkodzenie zdrowia w wyniku oddziaływania pola 187 elekromagnetycznego wielkiej częstotliwości w zakresie mikrofal i fal 0–100 radiowych 188 Choroby wywołane działaniem wysokich lub niskich temperatur otoczenia: 0–100 a) udar cieplny lub jego następstwa b) wyczerpanie cieplne albo jego następstwa c) odmrożenia lub trwałe skutki odmrożeń 189 Zespół wibracyjny: a) choroba wibracyjna wyrównana (postać parestezyjno-czuciowa, wstępne stadium zmian naczyniowych, drobne zmiany kostne wykryte 25–40 radiologicznym badaniem układu kostno-stawowego), stanowiąca przeciwwskazanie do służby (pracy) w narażeniu na działanie wibracji b) choroba wibracyjna niewyrównana 45–80 Przewlekłe choroby układu ruchu powstałe w warunkach służby (pracy) związanej z wymuszoną postawą ciała, nadmiernym przeciążeniem i mikrourazami: złamania powolne, zapalenie pochewek ścięgnistych 190 5–50 i kaletek maziowych, uszkodzenia i zwyrodnienia łąkotek, zmiany zapalne mięśni i przyczepów ścięgnistych, martwica kości nadgarstka i uszkodzenia krążka międzykręgowego, przeciążeniowe zmiany zwyrodnieniowe Choroby narządu wzroku wywołane zawodowymi czynnikami fizycznymi 191 0–100 lub chemicznymi Uwaga: Przy ocenie uszczerbku na zdrowiu uwzględnia się ustalenia określone w lp. 27–41 Uszkodzenia narządu słuchu związane z długotrwałym narażeniem na 192 0–50 działanie nadmiernego hałasu Uwaga: Uszczerbek na zdrowiu ocenia się na podstawie ustaleń zawartych w lp. 42 Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym długotrwałym 193 wysiłkiem głosowym: a) guzki głosowe twarde 10–30 b) wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych 10–40 c) niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe 10–30 z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią Choroby skóry i błon śluzowych spowodowane warunkami służby (pracy) 194 0–50 w zależności od lokalizacji, rozległości i natężenia zmian Uwaga: Zmiany o charakterze złośliwym kwalifikuje się według lp. 195, zmiany wywołane działaniem promieniowania jonizującego – według lp. 186, a zmiany wywołane chorobami zakaźnymi i inwazyjnymi (pasożytniczymi) – według lp. 197 Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie styczności z czynnikami 195 20–100 rakotwórczymi: a) nowotwory skóry b) nowotwory dróg moczowych c) nowotwory układu oddechowego d) nowotwory przewodu pokarmowego e) choroby rozrostowe układu krwiotwórczego i chłonnego (niektóre typy białaczek, chłoniaki, szpiczak mnogi, zespoły mielodysplastyczne) f) niektóre typy mięsaka g) międzybłoniak otrzewnej i opłucnej h) nowotwory układu wewnątrzwydzielniczego Uwaga: Stopień uszczerbku na zdrowiu określa się w zależności od lokalizacji zmian nowotworowych i ich zaawansowania. Nowotwory powstałe w następstwie działania promieniowania jonizującego kwalifikuje się według lp. 186 Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego lub obniżonego 196 0–100 ciśnienia atmosferycznego oraz w warunkach działania przyspieszeń Choroby zakaźne i inwazyjne (pasożytnicze) oraz ich przewlekłe następstwa w przypadkach, gdy źródło choroby znajdowało się w środowisku służby, 197 0–100 a charakter służby wymagał bezpośredniego kontaktu ze środowiskiem lub materiałem zakaźnym Uwaga: Stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu określa się w zależności od skutków, jakie choroba pozostawiła w narządach i układach 198 Żylaki podudzi z rozległymi, trudno gojącymi się owrzodzeniami 20–50 Zaburzenia reaktywne oporne na leczenie, powstałe w szczególnych 199 warunkach służby wojskowej: a) zaburzenia stresowe pourazowe – PTSD 5–20 b) psychozy reaktywne 20–100 c) trwałe potraumatyczne zmiany osobowości 5–20 200 Zespoły i złamania przeciążeniowe 5–30
WZÓR ORZECZENIE NR w sprawie ustalenia dla celów odszkodowawczych uszczerbku na zdrowiu (nazwa wojskowej komisji lekarskiej) Dnia 20 r. komisja w składzie: przewodniczący: członkowie: 1) 2) działając na podstawie na zarządzenie przeprowadziła badanie lekarskie i wydała niniejsze orzeczenie. 1. Nazwisko i imię: 2. Numer PESEL: 3. Stopień wojskowy: 4. Przydział służbowy: 5. Data powołania do służby wojskowej: 6. Miejsce zamieszkania: 7. Określenie następstw wypadku lub rozpoznanie choroby, łącznie z towarzyszącymi powikłaniami: 8. Stopień procentowego uszczerbku na zdrowiu spowodowany chorobą lub wypadkiem z dnia wynosi: 9. Ustalenie, czy stwierdzony uszczerbek na zdrowiu żołnierza pozostaje w związku ze służbą wojskową: 10. Szczegółowe uzasadnienie: mp. Przewodniczący: Członkowie: 1) 2) Od niniejszego orzeczenia przysługuje odwołanie do za pośrednictwem w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania. Uwaga: Orzeczenie sporządza się w 4 egzemplarzach. Po zatwierdzeniu orzeczenia 1 egzemplarz pozostaje w komisji sporządzającej orzeczenie, a pozostałe przesyła się: − 1 egzemplarz zainteresowanemu żołnierzowi, − 1 egzemplarz do właściwego ośrodka zamiejscowego Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji, − 1 egzemplarz dowódcy jednostki, w której żołnierz pełni służbę.
WZÓR (nazwa wojskowej komisji lekarskiej) ORZECZENIE NR w sprawie ustalenia związku śmierci ze służbą wojskową Dnia 20 r. komisja w składzie: przewodniczący: członkowie: 1) 2) działając na podstawie na zarządzenie wydała niniejsze orzeczenie. 1. Nazwisko i imię: 2. Numer PESEL: 3. Data i miejsce urodzenia: , data śmierci: 4. Stopień wojskowy: 5. Przydział służbowy: 6. Data powołania do służby wojskowej: 7. Miejsce zamieszkania: 8. Przyczyna zgonu: 9. Związek śmierci ze służbą wojskową: 10. Szczegółowe uzasadnienie: Przewodniczący: (cid:3) mp. Członkowie: 1) 2) Centralna Wojskowa Komisja Lekarska zatwierdziła orzeczenie w dniu: Przewodniczący: (cid:3) mp. Członkowie: 1) 2) Uwaga: Orzeczenie sporządza się w 5 egzemplarzach dla żołnierzy zawodowych, a w 4 egzemplarzach dla żołnierzy niezawodowych. Po zatwierdzeniu orzeczenia 1 egzemplarz pozostaje w komisji sporządzającej orzeczenie, a pozostałe przesyła się: − 1 egzemplarz do właściwego wojskowego centrum rekrutacji, − 1 egzemplarz do wojskowego organu emerytalnego (dotyczy żołnierzy zawodowych), − 1 egzemplarz osobie uprawnionej, o której mowa w art. 509 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 2305, z późn. zm.).