w sprawie kalkulacji kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych oraz trybu wypłaty finansowania tego kosztu (DU/2023/1365)

t.j.

status: obowiązujący

Rozporządzenie określa:         1) szczegółowe zasady kalkulacji kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych, zwanego dalej „kosztem netto”;         2) zakres projektu opisu kalkulacji kosztu netto;         3) tryb i terminy uzgadniania i zatwierdzania przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zwanego dalej „Preze- sem UKE”, projektu opisu kalkulacji kosztu netto, opracowanego przez operatora wyznaczonego;         4) korzyści pośrednie operatora wyznaczonego wynikające ze świadczenia usług powszechnych, zwane dalej „korzy- ściami pośrednimi”, oraz sposób ich liczenia;         5) korzyści wynikające z przyznanych operatorowi wyznaczonemu praw specjalnych lub wyłącznych oraz sposób ich liczenia;         6) tryb wypłaty finansowania kosztu netto.

Całkowity koszt netto, o którym mowa w art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe, zwanej dalej „ustawą”, kalkuluje się:         1) w sposób wykluczający możliwość podwójnego naliczenia jakiegokolwiek kosztu związanego z realizacją obowiązku świadczenia usług powszechnych, przychodu z realizacji tego obowiązku, korzyści pośrednich oraz korzyści wynika- jących z przyznanych operatorowi wyznaczonemu praw specjalnych lub wyłącznych;         2) na dzień kończący rok obrotowy, w którym wystąpiła strata, rozumiana jako ujemny wynik na sprzedaży usług po- wszechnych.

Koszt netto dla składowej obowiązku świadczenia usługi powszechnej, zwanej dalej „składową obowiązku”, kal- kuluje się dla każdej składowej obowiązku, o której mowa w art. 106 ust. 3 ustawy, jeżeli operator wyznaczony uzasadni, że jest ona realizowana ze stratą.

    1. Koszt netto dla składowej obowiązku stanowi różnicę między uzasadnionym kosztem netto operatora wyzna- czonego objętego obowiązkiem świadczenia usług powszechnych, kalkulowanym zgodnie z ust. 2, a kosztem netto tego operatora objętego obowiązkiem nieuwzględniającym tej składowej obowiązku, kalkulowanym zgodnie z ust. 3.         1) Minister Aktywów Państwowych kieruje działem administracji rządowej – łączność, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 lipca 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Aktywów Państwowych (Dz. U. poz. 1263).         2) Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji wdraża dyrektywę 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grud- nia 1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług (Dz. Urz. UE L 15 z 21.01.1998, str. 14 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 3, str. 71, Dz. Urz. UE L 176 z 05.07.2002, str. 21 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 4, str. 316, Dz. Urz. UE L 284 z 31.10.2003, str. 1 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 1, t. 4, str. 447 oraz Dz. Urz. UE L 52 z 27.02.2008, str. 3).     2. Koszt netto operatora wyznaczonego objętego obowiązkiem świadczenia usług powszechnych stanowi różnicę mię- dzy uzasadnionymi kosztami całej działalności tego operatora a przychodami z tej działalności.     3. Koszt netto operatora wyznaczonego objętego obowiązkiem świadczenia usług powszechnych nieuwzględniającym tej składowej obowiązku stanowi różnicę między uzasadnionymi kosztami całej działalności tego operatora a przychodami z tej działalności, przy czym:         1) koszty działalności oblicza się jako różnicę między tymi kosztami u operatora wyznaczonego objętego obowiązkiem świadczenia usług powszechnych a kosztami, których ten operator nie poniósłby, gdyby obowiązek świadczenia usług powszechnych nie obejmował tej składowej obowiązku;         2) przychody z działalności oblicza się jako różnicę między tymi przychodami u operatora wyznaczonego objętego obo- wiązkiem świadczenia usług powszechnych a przychodami, których ten operator nie osiągnąłby, gdyby obowiązek świadczenia usług powszechnych nie obejmował tej składowej obowiązku, a następnie powiększa się o przychody utracone z tytułu ustalenia opłat za usługi powszechne w obowiązującym cenniku usług powszechnych.     4. Powiększenia przychodów, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, dokonuje się jednorazowo, w całości, przy kalkulacji kosztu netto dla tej ze składowych, która będzie miała najwyższą stratę, biorąc pod uwagę zasadę określoną w § 2 pkt 2.     5. Do kalkulacji kosztów i przychodów, o których mowa w ust. 2 i 3, przyjmuje się wartości wykazane w księgach rachunkowych operatora wyznaczonego.     6. Koszty i przychody, o których mowa w ust. 2 i 3, określa się zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 104 ustawy.     7. Koszt netto operatora wyznaczonego, o którym mowa w ust. 3, kalkuluje się zgodnie z:         1) zasadą spójności między:             a) ujęciem kosztów u operatora wyznaczonego objętego obowiązkiem świadczenia usług powszechnych i kosztów, których ten operator wyznaczony nie poniósłby, gdyby obowiązek świadczenia usług powszechnych nie obejmo- wał tej składowej obowiązku, a             b) ujęciem przychodów u operatora wyznaczonego objętego obowiązkiem świadczenia usług powszechnych i przy- chodów, których ten operator wyznaczony nie osiągnąłby, gdyby obowiązek świadczenia usług powszechnych nie obejmował tej składowej obowiązku;         2) zasadą bezstronności – koszty, których operator wyznaczony nie poniósłby, gdyby obowiązek świadczenia usług po- wszechnych nie obejmował tej składowej obowiązku, oraz przychody, których operator wyznaczony nie osiągnąłby, gdyby obowiązek świadczenia usług powszechnych nie obejmował tej składowej obowiązku, powinny być ustalone w sposób obiektywny;         3) zasadą jasności – koszty, których operator wyznaczony nie poniósłby, gdyby obowiązek świadczenia usług powszech- nych nie obejmował tej składowej obowiązku, oraz przychody, których operator wyznaczony nie osiągnąłby, gdyby obowiązek świadczenia usług powszechnych nie obejmował tej składowej obowiązku, powinny być ustalone w sposób przejrzysty i niebudzący wątpliwości.     8. W kalkulacji kosztu netto dla składowej obowiązku w warunkach działania operatora wyznaczonego objętego obowiąz- kiem świadczenia usług powszechnych uwzględnia się korektę z tytułu nieefektywności operatora wyznaczonego, rozumianą jako nieefektywne wykorzystanie zasobów i struktury niezbędnych do realizacji obowiązku świadczenia usług powszechnych.     9. W kalkulacji kosztu netto uwzględnia się placówki pocztowe operatora wyznaczonego rentowne i o najniższej nie- rentowności w łącznej liczbie nieprzekraczającej minimalnej liczby placówek wynikającej ze sposobu ich rozmieszczenia określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ustawy.     10. Rentowność placówki pocztowej operatora wyznaczonego liczona jest jako różnica między przychodami a kosz- tami placówki, przy czym:         1) przychody placówki są to przychody bezpośrednio ewidencjonowane na poziomie placówki oraz przychody, które są generowane przez tę placówkę, lecz ewidencjonowane przez inne jednostki organizacyjne operatora wyznaczonego, i które mogą zostać utracone w przypadku likwidacji placówki, pomniejszone o wartość przychodów niezbędnych na pokrycie kosztów doręczania ustaloną jako iloczyn:             a) wyniku ilorazu wartości przychodów placówki z usług podlegających doręczaniu i przychodów całkowitych z usług podlegających doręczaniu oraz             b) kosztów doręczania;         2) koszty placówki są to koszty bezpośrednio ewidencjonowane na poziomie placówki oraz koszty, które są generowane przez tę placówkę, lecz ewidencjonowane przez inne jednostki organizacyjne operatora wyznaczonego, i które są moż- liwe do uniknięcia w przypadku likwidacji placówki, z wyłączeniem kosztów doręczania.

Do kalkulacji przychodów operatora wyznaczonego, których operator ten nie osiągnąłby, gdyby nie był objęty obowiązkiem świadczenia usług powszechnych, oraz korzyści wynikających z przyznanych operatorowi wyznaczonemu praw specjalnych lub wyłącznych przyjmuje się wartość wskaźnika elastyczności cenowej popytu wynoszącą −0,49.

Projekt opisu kalkulacji kosztu netto zawiera:         1) wskazanie i charakterystykę składowych obowiązku;         2) definicję i założenia scenariusza działania operatora wyznaczonego objętego obowiązkiem świadczenia usług powszech- nych i scenariusza działania tego samego operatora nieobjętego obowiązkiem świadczenia usług powszechnych;         3) sposób kalkulacji kosztu netto dla poszczególnych składowych obowiązku;         4) sposób kalkulacji korekty z tytułu nieefektywności operatora wyznaczonego, o której mowa w § 4 ust. 8;         5) wskazanie i charakterystykę korzyści pośrednich oraz korzyści wynikających z praw specjalnych lub wyłącznych przy- znanych operatorowi wyznaczonemu, a także sposób ich kalkulacji;         6) wartość wskaźnika elastyczności cenowej popytu, o której mowa w § 5.

    1. Jeżeli operator wyznaczony zamierza ubiegać się o finansowanie kosztu netto za rok obrotowy, w którym pro- gnozowana jest strata na usługach powszechnych, rozumiana jako ujemny wynik na ich sprzedaży, przedkłada Prezesowi UKE projekt opisu kalkulacji kosztu netto za ten rok, nie później niż w terminie miesiąca od zakończenia roku obrotowego.     2. Prezes UKE, w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania projektu opisu kalkulacji kosztu netto, uzgadnia z operato- rem wyznaczonym przedłożony projekt opisu kalkulacji kosztu netto.     3. Prezes UKE może:         1) w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania projektu opisu kalkulacji kosztu netto wezwać operatora wyznaczonego do dokonania w nim zmian;         2) wezwać operatora wyznaczonego do uzupełnienia informacji zawartych w projekcie opisu kalkulacji kosztu netto lub do przedłożenia wyjaśnień.     4. Operator wyznaczony dokonuje zmian w projekcie opisu kalkulacji kosztu netto w terminie miesiąca od dnia otrzy- mania wezwania, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, albo dokonuje uzupełnień lub przedkłada wyjaśnienia w terminie określo- nym w wezwaniu, o którym mowa w ust. 3 pkt 2.     5. Prezes UKE zatwierdza opis kalkulacji kosztu netto lub odmawia jego zatwierdzenia w terminie 5 miesięcy od dnia jego otrzymania.

    1. Korzyści pośrednie oraz korzyści wynikające z przyznanych operatorowi wyznaczonemu praw specjalnych lub wyłącznych ustala się, obliczając wartość tych korzyści osiągniętych w związku z realizacją obowiązku świadczenia usług powszechnych.     2. Do korzyści pośrednich zalicza się w szczególności:         1) rozpoznawalność operatora wyznaczonego na rynku pocztowym, mierzoną wartością przychodów generowanych przez nadawców wybierających usługi operatora wyznaczonego ze względu na fakt realizowania przez tego operatora obo- wiązku świadczenia usług powszechnych, które zostałyby utracone w wyniku zniesienia obowiązku świadczenia usług powszechnych;         2) dodatkowe możliwości w zakresie reklamy:             a) innych podmiotów niż operator wyznaczony w placówkach operatora wyznaczonego, których utrzymanie wynika z obowiązku świadczenia usług powszechnych, mierzone przychodami z: – nośników reklamowych znajdujących się w nierentownych placówkach, które byłyby przeznaczone do likwi- dacji w sytuacji, gdyby operator wyznaczony nie miał obowiązku świadczenia usług powszechnych, oraz – ogólnokrajowych kampanii reklamowych – które zostałyby utracone w wyniku zniesienia obowiązku świadczenia usług powszechnych,             b) własnej w placówkach operatora wyznaczonego, których utrzymanie wynika z obowiązku świadczenia usług po- wszechnych, mierzone dodatkowymi kosztami reklamy własnej operatora wyznaczonego, które byłyby ponie- sione, gdyby operator wyznaczony chciał uzyskać porównywalny do istniejącego stopień znajomości świadczo- nych usług wśród nadawców korzystających z nierentownych placówek, które byłyby przeznaczone do likwidacji w sytuacji, gdyby operator wyznaczony nie był objęty obowiązkiem świadczenia usług powszechnych.     3. Do korzyści wynikających z przyznanych operatorowi wyznaczonemu praw specjalnych lub wyłącznych zalicza się w szczególności:         1) zwolnienie od podatku od towarów i usług, mierzone różnicą między przychodami utraconymi a kosztami, które nie zostałyby poniesione w sytuacji braku zwolnienia z podatku od towarów i usług;         2) moc dokumentu urzędowego, jaką otrzymuje potwierdzenie nadania przesyłki rejestrowanej, z chwilą wydania przez placówkę operatora wyznaczonego, mierzoną marżą na przesyłkach poleconych, które operator wyznaczony utraciłby, gdyby moc dokumentu urzędowego była przyznana potwierdzeniom nadania przesyłki rejestrowanej wydanym przez wszystkich operatorów pocztowych;         3) popyt na usługi towarzyszące usługom powszechnym, mierzony marżą na usłudze potwierdzenia odbioru, którą ope- rator wyznaczony utraciłby, gdyby moc dokumentu urzędowego, jaką otrzymuje potwierdzenie nadania przesyłki re- jestrowanej, z chwilą wydania przez placówkę operatora wyznaczonego, była przyznana potwierdzeniom nadania prze- syłki rejestrowanej wydanym przez wszystkich operatorów pocztowych;         4) przyjmowanie przekazów pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rento- wymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie, mierzone marżą na usłudze przekazu pocztowego, którą operator wyznaczony utraciłby, gdyby wszyscy operatorzy pocztowi byli upraw- nieni do przyjmowania tych przekazów pocztowych;         5) świadczenie publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego oraz publicznej usługi hybrydowej, o których mowa w ustawie z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 285).

    1. W terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji Prezesa UKE, o której mowa w art. 112 ust. 5 ustawy, operator wyznaczony składa do ministra właściwego do spraw łączności, zwanego dalej „ministrem”, wniosek o wypłatę finansowania kosztu netto, podpisany zgodnie z zasadami reprezentacji przedsiębiorcy.     2. We wniosku o wypłatę finansowania kosztu netto operator wyznaczony wskazuje kwotę wypłaty oraz numer ra- chunku bankowego, na który mają zostać wypłacone środki.     3. Wskazana we wniosku kwota wypłaty jest równa kwocie finansowania kosztu netto ustalonej przez Prezesa UKE w decyzji, o której mowa w art. 112 ust. 5 ustawy.

    1. Minister zatwierdza wniosek, o którym mowa w § 9, w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania, po zweryfi- kowaniu zgodności wniosku z decyzją Prezesa UKE, o której mowa w art. 112 ust. 5 ustawy.     2. W przypadku konieczności uzupełnienia lub poprawienia wniosku minister wzywa operatora wyznaczonego do jego uzupełnienia lub poprawienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.     3. Terminu przewidzianego na uzupełnienie lub poprawienie wniosku przez operatora wyznaczonego nie wlicza się do terminu, o którym mowa w ust. 1.

Minister dokonuje wypłaty finansowania kosztu netto w terminie 30 dni od dnia zatwierdzenia wniosku, o którym mowa w § 9.

    1. W kalkulacji kosztu netto za 2021 r. nie są uwzględniane korzyści operatora wyznaczonego związane ze świad- czeniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego oraz publicznej usługi hybrydowej, o których mowa w ustawie z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych.     2. W pozostałym zakresie do kalkulacji kosztu netto za 2021 r. i 2022 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.3) Minister Aktywów Państwowych: J. Sasin         3) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie kalkulacji kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 978), które utraciło moc z dniem 5 marca 2023 r. zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 2042).