W 2023 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wprowadza się „Program mający na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie”, który jest określony w załączniku do rozporządzenia.

Program, o którym mowa w § 1, stosuje się od dnia 1 stycznia 2023 r.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi: wz. R. Romanowski         1) Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej – rolnictwo, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 października 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. poz. 1950). Załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 marca 2023 r. (Dz. U. poz. …) PROGRAM MAJĄCY NA CELU WCZESNE WYKRZYałCącIznEik ZdoA roKzpAorzŻądEzeŃni aW MiInRistUra SRoElnMict wa i Rozwoju Wsi z dnia 1 marca 2023 r. (Dz. U. poz. 517) WYWOŁUJĄCYM AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ I POSZERZENIE WIEDZY PROGRANMA MTEAMJĄACYT NTAE JC CELHUO WRCOZBEYSN OER WAYZK JREYJC ZIEW ZAALKCAŻZEAŃN WIEIR USEM WYWOŁUJĄCYM AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ I POSZERZENIE WIEDZY NA TEMAT TEJ CHOROBY ORAZ JEJ ZWALCZANIE     1. Identyfikacja programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie Państwo członkowskie: Rzeczpospolita Polska Choroba: afrykański pomór świń (African swine fever – ASF) Okres realizacji: 1 stycznia – 31 grudnia 2023 r.     2. Dane historyczne dotyczące rozwoju epidemiologicznego afrykańskiego pomoru świń W 2007 r. wirus afrykańskiego pomoru świń (ASF) rozprzestrzenił się z pierwotnego ogniska w Gruzji na terytorium Europy Wschodniej. Po wprowadzeniu wirusa ASF na kontynent europejski choroba ta rozprzestrzeniła się na terytorium Armenii, Azerbejdżanu oraz Federacji Rosyjskiej. W sierpniu 2012 r. ognisko tej choroby zostało stwierdzone w południowo-wschodniej części Ukrainy. W czerwcu 2013 r. białoruskie władze weterynaryjne potwierdziły wykrycie ASF we wsi Czapuń w obwodzie grodzieńskim, 170 km od granicy z Rzecząpospolitą Polską, oraz w Witebsku w północno- -wschodniej części Białorusi, 450 km od granicy z Rzecząpospolitą Polską. W styczniu 2014 r. na terytorium Litwy stwierdzono 2 przypadki wirusa ASF u dzików, natomiast w dniu 17 lutego 2014 r. potwierdzono pierwszy przypadek wirusa ASF u dzików na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W latach 2014–2022 na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej u dzików i u świń stwierdzono odpowiednio:         1) w 2014 r. – 30 ognisk ASF u dzików i 2 ogniska ASF u świń;         2) w 2015 r. – 53 ogniska ASF u dzików i 1 ognisko ASF u świń;         3) w 2016 r. – 80 ognisk ASF u dzików i 20 ognisk ASF u świń;         4) w 2017 r. – 741 ognisk ASF u dzików i 81 ognisk ASF u świń;         5) w 2018 r. – 2443 ogniska ASF u dzików i 109 ognisk ASF u świń;         6) w 2019 r. – 2477 ognisk ASF u dzików i 48 ognisk ASF u świń; 2         7) w 2020 r. – 4156 ognisk ASF u dzików i 103 ogniska ASF u świń;         8) w 2021 r. – 3214 ognisk ASF u dzików i 124 ogniska ASF u świń;         9) w 2022 r. – 2113 ognisk ASF u dzików i 14 ognisk ASF u świń. Obecnie nadal istnieje duże prawdopodobieństwo dalszego rozprzestrzeniania się wirusa ASF, w szczególności wśród zwierząt wolno żyjących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Od 2011 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są prowadzone badania laboratoryjne w kierunku ASF. Badania te były prowadzone w pasie przygranicznym o szerokości 40 km (wzdłuż granicy północnej z obwodem kaliningradzkim i granicy wschodniej z Litwą, Białorusią i Ukrainą) obejmującym części województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, mazowieckiego i podkarpackiego. Próbki były pobierane od padłych świń (na podstawie analizy ryzyka) oraz padłych i odstrzelonych dzików. Od lipca 2013 r. na terytorium położonym w tzw. strefie I, a od października 2013 r. na terytorium położonym w strefach II i III badania laboratoryjne w kierunku ASF były prowadzone zgodnie z programem wprowadzonym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 stycznia 2014 r. w sprawie wprowadzenia programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 115). W 2014 r. były kontynuowane badania w kierunku ASF zgodnie z programem wprowadzonym rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie wprowadzenia w 2014 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 996). W kolejnych latach program był realizowany na podstawie:         1) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia w 2015 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 316, z późn. zm.);         2) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 stycznia 2016 r. w sprawie wprowadzenia w 2016 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 70, z późn. zm.);         3) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 marca 2017 r. w sprawie wprowadzenia w 2017 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 625); 3         4) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 stycznia 2018 r. w sprawie wprowadzenia w 2018 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 316, z późn. zm.);         5) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 marca 2019 r. w sprawie wprowadzenia w 2019 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 598);         6) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie wprowadzenia w 2020 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 290);         7) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 stycznia 2021 r. w sprawie wprowadzenia w 2021 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 236);         8) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 kwietnia 2022 r. w sprawie wprowadzenia w 2022 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 844). Liczba zbadanych zwierząt oraz otrzymanych dodatnich wyników tych badań w ramach realizacji ww. programu w latach 2019–2021 została opisana w ust. 6.2.     3. Opis programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie Afrykański pomór świń jest chorobą znajdującą się w wykazie określonym w art. 5 ust. 1 lit. a ppkt (iii) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie przenośnych chorób zwierząt oraz zmieniającego i uchylającego niektóre akty w dziedzinie zdrowia zwierząt („Prawo o zdrowiu zwierząt”) (Dz. Urz. UE L 84 z 31.03.2016, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 2016/429”. W rozporządzeniu 2016/429 ustanowiono przepisy dotyczące zapobiegania chorobom przenoszącym się lub przenoszonym na zwierzęta lub na ludzi oraz przepisy dotyczące zwalczania takich chorób, w tym zasady priorytetyzacji chorób umieszczonych w wykazie, które stanowią przedmiot zainteresowania na poziomie Unii Europejskiej, oraz kategoryzacji tych chorób. Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji 4 (UE) 2018/1882 z dnia 3 grudnia 2018 r. w sprawie stosowania niektórych przepisów dotyczących zapobiegania chorobom oraz ich zwalczania do kategorii chorób umieszczonych w wykazie oraz ustanawiającym wykaz gatunków i grup gatunków, z którymi wiąże się znaczne ryzyko rozprzestrzeniania się chorób umieszczonych w tym wykazie (Dz. Urz. UE L 308 z 04.12.2018, str. 21, z późn. zm.) afrykański pomór świń jest zaliczany do chorób kategorii A, czyli chorób umieszczonych w wykazie, które zwykle nie występują w Unii Europejskiej i po których wykryciu muszą zostać wprowadzone natychmiastowe środki likwidacji choroby, jak określono w art. 9 ust. 1 lit. a rozporządzenia 2016/429. Zgodnie z art. 18 rozporządzenia 2016/429 państwa członkowskie zapewniają, by podmioty oraz inne odpowiednie osoby fizyczne lub prawne niezwłocznie powiadamiały właściwy organ, jeżeli istnieją jakiekolwiek powody, by podejrzewać występowanie u zwierząt choroby umieszczonej w wykazie, o której mowa w art. 9 ust. 1 lit. a, lub jeżeli występowanie takiej choroby zostało u zwierząt wykryte. Program mający na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie, zwany dalej „programem”, przewiduje zastosowanie środków, których celem jest wzmocnienie ochrony terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej przed ASF. Program będzie realizowany w 2023 r. i stanowi kontynuację programu realizowanego na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 kwietnia 2022 r. w sprawie wprowadzenia w 2022 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie”. Zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2020 r. poz. 1421, z późn. zm.) ASF należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 57 ust. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej program jest wprowadzany w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw rolnictwa po zatwierdzeniu tego programu przez Komisję Europejską. Zgodnie z dokumentem roboczym Komisji Europejskiej „Strategiczne podejście do zarządzania afrykańskim pomorem świń w UE” (SANTE/7113/2015-Rev-12) w programie wyznacza się możliwość finansowania działań mających na celu między innymi:         1) redukcję populacji dzików prowadzoną zarówno przez polowania, jak i odstrzał sanitarny;         2) usuwanie potencjalnych źródeł wirusa ASF ze środowiska przyrodniczego;         3) prowadzenie monitoringu aktywnego i pasywnego u dzików i świń;         4) działania lub inwestycje służące zapobieganiu, kontroli i zwalczaniu ASF u świń i dzikich zwierząt. 5 Ponadto w programie wprowadza się zasady i nakazy służące zwalczaniu afrykańskiego pomoru świń u dzików. Szacowane ogólne koszty realizacji programu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w 2023 r. wyniosą 177 494 734,50 zł (38 165 830,70 euro). Z ogólnej sumy szacowanych kosztów programu Rzeczypospolita Polska będzie występowała do Komisji Europejskiej z wnioskiem o współfinansowanie ze środków Unii Europejskiej programu w odniesieniu do kosztów kwalifikowalnych w wysokości 18 721 472,25 zł (4 026 188,00 euro). Wszystkie szacunkowe koszty programu zostaną dostosowane do wielkości wydatków przewidzianych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2023 z dnia 15 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2023 r. poz. 256) w ramach limitu wydatków właściwych części budżetowych. Finansowanie programu odbywa się ze środków budżetowych określonych w części 83 – w ramach limitów rezerw celowych przeznaczonych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt oraz na realizację zadań ustawowych Inspekcji Weterynaryjnej oraz ze środków budżetowych określonych w części 85 – budżety wojewodów, dział 010 – rolnictwo i łowiectwo, rozdział 01022 – zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt oraz badania monitoringowe pozostałości chemicznych i biologicznych w tkankach zwierząt i produktach pochodzenia zwierzęcego. 3.1. Cele programu     1. Głównymi celami programu mającymi doprowadzić do wzmocnienia ochrony terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i terytorium Unii Europejskiej przed rozprzestrzenianiem się wirusa ASF są:         1) wczesne wykrywanie ASF w populacji świń oraz dzików przez monitorowanie choroby;         2) kontrola występowania ASF w populacji świń i dzików na terytoriach, na których stwierdzono wystąpienie choroby;         3) zapobieganie rozprzestrzenianiu się ASF w populacji świń i dzików na nowych terytoriach kraju.     2. Program obejmuje działania nakierowane na zwalczanie oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa ASF, w tym:         1) pobieranie, transport i badania laboratoryjne próbek pobranych od martwych i żywych świń, dzików i świniodzików w kierunku ASF na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;         2) zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików w ramach odstrzału sanitarnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;         3) zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików odstrzelonych w ramach polowania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem dorosłych samic dzików (powyżej     24. miesiąca życia); 6         4) ubój lub zabicie świń na obszarze objętym ograniczeniami I–III, o których mowa w ust. 3.2.4 – w przypadku wystąpienia ASF u dzików (na podstawie art. 44 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt);         5) działania powiatowego lekarza weterynarii – po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu wystąpienia ASF – przeprowadzane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt;         6) przeprowadzanie przez powiatowego lekarza weterynarii kontroli gospodarstw w zakresie spełniania wymagań związanych z bioasekuracją na obszarze objętym ograniczeniami I–III;         7) zwrot kosztów transportu i unieszkodliwienia padłych dzików pozyskanych w ramach zorganizowanych przeszukiwań terenów znajdujących się na obszarze objętym ograniczeniami I–III, a także znalezionych na gruntach należących do osób fizycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;         8) finansowanie unieszkodliwiania pozyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach polowań lub odstrzałów sanitarnych tusz dzików, wraz ze wszystkimi częściami ciała, w tym sierści i skóry, które nie mogą zostać zagospodarowane przez myśliwych;         9) wypłatę środków uprawnionym osobom za zgłoszenie znalezienia zwłok dzików padłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;         10) wzmocnienie środków bioasekuracji na drogowych przejściach granicznych z Federacją Rosyjską, Białorusią i Ukrainą;         11) dofinansowanie odłowu dzików zgodnie z art. 45 ust. 1 pkt 8g albo art. 46 ust. 3 pkt 8h ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, a także uśmiercenia oraz transportu, unieszkodliwiania zwłok odłowionych i uśmierconych dzików oraz obsługi i utrzymania w dobrym stanie technicznym odłowni żywołownych na obszarze objętym ograniczeniami I–III;         12) finansowanie budowy i umieszczenia w terenie odłowni żywołownych do odłowu dzików;         13) finansowanie usług pomocnych przy zwalczaniu ASF u dzików oraz świń, w tym wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych lub fotopułapek służących do ustalania miejsc bytowania dzików;         14) dofinansowanie akcji poszukiwania padłych dzików organizowanych w ramach nakazów powiatowych lekarzy weterynarii oraz wojewódzkich centrów zarządzania kryzysowego; 7         15) prowadzenie przez Inspekcję Weterynaryjną kampanii informacyjnej dla podmiotów:             a) prowadzących działalność nadzorowaną związaną z produkcją żywności pochodzenia zwierzęcego i pasz, a także dla rolników, myśliwych, władz samorządowych, straży, inspekcji i innych służb oraz społeczeństwa – obejmującej rozpowszechnienie informacji o:  zagrożeniu ASF w taki sposób, aby te podmioty niezwłocznie zawiadamiały o podejrzeniu wystąpienia ASF zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt i sposobie zawiadamiania właściwych organów o podejrzeniu wystąpienia ASF,  objawach zakażenia wirusem ASF,  ryzyku, jakie niesie wprowadzanie produktów wieprzowych do gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie, w szczególności wprowadzanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów pochodzenia wieprzowego spoza tego terytorium,  metodach bezpiecznego unieszkodliwiania padłych dzików lub dopuszczalnych sposobach zagospodarowania odstrzelonych dzików,  obowiązku zawiadamiania organów Inspekcji Weterynaryjnej o każdym przypadku znalezienia padłego dzika,  wymaganiach dotyczących bioasekuracji,             b) świadczących usługi z zakresu przewozu osób, w tym operatorów portów lotniczych i portów morskich, oraz dla operatorów biur podróży i podmiotów świadczących usługi pocztowe i kurierskie – mającej na celu przekazanie wiedzy na temat ASF;         16) finansowanie dodatkowej pracy pracowników Inspekcji Weterynaryjnej w soboty lub dni ustawowo wolne od pracy, związanej z oględzinami tusz dzików oraz pobieraniem i wysyłką próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF;         17) finansowanie dodatkowej pracy pracowników zakładów higieny weterynaryjnej w soboty lub dni ustawowo wolne od pracy, związanej z wykonywaniem badań laboratoryjnych próbek w kierunku ASF;         18) wprowadzenie zakazu dokarmiania dzików na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 3.2. Realizacja programu 3.2.1. Program jest realizowany przez właściwych terytorialnie powiatowych lekarzy weterynarii 3.2.2. Wojewódzcy lekarze weterynarii koordynują realizację programu, w szczególności działania podejmowane na pograniczu województw 8 3.2.3. Obowiązki innych podmiotów opisanych w programie         1) hodowcy świń – przestrzeganie wymagań zawartych w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2021/605 z dnia 7 kwietnia 2021 r. ustanawiającym szczególne środki zwalczania afrykańskiego pomoru świń (Dz. Urz. UE L 129 z 15.04.2021, str. 1, z późn. zm.), zwanym dalej „rozporządzeniem 2021/605”, oraz w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. poz. 1485), uczestniczenie w spotkaniach szkoleniowych i aktualizowanie wiedzy na temat ASF, w tym zasad postępowania profilaktycznego oraz obowiązków posiadacza świń przy zwalczaniu choroby, zgłaszanie do powiatowego lekarza weterynarii miejsc utrzymywania świń i przemieszczeń świń zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 47 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, zgłaszanie podejrzenia wystąpienia chorób zakaźnych zgodnie z art. 42 ww. ustawy, zgłaszanie do powiatowego lekarza weterynarii padnięć świń na terenach wymienionych w załączniku I do rozporządzenia 2021/605 zgodnie z § 16 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, zgłaszanie do powiatowego lekarza weterynarii ubojów świń na użytek własny na obszarach wymienionych w załączniku I do rozporządzenia 2021/605 zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 11a ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1753, z późn. zm.);         2) myśliwi, pracownicy parków narodowych, Służby Leśnej i członkowie doraźnych zgrupowań zadaniowych – przestrzeganie zasad bioasekuracji określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 stycznia 2020 r. w sprawie zasad bioasekuracji, jakie powinny być przestrzegane podczas polowania lub odstrzału sanitarnego oraz przy wykonywaniu czynności związanych z zagospodarowaniem zwierzęcia łownego z gatunku dzik (Dz. U. poz. 160), zgłaszanie powiatowym lekarzom weterynarii padłych dzików, wykonywanie odstrzałów sanitarnych dzików zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 45 lub art. 46 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt;         3) inne podmioty wymienione w programie – przestrzeganie nakazów, zakazów i ograniczeń wydanych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 47 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. 3.2.4. Podział terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na obszary według kryterium zagrożenia wystąpieniem wirusa ASF Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyróżnia się: 9         1) obszar objęty ograniczeniami I, który obejmuje powiaty lub części powiatów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wymienione w części I załącznika I do rozporządzenia 2021/605;         2) obszar objęty ograniczeniami II, który obejmuje powiaty lub części powiatów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wymienione w części II załącznika I do rozporządzenia 2021/605;         3) obszar objęty ograniczeniami III, który obejmuje powiaty lub części powiatów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wymienione w części III załącznika I do rozporządzenia 2021/605. Ponadto wyróżnia się obszar wolny, który obejmuje części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niewymienione w załączniku I do rozporządzenia 2021/605. 3.2.5. Kontrola stanu zdrowia świń i dzików oraz pobieranie próbek na obszarach, o których mowa w ust. 3.2.4 3.2.5.1. Obszar objęty ograniczeniami I–III Na obszarze objętym ograniczeniami I–III stosuje się środki w zakresie zwalczania ASF zgodnie z przepisami zawartymi w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2020/687 z dnia 17 grudnia 2019 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 w odniesieniu do przepisów dotyczących zapobiegania niektórym chorobom umieszczonym w wykazie oraz ich zwalczania (Dz. Urz. UE L 174 z 03.06.2020, str. 64, z późn. zm.), zwanym dalej „rozporządzeniem 2020/687”, oraz zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 47 ust. 1, art. 48a ust. 3 i art. 61 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, a także monitorowanie zdrowia świń i dzików. W ramach programu posiadacze świń są obowiązani, uwzględniając § 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U. poz. 344, z późn. zm.), do codziennego kontrolowania stanu zdrowia świń. Zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt posiadacze świń są obowiązani do niezwłocznego zawiadomienia organu Inspekcji Weterynaryjnej albo najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej albo wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o każdym przypadku podejrzenia wystąpienia ASF. 3.2.5.2. Na obszarze objętym ograniczeniami I–III obowiązują nakazy i zakazy określone dla tych obszarów w rozporządzeniu 2021/605 oraz w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń. 10 3.2.5.3. Zgodnie z § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń dopuszcza się przeprowadzenie uboju w gospodarstwach położonych na obszarach objętych ograniczeniami I–III w celu produkcji mięsa na użytek własny, pod warunkiem że:         1) świnie były utrzymywane w tym gospodarstwie co najmniej przez 30 dni przed ubojem;         2) świnie te zostaną poddane badaniu przedubojowemu przeprowadzonemu w sposób określony w art. 11 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/627 z dnia 15 marca 2019 r. ustanawiającego jednolite praktyczne rozwiązania dotyczące przeprowadzania kontroli urzędowych produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 oraz zmieniającego rozporządzenie Komisji (WE) nr 2074/2005 w odniesieniu do kontroli urzędowych (Dz. Urz. UE L 131 z 17.05.2019, str. 51, z późn. zm.);         3) mięso pozyskane w wyniku uboju tych świń zostanie poddane badaniu poubojowemu w sposób określony w przepisach w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny. W trakcie badania przedubojowego świń lub badania poubojowego mięsa pozyskanego w wyniku uboju świń w rzeźni urzędowy lekarz weterynarii zwraca uwagę na zmiany mogące wskazywać na zakażenie wirusem ASF. 3.2.5.4. Poza działaniami opisanymi powyżej w każdym przypadku zawiadomienia organu Inspekcji Weterynaryjnej przez posiadacza świń o padłej świni lub o podejrzeniu wystąpienia ASF jest przeprowadzane badanie kliniczne świń z pomiarem wewnętrznej ciepłoty ciała oraz badanie sekcyjne padłych świń znajdujących się w stadzie, a w razie konieczności są pobierane próbki do badań laboratoryjnych w kierunku ASF zgodnie z art. 3 rozporządzenia 2020/687. 3.2.5.5. Kontrole obejmujące wymagania weterynaryjne oraz badanie kliniczne świń związane z możliwością przemieszczania przesyłek świń utrzymywanych na obszarach objętych ograniczeniami I–III odbywają się w sposób określony w rozporządzeniu 2021/605. 3.2.5.6. Urzędowy lekarz weterynarii pobiera próbki do badań laboratoryjnych w kierunku ASF zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2020/687, w szczególności od świń:         1) padłych, u których nie można wykluczyć zakażenia wirusem ASF;         2) wykazujących nietypowe objawy kliniczne, na podstawie których nie jest możliwe postawienie diagnozy;         3) mających:             a) objawy chorobowe wraz z gorączką lub             b) gorączkę i objawy zespołu krwotocznego; 11         4) o których mowa w § 3 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń – w przypadku gdy uboju świń dokonuje się w gospodarstwie położonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:             a) objętym ograniczeniami I i II – jeżeli istnieje podejrzenie wystąpienia afrykańskiego pomoru świń,             b) objętym ograniczeniami III – w każdym przypadku. 3.2.5.7. Powiatowy lekarz weterynarii pobiera próbki do badań laboratoryjnych w kierunku ASF zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2020/687 od znalezionych martwych dzików, w tym ze zwłok dzików ulegających autolizie oraz dzików zabitych w wypadkach komunikacyjnych, a także od każdego dzika odstrzelonego na obszarze objętym ograniczeniami I–III dostarczonego do położonego na tych obszarach punktu skupu dziczyzny lub zakładu obróbki dziczyzny, lub innego zakładu nadzorowanego przez organ Inspekcji Weterynaryjnej, w którym mogą być przechowywane tusze lub skóry dzików. W przypadku odstrzelonych dzików niewykazujących żadnych objawów chorobowych dopuszcza się pobieranie próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF przez myśliwych, którzy zostali przeszkoleni przez powiatowego lekarza weterynarii, z wykorzystaniem wytycznych i ulotek dostarczonych myśliwym oraz kołom łowieckim w sposób opisany w ust. 3.4. 3.2.5.8. Każdą tuszę dzika odstrzelonego na obszarze objętym ograniczeniami I–III znakuje się znakiem zawierającym:         1) kod województwa;         2) kod powiatu;         3) kolejny numer;         4) numer obwodu łowieckiego – jeżeli to możliwe. 3.2.5.9. Myśliwi, pracownicy Służby Leśnej i Straży Granicznej oraz osoby mające kontakt z martwymi dzikami mają obowiązek zgłoszenia organom Inspekcji Weterynaryjnej znalezienia zwłok dzików. Dodatkowo na obszarze objętym ograniczeniami II i III myśliwi przekazują, na piśmie, właściwemu powiatowemu lekarzowi weterynarii informację o terminach planowanych polowań lub liczbie polowań w określonym przedziale czasowym oraz o terminach dokonywania odstrzału sanitarnego lub liczbie odstrzałów sanitarnych w określonym przedziale czasowym. 12 3.2.5.10.     1. Każdy odstrzelony dzik na obszarze objętym ograniczeniami II i III jest niewypatroszony, w całości, niezwłocznie dostarczany do położonego na tym samym obszarze punktu skupu dziczyzny lub zakładu obróbki dziczyzny, lub innego zakładu nadzorowanego przez organ Inspekcji Weterynaryjnej, w którym mogą być przechowywane tusze lub skóry dzików.     2. Każdy odstrzelony dzik na obszarze objętym ograniczeniami I jest niezwłocznie dostarczany do położonego na tym samym obszarze punktu skupu dziczyzny lub zakładu obróbki dziczyzny, lub innego zakładu nadzorowanego przez organ Inspekcji Weterynaryjnej, w którym mogą być przechowywane tusze lub skóry dzików.     3. Z wyjątkiem odstrzału sanitarnego za odstrzelone dziki inne niż dorosłe samice dzika, dostarczone do punktu skupu lub zakładów, o których mowa powyżej, powiatowy lekarz weterynarii wypłaca dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego, lub dyrektorowi parku narodowego kwotę 350 zł brutto.     4. Powyższa kwota obejmuje w szczególności zryczałtowane koszty:         1) polowania i bioasekuracji myśliwego podczas polowania obejmujące transport tuszy dzika w szczelnym pojemniku, dezynfekcji obuwia, ubioru oraz używanego sprzętu przy opuszczaniu łowiska;         2) pobrania próbek, transportu upolowanych dzików oraz dojazdu myśliwego na obszar objęty ograniczeniami I–III;         3) zakupu lub skonstruowania kontenerów chłodniczych i przetrzymywania w nich dzików;         4) unieszkodliwienia patrochów dzików.     5. Inspekcja Weterynaryjna finansuje w pełnej wysokości poniesione koszty unieszkodliwienia tusz dzików wraz ze wszystkimi częściami ciała dzików, w tym sierści i skóry:         1) z dodatnim wynikiem badań laboratoryjnych w kierunku ASF oraz pozostałych przechowywanych razem z nimi w kontenerze chłodniczym;         2) odstrzelonych w ramach polowania, które nie zostaną zagospodarowane przez myśliwych;         3) odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego, które nie zostaną zagospodarowane przez myśliwych – po odjęciu kosztów utylizacji patrochów, których uśredniony koszt, w wysokości 23 zł brutto, został przewidziany w ryczałcie za wykonanie odstrzału sanitarnego dzików, o którym mowa w przepisach o ochronie zdrowia zwierząt, w tym transportu do przedsiębiorstwa lub zakładu zatwierdzonego zgodnie z art. 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1069/2009”. 13 W punktach skupu i zakładach, o których mowa w pkt 1, tusze, części ciała i skóry dzików przechowuje się w sposób zapobiegający bezpośredniemu kontaktowi nieprzebadanych tusz, części ciała i skór dzików z surowcami i innymi przedmiotami, które mogą spowodować rozprzestrzenianie się wirusa ASF.     6. Powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza oględziny każdej tuszy, zwracając uwagę na zmiany chorobowe, które mogą wskazywać na zakażenie wirusem ASF.     7. Zgodnie z rozporządzeniem nr 1069/2009:         1) wszystkie znalezione zwłoki dzików,         2) wszystkie tusze wraz ze wszystkimi częściami ciała, w tym sierścią i skórą, odstrzelonych dzików, w odniesieniu do których uzyskano dodatni wynik badania laboratoryjnego w kierunku ASF, a także pozostałe tusze przechowywane razem z nimi w kontenerze chłodniczym,         3) wszystkie tusze wraz ze wszystkimi częściami ciała, w tym sierścią i skórą, odstrzelonych chorych dzików, przed uzyskaniem wyniku badania laboratoryjnego w kierunku ASF,         4) wszystkie tusze wraz ze wszystkimi częściami ciała, w tym sierścią i skórą, dzików odstrzelonych w ramach polowania, przed uzyskaniem wyniku badania laboratoryjnego w kierunku ASF,         5) wszystkie tusze wraz ze wszystkimi częściami ciała, w tym sierścią i skórą, dzików odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego przed uzyskaniem wyniku badania laboratoryjnego w kierunku ASF albo niezagospodarowanych przez myśliwych pomimo uzyskania ujemnego wyniku tego badania – na obszarze objętym ograniczeniami I–III są kwalifikowane jako materiał kategorii 1 i podlegają usunięciu i przetworzeniu zgodnie z art. 12 rozporządzenia nr 1069/2009. W przypadku znalezionych zwłok dzików dopuszcza się zastosowanie odstępstw przewidzianych w art. 19 ust. 1 lit. b i c rozporządzenia nr 1069/2009.     8. Patrochy oraz tusze wraz ze wszystkimi częściami ciała dzików odstrzelonych w ramach polowania, z wyjątkiem treści przewodu pokarmowego, które nie zostaną zagospodarowane przez myśliwych po uzyskaniu ujemnych wyników badania laboratoryjnego w kierunku ASF, na obszarze objętym ograniczeniami I–III są kwalifikowane jako materiał kategorii 3 i podlegają usunięciu i przetworzeniu zgodnie z art. 14 rozporządzenia nr 1069/2009. Treść przewodu pokarmowego stanowi materiał kategorii 2 i podlega usunięciu i przetworzeniu zgodnie z art. 13 ww. rozporządzenia.     9. Dzierżawcy, zarządcy obwodów łowieckich i dyrektorzy parków narodowych okresowo, nie rzadziej niż raz na kwartał, sprawdzają rzetelność dokumentowania przez myśliwych wykonywania polowań na dziki na obszarze objętym ograniczeniami I–III z uwzględnieniem pozyskania:         1) dorosłych samic dzików (powyżej 24. miesiąca życia), 14         2) przelatków dzika, osobno samic i samców,         3) dorosłych samców,         4) warchlaków – oraz niezwłocznie informują powiatowego lekarza weterynarii o ujawnionych w tym zakresie nieprawidłowościach.     10. Powiatowy lekarz weterynarii weryfikuje, nie rzadziej niż raz na kwartał, liczbę dzików pozyskanych w ramach polowania, zgłoszonych przez myśliwych, z rzeczywistą liczbą tusz tych zwierząt znajdujących się w punktach skupu dziczyzny i innych miejscach ich czasowego przetrzymywania.     11. Powiatowy lekarz weterynarii prowadzi osobne zestawienia pozyskania tusz samic przelatek oraz dorosłych samic dzików na obszarze objętym ograniczeniami I obejmującym terytorium do 50 km od obszaru objętego ograniczeniami II lub III, na których występują ogniska ASF u dzików.     12. Powiatowy lekarz weterynarii prowadzi dokumentację pozwalającą na ustalenie daty upływu 12 miesięcy od dnia ustanowienia obszaru objętego ograniczeniami II. Ustanowienie obszaru objętego ograniczeniami III nie wpływa na ustalenie daty upływu 12 miesięcy od dnia ustanowienia obszaru objętego ograniczeniami II, na którym wystąpiło ognisko ASF u dzików. 3.2.5.11. Obszar wolny Z wyjątkiem odstrzału sanitarnego za odstrzelone dziki inne niż dorosłe samice dzika, dostarczone do punktu skupu lub zakładu obróbki dziczyzny, lub innego zakładu nadzorowanego przez organ Inspekcji Weterynaryjnej, w którym mogą być przechowywane tusze lub skóry dzików, powiatowy lekarz weterynarii wypłaca dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego, lub dyrektorowi parku narodowego kwotę 350 zł brutto. Powyższa kwota obejmuje w szczególności zryczałtowane koszty:         1) polowania i bioasekuracji myśliwego podczas polowania, obejmujące transport tuszy dzika w szczelnym pojemniku, dezynfekcji obuwia, ubioru oraz używanego sprzętu przy opuszczaniu łowiska;         2) pobierania próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF od dzików wykazujących objawy chorobowe przed odstrzałem;         3) unieszkodliwienia tusz dzików, o których mowa w ppkt 2, wraz ze wszystkimi częściami ciała odstrzelonych dzików, w tym transportu do przedsiębiorstwa lub zakładu zatwierdzonego zgodnie z art. 24 rozporządzenia nr 1069/2009. Inspekcja Weterynaryjna finansuje poniesione koszty unieszkodliwienia tusz dzików odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego wraz ze wszystkimi częściami ciała tych dzików, 15 w tym sierści i skóry, które nie zostaną zagospodarowane przez myśliwych, z wyjątkiem kosztów utylizacji patrochów, których uśredniony koszt, w wysokości 23 zł brutto, został przewidziany w ryczałcie za wykonanie odstrzału sanitarnego dzików, o którym mowa w przepisach o ochronie zdrowia zwierząt. Koszty obejmują również transport do przedsiębiorstwa lub zakładu zatwierdzonego zgodnie z art. 24 rozporządzenia nr 1069/2009. Niewypatroszone tusze wraz ze wszystkimi częściami ciała dzików odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego na obszarze wolnym, które nie zostaną zagospodarowane przez myśliwych, są kwalifikowane jako materiał kategorii 2 i podlegają usunięciu i przetworzeniu zgodnie z art. 13 ww. rozporządzenia. Zwłoki lub tusze dzików wraz ze wszystkimi częściami ciała, o których mowa w ust. 3.2.5.10 pkt 7 ppkt 1 i 2, są kwalifikowane na obszarze wolnym jako materiał kategorii 1 i podlegają usunięciu i przetworzeniu zgodnie z art. 12 rozporządzenia nr 1069/2009. W przypadku znalezionych zwłok dzików dopuszcza się zastosowanie odstępstw przewidzianych w art. 19 ust. 1 lit. b i c rozporządzenia nr 1069/2009. Każdą tuszę dzika odstrzelonego w przypadku ubiegania się o zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików w ramach odstrzału sanitarnego albo zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików odstrzelonych w ramach polowania, z wyjątkiem dorosłych samic dzików (powyżej 24. miesiąca życia), znakuje się znakiem zawierającym:         1) kod województwa;         2) kod powiatu;         3) kolejny numer;         4) numer obwodu łowieckiego – jeżeli to możliwe. 3.2.5.12. Dzierżawcy, zarządcy obwodów łowieckich i dyrektorzy parków narodowych, nie rzadziej niż raz na kwartał, sprawdzają rzetelność dokumentowania przez myśliwych wykonywania polowań na obszarze wolnym z uwzględnieniem pozyskania:         1) dorosłych samic dzików (powyżej 24. miesiąca życia),         2) przelatków dzika, osobno samic i samców,         3) dorosłych samców,         4) warchlaków – oraz niezwłocznie informują powiatowego lekarza weterynarii o ujawnionych w tym zakresie nieprawidłowościach. Powiatowy lekarz weterynarii weryfikuje, nie rzadziej niż raz na kwartał, liczbę samic przelatków dzika pozyskanych w ramach polowań zgłoszonych przez myśliwych z rzeczywistą 16 liczbą tusz tych zwierząt znajdujących się w punktach skupu dziczyzny i innych miejscach ich czasowego przetrzymywania. Powiatowy lekarz weterynarii prowadzi osobne zestawienia pozyskania tusz samic przelatek oraz dorosłych samic dzików na obszarze wolnym obejmującym terytorium do 50 km od obszaru objętego ograniczeniami II lub III, na których występują ogniska ASF u dzików. 3.2.5.13. Na obszarze wolnym próbki do badań laboratoryjnych w kierunku ASF są pobierane przez powiatowego lekarza weterynarii w następujących przypadkach:         1) od świń – po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu wystąpienia ASF w gospodarstwie zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt; w celu potwierdzenia lub wykluczenia wystąpienia ASF w gospodarstwie próbki do badań laboratoryjnych pobiera się na zasadach określonych w art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2020/687;         2) od każdego znalezionego martwego dzika, w tym ze zwłok dzików ulegających autolizie oraz dzików zabitych w wypadkach komunikacyjnych, i z każdego odstrzelonego dzika wykazującego objawy chorobowe wskazujące na możliwość zakażenia wirusem ASF. W przypadku podejrzenia wystąpienia ASF w gospodarstwie zastosowanie mają przepisy określone w rozporządzeniu 2020/687 oraz § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. poz. 754). 3.2.5.14. Wojewódzki lekarz weterynarii prowadzi dokumentację pozwalającą na każdorazowe ustalenie terenu o szerokości 50 km graniczącego z obszarem objętym ograniczeniami II lub III, na których występują ogniska ASF u dzików. W skład tego obszaru wchodzą również gminy, których minimum 51% terytorium jest położone w pasie 50 km. Samice przelatki dzików pozyskane na obszarze wolnym stanowiącym część 50 km tego terenu muszą być odnotowywane osobno. 3.2.6. Rodzaj próbek pobieranych do badań laboratoryjnych w kierunku ASF, przesyłanie próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF oraz wykonywanie badań laboratoryjnych Zasady przeprowadzania badań laboratoryjnych w kierunku ASF są określone w art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2020/687. Od żywych świń i odstrzelonych dzików do badania laboratoryjnego w kierunku ASF pobiera się próbki krwi, a od padłych lub poddanych ubojowi świń i znalezionych martwych dzików – narządy wewnętrzne, w szczególności: migdałki, węzły chłonne (żołądkowe, wątrobowe, podżuchwowe, zagardłowe), śledzionę, nerki, tkankę płucną, szpik kostny lub – jeżeli to możliwe – krew. W przypadku zwłok dzików ulegających autolizie do badania laboratoryjnego w kierunku ASF pobiera się kość długą lub mostek. 17 Próbki pobrane od żywych, padłych lub poddanych ubojowi świń bada się metodą PCR, a gdy wynik badania laboratoryjnego przeprowadzonego metodą PCR jest dodatni, przeprowadza się również badanie metodą ELISA. W przypadku gdy podejrzewa się, że w stadzie są świnie chronicznie zakażone wirusem ASF, próbki bada się metodą ELISA. Próbki pobrane od świń:         1) w ognisku ASF – wyznaczonym zgodnie z § 4 ust. 1,         2) w gospodarstwach kontaktowych – zgodnie z § 6 ust. 2,         3) zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 2 i § 12 ust. 4 pkt 2 – rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń bada się metodą PCR oraz metodą ELISA. Na obszarze objętym ograniczeniami II i III próbki pobrane od martwych lub odstrzelonych dzików bada się metodą PCR oraz – jeżeli jest możliwe pobranie próbek krwi – metodą ELISA. Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej położonym poza obszarem objętym ograniczeniami II i III martwe oraz odstrzelone dziki bada się metodą PCR. Próbki pobrane od dzików odłowionych na obszarze objętym ograniczeniami II i III bada się metodą PCR oraz metodą ELISA. Próbki pobrane od dzików odłowionych poza obszarem objętym ograniczeniami II i III bada się metodą PCR. W przypadku podejrzenia uzyskania fałszywie dodatniego lub uzyskania wątpliwego wyniku badania metodą ELISA przeprowadza się badanie serologiczne potwierdzające metodą IB lub IPT. Wszystkie badania laboratoryjne w kierunku ASF przeprowadzane w ramach programu są wykonywane w laboratoriach wyznaczonych przez Głównego Lekarza Weterynarii zgodnie z art. 25 ust. 3 i 5 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2629, z późn. zm.). Powiatowy lekarz weterynarii może sfinansować koszty dodatkowej pracy wykonywanej w soboty lub dni ustawowo wolne od pracy, w tym oględzin tusz dzików w punktach przechowywania tusz dzików odstrzelonych na obszarze objętym ograniczeniami I–III, a także pobierania, przygotowania oraz wysyłki próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF przez pracowników Inspekcji Weterynaryjnej w wysokości 50 zł brutto za godzinę. Kwota ta pokrywa koszty wykonania czynności, o których mowa powyżej, poza godzinami pracy w soboty lub dni ustawowo wolne od pracy w wymiarze nie większym niż 6 godzin dziennie. Zwrot kosztów dojazdu do miejsca wykonywania czynności jest pokrywany z budżetu państwa według przepisów odrębnych. Wojewódzki lekarz weterynarii może sfinansować koszty dodatkowej pracy związanej z badaniem laboratoryjnym próbek w kierunku ASF, wykonywanej przez pracowników zakładów 18 higieny weterynaryjnej w soboty lub dni ustawowo wolne od pracy, w wysokości 50 zł brutto za godzinę w wymiarze nie większym niż 6 godzin dziennie. 3.2.7. Inne działania podejmowane w związku z zagrożeniem wystąpienia lub wystąpieniem ASF u dzików     1. Po stwierdzeniu ASF u dzika powiatowy lekarz weterynarii zarządza środki zwalczania ASF określone w rozporządzeniu 2020/687 oraz w przepisach o zwalczaniu afrykańskiego pomoru świń wydanych na podstawie art. 47 ust. 1, art. 48a ust. 3 i art. 61 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.     2. Powiatowy lekarz weterynarii w gospodarstwach położonych w wyznaczonym obszarze o promieniu 10 km wokół stwierdzonego ogniska ASF u dzika może:         1) przeprowadzić badanie kliniczne świń;         2) dokonać indywidualnego oznakowania świń;         3) pobrać od świń próbki do badań laboratoryjnych w kierunku ASF;         4) zastosować nakazy i zakazy zgodnie z art. 44 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.     3. W przypadku zagrożenia wystąpienia lub wystąpienia ASF u dzików powiatowy lekarz weterynarii lub wojewoda może:         1) zarządzić zorganizowane poszukiwanie padłych dzików;         2) po wykonaniu analizy ryzyka zarządzić odstrzał sanitarny dzików;         3) nakazać odłów dzików w celu ich uśmiercenia. 3.3. Wzmocnienie środków bioasekuracji na drogowych przejściach granicznych z Federacją Rosyjską, Białorusią i Ukrainą Na drogowych przejściach granicznych z Federacją Rosyjską, Białorusią i Ukrainą podejmuje się następujące środki bioasekuracji:         1) jeżeli jest to konieczne – wyłożenie mat dezynfekcyjnych, a także stałe utrzymywanie tych mat w stanie zapewniającym skuteczne działanie środka dezynfekcyjnego lub zastosowanie innych urządzeń do dezynfekcji pojazdów;         2) kontrolę pustych środków transportu przeznaczonych do przewozu zwierząt zgodnie z art. 44 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001, (WE) nr 396/2005, (WE) nr 1069/2009, (WE) nr 1107/2009, (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 652/2014, (UE) 2016/429 i (UE) 2016/2031, 19 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 i (WE) nr 1099/2009 oraz dyrektywy Rady 98/58/WE, 1999/74/WE, 2007/43/WE, 2008/119/WE i 2008/120/WE, oraz uchylającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 854/2004 i (WE) nr 882/2004, dyrektywy Rady 89/608/EWG, 89/662/ EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG, 96/23/WE, 96/93/WE i 97/78/WE oraz decyzję Rady 92/438/EWG (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych) (Dz. Urz. UE L 95 z 07.04.2017, str. 1, z późn. zm.) – w każdym przypadku, gdy są powody uważać, że ich wprowadzenie na terytorium Unii Europejskiej może wiązać się z ryzykiem dla zdrowia ludzi lub zwierząt. 3.4. Przeprowadzenie przez Inspekcję Weterynaryjną kampanii informacyjnej     1. W ramach realizacji programu publikuje się ulotki:         1) dla rolników i podmiotów prowadzących działalność nadzorowaną związaną z produkcją żywności pochodzenia zwierzęcego i pasz – zawierające informacje o:             a) ASF i jego objawach,             b) sposobie rozprzestrzeniania się ASF,             c) postępowaniu posiadacza zwierząt w przypadku podejrzenia wystąpienia lub wystąpienia ASF,             d) przysługujących odszkodowaniach za świnie poddane ubojowi, zabite lub padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez organy Inspekcji Weterynaryjnej,             e) zasadach bioasekuracji,             f) zakazie karmienia świń odpadami gastronomicznymi,             g) unieszkodliwianiu zwłok świń oraz zasadach przeprowadzania oczyszczania i odkażania w gospodarstwach;         2) dla myśliwych – zawierające informacje o:             a) ASF i jego objawach,             b) sposobie postępowania myśliwego z tuszą dzika po polowaniu lub odstrzale sanitarnym, w tym o sposobie pobierania próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF od odstrzelonych dzików niewykazujących żadnych objawów chorobowych,             c) zabezpieczeniu środków transportu przeznaczonych do transportu odstrzelonych dzików w sposób minimalizujący ryzyko rozprzestrzenienia się wirusa ASF,             d) wymaganiach bioasekuracji, jakie powinny być przestrzegane podczas polowania lub odstrzału sanitarnego oraz przy wykonywaniu czynności związanych z zagospodarowaniem zwierzęcia łownego z gatunku dzik,             e) zasadach wdrażania zakazu całorocznego dokarmiania dzików. Dystrybucja ulotek odbywa się za pośrednictwem organów Inspekcji Weterynaryjnej. Ulotki dystrybuuje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podczas wykonywanych kontroli 20 podmiotów prowadzących działalność nadzorowaną związaną z produkcją żywności pochodzenia zwierzęcego i pasz oraz kontroli posiadaczy świń (w ramach m.in. wizyt w stadach, w których są utrzymywane świnie). Dodatkowo ulotki dystrybuuje się wśród myśliwych, w kołach łowieckich, wśród sołtysów, wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast. Informacje o istniejącym zagrożeniu są przekazywane również przez media w postaci m.in. audycji informacyjnych, w których przekazuje się informacje na temat ASF oraz ewentualnych dróg rozprzestrzeniania ASF, a także informacje o postępowaniu w przypadku podejrzenia wystąpienia lub wystąpienia ASF, bioasekuracji w gospodarstwie, zakazie karmienia świń odpadami gastronomicznymi, właściwym zagospodarowaniu zwłok świń oraz postępowaniu z tuszami odstrzelonych dzików i zasadach polowań oraz odstrzału sanitarnego.     2. W ramach programu Inspekcja Weterynaryjna przeprowadza akcję informacyjną dla:         1) podmiotów prowadzących działalność nadzorowaną związaną z produkcją żywności pochodzenia zwierzęcego i pasz oraz z transportem świń, a także dla rolników i myśliwych oraz innych służb i inspekcji;         2) podmiotów świadczących usługi z zakresu przewozu osób, w tym operatorów portów lotniczych i portów morskich, oraz dla operatorów biur podróży i podmiotów świadczących usługi pocztowe i kurierskie. Celem kampanii informacyjnej jest przekazanie wiedzy o ASF. Tematyka kampanii informacyjnej obejmuje informacje dotyczące m.in.: objawów ASF, zgłaszania podejrzeń wystąpienia ASF, postępowania po zgłoszeniu podejrzenia wystąpienia ASF, zasad wypłacania odszkodowań, zasad bioasekuracji w gospodarstwie oraz zasad postępowania myśliwego biorącego udział w polowaniu, mających na celu zapobieżenie rozprzestrzenianiu się wirusa ASF, zakazu karmienia świń odpadami gastronomicznymi i właściwego zagospodarowania zwłok padłych świń oraz zasad wwożenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej żywności zawierającej produkty pochodzenia zwierzęcego. Kampanię informacyjną realizuje się w szczególności przez:         1) kolportowanie informacji o zagrożeniach i drogach przenoszenia się wirusa ASF;         2) współpracę z mediami w zakresie tematyki związanej z ASF;         3) publikowanie informacji na stronach internetowych Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie tematyki związanej z ASF. 3.5. Odstrzał sanitarny dzików     1. Zgodnie z art. 45 ust. 1 pkt 8 i art. 46 ust. 3 pkt 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt powiatowy lekarz weterynarii albo 21 wojewoda może nakazać dzierżawcom lub zarządcom obwodów łowieckich wykonanie odstrzału sanitarnego dzików. Zgodnie z art. 47a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2022 r. poz. 916, z późn. zm.), lub ich otulinach w rozumieniu tej ustawy powiatowy lekarz weterynarii albo wojewoda nakazuje Polskiemu Związkowi Łowieckiemu wykonanie odstrzału sanitarnego dzików.     2. Wysokość stawek wypłacanych za dzika odstrzelonego w ramach odstrzału sanitarnego jest określona w przepisach wydanych na podstawie art. 47a ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.     3. Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego, na wniosek zainteresowanego podmiotu, dopuszcza do wykonania odstrzału sanitarnego dzików każdego myśliwego będącego członkiem koła łowieckiego.     4. Dzierżawcy, zarządcy obwodów łowieckich i dyrektorzy parków narodowych okresowo, nie rzadziej niż raz na kwartał, sprawdzają rzetelność dokumentowania przez myśliwych wykonywania odstrzału sanitarnego na obszarze objętym ograniczeniami I–III i na obszarze wolnym oraz niezwłocznie informują powiatowego lekarza weterynarii o ujawnionych w tym zakresie nieprawidłowościach.     5. Powiatowy lekarz weterynarii weryfikuje, nie rzadziej niż raz na kwartał, liczbę dzików odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego, zgłaszanych przez myśliwych, z liczbą tusz tych zwierząt znajdujących się w punktach skupu dziczyzny i innych miejscach ich czasowego przetrzymywania na obszarze objętym ograniczeniami I–III i na obszarze wolnym, w szczególności z dokumentacją wejść do łowiska i wyjść z łowiska oraz dokumentacją dotyczącą obrotu tuszami dzików prowadzonego przez zarządcę lub dzierżawcę obwodu łowieckiego, a także – jeżeli to możliwe – z badaniami tych tusz na włośnie i dokumentacją dotyczącą ich unieszkodliwienia. 3.6. Zgłaszanie znalezienia zwłok padłych dzików     1. Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej myśliwi, pracownicy parków narodowych oraz pracownicy Służby Leśnej mogą samodzielnie prowadzić poszukiwanie padłych dzików. W przypadku zgłoszenia organom Inspekcji Weterynaryjnej znalezienia zwłok dzika innych niż dzika zabitego w wypadku komunikacyjnym, od którego jest możliwe pobranie próbek do badań laboratoryjnych, powiatowy lekarz weterynarii wypłaca dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego, lub dyrektorowi parku narodowego, lub zarządcy lasów miejskich kwotę 200 zł brutto. Osoba dokonująca zgłoszenia osobiście wskazuje miejsce, w którym znajdują się zwłoki dzika, lub przekazuje informacje umożliwiające odnalezienie tych zwłok. 22     2. Wypłata środków wskazanych w pkt 1 nie przysługuje w przypadku zgłoszenia organom Inspekcji Weterynaryjnej znalezienia zwłok dzika w ramach zorganizowanych poszukiwań zwłok dzików opisanych w ust. 3.10. 3.7. Bezpieczne usuwanie zwłok padłych dzików Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zwłoki padłych dzików muszą być bezpiecznie usuwane.     1. Na obszarze objętym ograniczeniami I–III powiatowy lekarz weterynarii może finansować bezpieczne usunięcie zwłok padłych dzików w przypadku zorganizowanych poszukiwań zwłok dzików opisanych w ust. 3.10. Finansowanie obejmuje koszty dojazdu na miejsce znalezienia zwłok dzika, załadunku, transportu do wskazanego miejsca i unieszkodliwienia tych zwłok zarówno w zakładzie zatwierdzonym zgodnie z art. 24 rozporządzenia nr 1069/2009, jak i w miejscu ich znalezienia.     2. Powiatowy lekarz weterynarii może finansować bezpieczne usunięcie zwłok padłych dzików na obszarze objętym ograniczeniami I–III oraz na obszarze wolnym, jeżeli zwłoki zostały znalezione na gruntach należących do osób fizycznych. Finansowanie obejmuje koszty dojazdu na miejsce znalezienia zwłok dzika, załadunku, transportu do wskazanego miejsca oraz unieszkodliwienia tych zwłok zarówno w zakładzie zatwierdzonym zgodnie z art. 24 rozporządzenia nr 1069/2009, jak i na miejscu ich znalezienia.     3. W przypadku nieznalezienia zwłok padłych dzików na miejscu ich aktywnego poszukiwania podmiotowi świadczącemu usługi w zakresie unieszkodliwiania przysługuje dofinansowanie kosztów dojazdu.     4. Powiatowy lekarz weterynarii prowadzi osobną dokumentację pozwalającą na określenie liczby znalezionych i bezpiecznie usuniętych zwłok padłych dzików w przypadku ich znalezienia w promieniu do 50 km od potwierdzonego ogniska ASF u świń lub u dzików. 3.8. Zakaz dokarmiania dzików Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zakazuje się dokarmiania dzików. 3.9. Finansowanie odłowu dzików, ich uśmiercenia, transportu i unieszkodliwiania zwłok     1. Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku wydania nakazu przeprowadzenia odłowu dzików, a następnie ich uśmiercenia oraz transportu zwłok i unieszkodliwienia zwłok uśmierconych dzików wypłaca wykonawcy tego nakazu kwotę w wysokości:         1) 800 zł brutto za dzika – w przypadku odłowu jednorazowo do 3 dzików;         2) 700 zł brutto za dzika – w przypadku odłowu jednorazowo powyżej 3 dzików. 23     2. Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku wydania nakazu przeprowadzenia odłowu dzików, a następnie ich uśmiercenia oraz transportu zwłok i unieszkodliwienia zwłok uśmierconych dzików może dokonać zwrotu faktycznie poniesionych kosztów na budowę odłowni żywołownych.     3. Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku wydania nakazu przeprowadzenia odłowu dzików, a następnie ich uśmiercenia oraz transportu zwłok i unieszkodliwienia zwłok uśmierconych dzików może dofinansować poniesienie kosztów obsługi i utrzymania w dobrym stanie technicznym odłowni żywołownych. 3.10. Dofinansowanie zorganizowanych poszukiwań padłych dzików Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku przeprowadzania akcji poszukiwania dzików organizowanych przez powiatowego lekarza weterynarii lub wojewódzkie centrum zarządzania kryzysowego może dofinansować te działania przez zapewnienie:         1) sprzętu i materiałów do właściwej bioasekuracji;         2) sprzętu i materiałów do pobierania próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF;         3) wynagrodzenia dla osób wykonujących poszukiwania, w tym również pracowników Inspekcji Weterynaryjnej uczestniczących w tych akcjach, za czynności wykonane poza godzinami pracy;         4) posiłków i napojów oraz środków ochrony przeciw owadom dla osób uczestniczących w poszukiwaniach. 3.11. Finansowanie usług pomocnych przy zwalczaniu ASF, w tym wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych lub innych technik do ustalania miejsc bytowania dzików Powiatowy lub wojewódzki lekarz weterynarii może finansować usługi w zakresie:         1) poszukiwania żywych lub padłych dzików przy pomocy urządzeń lub sprzętu, w tym bezzałogowych statków powietrznych zaopatrzonych w specjalistyczną aparaturę optyczną lub termowizyjną;         2) poszukiwania zwłok dzików przy pomocy specjalnie wyszkolonych zwierząt;         3) dokumentowania fotograficznego gospodarstw, w których są utrzymywane świnie, oraz ich otoczenia w ramach dochodzeń epizootycznych;         4) użycia fotopułapek służących do liczenia i lokalizacji watah dzików na określonym terenie w celu zapobiegania ASF lub zwalczania ASF. 3.12. Zgłaszanie padłych lub odstrzelonych dzików za pośrednictwem systemów informatycznych     1. Każdy znaleziony padły lub odstrzelony, w tym sanitarnie, dzik powinien zostać, bez zbędnej zwłoki, zgłoszony przez myśliwego, pracownika parku narodowego lub Służby Leśnej do 24 powiatowego lekarza weterynarii za pośrednictwem systemu informatycznego przeznaczonego do tego celu, udostępnionego przez Inspekcję Weterynaryjną.     2. Zgłoszenie, o którym mowa powyżej, powinno zawierać co najmniej następujące informacje:         1) datę znalezienia padłego zwierzęcia lub odstrzału zwierzęcia;         2) obszar geograficzny, gdzie znaleziono martwe lub odstrzelone zwierzę;         3) czy zwierzę zostało znalezione padłe, czy zostało odstrzelone;         4) wiek i płeć zwierzęcia;         5) w przypadku odstrzału zwierzęcia – typ odstrzału (sanitarny, redukcyjny, inny) oraz informację na temat występowania objawów choroby przed odstrzałem;         6) w przypadku znalezienia martwego zwierzęcia – informację na temat stanu znalezionej tuszy.     3. Powiatowy lekarz weterynarii weryfikuje poprawność przekazywanych zgłoszeń.     4. W przypadku niezgłoszenia znalezienia padłego lub odstrzelonego, w tym sanitarnie, dzika do powiatowego lekarza weterynarii za pośrednictwem systemu informatycznego przeznaczonego do tego celu, udostępnionego przez Inspekcję Weterynaryjną, kwota przysługująca za znalezienie padłego dzika lub odstrzelonego dzika, przewidziana w obowiązujących przepisach prawa, ulega zmniejszeniu o 20%. 3.13. Zagospodarowanie tusz dzików odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego     1. Tusze dzików, wraz ze wszystkimi częściami ciała, w tym sierścią i skórą, odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego na obszarze objętym ograniczeniami I–III lub obszarze wolnym:         1) z dodatnim wynikiem badań laboratoryjnych w kierunku ASF,         2) przechowywanych w kontenerze chłodniczym razem z tuszą dzika, u którego stwierdzono dodatni wyniki badania laboratoryjnego w kierunku ASF,         3) przed uzyskaniem wyniku badania laboratoryjnego w kierunku ASF albo niezagospodarowanych przez myśliwych pomimo uzyskania ujemnego wyniku tego badania – podlegają przetworzeniu lub unieszkodliwieniu w zakładach zatwierdzonych zgodnie z art. 24 rozporządzenia nr 1069/2009.     2. W przypadku odstrzału sanitarnego prowadzonego na obszarach objętych ograniczeniami I–III przetworzenia lub unieszkodliwienia, o których mowa powyżej, dokonuje się po pobraniu próbek do badań laboratoryjnych w kierunku ASF zgodnie z zasadami określonymi w programie.     4. Środki przewidziane programem 4.1. Podsumowanie środków przewidzianych programem Działania podejmowane w związku z realizacją programu:         1) kontrola, nadzór;         2) badania; 25         3) inne, np. środki bioasekuracji, kampania informacyjna, szkolenia, ubój lub zabicie świń, odstrzał sanitarny, polowanie na dorosłe samice dzika i odstrzał selektywny dorosłych samic dzika. 4.2. Władza centralna odpowiedzialna za nadzór i koordynację realizowanego programu Zgodnie z art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt Główny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizację programu. W przypadku programu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej Główny Lekarz Weterynarii informuje Komisję Europejską o postępach w realizacji programu zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2020/2002 z dnia 7 grudnia 2020 r. ustanawiającym zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 w odniesieniu do powiadamiania unijnego i sprawozdawczości unijnej w zakresie chorób umieszczonych w wykazie, formatów i procedur dotyczących przedkładania unijnych programów nadzoru i programów likwidacji choroby i sprawozdawczości w ich zakresie oraz wnioskowania o uznanie statusu obszaru wolnego od choroby, a także komputerowego systemu informacyjnego (Dz. Urz. UE L 412 z 08.12.2020, str. 1, z późn. zm.). 4.3. Opis i określenie obszarów geograficznych i administracyjnych, na których program będzie realizowany Program wprowadza się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Mapa 1. Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej 26 4.4. Opis środków przewidzianych w programie 4.4.1. Powiadomienie o podejrzeniu wystąpienia ASF Obowiązek powiadamiania o wystąpieniu podejrzenia afrykańskiego pomoru świń w państwach Unii Europejskiej wynika z art. 18 rozporządzenia 2016/429. Zgodnie z ww. artykułem państwa członkowskie zapewniają, by podmioty oraz inne odpowiednie osoby fizyczne lub prawne niezwłocznie powiadamiały właściwy organ, jeżeli istnieją jakiekolwiek powody, by podejrzewać występowanie u zwierząt choroby umieszczonej w wykazie, o której mowa w art. 9 ust. 1 lit. a, lub jeżeli występowanie takiej choroby zostało u zwierząt wykryte. Zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt posiadacz zwierząt jest obowiązany do niezwłocznego zgłoszenia podejrzenia wystąpienia ASF. Obowiązek ten realizują również osoby mające kontakt ze zwierzętami, w szczególności przy wykonywaniu obowiązków służbowych lub zawodowych, z tym że lekarz weterynarii wezwany do zwierzęcia, w przypadku gdy podejrzewa wystąpienie choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania, informuje posiadacza zwierzęcia o obowiązkach określonych w art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt i nadzoruje ich wykonanie do czasu przybycia powiatowego lekarza weterynarii lub osoby przez niego upoważnionej. Zgłoszenia dokonuje się do powiatowego lekarza weterynarii bezpośrednio albo za pośrednictwem najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej lub wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Dodatkowo posiadacz świni informuje urzędowego lekarza weterynarii o każdym przypadku padnięcia świni w gospodarstwie na obszarze objętym ograniczeniami I–III zgodnie z § 16 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń. 4.4.2. Zwierzęta i populacja zwierząt objęte programem Liczbę siedzib stad oraz pogłowie świń z podziałem na województwa przedstawia tabela 1. Tabela 1. Liczba siedzib stad oraz pogłowie świń z podziałem na województwa Województwo Liczba siedzib stad świń Liczba świń dolnośląskie 1026 163 002 kujawsko-pomorskie 8933 1 096 113 lubelskie 4726 437 867 lubuskie 417 190 663 27 łódzkie 7634 1 023 663 małopolskie 3681 133 479 mazowieckie 5454 1 329 544 opolskie 3108 426 035 podkarpackie 3641 122 174 podlaskie 1814 337 882 pomorskie 3418 651 315 śląskie 2476 239 038 świętokrzyskie 2982 226 762 warmińsko-mazurskie 1658 603 021 wielkopolskie 18 359 2 514 228 zachodniopomorskie 829 729 178 Suma 70 156 10 223 964 Źródło: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – stan na 31.12.2021 r. Zgodnie z danymi Polskiego Związku Łowieckiego oraz Dyrekcji Generalnej Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe szacunkowa liczebność populacji dzików na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wynosiła na dzień 10 marca 2021 r. około 61,7 tys. sztuk, natomiast liczba dzików odstrzelonych w sezonie łowieckim 2020/2021 wynosiła około 367, 8 tys. sztuk. Szacunkową liczbę dzików w poszczególnych województwach przedstawia tabela 2. Tabela 2. Liczba dzików w poszczególnych województwach Województwo Pogłowie dzików dolnośląskie 9865 kujawsko-pomorskie 2646 lubelskie 1474 lubuskie 3311 łódzkie 2161 małopolskie 1981 mazowieckie 3556 opolskie 1616 podkarpackie 1799 podlaskie 1403 pomorskie 5684 śląskie 1960 28 świętokrzyskie 1751 warmińsko-mazurskie 2926 wielkopolskie 7391 zachodniopomorskie 12 230 Suma 61 754 Źródło: Polski Związek Łowiecki – dane z 15.02.2022 r. Liczbę dzików pozyskanych w sezonie łowieckim 2020/2021 w poszczególnych województwach przedstawia tabela 3. Tabela 3. Liczba dzików pozyskanych w sezonie łowieckim 2020/2021 w poszczególnych województwach Liczba dzików pozyskanych Województwo w sezonie łowieckim 2020/2021 (w sztukach) dolnośląskie 36 115 kujawsko-pomorskie 21 209 lubelskie 9591 lubuskie 31 568 łódzkie 15 678 małopolskie 13 343 mazowieckie 19 646 opolskie 14 057 podkarpackie 11 914 podlaskie 7535 pomorskie 30 487 śląskie 14 699 świętokrzyskie 7019 warmińsko-mazurskie 19 914 wielkopolskie 42 516 zachodniopomorskie 72 518 Suma 367 809 Źródło: Polski Związek Łowiecki – dane z 06.05.2021 r. Liczba obejmuje dane z polowania oraz odstrzału sanitarnego wykonanych przez PZŁ oraz LP. 4.4.3. Identyfikacja i rejestracja zwierząt oraz gospodarstw Podstawa prawna identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz gospodarstw:         1) ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. poz. 2727, z późn. zm.);         2) ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U. z 2022 r. poz. 2001, z późn. zm.); 29         3) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2022 r. w sprawie wzorów środków identyfikacji dla bydła, owiec i kóz, świń, jeleniowatych, wielbłądowatych i koniowatych oraz szczegółowej specyfikacji technicznej tych środków (Dz. U. z 2023 r. poz. 22);         4) rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/520 z dnia 24 marca 2021 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 w odniesieniu do identyfikowalności niektórych utrzymywanych zwierząt lądowych (Dz. Urz. UE L 104 z 25.03.2021, str. 39, z późn. zm.). Numerem identyfikacyjnym świni jest numer siedziby stada, w której zwierzę się urodziło, albo innej siedziby stada, w której zwierzę przebywało powyżej 30 dni. W dokumentacji dotyczącej świń, np. w świadectwie zdrowia, wpisuje się numer ostatniej siedziby stada, w której świnia przebywała powyżej 30 dni i została w tej siedzibie stada oznakowana. Posiadacz świń urodzonych w danej siedzibie stada jest obowiązany oznakować zwierzę numerem identyfikacyjnym zgodnym z numerem siedziby stada, w której świnia się urodziła, przez zastosowanie zatwierdzonego środka identyfikacji oraz zgłosić urodzenie oznakowanych świń kierownikowi biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w terminie 37 dni od dnia ich urodzenia. Świnie muszą zostać oznakowane przed opuszczeniem siedziby stada, w której się urodziły. W przypadku gdy świnia została przemieszczona do siedziby stada innej niż siedziba stada, w której się urodziła, i przebywa w tej siedzibie stada dłużej niż 30 dni, posiadacz świni niezwłocznie, jednak nie później niż przed opuszczeniem przez tę świnię tej siedziby stada, dodatkowo oznakowuje tę świnię numerem identyfikacyjnym zgodnym z numerem siedziby stada, w której ta świnia przebywa dłużej niż 30 dni. Zgodnie z art. 30 ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt w przypadku zagrożenia wystąpieniem lub wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania i określenia obszaru zapowietrzonego, obszaru zagrożonego lub innego obszaru objętego ograniczeniami, ustanowionego zgodnie z przepisami rozporządzenia 2016/429 oraz przepisami Unii Europejskiej wydanymi na podstawie rozporządzenia 2016/429, informacje o zdarzeniach dotyczących świń, z wyłączeniem urodzenia, zgłasza się do komputerowej bazy danych w terminie 2 dni od dnia wystąpienia danego zdarzenia. Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt koszty związane z oznakowaniem środkiem identyfikacji świni ponosi posiadacz. Dodatkowo świnie objęte oceną wartości użytkowej i hodowlanej zwierząt, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt 30 gospodarskich (Dz. U. z 2021 r. poz. 36), są oznakowane w sposób umożliwiający ich identyfikację. Sposób oznakowania i identyfikacji świń, w tym do celów hodowlanych świń, określa związek hodowców lub inny podmiot upoważniony przez ministra właściwego do spraw rolnictwa do prowadzenia oceny wartości użytkowej. Świnie do celów hodowlanych znakuje się trwale i indywidualnie, używając kolczyków, identyfikatorów elektronicznych i znaków identyfikacyjnych lub stosując tatuaż. 4.4.4. Kwalifikacja zwierząt i stad Kwalifikacja zwierząt i stad została opisana w ust. 3.2. 4.4.5. Zasady przemieszczania zwierząt Warunki przemieszczania świń z obszaru objętego ograniczeniami I–III określają przepisy rozporządzenia 2021/605. Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej został wprowadzony obowiązek zaopatrywania przemieszczanych świń w świadectwo zdrowia wystawione przez urzędowego lekarza weterynarii na podstawie badania klinicznego świń przeprowadzonego nie wcześniej niż 24 godziny przed przemieszczeniem tych świń. Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 5 lit. b i h ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej nadzór nad wprowadzaniem na rynek zwierząt oraz przemieszczaniem zwierząt należy do zadań Inspekcji Weterynaryjnej. W ramach Inspekcji Weterynaryjnej, stosownie do art. 15 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej, zadania te są wykonywane przez powiatowego lekarza weterynarii. 4.4.6. Zastosowane badania i plany pobierania Zastosowane badania i plany pobierania próbek do badań zostały opisane w ust. 3.2. 4.4.7. Zastosowanie szczepionki i plany szczepień Nie dotyczy. 4.4.8. Informacje i ocena dotycząca środków bezpieczeństwa biologicznego (zarządzanie i infrastruktura) Wymogi bioasekuracji mające zastosowanie do stad świń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są określone w następujących przepisach unijnych i krajowych:         1) rozporządzeniu 2021/605;         2) rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń. 31 Wymogi bezpieczeństwa biologicznego mające zastosowanie do terenów łowieckich i obiektów obsługi dzików są określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 stycznia 2020 r. w sprawie zasad bioasekuracji, jakie powinny być przestrzegane podczas polowania lub odstrzału sanitarnego oraz przy wykonywaniu czynności związanych z zagospodarowaniem zwierzęcia łownego z gatunku dzik. 4.4.9. Środki podejmowane w przypadku uzyskania dodatniego wyniku badania laboratoryjnego w kierunku ASF Środki zwalczania ASF w przypadku urzędowego potwierdzenia wystąpienia ASF u świń są określone w części II w rozdziale I w sekcji 2, w rozdziale II oraz w rozdziale III rozporządzenia 2020/687, natomiast w przypadku urzędowego potwierdzenia wystąpienia ASF u dzików – w części II w rozdziale IV rozporządzenia 2020/687. Zgodnie z § 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń w przypadku stwierdzenia ASF w gospodarstwie powiatowy lekarz weterynarii wyznacza je jako ognisko ASF. Działania podejmowane po wyznaczeniu ogniska ASF są określone w § 4 i § 6–10 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń. Działania podejmowane w przypadku wystąpienia ASF u dzików są określone w § 18 rozporządzenia Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń oraz opisane w ust. 3.2.7. 4.4.10. System odszkodowań dla posiadaczy świń poddanych ubojowi lub zabitych Odszkodowania wypłaca się zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. 4.4.11. Kontrola wdrażania programu i sprawozdawczość Główny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizację programu na podstawie art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. W przypadku programu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej Główny Lekarz Weterynarii informuje Komisję Europejską o postępach w realizacji programu zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2020/2002 z dnia 7 grudnia 2020 r. ustanawiającym zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 w odniesieniu do powiadamiania unijnego i sprawozdawczości unijnej w zakresie chorób umieszczonych w wykazie, formatów i procedur dotyczących przedkładania unijnych programów nadzoru i programów likwidacji choroby i sprawozdawczości w ich zakresie oraz wnioskowania o uznanie statusu obszaru wolnego od choroby, a także komputerowego systemu informacyjnego. 32 Bezpośredni nadzór nad realizacją programu w powiecie pełni powiatowy lekarz weterynarii. Działania powiatowego lekarza weterynarii na terenie województw są nadzorowane i koordynowane przez właściwego wojewódzkiego lekarza weterynarii. Główny Lekarz Weterynarii wyznacza kierunki działań i koordynuje realizację programu na poziomie krajowym. 4.4.12. Środki stosowane u dzików Na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązuje zakaz dokarmiania dzików. Zgodnie z dokumentem „Strategiczne podejście do zarządzania afrykańskim pomorem świń w UE” ilość paszy dozwolonej do nęcenia w nęcisku na km2/miesiąc nie może przekraczać 10 kg/km2/miesiąc.     5. Korzyści wynikające z realizacji programu Przeprowadzenie działań objętych programem przyczyni się do ochrony terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz terytorium Unii Europejskiej przed niekontrolowanym rozprzestrzenianiem się wirusa ASF. Odpowiednio wczesne wykrycie zakażenia wirusem ASF pozwoli na podjęcie adekwatnych działań zapobiegających jego rozprzestrzenianiu się, a tym samym – ograniczenie strat ekonomicznych z tego tytułu. Oczekuje się, że zastosowanie środków określonych w programie ograniczy liczbę ognisk ASF stwierdzanych u świń oraz u dzików. Zmniejszenie populacji dzików spowolni rozprzestrzenianie się wirusa na terytorium kraju, a także zmniejszy krążenie wirusa w środowisku, co obniży ryzyko rozprzestrzenienia się choroby w populacji świń. Ponadto kampanie uświadamiające zwiększą świadomość hodowców świń i innych zainteresowanych podmiotów na temat znaczenia ASF dla zdrowia świń, a także konieczności szybkiego zgłaszania podejrzenia wystąpienia choroby i utrzymania odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa biologicznego gospodarstw, łowisk i punktów przetrzymywania tusz dzików.     6. Dane dotyczące rozwoju epidemiologicznego w odniesieniu do ASF w ciągu ostatnich 5 lat 6.1.1. Rozwój ASF Liczba przypadków ASF u dzików oraz ognisk u świń została przedstawiona w ust. 2. 6.1.2. Dane dotyczące zwierząt Nie dotyczy. 6.2. Dane rozwarstwione dotyczące badań w ramach nadzoru i badań laboratoryjnych w ostatnich 3 latach Badania laboratoryjne próbek polegają na: 33         1) badaniu próbek narządów wewnętrznych i krwi świń padłych lub z objawami klinicznymi ASF w całym kraju – w ramach monitoringu pasywnego (podejmowanie czynności przez powiatowego lekarza weterynarii w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt);         2) badaniu próbek krwi od świń zabijanych w ognisku choroby – w kierunku wykrycia przeciwciał ASF w ramach dochodzenia epizootycznego;         3) badaniu próbek krwi świń na obszarze zapowietrzonym i obszarze zagrożonym przy zdejmowaniu restrykcji obowiązujących na tych obszarach – w ramach monitoringu aktywnego (podejmowanie czynności przez powiatowego lekarza weterynarii w celu monitorowania, ustalenia prewalencji lub wykluczenia występowania choroby zakaźnej zwierząt);         4) badaniu próbek krwi świń:             a) poddawanych ubojowi na użytek własny na obszarze objętym ograniczeniami III,             b) przemieszczanych wewnątrz obszaru objętego ograniczeniami II i III oraz poza nim – w ramach monitoringu aktywnego;         5) badaniu próbek narządów wewnętrznych oraz krwi dzików i świniodzików padłych, odstrzelonych oraz zabitych w wypadkach komunikacyjnych w całym kraju – w ramach monitoringu pasywnego;         6) badaniu próbek krwi odstrzelonych dzików i świniodzików na obszarach objętych ograniczeniami I–III – w ramach monitoringu aktywnego;         7) badaniu próbek krwi odstrzelonych dzików i świniodzików na obszarze wolnym – w przypadku gdy przyżyciowo lub pośmiertnie zostanie powzięte podejrzenie wystąpienia ASF. Rok: 2021 Liczba badań Liczba z dodatnim Gatunek Rodzaj wykonanych Region Opis badania wynikiem zwierząt badania badań badania laboratoryjnych laboratoryjnego Rzeczpospolita badanie świnie ELISA 819 27 Polska serologiczne Rzeczpospolita świnie molekularne PCR 69 046 856 Polska Rzeczpospolita badanie dziki ELISA 66 512 759 Polska serologiczne Rzeczpospolita dziki molekularne PCR 97 056 8630 Polska Razem 233 433 34 Rok: 2020 Liczba badań Liczba z dodatnim Gatunek Rodzaj wykonanych Region Opis badania wynikiem zwierząt badania badań badania laboratoryjnych laboratoryjnego Rzeczpospolita badanie świnie ELISA 680 64 Polska serologiczne Rzeczpospolita świnie molekularne PCR 25 627 699 Polska Rzeczpospolita badanie dziki ELISA 95 060 873 Polska serologiczne Rzeczpospolita dziki molekularne PCR 106 328 14 005 Polska Razem 121 365 Rok: 2019 Liczba próbek Liczba z dodatnim Gatunek Rodzaj wykonanych Region Opis badania wynikiem zwierząt badania badań badania laboratoryjnych laboratoryjnego Rzeczpospolita badanie świnie ELISA 2755 10 Polska serologiczne Rzeczpospolita świnie molekularne PCR 16 458 706 Polska Rzeczpospolita badanie dziki ELISA 70 114 444 Polska serologiczne Rzeczpospolita dziki molekularne PCR 58 960 3495 Polska Razem 148 287 6.3. Dane dotyczące zakażenia Nie dotyczy. 6.4. Dane dotyczące statusu epizootycznego pod koniec każdego roku W 2021 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzono 3214 przypadki ASF u dzików w województwach: dolnośląskim, lubelskim, lubuskim, mazowieckim, opolskim, podkarpackim, podlaskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim oraz zachodniopomorskim. W tym samym okresie wyznaczono 124 ogniska ASF u świń w województwach: dolnośląskim, lubelskim, lubuskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim oraz wielkopolskim. 35 6.5. Dane dotyczące programów szczepień lub leczenia Nie dotyczy. 6.6. Dane dotyczące dzikiej zwierzyny 6.6.1. Oszacowanie liczebności populacji zwierząt wolno żyjących Oszacowanie liczebności populacji zwierząt wolno żyjących zostało przedstawione w ust. 4.4.2. 6.6.2. Nadzór nad chorobami i inne dane w odniesieniu do zwierząt wolno żyjących Nie dotyczy. 6.6.3. Dane dotyczące szczepień lub leczenia dzikiej zwierzyny Nie dotyczy.     7. Założenia programu 7.1. Założenia w zakresie badań laboratoryjnych Rok: 2023 Choroba: ASF Planowana Liczba Rodzaj Populacja Rodzaj liczba zwierząt Region planowanych badań badania docelowa próbki do badania laboratoryjnych** laboratoryjnego* krew, PCR świnie domowe 2269 1259 narządy krew, PCR dziki 13 376 8 911 narządy dolnośląskie krew, ELISA świnie domowe 38 42 narządy krew, ELISA dziki 3049 3300 narządy krew, PCR świnie domowe 152 124 narządy kujawsko-pomorskie krew, PCR dziki 1617 1723 narządy krew, PCR świnie domowe 18 853 11 108 narządy krew, PCR dziki 8292 3732 narządy lubelskie krew, ELISA świnie domowe 60 60 narządy krew, ELISA dziki 7582 7635 narządy krew, lubuskie PCR świnie domowe 4118 1840 narządy 36 krew, PCR dziki 16 299 11 239 narządy krew, ELISA dziki 11 295 11 477 narządy krew, PCR świnie domowe 2653 5941 narządy krew, PCR dziki 5975 3212 narządy łódzkie krew, ELISA świnie domowe 10 10 narządy krew ELISA dziki 898 901 narządy krew, PCR świnie domowe 428 424 narządy krew, PCR dziki 2168 1047 narządy małopolskie krew, ELISA świnie domowe 56 56 narządy krew, ELISA dziki 862 440 narządy krew, PCR świnie domowe 10 044 9741 narządy krew, mazowieckie PCR dziki 19 773 15 634 narządy krew, ELISA dziki 11 701 12 485 narządy krew, PCR świnie domowe 395 347 narządy krew, opolskie PCR dziki 1336 869 narządy krew, ELISA dziki 8 8 narządy krew, PCR świnie domowe 5498 3669 narządy krew, PCR dziki 7305 3723 narządy podkarpackie krew, ELISA świnie domowe 531 531 narządy krew, ELISA dziki 3854 3845 narządy krew, PCR świnie domowe 5935 8580 narządy krew, PCR dziki 6706 5998 narządy podlaskie krew, ELISA świnie domowe 23 23 narządy krew, ELISA dziki 6075 6848 narządy 37 krew, PCR świnie domowe 617 277 narządy krew, pomorskie PCR dziki 7003 7551 narządy krew, ELISA dziki 957 957 narządy krew, śląskie PCR dziki 801 793 narządy krew, PCR świnie domowe 401 405 narządy krew, PCR dziki 5280 1711 narządy świętokrzyskie krew, ELISA świnie domowe 3 3 narządy krew, ELISA dziki 1410 1409 narządy krew, PCR świnie domowe 6592 6161 narządy krew, PCR dziki 15 571 12 786 narządy warmińsko-mazurskie krew, ELISA świnie domowe 29 29 narządy krew, ELISA dziki 12 882 12 912 narządy krew, PCR świnie domowe 9728 18 688 narządy krew, PCR dziki 20 978 14 158 narządy wielkopolskie krew, ELISA świnie domowe 65 65 narządy krew, ELISA dziki 2864 2864 narządy krew, PCR świnie domowe 605 482 narządy zachodniopomorskie krew, PCR dziki 5632 3969 narządy krew, ELISA dziki 1431 1431 narządy Polska IPT/IB świnie domowe krew 0 0 Polska IPT/IB dziki krew 815 819 RAZEM PCR 206 400 166 102 RAZEM ELISA 65 683 67 331 RAZEM IPT/IB 815 819 * Założenia sporządzono na podstawie sprawozdania z realizacji programu w 2021 r. ** Z wyjątkiem badań świń żywych przed przemieszczeniem. 38 7.1.1. Założenia w zakresie badań diagnostycznych Założenia w zakresie badań diagnostycznych zostały opisane w ust. 3.2. 7.1.2. Założenia w zakresie badania stad i zwierząt Założenia w zakresie badania stad i zwierząt zostały opisane w ust. 3.2. 7.2. Założenia w zakresie kwalifikacji stad i zwierząt Nie dotyczy. 7.3. Założenia w zakresie szczepień lub leczenia 7.3.1. Założenia w zakresie szczepień lub leczenia Nie dotyczy. 7.3.2. Założenia w zakresie szczepień lub leczenia dzikiej zwierzyny Nie dotyczy. 39 umargorp ijcazilaer wótzsok azilana awołógezczS .8 .r 3202 w umargorp ijcazilaer ytzsoK .1.8 kesoinW einawosnanifod o atowK tzsoK atowK tzsoK abzciL einezcanzezrP yzsudnuf z atiwokłac ywoktsondej atiwokłac ywoktsondej aktsondeJ eineinlógezczsyW ketsondej wótzsok hcynjinu orue w orue w łz w łz w )ein/kat( ainadaB .1 ainareibop meiktąjyw z – einiwś kat 82,925 601 65,1 00,880 594 52,7 882 86 akutzs dezrp ńadab od kebórp meinezczseimezrp tinu„ yzdęim acinżór – einiwś ein 42,246 732 84,3 27,285 501 1 91,61 882 86 akutzs mywojark metzsok a ”tsoc od kebórp einareibop – einiwś ein 19,583 533 2 34,1 97,320 398 01 76,6 731 336 1 akutzs meinezczseimezrp dezrp ńadab enolezrtsdo erohc i ełdap ikizd kat 00,005 632 00,02 00,527 990 1 00,39 528 11 akutzs )ynwysap gnirotinom( enolezrtsdo ewordz ikizd )ynwytka gnirotinom( ainareibop tzsoK .1.1 mytęjbo ezrazsbo an kebórp ,III i II imainezcinargo kat 00,002 912 00,01 00,082 910 1 05,64 029 12 akutzs tsej wókizd u FSA myrótk an ynaworotinom i yncebo ugnirotinom hcamar w danop do ogenwysap ycęiseim 21 enolezrtsdo ewordz ikizd ein 26,587 692 68,4 68,298 873 1 85,22 760 16 akutzs an )ynwytka gnirotinom( ujark hcarazsbo hcyłatsozop ein 83,683 2 94,83 41,690 11 79,871 26 akutzs enoiwołdo ikizd :RCP ńadab meiktąjyw z − einiwś − meinezczseimezrp dezrp ńiwś enolezrtsdo erohc i ełdap ikizd − ,)ynwysap gnirotinom( enolezrtsdo ewordz ikizd − an )ynwytka gnirotinom( kat 37,637 577 1 98,41 86,453 752 8 42,96 752 911 einadab hcytęjbo hcarazsbo an ,III i II imainezcinargo tsej wókizd u FSA hcyrótk ynaworotinom i yncebo ycęiseim 21 danop do einwysap zaro ynratinas łazrtsdo − hcikceiwoł wónalp hcamar w dezrp ainadab – RCP ein 85,832 235 3 90,21 04,405 914 61 02,65 261 292 einadab ńiwś meinezczseimezrp enolezrtsdo ewordz ikizd − RCP an )ynwytka gnirotinom( imainezcinargo hcytęjbo hcarazsbo ńadab tzsoK .2.1 etęjbo żin hcynni III−I hcynjyrotarobal ein 53,684 064 38,9 05,618 041 2 07,54 548 64 einadab hcyrótk an ,III i II imainezcinargo yncebo tsej wókizd u FSA danop do einwysap ynaworotinom i ynratinas łazrtsdo − ycęiseim 21 hcikceiwoł wónalp hcamar w zaro :ASILE ,einiwś – enolezrtsdo erohc i ełdap ikizd − ,)ynwysap gnirotinom( enolezrtsdo ewordz ikizd − an )ynwytka gnirotinom( kat 99,652 421 30,4 24,018 775 47,81 338 03 einadab hcytęjbo hcarazsbo an ,III i II imainezcinargo tsej wókizd u FSA hcyrótk ynaworotinom i yncebo - ycęiseim 21 danop do einwysap zaro ynratinas łazrtsdo hcikceiwoł wónalp hcamar w 14 tinu„ yzdęim acinżór – ASILE ein 05,614 51 05,0 65,235 17 23,2 338 03 einadab mywojark metzsok a ”tsoc ewordz ikizd − ASILE )ynwytka gnirotinom( enolezrtsdo hcytęjbo hcarazsbo an żin hcynni III−I imainezcinargo ,III i II imainezcinargo hcytęjbo ein 46,755 522 81,6 25,259 840 1 47,82 894 63 einadab tsej wókizd u FSA hcyrótk an einwysap ynaworotinom i yncebo łazrtsdo − ycęiseim 21 danop do wónalp hcamar w zaro ynratinas hcikceiwoł enzcigolores einadab kat 00,586 5 00,51 52,534 62 57,96 973 einadab )BI /TPI( ecąjazdreiwtop enzcigolores einadab – )BI /TPI( ecąjazdreiwtop ein 54,030 7 55,81 57,886 23 52,68 973 einadab ”tsoc tinu„ yzdęim acinżór mywojark metzsok a enjyckefnyzed ikdorś hcynzcinarg hcaicśjezrp an kat 00,565 81 05,32 04,513 68 62,901 097 gk dówbo( ąksjysoR ąjcaredeF z ąisurołaiB ,)ikzdargninilak einezczsyzC .2 ąniarkU i ajckefnyzed i enjyckefnyzed ytam hcynzcinarg hcaicśjezrp an ein 00,625 26 87,63 00,437 092 20,171 0071 akutzs ąisurołaiB ,ąksjysoR ąjcaredeF z ąniarkU i 24 enzcinilk einadaB .3 ein 63,380 319 39,9 48,324 542 4 71,64 259 19 anizdog ycarp ytzsok alortnok zaro ijcarukesaoib hcawtsradopsog w hcytęjbo hcarazsbo an ein 63,903 62 41,0 06,051 221 56,0 429 781 mk wódzajod ytzsok III–I imainezcinargo wókizd einawikuzsop enwytka kat 00,052 811 00,01 05,268 945 05,64 528 11 akutzs muirotyret an hcyłdap jeiksloP jetilopsopyzcezR wókizd einawikuzsop enwytka muirotyret an hcyłdap ein 05,538 313 45,62 00,502 954 1 04,321 528 11 akutzs – jeiksloP jetilopsopyzcezR ”tsoc tinu„ yzdęim acinżór mywojark metzsok a ainawusu ogenzceipzeb ytzsok hcyrohc i hcyłdap wókizd kołwz kat 00,040 32 00,04 00,631 701 00,681 675 akutzs uineimorp w hcynolezrtsdo bul aksingo do mk 05 FSA ukdapyzrp ainawusu ogenzceipzeb ytzsok hcyrohc i hcyłdap wókizd kołwz mk 05 uineimorp w hcynolezrtsdo ein 21,105 81 21,23 63,130 68 63,941 675 akutzs ennI .4 − FSA ukdapyzrp bul aksingo do ”tsoc tinu„ yzdęim acinżór mywojark metzsok a ainawusu ogenzceipzeb ytzsok an hcyłdap wókizd kołwz imainezcinargo mytęjbo ezrazsbo ein 58,727 13 77,451 04,435 741 86,917 502 akutzs enoizelanz żin hcynni III–I aksingo do mk 05 uineimorp w FSA ukdapyzrp bul ainawusu ogenzceipzeb ytzsok wókizd hcyłdap kołwz bóso hcatnurg an hcynoizelanz ein 53,215 8 77,451 04,285 93 86,917 55 akutzs muirotyret an hcynzcyzif hcynni jeiksloP jetilopsopyzcezR mk 05 uineimorp w enoizelanz żin FSA ukdapyzrp bul aksingo do 34 sazcdop einawosnanifod )1 ńawikuzsop hcynawozinagroz ńałaizd wókizd hcyłdap :aineinwepaz eiserkaz w wółairetam i utęzrps – einakuzsezrp ,ijcarukesaoib od ein 27,473 75 65,2 29,629 662 19,11 214 22 ęboso 1 an od wółairetam i utęzrps – ńadab od kebórp ainareibop hcycązcintsezcu bóso ald zaro ytzsok – hcainawikuzsop hcyt w wókdorś zaro wójopan i wókłisop modawo wicezrp ynorhco ald ainezdorganyw einawosnanif )2 hcycąjunokyw bóso żeinwór myt w ,ainawikuzsop einakuzsezrp ein 06,122 51 02,12 44,087 07 85,89 817 ijckepsnI wókinwocarp ęboso 1 an hcycązcintsezcu jenjyranyreteW icśonnyzc az ,hcajcka hcyt w ycarp imanizdog azop enanokyw udohcomas udzajod tzsok ecsjeim an ogeworażęic hcyłdap ainawikuzsop ogenwytka ein 42,381 90,0 21,558 24,0 6302 mk ukdapyzrp w wókizd kutzs hcyłdap aineizelanzein mytęjbo ezrazsbo an III–I imainezcinargo wónalp hcamar w ,łazrtsdo wókizd hciktsyzsw ,hcikceiwoł ,)wócmas i cimas( wóktalezrp wókizd hcyt einazcratsod myt w – hcynjyrotarobal ńadab od mytęjbo ezrazsbo an ein 85,370 675 3 37,46 00,640 926 61 00,103 642 55 akutzs meiktąjyw z ,III–I imainezcinargo ezrazsbo an ketalezrp cimas I imainezcinargo mytęjbo mk 05 od ęis mycąjudjanz hcytęjbo wórazsbo do III i II imainezcinargo 44 wónalp hcamar w ,łazrtsdo żin hcynni wókizd ,hcikceiwoł )ecmas i ecimas( iktalezrp ikizd myt w ,akizd ecimas ełsorod i ein 48,228 180 5 37,46 00,809 036 32 00,103 805 87 akutzs wókizd hcyt einazcratsod – hcynjyrotarobal ńadab od mytęjbo ezrazsbo an III–I imainezcinargo wónalp hcamar w ,łazrtsdo ezrazsbo an wókizd ,hcikceiwoł hcyłsorod meiktąjyw z ,mynlow żin hcyzsrats( akizd cimas ein 73,909 177 5 37,46 00,968 938 62 00,103 961 98 akutzs cimas eżkat a ,)ecąiseim 42 mynlow ezrazsbo an ketalezrp mk 05 od ęis mycąjudjanz hcytęjbo wórazsbo do III i II imainezcinargo ainawolop hcamar w ,łazrtsdo cimas ,ogenratinas ułazrtsdo i hcamar w ,zaro akizd ketalezrp hcyłsorod ,ogenratinas ułazrtsdo kat 00,006 193 1 001 00,049 074 6 00,564 619 31 akutzs ezrazsbo an akizd cimas an bul I imainezcinargo mytęjbo ęis hcycąjudjanz mynlow ezrazsbo hcytęjbo wórazsbo do mk 05 od III i II imainezcinargo ketalezrp cimas ynratinas łazrtsdo hcarazsbo an akizd cimas hcyłsorod i ein 23,193 138 5 22,021 00,458 411 72 00,955 605 84 akutzs wórazsbo do mk 05 od żin hcynni III i II imainezcinargo hcytęjbo hcynni wókizd ynratinas łazrtsdo ełsorod i iktalezrp ecimas żin einazcratsod myt w ,akizd ecimas urazsbo z hcycązdohcop wókizd ein 21,816 860 4 69,75 05,190 819 81 05,962 791 07 akutzs od III–I imainezcinargo ogetęjbo an – hcynjyrotarobal ńadab jetilopsopyzcezR muirotyret jeiksloP 54 wókizd zsut einaiwildokzseinu ułazrtsdo hcamar w hcynolezrtsdo ćyb ągom ein erótk ,ogenratinas ein 02,347 59 63,33 07,561 544 11,551 0782 akutzs zezrp enaworadopsogaz muirotyret an hcywilśym jeiksloP jetilopsopyzcezR wókizd zsut einaiwildokzseinu ńadab meikinyw mintadod z ein 03,362 821 73,16 03,324 695 73,582 0902 akutzs zsut zaro hcynjyrotarobal imazsut imyt z hcynawywohcezrp indołhc w wókizd zsut einaiwildokzseinu hcamar w hcynolezrtsdo ćyb ągom ein erótk ,ainawolop ein 61,291 52 49,73 42,631 711 14,671 466 akutzs zezrp enaworadopsogaz muirotyret an hcywilśym jeiksloP jetilopsopyzcezR ,wókizd uwołdo einawosnanifod ein 02,736 03,951 69,269 2 47,047 4 kutzs 3 od od utropsnart zaro ainecreimśu hci eindogz ogenozdreiwtaz udałkaz ainezdązropzor 42 .tra z jeżywop einaiwildokzseinu i 9002/9601 rn ein 69,355 94,831 00,675 2 00,446 4 kutzs 3 wókizd hcynocreimśu kołwz uinezdreiwts op ńiwś ujobu tzsok zarw akizd u FSA ukdapyzrp ein 00,497 52 89,58 00,349 911 18,993 003 ainiwś imatzsok zaro udzajod imatzsok z ujobu od ńiwś utropsnart enaddop einiwś az ainawodokzsdo hcamar w uicibaz bul iwojobu ein 00,270 72 42,09 00,088 521 06,914 003 akutzs ijcalupoped jetiwokłac o ijzyced ukdapyzrp uinezdreiwts op ńiwś akizd u FSA ainawokanzo tzsok ein 00,574 52,0 00,322 2 71,1 0091 akutzs acarp – ogenlaudiwydni zezrp ynecyw tzsok ein 64,165 83,8 99,016 2 79,83 76 anizdog ńiwś icśotraw wócwanzozcezr 64 ńiwś ijcalupoped eizakan yzrp FSA ukdapyzrp uinezdreiwts op akizd u hcynoiseinop einzcytkaf torwz ein 94,8793 94,879 3 00,005 81 00,005 81 1 akutzs inwołdo ywodub wótzsok hcynwołowyż hcynoiseinop einzcytkaf torwz ein 50,512 1 50,512 1 00,056 5 00,0565 1 akutzs inwołdo umjan ogenzcor wótzsok hcynwołowyż hcynoiseinop einawosnanifod x akutzs ainamyzrtu i igułsbo wótzsok ein 88,461 95 23,39 46,031 572 69,334 436 cąiseim mynzcinhcet einats myrbod w hcynwołowyż inwołdo ketolu ukurdyw tzsok kat 00,5286 12,0 00,525 13 79,0 005 23 akutzs hcynjycamrofni ńelokzs hcynozdaworpezrp tzsok ein 04,8904 51,652 06,750 91 00,1911 61 akutzs hcywopurg wókinwocarp ycarp tzsok jenjyranyreteW ijckepsnI enlow owowatsu ind bul ytobos w ein 02,706 687 69,7 00,043 656 3 00,73 028 89 anizdog ,ycarp do kebórp meinareibop z jenaząiwz hcynjyrotarobal ńadab od FSA uknureik w wókinwocarp ycarp tzsok jenjyranyretew yneigih wódałkaz enlow owowatsu ind bul ytobos w ein 04,662 09 69,7 00,085 914 00,73 043 11 anizdog meinadab z jenaząiwz ,ycarp do kebórp mynjyrotarobal FSA uknureik w 07,038 561 83 05,437 494 771 mezar 00,881 620 4 52,274 127 81 enlawokifilawk ytzsok myt w 74 imynzcytyw z eindogz 56,4 orue usruk gułdew onozcilbo umargorp tzsoK .TAV zeb enadop ąs icśotraw eiktsyzsW .umargorp hcamar w hcynozsonop wótzsok iknucazs ejumjebo azilanA .r 2202 kinreizdźap :ajcazilautka – watsu hcynawotkejorp hcywosnanif wóktuks ainawocazso ąwatsdop hcycądęb hcynzcimonokeorkam wókinźaksw hcytilondej ainawosots imycązcytod 3202 kor an jewoteżdub eiwatsu w tązreiwz hcynźakaz bórohc einazclawz an hcynaizdiwezrp wóktadyw icśokleiw od enawosotsod ąnatsoz erótk ,umargorp ijcazilaer ytzsok ewoknucazs ot ąS .wódowejow yteżdub – 58 icśęzc w zaro ewolec ywrezer – 38 icśęzc w hcynolśerko wóktadyw utimil hcamar w zaro tązreiwz hcynźakaz bórohc einazclawz an hcynozcanzezrp hcywolec wrezer wótimil hcamar w – 38 icśęzc w hcynolśerko hcywoteżdub wókdorś ez ęis awybdo umargorp einawosnaniF – 22010 łaizdzor ,owtceiwoł i owtcinlor – 010 łaizd ,wódowejow yteżdub – 58 icśęzc w hcynolśerko hcywoteżdub wókdorś ez zaro jenjyranyreteW ijckepsnI hcywowatsu ńadaz ęjcazilaer an .ogecęzreiwz ainezdohcop hcatkudorp i tązreiwz hcaknakt w hcynzcigoloib i hcynzcimehc icśołatsozop ewognirotinom ainadab zaro tązreiwz hcynźakaz bórohc einazclawz 84