Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia ZAKRES ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ WYKONYWANIA TESTÓW Załącznik nr 1 EKSPLOATACYJNYCH URZĄDZEŃ RADIOLOGICZNYCH, A TAKŻE ZAKRES ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ WYKONYWANIA TESTÓW EKSPLOATACYJNYCH URZĄDZEŃ DOPUSZCZALNE ODCHYLENIA BADANYCH FIZYCZNYCH PARAMETRÓW RADIOLOGICZNYCH, A TAKŻE DOPUSZCZALNE ODCHYLENIA BADANYCH FIZYCZNYCH PARAMETRÓW DLAD TLAAK TAICKHIC HU URRZZĄĄDDZZEEŃŃ I. Testy podstawowe i testy specjalistyczne urządzeń radiologicznych stosowanych w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej     1. Określenia i pojęcia użyte w testach specjalistycznych i testach podstawowych w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej:         1) CNR – stosunek kontrastu do szumu, w mammografii cyfrowej jest wyznaczany dla obiektu testowego w postaci płytki aluminiowej o grubości 0,2 mm Al ułożonej na fantomie z PMMA (np. 4,5 cm), zgodnie z zależnością: CNR= 𝑥𝑥1 −𝑥𝑥2 2 2 gdzie: 𝜎𝜎1 +𝜎𝜎2 √ 2 x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI na zewnątrz obrazu obiektu aluminiowego 1 o grubości 0,2 mm, x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI wewnątrz obrazu obiektu aluminiowego 2 o grubości 0,2 mm, σ – odchylenie standardowe wartości pikseli wyznaczone w ROI na zewnątrz obrazu obiektu 1 aluminiowego o grubości 0,2 mm, σ – odchylenie standardowe wartości pikseli wyznaczone w ROI wewnątrz obrazu obiektu 2 aluminiowego o grubości 0,2 mm;         2) CTDI – tomograficzny indeks dawki w powietrzu, wielkość dozymetryczna free air stosowana w tomografii komputerowej odpowiadająca wartości CTDI mierzonej w 100 izocentrum bez użycia fantomu dozymetrycznego;         3) CTDI – objętościowy tomograficzny indeks dawki, wielkość dozymetryczna stosowana vol w tomografii komputerowej wyznaczona zgodnie z zależnością: 𝐿𝐿 1 2 gdzie: CTDIvol = ⋅( 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶100𝑐𝑐 + 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶100𝑝𝑝) 𝑑𝑑 3 3 L – całkowita nominalna szerokość czynnych detektorów, d – odległość o jaką przesuwa się stół podczas jednego pełnego obrotu lampy rentgenowskiej, CTDI – wartość CTDI zmierzona w środku fantomu dozymetrycznego, 100c 100 CTDI – średnia z wartości CTDI zmierzonych na brzegach fantomu dozymetrycznego, 100p 100 CTDI – profil dawki scałkowany na odcinku 100 mm wzdłuż linii równoległej do osi 100 obrotu lampy rentgenowskiej dla pojedynczej warstwy, podzielony przez nominalną grubość warstwy;         4) ekspozycja referencyjna – w mammografii analogowej ekspozycja jednorodnego fantomu z PMMA o całkowitej grubości 4,5 cm wykonana przy wysokim napięciu równym 28 kV, molibdenowej anodzie i molibdenowym filtrze, włączonym systemie automatycznej kontroli ekspozycji oraz włączonej kratce przeciwrozproszeniowej, zapewniająca otrzymanie obrazu o gęstości optycznej równej 1,6±0,1, zmierzonej w punkcie referencyjnym;         5) fantom do oceny jakości obrazu – w testach podstawowych w mammografii cyfrowej fantom symulujący uciśniętą pierś o grubości 4,2 cm oraz średniej gęstości odpowiadającej 50% tkanki gruczołowej i 50% tkanki tłuszczowej, zawierający:             a) elementy imitujące włókna, w tym o średnicy 0,75 mm oraz o mniejszych i większych średnicach,             b) grupy elementów imitujących mikrozwapnienia, w tym o średnicy 0,32 mm oraz o mniejszych i większych średnicach,             c) elementy imitujące okrągłe masy lite, w tym o grubości 0,75 mm oraz o mniejszych i większych grubościach;         6) fantom dozymetryczny – fantom z PMMA w kształcie cylindra symulującego głowę pacjenta o średnicy 16 cm, zaś dla fantomu symulującego ciało pacjenta o średnicy 32 cm;         7) fantom równoważny standardowemu pacjentowi – jednorodny fantom o wymiarach poprzecznych co najmniej 30 × 30 cm i grubości 15 cm PMMA. Funkcję fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi może pełnić również stały fantom wodny o grubości 15 cm. Dopuszcza się także w testach specjalistycznych stosowanie statywu do zdjęć pionowych i jako fantom równoważny standardowemu pacjentowi płytę 2,5 cm Al, zapewniając pokrycie całego rejestratora obrazu;         8) fantom schodkowy – fantom zawierający co najmniej trzy elementy (stopnie) do oceny powtarzalności ekspozycji, o różnych grubościach, zbudowany z tego samego bądź różnych materiałów;         9) G – współczynnik pozostałości poprzedniego obrazu, w mammografii cyfrowej w testach specjalistycznych wyznaczany jest zgodnie z zależnością: 𝑥𝑥3 −𝑥𝑥2 gdzie: G = 𝑥𝑥1 −𝑥𝑥2 x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI poza obszarem zakrytym fantomem z 1 PMMA o grubości 4,5 cm i poza obiektem aluminiowym, x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI poza obszarem zakrytym fantomem z 2 PMMA o grubości 4,5 cm, wewnątrz obiektu aluminiowego o grubości 0,1 mm, x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI na obszarze zakrytym PMMA o grubości 3 4,5 cm, wewnątrz obiektu aluminiowego o grubości 0,1 mm;         10) główny region detektora obrazu – w aparatach rentgenowskich z detektorem cyfrowym obszar odpowiadający położeniu aktywnej powierzchni sensora systemu automatycznej kontroli ekspozycji (AEC);         11) HVL – warstwa półchłonna, grubość określonego materiału, który w warunkach wąskiej wiązki osłabia promieniowanie rentgenowskie o określonej energii promieniowania lub określonym widmie, w taki sposób, że kerma, dawka ekspozycyjna, dawka pochłonięta, moc kermy, moc dawki ekspozycyjnej lub moc dawki pochłoniętej jest zmniejszona do połowy tej wartości zmierzonej bez materiału;         12) MTF – funkcja przenoszenia modulacji, funkcja opisująca odpowiedź systemu na sinusoidalny sygnał wejściowy. W tomografii komputerowej wartość MTF można wyznaczyć jako stosunek modulacji sygnału wyjściowego do modulacji sygnału wejściowego, wówczas MTF dla wzoru naprzemianległych pasków różniących się wartością HU można wyrazić wzorem: 2 2 √𝑀𝑀wzór −𝑁𝑁tło 𝜋𝜋 MTF(ν) = ⋅ √2 ∣∣𝐻𝐻𝐻𝐻materiał −𝐻𝐻𝐻𝐻tło∣∣ gdzie: M – modulacja w obrazie wzoru naprzemianległych pasków, wyznaczana jako odchylenie wzór standardowe wartości pikseli, N – średni szum tła, obliczany jako średnia z odchyleń standardowych wartości pikseli tło wyznaczanych w jednorodnym obszarze materiału wzoru i tła, dla ROI o powierzchni zawierającej co najmniej 100 pikseli, HU i HU – mierzone wartości HU w jednorodnym obszarze materiału wzoru i tła, dla materiał tło ROI o powierzchni zawierającej co najmniej 100 pikseli;         13) MTF – częstość przestrzenna wyrażona w parach linii na mm lub w parach linii na cm, 50 odpowiadająca wartości funkcji przenoszenia modulacji wynoszącej 50%;         14) odchylenie badanego parametru fizycznego od wartości zalecanej:             a) odchylenie procentowe – wielkość opisana wzorem: 𝑚𝑚             b) odchylenie bezwzględ𝑜𝑜n𝑜𝑜e𝑜𝑜 ℎ–𝑦𝑦 w𝑦𝑦𝑦𝑦ie𝑦𝑦l𝑦𝑦k𝑦𝑦o 𝑝𝑝ść𝑝𝑝 𝑜𝑜o𝑜𝑜p𝑦𝑦is𝑦𝑦a𝑝𝑝n𝑜𝑜a𝑝𝑝 w𝑦𝑦z=ore(m: −1)⋅100% 𝑝𝑝 gdzie: 𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜ℎ𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦 𝑏𝑏𝑦𝑦𝑏𝑏𝑝𝑝𝑏𝑏𝑏𝑏𝑦𝑦ę𝑜𝑜𝑦𝑦𝑦𝑦 = 𝑚𝑚−𝑝𝑝 m – wartość zmierzona danego parametru fizycznego, p – wartość zalecana (np. wartość odniesienia, wartość nominalna);         15) PMMA – polimetakrylan metylu;         16) progowy kontrast – poziom kontrastu, dla najmniejszej zauważalnej na obrazie różnicy pomiędzy obiektem a tłem;         17) punkt referencyjny – w mammografii miejsce znajdujące się 60 mm od krawędzi stolika od strony klatki piersiowej oraz centralnie w stosunku do bocznych krawędzi stolika;         18) r – współczynnik korelacji (z próbki), współczynnik Pearsona, kowariancja (z próbki) XY podzielona przez pierwiastek kwadratowy z iloczynu odpowiednich odchyleń standardowych (z próbki): 𝑛𝑛 ∑𝑖𝑖=1(𝑋𝑋𝑖𝑖 −𝑋𝑋ś𝑟𝑟)⋅(𝑌𝑌𝑖𝑖 −𝑌𝑌ś𝑟𝑟) rXY = 𝑛𝑛 2 𝑛𝑛 2 √∑𝑖𝑖=1(𝑋𝑋𝑖𝑖 −𝑋𝑋ś𝑟𝑟) ⋅∑𝑖𝑖=1(𝑌𝑌𝑖𝑖 −𝑌𝑌ś𝑟𝑟) gdzie: r – współczynnik korelacji, XY X, Y – zmienne losowe o ciągłych rozkładach, i i X , Y – wartości średnie z prób X, Y; śr śr i i         19) ROI – w systemach cyfrowych obszar zainteresowania zaznaczony na obrazie;         20) rozdzielczość niskokontrastowa – poziom kontrastu, dla którego widoczna jest różnica pomiędzy obiektem a tłem;         21) rozdzielczość wysokokontrastowa – zdolność systemu do rozróżniania obiektów na wyświetlonym obrazie w przypadku, gdy różnica w osłabieniu promieniowania pomiędzy obiektami a tłem jest większa w porównaniu z szumem;         22) stały fantom wodny – fantom wykonany z materiału o efektywnej liczbie atomowej zbliżonej do wody o gęstości (1,03±0,02) g/cm3 i wymiarach poprzecznych co najmniej 30 × 30 cm;         23) SNR – stosunek sygnału do szumu, w radiologii cyfrowej w testach podstawowych jest wyznaczany zgodnie z zależnością: SNR= 𝑥𝑥 gdzie: 𝜎𝜎 x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI, σ – odchylenie standardowe wartości pikseli wyznaczone w ROI;         24) SNR – stosunek sygnału do szumu, w radiologii cyfrowej w testach specjalistycznych jest wyznaczany zgodnie z zależnością: SNR= 𝑥𝑥 −𝑜𝑜 gdzie: 𝜎𝜎 x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI, σ – odchylenie standardowe wartości pikseli wyznaczone w ROI, o – średnia wartość pikseli wyznaczona dla zerowej ekspozycji;         25) średnia dawka gruczołowa – w mammografii, średnia dawka promieniowania rentgenowskiego pochłonięta w tkance gruczołowej jednorodnie uciśniętej piersi;         26) środek pola rentgenowskiego – geometryczny środek pola rentgenowskiego (zaczernionego pola) wyznaczony na obrazie rentgenowskim;         27) środek rejestratora obrazu – geometryczny środek rejestratora obrazu;         28) W – wydajność lampy rentgenowskiej, jest wyznaczana zgodnie z zależnością: 𝐾𝐾 gdzie: W = 𝑄𝑄 K – wartość zmierzonej kermy w powietrzu, Q – obciążenie prądowo-czasowe. Wydajność lampy rentgenowskiej w przypadku, gdy zadano odległość ognisko–detektor równą 1 m, wynosi: 2 𝐾𝐾 𝑑𝑑 W = ⋅( ) 𝑄𝑄 𝑑𝑑0 gdzie: d – zmierzona odległość ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego, wyrażona w metrach, d – odległość ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego równa 1 m; 0         29) warstwa tomograficzna – w tomografii konwencjonalnej zobrazowana warstwa wzdłużnego przekroju fantomu;         30) wartość HU – wartość wykorzystywana w celu określenia średniego osłabienia promieniowania rentgenowskiego związanego z każdą podstawową powierzchnią obrazu uzyskanego w tomografii komputerowej;         31) wartość nominalna – wartość podana przez producenta w dokumentacji technicznej, wyświetlana na urządzeniu lub znajdująca się na oznaczeniu urządzenia, która służy celom porównawczym;         32) wartość odniesienia – wartość średnia parametru wyznaczona przez użytkownika z pomiarów przeprowadzanych przez pięć kolejnych dni pracy całkowicie sprawnego aparatu rentgenowskiego, bezpośrednio po wykonaniu testów odbiorczych oraz każdorazowo po każdej istotnej naprawie. Dla testów takich jak rozdzielczość wysokokontrastowa obrazu, progowy kontrast obrazu oraz powtarzalność zaczernienia obrazu, wartości odniesienia mogą być określane na podstawie pojedynczego pomiaru. Testy, w których do określenia wyniku stosuje się wartość odniesienia, należy wykonywać w tej samej geometrii i dla tych samych warunków ekspozycji co pomiar wartości odniesienia;         33) wartość piksela – dyskretna wartość reprezentująca poziom skali szarości przypisany pikselowi;         34) wysokie napięcie – różnica potencjałów przyłożonych do anody i katody lampy rentgenowskiej;         35) X – wartość średnia, średnia arytmetyczna z serii pomiarów śr 𝑛𝑛 𝑥𝑥𝑖𝑖 Xśr = ∑ gdzie: 𝑖𝑖=1 𝑛𝑛 n – liczba pomiarów;         36) zakres – różnica między maksymalną i minimalną wartością danej cechy.     2. O ile jest to możliwe i uzasadnione w testach podstawowych i testach specjalistycznych należy przeprowadzać analizę obrazów nieprzetworzonych.     3. W testach podstawowych i testach specjalistycznych urządzeń radiologicznych stosowanych w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej wielkości kermy w powietrzu i dawki pochłoniętej w powietrzu traktuje się jako wielkości równoważne.     4. Badane fizyczne parametry należy sprawdzać, korzystając z klinicznych funkcji urządzeń radiologicznych dostępnych dla użytkownika. I. 1. TESTY PODSTAWOWE URZĄDZENIA STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ ANALOGOWEJ Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium 1.1. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym Suma odległości między odpowiednimi krawędziami pola świetlnego i pola promieniowania rentgenowskiego 3% (oddzielnie wzdłuż każdej z dwóch prostopadłych osi symetrii pola promieniowania rentgenowskiego)     1. Geometria co miesiąc w odniesieniu do odległości ognisko lampy–płaszczyzna pola świetlnego wynosi maksymalnie 1.2. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym Suma odległości 4% określonych w punkcie 1.1 w odniesieniu do odległości ognisko– rejestrator obrazu wynosi maksymalnie Uwaga: Wykonać jeden z poniższych testów: 2.1. lub 2.2. Do wykonania testu 2.2 należy stosować kasetę testową 2.1. Dla ekspozycji Powtarzalność z użyciem fantomu 2. ekspozycji równoważnego ±20% co miesiąc standardowemu pacjentowi wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie zmierzonej wartości kermy w powietrzu od wartości odniesienia mieści się w zakresie 2.2. Dla obrazu uzyskanego z użyciem fantomu schodkowego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie ±0,20 pomiędzy wartością gęstości optycznej zmierzoną na polu kryterialnym obrazu fantomu schodkowego a wartością odniesienia mieści się w zakresie Uwaga: Do wykonania testu należy stosować kasetę testową Na obrazie obiektu testowego zawierającego wzory do oceny Rozdzielczość rozdzielczości,     3. wysoko- uzyskanego przy użyciu – i niskokontrastowa klinicznie stosowanych co 6 miesięcy parametrów ekspozycji, rozdzielczość wysoko- i niskokontrastowa wizualnie jest nie gorsza niż wartość odniesienia Uwaga: Test kratki przeciwrozproszeniowej należy wykonać dla wszystkich odległości ognisko lampy– rejestrator obrazu stosowanych klinicznie, przy użyciu największej kasety stosowanej klinicznie z jednorodnym ekranem wzmacniającym Kratka     4. 4.1. Dla ekspozycji kratki przeciwrozproszeniowa ruchomej wykonanej przy najkrótszym stosowanym – co 3 miesiące klinicznie czasie ekspozycji i odpowiadającym mu wysokim napięciu oraz tak dobranym natężeniu prądu, aby gęstość optyczna na środku obrazu kratki zawierała się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło), na obrazie nie są widoczne linie kratki 4.2. Dla ekspozycji kratki stacjonarnej wykonanej dla wartości wysokiego napięcia możliwie najbliższej 50 kV oraz tak dobranym natężeniu – prądu, aby gęstość optyczna na środku obrazu kratki zawierała się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło), na obrazie nie są widoczne znaczące artefakty 4.3. Dla kierunku prostopadłego do listków kratki przeciwrozproszeniowej odchylenie gęstości ±30% optycznych przy brzegach obrazu od gęstości optycznej na środku obrazu mieści się w zakresie Uwaga: Do wykonania testu stosować kasetę testową. Średnia gęstość optyczna na uzyskanych obrazach zawiera się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło). Testy 5.1.–5.3. należy wykonać przy użyciu komory lub kombinacji System komór najczęściej stosowanej klinicznie automatycznej     5. 5.1. Ocena systemu AEC kontroli ekspozycji przy zmianie wysokiego (AEC) 6 miesięcy po napięcia ±0,15 każdych testach Odchylenie pomiędzy specjalistycznych gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi uzyskanymi dla najniższej i najwyższej wartości wysokiego napięcia z zakresu stosowanego klinicznie a wartością średnią mieści się w zakresie 5.2. Ocena systemu AEC przy zmianie grubości fantomu Odchylenie pomiędzy gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów: fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi oraz fantomu o innej grubości ±0,30 zbudowanego z tego samego materiału co fantom równoważny standardowemu pacjentowi uzyskanymi dla tej samej wartości wysokiego napięcia najczęściej stosowanej klinicznie a wartością średnią mieści się w zakresie 5.3. Ocena systemu AEC przy zmianie natężenia prądu Odchylenie pomiędzy gęstościami optycznymi ±0,15 zmierzonymi na środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi uzyskanymi dla jednakowych ustawień systemu AEC, dla najniższej i najwyższej wartości czasu ekspozycji z zakresu stosowanego klinicznie, a wartością średnią mieści się w zakresie 5.4. Ocena czułości komór systemu AEC Odchylenie pomiędzy gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów fantomu ±0,30 równoważnego standardowemu pacjentowi uzyskanymi dla każdej z komór systemu AEC a wartością średnią mieści się w zakresie URZĄDZENIA STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ CYFROWEJ Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium 1.1. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym Suma odległości między odpowiednimi krawędziami pola świetlnego i pola promieniowania     1. Geometria rentgenowskiego 3% co miesiąc (oddzielnie wzdłuż każdej z dwóch prostopadłych osi symetrii pola promieniowania rentgenowskiego) w odniesieniu do odległości ognisko lampy –płaszczyzna pola świetlnego wynosi maksymalnie 1.2. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym Suma odległości 4% określonych w punkcie 1.1 w odniesieniu do odległości ognisko– rejestrator obrazu wynosi maksymalnie Uwaga: Należy wykonać jeden z poniższych testów: 2.1. albo 2.2. Do wykonania testu 2.2 w systemach CR (radiografii cyfrowej pośredniej) należy stosować testową płytę obrazową. Podczas wykonywania testu 2.1 dla wartości wysokiego napięcia możliwie najbliższej 100 kV można dodatkowo użyć fantomu 1,3 mm Cu 2.1. Dla ekspozycji z użyciem fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanej w trybie ręcznym, przy nominalnej wartości wysokiego napięcia stosowanej klinicznie, ±20% Powtarzalność możliwie najbliższej 2. ekspozycji wartości 70 kV lub 100 kV, odchylenie zmierzonej kermy co miesiąc w powietrzu od wartości odniesienia mieści się w zakresie 2.2. Dla ekspozycji z użyciem fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanej ±30% w warunkach klinicznych odchylenie SNR (dla ROI o powierzchni około 4 cm2, położonego w środku obrazu) od wartości odniesienia mieści się w zakresie Na obrazie obiektu testowego zawierającego wzory do oceny rozdzielczości, Rozdzielczość uzyskanego przy użyciu     3. wysoko- klinicznie stosowanych – co 6 miesięcy i niskokontrastowa parametrów ekspozycji, rozdzielczość wysoko- i niskokontrastowa wizualnie jest nie gorsza niż wartość odniesienia Uwaga: Testy ruchomej kratki przeciwrozproszeniowej należy wykonać dla wszystkich odległości ognisko lampy –rejestrator obrazu stosowanych klinicznie, z włączoną funkcją usuwania obrazów linii kratki. W przypadku systemów CR test należy wykonać przy użyciu największej kasety stosowanej klinicznie. W przypadku systemów DR (radiografii cyfrowej bezpośredniej) test należy wykonać przy użyciu największego formatu obrazowania stosowanego klinicznie 4.1. Dla ekspozycji kratki ruchomej wykonanej przy najkrótszym stosowanym klinicznie czasie Kratka     4. ekspozycji przeciwrozproszeniowa i odpowiadającym mu napięciu oraz tak – dobranym natężeniu prądu, aby wskaźnik ekspozycji mieścił się co 3 miesiące w zakresie podanym przez producenta, na obrazie nie są widoczne linie kratki 4.2. Dla ekspozycji kratki stacjonarnej wykonanej dla wartości wysokiego – napięcia możliwie najbliższej 50 kV oraz tak dobranym natężeniu prądu, aby wskaźnik ekspozycji mieścił się w zakresie podanym przez producenta, na obrazie nie są widoczne znaczące artefakty Uwaga: Testy 5.1.–5.2. należy wykonać przy użyciu głównego regionu detektora lub kombinacji regionów najczęściej stosowanej klinicznie 5.1. Ocena systemu AEC przy zmianie wysokiego napięcia Dla obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, wykonanych dla najniższej i najwyższej ±30% klinicznie stosowanej wartości wysokiego napięcia, odchylenie obciążenia prądowo-- czasowego od wartości System odniesienia mieści się automatycznej w zakresie 5. kontroli ekspozycji 5.2. Ocena systemu AEC 6 miesięcy po (AEC) przy zmianie grubości każdych testach fantomu specjalistycznych Dla obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi oraz fantomu o innej grubości, zbudowanego z tego ±30% samego materiału co fantom równoważny standardowemu pacjentowi, wykonanych dla tej samej wartości wysokiego napięcia najczęściej stosowanej klinicznie, odchylenie obciążenia prądowo- czasowego od wartości odniesienia mieści się w zakresie 5.3. Ocena systemu AEC przy zmianie położenia głównego regionu detektora Dla obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanych przy ekspozycjach dla poszczególnych położeń ±30% głównego regionu detektora systemu AEC oraz dla tej samej wartości wysokiego napięcia najczęściej stosowanej klinicznie odchylenie obciążenia prądowo- czasowego od wartości odniesienia mieści się w zakresie 5.4. Ocena systemu AEC przy zmianie natężenia prądu Dla obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, dla najmniejszej i największej ±30% wartości czasu ekspozycji z zakresu stosowanego klinicznie, odchylenie obciążenia prądowo- czasowego od wartości odniesienia mieści się w zakresie 6.1. W systemach DR: na całej powierzchni     6. Artefakty obrazu fantomu – co 6 miesięcy równoważnego standardowemu pacjentowi otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji nie są widoczne żadne artefakty oraz znaczące niejednorodności 6.2. W systemach CR: na obrazach otrzymanych dla ekspozycji fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, wykonanych dla wszystkich płyt – stosowanych klinicznie, przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, nie są widoczne żadne artefakty oraz znaczące niejednorodności URZĄDZENIA STOSOWANE WE FLUOROSKOPII Uwaga: Urządzenia stosowane do badań fluorograficznych, fluoroskopowych i angiograficznych należy kontrolować tak, jak urządzenia stosowane do radiografii ogólnej, o ile pozwala na to ich konstrukcja, z rozszerzeniem o poniższe testy Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Na obrazie obiektu testowego zawierającego wzór kratki o długości Zniekształcenie co 6     1. boku równej 1 cm nie są – obrazu miesięcy widoczne zniekształcenia sugerujące uszkodzenie wzmacniacza obrazu Czas ciągłej lub impulsowej ekspozycji, po którym występuje     2. Zegar 5 min co 12 miesięcy ostrzegawczy sygnał akustyczny, wynosi maksymalnie Rozdzielczość Dla ekspozycji fantomu, zawierającego wzór do oceny 3. wysokokontrastowa rozdzielczości, wykonanej w warunkach fluoroskopii toru wizyjnego rozdzielczość wysokokontrastowa toru wizyjnego dla wzmacniacza o nominalnej średnicy: 36 cm – 40 cm wynosi 0,7 pl/mm minimalnie 30 cm – 35 cm wynosi 0,8 pl/mm minimalnie 25 cm – 29 cm wynosi co 6 0,9 pl/mm minimalnie miesięcy 20 cm – 24 cm wynosi 1,0 pl/mm minimalnie 15 cm – 18 cm wynosi 1,25 pl/mm minimalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Na obrazie jednorodnego fantomu zobrazowanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów co     1. Artefakty ekspozycji, ocenianym – miesiąc przy wszystkich oknach stosowanych klinicznie, nie są widoczne żadne artefakty 2.1. Odchylenie między średnią wartością HU zmierzoną w obszarze o średnicy około 10% średnicy fantomu ±5 HU wodnego, uzyskaną przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, a wartością 0     2. Wartość HU co miesiąc HU mieści się w zakresie 2.2. Odchylenie między średnią wartością HU zmierzoną w obszarze materiałów o różnej ±20 HU gęstości, uzyskaną przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, a wartością odniesienia mieści się w zakresie Odchylenie średnich wartości HU zmierzonych ±10 HU dla w obszarze centralnym fantomu o i brzegowym o średnicy średnicy około 10% średnicy ≤ 20 cm,     3. Jednorodność obrazu fantomu obrazu co miesiąc ±20 HU dla jednorodnego fantomu fantomu uzyskanego przy użyciu o średnicy klinicznie stosowanych > 20 cm parametrów ekspozycji mieści się w zakresie Odchylenie między odchyleniem standardowym wartości HU zmierzonym w centralnym obszarze obrazu jednorodnego ±15% fantomu dla ROI     4. Poziom szumu wartości co miesiąc o średnicy około 40% odniesienia średnicy fantomu, uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, a wartością odniesienia mieści się w zakresie Odchylenie między rozdzielczością ocenioną wizualnie lub wyrażoną ±0,75 pl/mm poprzez pomiar MTF 50 Rozdzielczość lub ±15%     5. wyznaczone przy użyciu co 6 miesięcy wysokokontrastowa wartości klinicznie stosowanych odniesienia parametrów ekspozycji a wartością odniesienia mieści się w zakresie Odchylenie między zmierzonymi Geometryczna odległościami     6. poprawność a wartościami ±1 mm co 6 miesięcy obrazu nominalnymi na obrazie fantomu zawierającego struktury o znanych rozmiarach, uzyskanym przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, mieści się w zakresie Odchylenie między płaszczyzną wskazywaną przez świetlne wskaźniki Światła położenia obrazowanej     7. ±5 mm co miesiąc lokalizacyjne warstwy a rzeczywistą płaszczyzną obrazowanej warstwy mieści się w zakresie 8.1. Dla stołu obciążonego masą co najmniej 70 kg przy przesunięciu o zadaną odległość ±1 mm 30 cm, odchylenie między odległością zadaną a rzeczywistą mieści się w zakresie 8.2. Po wykonaniu testu z pkt 8.1 dla stołu     8. Ruch stołu obciążonego masą co co miesiąc najmniej 70 kg przy przesunięciu o zadaną odległość 30 cm, w przeciwną stronę niż ±1 mm w punkcie 8.1, odchylenie między położeniem początkowym stołu z punktu 8.1. a końcowym mieści się w zakresie URZĄDZENIA STOSOWANE W STOMATOLOGICZNEJ TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ WIĄZKI STOŻKOWEJ Uwaga: Jeżeli chociaż jeden z poniższych testów nie może być wykonany ze względów technicznych, należy wykonać testy zgodne z zaleceniami producenta Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium Na obrazie jednorodnego     1. Artefakty – co miesiąc fantomu zobrazowanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, ocenianym przy wszystkich oknach stosowanych klinicznie, nie są widoczne żadne artefakty 2.1. Odchylenie średniej wartości HU zmierzonej w obszarze obrazu jednorodnego fantomu lub ±25% różnicy wykonanego z materiału między wartościami ekwiwalentnego tkance HU miękkiej, uzyskanego przy wyznaczonymi użyciu klinicznie dla wody stosowanych parametrów i powietrza ekspozycji, od wartości odniesienia mieści się     2. Wartość HU co miesiąc w zakresie 2.2. Odchylenie średniej wartości HU zmierzonej w obszarze obrazu ±25% materiałów o różnej różnicy między wartościami gęstości, uzyskanego przy HU użyciu klinicznie wyznaczonymi stosowanych parametrów dla wody ekspozycji, od wartości i powietrza odniesienia mieści się w zakresie Odchylenie średnich wartości HU zmierzonych w obszarze centralnym i brzegowym obrazu jednorodnego fantomu dla Jednorodność ROI o średnicy około 10%     3. ±10% co miesiąc obrazu średnicy fantomu, uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, od wartości odniesienia mieści się w zakresie Różnica standardowego ±10%     4. Poziom szumu co miesiąc odchylenia wartości HU wartości zmierzonego odniesienia w centralnym obszarze obrazu jednorodnego fantomu dla ROI o średnicy około 40% średnicy fantomu, uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, od wartości odniesienia mieści się w zakresie Odchylenie między rozdzielczością ocenioną wizualnie lub wyrażoną ±1 pl/mm poprzez pomiar MTF 6 miesięcy po 50 Rozdzielczość lub ±20%     5. wyznaczone przy użyciu każdych testach wysokokontrastowa wartości klinicznie stosowanych specjalistycznych odniesienia parametrów ekspozycji a wartością odniesienia mieści się w zakresie Odchylenie między zmierzoną odległością a wartością nominalną na obrazie fantomu 6 miesięcy po Geometryczna zawierającego struktury     6. ±0,5 mm każdych testach poprawność obrazu o znanych rozmiarach, specjalistycznych uzyskanym przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, mieści się w zakresie URZĄDZENIA STOSOWANE W MAMMOGRAFII ANALOGOWEJ Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Uwaga: Do wykonania testu należy stosować kasetę testową. Podczas wykonywania testu należy stosować zawsze tę samą komorę systemu AEC, która nie jest System w obszarze fantomu zawierającego elementy do oceny automatycznej     1. jakości obrazu kontroli ekspozycji 1.1. Stałość ekspozycji (AEC) 1.1.1. Dla obrazu fantomu w każdym dniu z PMMA o grubości 1,4–1,9 pracy 4,5 cm otrzymanego przy mammografu użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji gęstość optyczna (wliczając tło) w punkcie referencyjnym zawiera się w przedziale 1.1.2. Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie ±0,15 pomiędzy gęstością optyczną zmierzoną w punkcie referencyjnym a wartością odniesienia mieści się w zakresie 1.2. Kompensacja zmian grubości fantomu i wartości wysokiego napięcia Dla obrazów fantomów z PMMA o grubościach co najmniej 2,0 cm i 6,5– 7,0 cm, otrzymanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, odchylenie gęstości optycznych ±0,15 co tydzień zmierzonych w punkcie referencyjnym poszczególnych obrazów fantomów od wartości gęstości optycznej zmierzonej w teście 1.1.2 mieści się w zakresie Uwaga: Do wykonania testu należy stosować kasetę testową 2.1. Rozdzielczość wysokokontrastowa     2. Jakość obrazu Rozdzielczość w kierunku równoległym 12 pl/mm co tydzień i prostopadłym do osi anoda–katoda dla każdej stosowanej klinicznie wielkości ogniska lampy oraz dla każdego materiału anody i filtra na obrazie otrzymanym przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji wynosi minimalnie 2.2. Progowy kontrast Na obrazie obiektu testowego zawierającego elementy do oceny niskiego kontrastu uzyskanego przy użyciu 1 klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji liczba obiektów o niskim kontraście różni się od wartości odniesienia maksymalnie o 3.1. Zmierzona wartość 130–200 N siły kompresji zawiera się (odpowiada w przedziale 13–20 kg) 3.2. Odchylenie pomiędzy wartością siły kompresji wskazywaną na ±20 N wyświetlaczu (odpowiada mammografu a wartością ±2 kg) zmierzoną bezpośrednio 6 miesięcy po po uciśnięciu mieści się     3. Kompresja piersi każdych testach w zakresie specjalistycznych 3.3. Różnica pomiędzy zmierzoną wartością siły kompresji bezpośrednio 20 N po uciśnięciu a wartością (odpowiada zmierzonej siły kompresji 2 kg) po 30 s wynosi maksymalnie 3.4. Płytka uciskowa nie – jest uszkodzona Na trzech obrazach kratki Kratka     4. (każdy z użyciem innej – co 12 miesięcy przeciwrozproszeniowa kasety) otrzymanych przy minimalnym dostępnym w aparacie napięciu oraz tak dobranych pozostałych parametrach, aby uzyskać gęstość optyczną z zakresu 1,4–1,9 (wliczając tło), żeby były widoczne linie kratki, nie występują żadne artefakty świadczące o uszkodzeniu kratki przeciwrozproszeniowej URZĄDZENIA STOSOWANE W MAMMOGRAFII CYFROWEJ Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium 1.1. Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ±10% ekspozycji odchylenie obciążenia prądowo- czasowego od wartości odniesienia mieści się w zakresie 1.2. Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości w każdym dniu 4,5 cm otrzymanego przy     1. Stałość ekspozycji pracy użyciu klinicznie mammografu stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie SNR wyznaczonego w ROI (o powierzchni ±20% około 1 cm2), którego środek znajduje się 60 mm od ściany klatki piersiowej, centralnie w stosunku do bocznych krawędzi detektora, od wartości odniesienia mieści się w zakresie Uwaga: Dla oceny testu jednorodności obrazu     2. Jednorodność obrazu w systemach CR należy zminimalizować wpływ niejednorodności wiązki promieniowania rentgenowskiego wzdłuż osi katoda – anoda, np. poprzez zastosowanie metody przedstawionej w European Guidelines for Quality Assurance in Breast Cancer Screening and Diagnosis 4th Edition, EUREF W systemach DR: dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie średniej wartości pikseli, zmierzonej w czterech ROI (każdy o powierzchni ±10% około 1 cm2), znajdujących się w rogach obrazu, od średniej wartości pikseli zmierzonej w ROI (o powierzchni około 1 cm2) znajdującym się w środku obrazu mieści co tydzień się w zakresie W systemach CR: dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie średniej wartości pikseli, zmierzonej w czterech ±10% ROI (o powierzchni około 1 cm2), znajdujących się w rogach obrazu, od średniej wartości pikseli zmierzonej w ROI (o powierzchni około 1 cm2) znajdującym się w środku obrazu mieści się w zakresie     3. Kompensacja zmian 3.1. Dla obrazów ±20% co tydzień grubości fantomu fantomów z PMMA i wartości wysokiego o grubości co najmniej napięcia 2,0 cm, 4,5 cm i 6,5– 7,0 cm otrzymanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie SNR wyznaczonego w ROI (o powierzchni około 1cm2), którego środek znajduje się 60 mm od strony klatki piersiowej dla danej grubości fantomu, od wartości odniesienia wyznaczonej dla danej grubości fantomu mieści się w zakresie 3.2. Na obrazach fantomów z PMMA otrzymanych w teście – z punktu 3.1 nie są widoczne artefakty 4.1. Zmierzona wartość 130–200 N siły kompresji zawiera się (odpowiada w przedziale 13–20 kg) 4.2. Odchylenie pomiędzy wartością siły kompresji wskazywaną na ±20 N wyświetlaczu (odpowiada mammografu a wartością ±2 kg) zmierzoną bezpośrednio 6 miesięcy po po uciśnięciu mieści się     4. Kompresja piersi każdych testach w zakresie specjalistycznych 4.3. Różnica pomiędzy zmierzoną wartością siły kompresji bezpośrednio 20 N po uciśnięciu a wartością (odpowiada zmierzonej siły kompresji 2 kg) po 30 s wynosi maksymalnie 4.4. Płytka uciskowa nie – jest uszkodzona W systemach CR: na obrazach fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm, wykonanych dla wszystkich płyt stosowanych klinicznie, otrzymanych przy użyciu     5. Artefakty – co 6 miesięcy klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, nie są widoczne żadne artefakty oraz niejednorodności w obszarze istotnym klinicznie Uwaga: Obiekt testowy do oceny rozdzielczości należy ustawić pod kątem (2–5)° względem ściany klatki piersiowej Rozdzielczość wysokokontrastowa wyznaczona za pomocą obiektu testowego do oceny rozdzielczości, umieszczonego na Rozdzielczość     6. wysokokontrastowa fantomie z PMMA (systemy CR) o grubości 4,5 cm 1 grupa par w odległości 1,0 cm od co tydzień linii/mm krawędzi ściany klatki piersiowej, w kierunku równoległym i prostopadłym do ściany klatki piersiowej różni się od wartości odniesienia maksymalnie o Na obrazach fantomu o jednorodnej strukturze siatki o oczku około 1 cm Geometryczne nie są widoczne     7. zniekształcenia – co 6 miesięcy zniekształcenia obrazu geometryczne wzoru siatki w obszarze istotnym klinicznie Na obrazie fantomu do oceny jakości obrazu otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji 0,75 mm widoczne są wszystkie elementy imitujące włókna o średnicach minimalnie Na obrazie fantomu do oceny jakości obrazu otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji     8. Jakość obrazu 0, 23 mm co tydzień widoczne są wszystkie grupy elementów imitujących mikrozwapnienia o średnicach minimalnie Na obrazie fantomu do oceny jakości obrazu otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji 0,75 mm widoczne są wszystkie elementy imitujące masy lite o grubościach minimalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W STOMATOLOGII (aparaty do zdjęć wewnątrzustnych, pantomograficznych oraz cefalometrii) Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Na obrazie obiektu testowego zawierającego wzory do oceny rozdzielczości uzyskanego Rozdzielczość przy użyciu klinicznie     1. wysoko- stosowanych parametrów – co 6 miesięcy i niskokontrastowa ekspozycji, rozdzielczość wysoko- i niskokontrastowa wizualnie jest nie gorsza niż wartość odniesienia Uwaga: Test należy wykonać przez ocenę wizualną Na obrazie fantomu – co miesiąc schodkowego uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów Powtarzalność ekspozycji, przesunięcie 2. zaczernienia obrazu zaczernienia odpowiednich schodków obrazu fantomu względem obrazu odniesienia może się różnić maksymalnie o jeden schodek URZĄDZENIA STOSOWANE W DENSYTOMETRII KOSTNEJ Zgodnie z zaleceniami producenta. Testy wykonać za pomocą fantomów dostarczonych przez producenta zgodnie z zalecaną procedurą. W przypadku gdy producent nie określił częstości – nie rzadziej niż co tydzień I.2. TESTY SPECJALISTYCZNE URZĄDZENIA STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ ANALOGOWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są raz na 12 miesięcy Zakres Lp. Nazwa testu opis testu kryterium 1.1. Dokładność ustawienia wysokiego napięcia Dla klinicznie stosowanego zakresu wysokiego napięcia odchylenie ±10% zmierzonej wartości wysokiego napięcia od wartości nominalnej mieści się w zakresie 1.2. Powtarzalność wartości wysokiego     1. Wysokie napięcie napięcia Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia wybranych z zakresu ±5% stosowanego klinicznie, odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej mieści się w zakresie 1.3. Wartość wysokiego napięcia przy ±10% zmianie natężenia prądu Dla klinicznie stosowanej wartości wysokiego napięcia i różnych wartości natężenia prądu z zakresu stosowanego klinicznie, odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej mieści się w zakresie Dla nominalnych wartości czasu ±20% dla czasów nie ekspozycji wybranych z zakresu Czas krótszych niż 100 ms,     2. stosowanego klinicznie odchylenie ekspozycji ±30% dla czasów zmierzonej wartości czasu ekspozycji od krótszych niż 100 ms wartości nominalnej mieści się w zakresie Grubość warstwy półchłonnej dla Warstwa nominalnej wartości wysokiego napięcia     3. półchłonna tabela 1 wybranej z zakresu stosowanego (HVL) klinicznie wynosi minimalnie 4.1. Wydajność lampy rentgenowskiej Dla ekspozycji wykonanych przy całkowitej filtracji lampy 2,5 mm Al i zmierzonej wartości wysokiego napięcia najbliższej wartości 80 kV, 25 µGy/mAs wydajność lampy rentgenowskiej w odległości ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego równej 1 m wynosi minimalnie 4.2. Powtarzalność wydajności lampy rentgenowskiej Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości Wydajność lampy     4. wysokiego napięcia wybranej z zakresu rentgenowskiej ±20% stosowanego klinicznie oraz wybranej filtracji stosowanej w warunkach klinicznych odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej mieści się w zakresie 4.3. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie natężenia prądu Dla ekspozycji wykonanych przy ±20% nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego klinicznie i różnych wartości natężenia prądu oraz stałym obciążeniu prądowo- czasowym odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej mieści się w zakresie 4.4. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie obciążenia prądowo-czasowego Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±20% stosowanego klinicznie i różnych wartościach obciążenia prądowo- czasowego w zakresie stosowanym klinicznie odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej mieści się w zakresie Dla pomiaru z użyciem fantomu szczelinowego zmierzone wymiary Wielkość w kierunku prostopadłym oraz     5. tabela 2 ogniska równoległym do osi anoda–katoda każdego ogniska dostępnego w lampie rentgenowskiej wynoszą maksymalnie 6.1. Prostopadłość osi wiązki promieniowania rentgenowskiego Kąt odchylenia osi wiązki promieniowania rentgenowskiego od osi 1,5° prostopadłej do płaszczyzny rejestratora obrazu wyprowadzonej z przecięcia krzyża świetlnego nie może być większy niż 6.2. Zgodność środka pola Geometria wiązki rentgenowskiego ze środkiem     6. promieniowania rejestratora obrazu rentgenowskiego Odległość pomiędzy środkiem pola 2% rentgenowskiego a środkiem rejestratora obrazu w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.3. Zgodność środka pola rentgenowskiego ze środkiem krzyża pola świetlnego 1% Odległość pomiędzy środkiem pola rentgenowskiego a środkiem krzyża pola świetlnego w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.4. Zgodność środka krzyża pola świetlnego ze środkiem rejestratora obrazu w szufladzie Odległość między środkiem krzyża pola 1% świetlnego a środkiem rejestratora obrazu w szufladzie w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.5. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem rejestratora obrazu dla kolimatorów z automatycznym ustawieniem pola Dla wszystkich formatów kaset stosowanych klinicznie odległość 2% pomiędzy krawędzią pola promieniowania rentgenowskiego a krawędzią pola rejestratora obrazu z każdej strony w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.6. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym dla kolimatorów z ręcznym ustawieniem pola 6.6.1. Suma odległości między odpowiednimi krawędziami pola świetlnego i pola promieniowania rentgenowskiego (oddzielnie wzdłuż każdej z dwóch prostopadłych osi 3% symetrii pola promieniowania rentgenowskiego) w odniesieniu do odległości ognisko lampy–płaszczyzna pola świetlnego wynosi maksymalnie 6.6.2. Suma odległości określonych w punkcie 6.6.1 w odniesieniu do 4% odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie Natężenie W odległości ognisko–rejestrator obrazu oświetlenia pola równej 1 m lub przy największej     7. 100 lux świetlnego odległości ognisko–rejestrator obrazu symulującego pole (w przypadku gdy w klinicznych promieniowania warunkach pracy odległość ta jest rentgenowskiego mniejsza niż 1 m) wartość natężenia oświetlenia pola świetlnego symulującego pole promieniowania rentgenowskiego zmierzona w środku każdego z kwadrantów wynosi minimalnie Uwaga: Test należy wykonać przy użyciu tej samej kasety. Średnia gęstość optyczna na uzyskanych obrazach zawiera się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło). Testy z punktów 8.1.–8.3. należy wykonać przy użyciu komory lub kombinacji komór najczęściej stosowanych klinicznie 8.1. Ocena systemu AEC przy zmianie wysokiego napięcia Odchylenie pomiędzy gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów fantomu równoważnego ±0,15 standardowemu pacjentowi, wykonanych przy ekspozycjach przy różnych wartościach wysokiego napięcia z zakresu stosowanego klinicznie, a wartością średnią mieści się w zakresie 8.2. Ocena systemu AEC przy zmianie grubości fantomu System Odchylenie pomiędzy gęstościami automatycznej     8. optycznymi zmierzonymi na środku kontroli ekspozycji obrazów: fantomu równoważnego (AEC) standardowemu pacjentowi oraz fantomów o mniejszej i większej grubości od fantomu równoważnego ±0,30 standardowemu pacjentowi i zbudowanych z tego samego materiału co fantom równoważny standardowemu pacjentowi, wykonanych dla tej samej wartości wysokiego napięcia najczęściej stosowanej klinicznie, a wartością średnią mieści się w zakresie 8.3. Ocena systemu AEC przy zmianie natężenia prądu Odchylenie pomiędzy gęstościami ±0,15 optycznymi zmierzonymi na środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanych dla jednakowych ustawień systemu AEC, dla najniższej i najwyższej wartości czasu ekspozycji z zakresu stosowanego klinicznie, a wartością średnią mieści się w zakresie 8.4. Ocena czułości komór systemu AEC Odchylenie pomiędzy gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku ±0,30 obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, wykonanych dla każdej z komór systemu AEC, a wartością średnią mieści się w zakresie URZĄDZENIA STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ CYFROWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Nazwa Zakres Lp. testu Opis testu Kryterium 1.1. Dokładność ustawienia wysokiego napięcia Dla klinicznie stosowanego zakresu wysokiego napięcia, odchylenie ±10% zmierzonej wartości wysokiego napięcia od wartości nominalnej mieści się w zakresie 1.2. Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±5%     1. Wysokie napięcie stosowanego klinicznie, odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej mieści się w zakresie 1.3. Wartość wysokiego napięcia przy zmianie natężenia prądu Dla klinicznie stosowanej wartości wysokiego napięcia i różnych wartości ±10% natężenia prądu z zakresu stosowanego klinicznie, odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej mieści się w zakresie Dla nominalnych wartości czasu ±20% dla czasów nie Czas     2. ekspozycji wybranych z zakresu krótszych niż 100 ms, ekspozycji stosowanego klinicznie odchylenie ±30% dla czasów zmierzonej wartości czasu ekspozycji od krótszych niż 100 ms wartości nominalnej mieści się w zakresie Grubość warstwy półchłonnej dla Warstwa nominalnej wartości wysokiego napięcia     3. półchłonna tabela 1 wybranej z zakresu stosowanego (HVL) klinicznie wynosi minimalnie 4.1. Wydajność lampy rentgenowskiej Dla ekspozycji wykonanych przy całkowitej filtracji lampy 2,5 mm Al i zmierzonej wartości wysokiego napięcia najbliższej wartości 80 kV 25 µGy/mAs wydajność lampy rentgenowskiej w odległości ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego równej 1 m wynosi minimalnie 4.2. Powtarzalność wydajności lampy rentgenowskiej Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±20% stosowanego klinicznie oraz wybranej filtracji stosowanej w warunkach klinicznych odchylenie wyznaczonych Wydajność lampy wydajności lampy od wartości średniej 4. rentgenowskiej mieści się w zakresie 4.3. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie natężenia prądu Dla ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego ±20% klinicznie i różnych wartości natężenia prądu oraz stałym obciążeniu prądowo- czasowym odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej mieści się w zakresie 4.4. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie obciążenia prądowo-czasowego ±20% Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego klinicznie i różnych wartościach obciążenia prądowo- czasowego w zakresie stosowanym klinicznie odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej mieści się w zakresie Dla pomiaru z użyciem fantomu szczelinowego zmierzone wymiary Wielkość w kierunku prostopadłym oraz     5. tabela 2 ogniska równoległym do osi anoda–katoda każdego ogniska dostępnego w lampie rentgenowskiej wynoszą maksymalnie 6.1. Prostopadłość osi wiązki promieniowania rentgenowskiego Kąt odchylenia osi wiązki promieniowania rentgenowskiego od osi 1,5° prostopadłej do płaszczyzny rejestratora obrazu wyprowadzonej z przecięcia krzyża świetlnego nie może być większy niż 6.2. Zgodność środka pola rentgenowskiego ze środkiem uzyskanego obrazu Odległość pomiędzy środkiem pola 2% rentgenowskiego a środkiem uzyskanego obrazu w odniesieniu do odległości Geometria wiązki ognisko–rejestrator obrazu wynosi     6. promieniowania maksymalnie rentgenowskiego 6.3. Zgodność środka pola rentgenowskiego ze środkiem krzyża pola świetlnego Odległość pomiędzy środkiem pola 1% rentgenowskiego a środkiem krzyża pola świetlnego w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.4. Zgodność środka krzyża pola świetlnego ze środkiem uzyskanego obrazu 1% Odległość pomiędzy środkiem krzyża pola świetlnego a środkiem uzyskanego obrazu w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.5. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem uzyskanego obrazu dla kolimatorów z automatycznym ustawieniem pola Dla wszystkich formatów obrazowania stosowanych klinicznie odległość 2 % pomiędzy krawędzią pola promieniowania rentgenowskiego a krawędzią pola uzyskanego obrazu z każdej strony w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.6. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym dla kolimatorów z ręcznym ustawianiem pola 6.6.1. Suma odległości między odpowiednimi krawędziami pola świetlnego i pola promieniowania rentgenowskiego (oddzielnie wzdłuż każdej z dwóch prostopadłych osi 3% symetrii pola promieniowania rentgenowskiego) w odniesieniu do odległości ognisko lampy–płaszczyzna pola świetlnego wynosi maksymalnie 6.6.2. Suma odległości określonych w punkcie 6.6.1 w odniesieniu do 4% odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie W odległości ognisko–rejestrator obrazu równej 1 m lub przy największej Natężenie odległości ognisko–rejestrator obrazu oświetlenia pola (w przypadku gdy w klinicznych świetlnego warunkach pracy odległość ta jest     7. 100 lux symulującego pole mniejsza niż 1 m) wartość natężenia promieniowania oświetlenia pola świetlnego symulującego rentgenowskiego pole promieniowania rentgenowskiego zmierzona w środku każdego z kwadrantów wynosi minimalnie System Uwaga: Testy z punktów 8.1 i 8.2 należy wykonywać przy użyciu     8. automatycznej głównego regionu detektora lub kombinacji regionów najczęściej kontroli stosowanej klinicznie ekspozycji (AEC) 8.1. Ocena powtarzalności systemu AEC Dla pięciu kolejnych ekspozycji fantomu równoważnego standardowemu ±40% pacjentowi wykonanych przy użyciu automatycznej kontroli ekspozycji odchylenie kermy od średniej wartości kermy mieści się w zakresie 8.2. Ocena systemu AEC przy zmianie grubości fantomu Dla ekspozycji jednorodnych fantomów zbudowanych z tego samego materiału o różnej grubości: równoważnej standardowemu pacjentowi oraz ±40% mniejszej i większej od grubości standardowego pacjenta odchylenie kermy na powierzchni rejestratora obrazu lub wskaźnika ekspozycji od średniej wartości kermy lub wskaźnika ekspozycji mieści się w zakresie URZĄDZENIA STOSOWANE WE FLUOROSKOPII Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Urządzenia stosowane do badań fluorograficznych, fluoroskopowych i angiograficznych należy kontrolować tak, jak urządzenia stosowane do radiografii ogólnej z wyłączeniem testu „Wielkość ogniska”, o ile pozwala na to ich konstrukcja, z rozszerzeniem o poniższe testy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium Uwaga: Dla fluoroskopii powinien być spełniony co najmniej jeden z warunków z punktu 1.1 lub 1.2 Dla innych wielkości wzmacniacza obrazu/rejestratora obrazu niż w punkcie 1.1 moc dawki na wejściu wzmacniacza obrazu/ rejestratora obrazu jest odwrotnie proporcjonalna do kwadratu średnicy/długości boku 1.1. Moc dawki na wejściu     1. Moc dawki wzmacniacza obrazu/rejestratora obrazu/detektora cyfrowego W trybie podstawowym mocy dawki na 1,0 µGy/s wejściu wzmacniacza obrazu/rejestratora obrazu o średnicy/długości boku 25 cm, dla ekspozycji bez kratki przeciwrozproszeniowej z użyciem fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, przy zastosowaniu automatycznej kontroli ekspozycji i jasności, moc dawki wynosi maksymalnie 1.2. Moc dawki na powierzchni wejściowej fantomu Moc dawki uwzględniająca promieniowanie wstecznie rozproszone, 100 mGy/min mierzona na powierzchni wejściowej fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, od strony lampy rentgenowskiej wynosi maksymalnie Dla ekspozycji fantomu, zawierającego wzór do oceny rozdzielczości, wykonanej w warunkach fluoroskopii rozdzielczość wysokokontrastowa toru wizyjnego dla wzmacniacza obrazu/rejestratora obrazu o nominalnej Rozdzielczość średnicy/długości boku:     2. wysokokontrastowa 36 cm – 40 cm wynosi minimalnie 0,7 pl/mm toru wizyjnego 30 cm – 35 cm wynosi minimalnie 0,8 pl/mm 25 cm – 29 cm wynosi minimalnie 0,9 pl/mm 20 cm – 24 cm wynosi minimalnie 1,0 pl/mm ≤ 18 cm wynosi minimalnie 1,25 pl/mm Na obrazie fantomu zawierającego obiekty niskokontrastowe do oceny progowego kontrastu obrazu uzyskanego Progowy kontrast     3. w warunkach fluoroskopii 4% obrazu z zastosowaniem automatycznej kontroli ekspozycji kontrast najsłabiej widocznego obiektu wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich stosowanych formatów powiększenia wzmacniacza obrazu/rejestratora obrazu. Należy wykonać jeden z testów z punktów 4.1 lub 4.2 4.1. Jeżeli kształt pola widzenia rejestratora obrazu jest zbliżony Zgodność pola do okrągłego: promieniowania Stosunek pola promieniowania     4. rentgenowskiego rentgenowskiego do pola wyświetlanego 1,25 z polem widzenia obrazu wynosi maksymalnie rejestratora obrazu 4.2. Jeżeli kolimacja pola promieniowania rentgenowskiego i pole widzenia rejestratora obrazu są prostokątne: 4.2.1. Odległość pomiędzy krawędzią 3% pola promieniowania rentgenowskiego a krawędzią pola widzenia rejestratora obrazu w kierunkach dwóch głównych osi rejestratora obrazu w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 4.2.2. Suma odległości określonych w punkcie 4.2.1 w odniesieniu do 4% odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie Uwaga: Dla fluorografii i urządzeń stosowanych w procedurach kardiologicznych powinien być spełniony co najmniej jeden z warunków z punktów 5.1 lub 5.2: 5.1. Dawka wejściowa na jeden obraz na wejściu wzmacniacza obrazu/rejestratora obrazu/detektora cyfrowego Dla ekspozycji bez kratki przeciwrozproszeniowej z użyciem 5 µGy dla fluorografii, fantomu równoważnego standardowemu 0,5 µGy dla urządzeń pacjentowi przy zastosowaniu stosowanych Dawka wejściowa automatycznej kontroli ekspozycji w procedurach 5. na jeden obraz i jasności dawka wejściowa na jeden kardiologicznych obraz wynosi maksymalnie 5.2. Dawka wejściowa na jeden obraz na powierzchni wejściowej fantomu Dawka wejściowa na jeden obraz 2 mGy dla uwzględniająca promieniowanie fluorografii, wstecznie rozproszone, mierzona na 0,2 mGy dla urządzeń powierzchni wejściowej fantomu stosowanych równoważnego standardowemu w procedurach pacjentowi, od strony lampy kardiologicznych rentgenowskiej wynosi maksymalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W TOMOGRAFII KONWENCJONALNEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Urządzenia stosowane do tomografii konwencjonalnej należy kontrolować tak, jak urządzenia stosowane do radiografii ogólnej, o ile pozwala na to ich konstrukcja, z rozszerzeniem o poniższe testy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium Głębokość Odchylenie wartości zmierzonej     1. warstwy głębokości warstwy tomograficznej od ±5 mm tomograficznej wartości nominalnej mieści się w zakresie     2. Zmiana głębokości Powtarzalność ustawienia głębokości ±2 mm warstwy warstwy przy przejściu z jednej warstwy tomograficznej do drugiej mieści się w zakresie Odchylenie między nominalną Kąt a zmierzoną wielkością kąta ekspozycji     3. ±5° ekspozycji dla kątów większych niż 30° mieści się w zakresie Obraz otworu w płycie jest jednorodny, Jednorodność a wszelkie niejednorodności są zgodne     4. – obrazu warstwy z cechami charakterystycznymi dla poszczególnego typu tomografu Rozdzielczość Rozdzielczość wysokokontrastowa     5. 1,6 pl/mm wysokokontrastowa wynosi minimalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Dla urządzeń stosowanych do tomografii komputerowej dodatkowo obowiązują wybrane testy specjalistyczne dla urządzeń stosowanych do radiografii ogólnej cyfrowej opisane w punktach: wysokie napięcie, wydajność lampy rentgenowskiej (z wyłączeniem testu pierwszego) Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium 1.1. Odchylenie między średnią wartością HU zmierzoną w obszarze o średnicy około 10% średnicy fantomu wodnego, ±5 HU uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji a wartością 0 HU mieści się w zakresie     1. Wartość HU 1.2. Odchylenie między średnią wartością HU zmierzoną w obszarze materiałów o różnej gęstości, uzyskanego przy ±20 HU użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji a wartością odniesienia mieści się w zakresie Odchylenie średnich wartości HU zmierzonych w obszarze centralnym ±10 HU dla fantomu i brzegowym o średnicy około 10% Jednorodność o średnicy ≤ 20 cm,     2. średnicy fantomu obrazu jednorodnego obrazu ±20 HU dla fantomu fantomu uzyskanego przy użyciu o średnicy > 20 cm klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji mieści się w zakresie Dla grubości obrazowanej warstwy Grubość     3. środkowej większej niż 2 mm odchylenie ±1 mm warstwy pomiędzy wartością zmierzoną a nominalną wartością mieści się w zakresie Dla grubości obrazowanej warstwy środkowej mniejszej niż 1 mm odchylenie pomiędzy wartością zmierzoną ±0,5 mm a nominalną wartością mieści się w zakresie Dla grubości obrazowanej warstwy środkowej w przedziale od 1 mm do 2 mm odchylenie pomiędzy wartością ±50% zmierzoną a nominalną wartością w odniesieniu do wartości nominalnej mieści się w zakresie Uwaga: W przypadku braku wartości CTDI wyświetlanej na vol konsoli tomografu komputerowego lub podanej przez producenta należy wybrać wartość odniesienia, dla której podane są wszystkie nominalne wartości ekspozycji (m.in. wysokie napięcie, obciążenie prądowo-czasowe, FOV, czas ekspozycji, Objętościowy grubość warstwy, filtracja, wielkość ogniska) tomograficzny     4. Dla klinicznie stosowanych parametrów indeks dawki ekspozycji odchylenie objętościowego (CTDI ) vol tomograficznego indeksu dawki od wartości wyświetlanej na konsoli ±20% tomografu komputerowego lub podanej przez producenta lub wartości odniesienia mieści się w zakresie URZĄDZENIA STOSOWANE W STOMATOLOGICZNEJ TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ WIĄZKI STOŻKOWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Dla urządzeń stosowanych do stomatologicznej tomografii komputerowej wiązki stożkowej obowiązują wybrane testy specjalistyczne dla urządzeń stosowanych do radiografii ogólnej cyfrowej opisane w punktach: wysokie napięcie, wydajność lampy rentgenowskiej (z wyłączeniem testu pierwszego) URZĄDZENIA STOSOWANE W MAMMOGRAFII ANALOGOWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla każdego formatu stolika Geometria wiązki stosowanego klinicznie     1. promieniowania 1.1. Położenie pola promieniowania rentgenowskiego rentgenowskiego względem powierzchni rejestratora obrazu 1.1.1. Pole promieniowania – rentgenowskiego obejmuje cały rejestrator obrazu 1.1.2. Dla krawędzi bocznych oraz krawędzi znajdującej się od strony ściany klatki piersiowej, pole promieniowania 5 mm rentgenowskiego wykracza poza krawędzie rejestratora obrazu maksymalnie 1.2. Położenie rejestratora obrazu względem krawędzi stolika od strony klatki piersiowej Odległość między krawędzią rejestratora 5 mm obrazu a krawędzią stolika znajdującą się od strony ściany klatki piersiowej wynosi maksymalnie 1.3. Położenie krawędzi płytki uciskowej względem krawędzi rejestratora obrazu Krawędź płytki uciskowej wykracza poza 1% krawędź rejestratora obrazu od strony ściany klatki piersiowej w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać bez płytki uciskowej w polu wiązki Dla ekspozycji wykonanych w trybie ręcznym przy wysokim napięciu równym 28 kV i obciążeniu prądowo-czasowym najbliższym wartości dobranej przez system automatyki dla ekspozycji referencyjnej oraz kombinacji anoda 30 µGy/mAs Mo/filtr Mo wydajność lampy Wydajność lampy rentgenowskiej w odległości ognisko- 2. rentgenowskiej detektor promieniowania rentgenowskiego równej 1 m wynosi minimalnie 70% wydajności lampy zmierzonej Dla pozostałych kombinacji anoda/filtr podczas pierwszych wydajność lampy rentgenowskiej wynosi testów minimalnie specjalistycznych dla danej lampy     3. Wysokie napięcie 3.1. Dokładność ustawienia wartości ±1 kV wysokiego napięcia Dla wszystkich wartości wysokiego napięcia z zakresu stosowanego klinicznie odchylenie między zmierzoną wartością wysokiego napięcia a wartością nominalną mieści się w zakresie 3.2. Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±0,5 kV stosowanego klinicznie odchylenie miedzy zmierzonymi wartościami wysokiego napięcia a wartością średnią mieści się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać z płytką uciskową w polu wiązki. Test należy wykonać dla każdej dostępnej kombinacji anoda/filtr. Wartości współczynnika c w zależności od kombinacji anoda/filtr znajdują się w tabeli 3 Warstwa     4. Grubość warstwy półchłonnej dla półchłonna (HVL) nominalnej wartości wysokiego napięcia kVp/100 + 0,03 ≤ wybranej z zakresu stosowanego HVL klinicznie dla danej kombinacji anoda/filtr ≤ kVp/100 + c zawiera się w przedziale 5.1. Gęstość optyczna w punkcie referencyjnym Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm uzyskanego przy użyciu klinicznie 1,4–1,9 stosowanych parametrów ekspozycji gęstość optyczna (wliczając tło) zmierzona w punkcie referencyjnym zawiera się w przedziale System 5.2. Ocena systemu AEC przy różnych poziomach automatycznej     5. zaczernienia kontroli ekspozycji 5.2.1. Dla obrazu fantomu z PMMA (AEC) o grubości 4,5 cm wykonanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji zmiana wartości 0,20 gęstości optycznej zmierzonej w punkcie referencyjnym przy zmianie poziomu zaczernienia o jeden wynosi maksymalnie 5.2.2. Dla obrazu fantomu z PMMA 1 o grubości 4,5 cm wykonanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji zakres wartości gęstości optycznej zmierzonej w punkcie referencyjnym przy zmianie poziomów zaczernienia od najwyższego do najniższego wynosi minimalnie 5.3. Powtarzalność ekspozycji Przy dziesięciu kolejnych ekspozycjach fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanych przy użyciu klinicznie ±5% stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie kermy w powietrzu w odniesieniu do wartości średniej mieści się w zakresie 5.4. Kompensacja zmian grubości fantomu i wartości wysokiego napięcia 5.4.1. Dla obrazów fantomów z PMMA o grubościach co najmniej 2 cm, 4,5 cm i 7 cm, uzyskanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, odchylenie gęstości optycznych zmierzonych w punkcie ±0,15 referencyjnym poszczególnych obrazów fantomów od wartości gęstości optycznej zmierzonej w punkcie referencyjnym obrazu fantomu o grubości 4,5 cm mieści się w zakresie 5.4.2. Odchylenie pomiędzy wskazywanymi a rzeczywistymi ±5 mm grubościami fantomów z punktu 5.4.1 mieści się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać dla płytek uciskowych odpowiadających błonom formatu 18 × 24 cm oraz 24 × 30 cm 6.1. Zmierzona wartość siły kompresji 130–200 N zawiera się w przedziale (odpowiada 13–20 kg) 6.2. Odchylenie pomiędzy wartością siły     6. Kompresja piersi kompresji wskazywaną na wyświetlaczu ±20 N mammografu a wartością zmierzoną (odpowiada ±2 kg) bezpośrednio po uciśnięciu mieści się w zakresie 6.3. Różnica pomiędzy zmierzoną 20 N wartością siły kompresji bezpośrednio po (odpowiada 2 kg) uciśnięciu a wartością zmierzonej siły kompresji po 30 s wynosi maksymalnie 6.4. Dla symetrycznego podparcia płytki uciskowej i maksymalnej siły kompresji odchylenie w położeniu płytki uciskowej ±5 mm nad stolikiem pomiędzy lewą i prawą stroną płytki mieści się w zakresie Wartości średnie dawki gruczołowej wyznaczonej dla ekspozycji fantomów z PMMA o grubościach 2 cm, 4,5 cm     7. Dawka gruczołowa tabela 4 i 7 cm wykonanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji wynoszą maksymalnie 8.1. Rozdzielczość wysokokontrastowa Na obrazie fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm oraz fantomu do oceny rozdzielczości (umieszczonego na powierzchni płyty w punkcie referencyjnym lub na wysokości punktu referencyjnego w odległości nie większej niż 50 mm względem linii centralnej 12 pl/mm prostopadłej do ściany klatki piersiowej), uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji,     8. Jakość obrazu rozdzielczość w kierunku równoległym i prostopadłym do osi anoda–katoda dla każdego typu ogniska oraz każdego rodzaju anody i filtra wynosi minimalnie 8.2. Progowy kontrast Na dwóch obrazach fantomu zawierającego elementy do oceny kontrastu progowego otrzymanych przy 1,5% użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji progowy kontrast dla obiektu o średnicy 5÷6 mm wynosi maksymalnie Przy ekspozycji fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanej przy użyciu Czas     9. klinicznie stosowanych parametrów 2 s ekspozycji ekspozycji zmierzony czas ekspozycji wynosi maksymalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W MAMMOGRAFII CYFROWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Zakres Lp. Nazwa testu opis testu kryterium Uwaga: W przypadku systemów DR można stosować kasety z błonami lub kasety z płytami obrazowym. Jeżeli kasety i wywoływarki są niedostępne na miejscu, można użyć kaset, które mogą być odczytane lub wywołane w innym miejscu lub użyć błon radiochromowych. Test należy wykonać dla wszystkich stosowanych formatów obrazowania 1.1. Położenie pola promieniowania rentgenowskiego względem pola wyświetlanego obrazu 1.1.1. Pole promieniowania rentgenowskiego obejmuje cały – rejestrator obrazu 1.1.2. Dla krawędzi bocznych oraz krawędzi znajdującej się od strony ściany klatki piersiowej pole promieniowania Geometria wiązki 5 mm rentgenowskiego wykracza poza     1. promieniowania krawędzie wyświetlanego obrazu rentgenowskiego maksymalnie 1.2. Położenie pola wyświetlanego obrazu względem krawędzi stolika od strony klatki piersiowej Odległość pomiędzy krawędzią 5 mm wyświetlanego obrazu a krawędzią stolika znajdującą się od strony ściany klatki piersiowej wynosi maksymalnie 1.3. Położenie krawędzi płytki uciskowej względem krawędzi wyświetlanego obrazu 5 mm Krawędź płytki uciskowej wykracza poza krawędź wyświetlanego obrazu od strony ściany klatki piersiowej maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać bez płytki uciskowej w polu wiązki Przy ekspozycjach wykonanych w trybie ręcznym dla napięcia 28 kV oraz kombinacji anoda Mo/filtr Mo wydajność Wydajność lampy     2. lampy rentgenowskiej w odległości 30 µGy/mAs rentgenowskiej ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego równej 1 m wynosi minimalnie Dla pozostałych kombinacji anoda/filtr 70% wydajności wydajność lampy rentgenowskiej wynosi lampy zmierzonej minimalnie podczas pierwszych testów specjalistycznych dla danej lampy 3.1. Dokładność ustawienia wartości wysokiego napięcia Dla wszystkich wartości wysokiego napięcia z zakresu stosowanego klinicznie ±1 kV odchylenie między zmierzoną wartością wysokiego napięcia a wartością nominalną mieści się w zakresie     3. Wysokie napięcie 3.2. Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±0,5 kV stosowanego klinicznie odchylenie między zmierzonymi wartościami wysokiego napięcia a wartością średnią mieści się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać z płytką uciskową w polu wiązki. Test należy wykonać dla każdej dostępnej kombinacji anoda/filtr. Wartości współczynnika c w zależności od kombinacji anoda/filtr znajdują się w tabeli 3 Warstwa     4. Grubość warstwy półchłonnej dla półchłonna nominalnej wartości wysokiego napięcia kVp/100 + 0,03 ≤ wybranej z zakresu stosowanego HVL klinicznie dla danej kombinacji anoda/filtr ≤ kVp/100 + c zawiera się w przedziale Uwaga: Test należy wykonać dla urządzeń mammograficznych z kontrolą poziomów ekspozycji przy zmianie poziomu od najniższego do najwyższego System 5.1. Poziomy ekspozycji automatycznej     5. Przy ekspozycji fantomu z PMMA kontroli o grubości 4,5 cm wykonanej przy użyciu ekspozycji (AEC) podanym przez klinicznie stosowanych parametrów producenta lub ekspozycji odchylenie wartości kermy 5% – 15% w powietrzu (obciążenia prądowo- czasowego) przy wzroście poziomu ekspozycji o jeden stopień, od wartości kermy w powietrzu (obciążenia prądowo- czasowego) przy poprzednim poziomie ekspozycji zawiera się w przedziale 5.2. Powtarzalność ekspozycji Przy dziesięciu kolejnych ekspozycjach fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji ±5% odchylenie kermy w powietrzu lub obciążenia prądowo-czasowego w odniesieniu do wartości średniej mieści się w zakresie 5.3. Kompensacja zmian grubości fantomu i wartości wysokiego napięcia Dla obrazów fantomów z PMMA o grubości co najmniej 2 cm, 4,5 cm i 7 cm otrzymanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie CNR ±20% wyznaczonego w ROI (o powierzchni około 4 cm2), którego środek znajduje się 60 mm od strony klatki piersiowej dla danej grubości fantomu, od wartości wyznaczonej podczas pierwszych testów specjalistycznych dla danej grubości fantomu mieści się w zakresie 5.4. Odchylenie pomiędzy wskazywanymi a rzeczywistymi ±5 mm grubościami fantomów z punktu 5.3 mieści się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać dla płytek uciskowych odpowiadających stosowanym klinicznie formatom obrazowania 130–200 N 6.1. Zmierzona wartość siły kompresji (odpowiada 13–20 zawiera się w przedziale kg) 6.2. Odchylenie pomiędzy wartością siły     6. Kompresja piersi kompresji wskazywaną na wyświetlaczu ±20 N mammografu a wartością zmierzoną (odpowiada ±2 kg) bezpośrednio po uciśnięciu mieści się w zakresie 6.3. Różnica pomiędzy zmierzoną 20 N (odpowiada 2 kg) wartością siły kompresji bezpośrednio po uciśnięciu a wartością zmierzonej siły kompresji po 30 s wynosi maksymalnie 6.4. Dla symetrycznego podparcia płytki uciskowej i maksymalnej siły kompresji odchylenie w położeniu płytki uciskowej ±5 mm nad stolikiem pomiędzy lewą i prawą stroną płytki mieści się w zakresie 7.1. Funkcja odpowiedzi detektora obrazu Kwadrat współczynnika korelacji między średnią wartością pikseli w przypadku systemów liniowych oraz wskaźnika ekspozycji w przypadku systemów nieliniowych w ROI (o powierzchni około 80 mm2), którego środek znajduje się 60 mm od ściany klatki piersiowej, 0,95 centralnie w stosunku do bocznych krawędzi detektora, i odpowiednią wartością obciążenia prądowo-czasowego dla różnych ekspozycji wykonanych w zakresie od 0,1-krotności do maksymalnego obciążenia prądowo- czasowego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji Odpowiedź wynosi minimalnie 7. detektora obrazu 7.2. Poziom szumu Kwadrat współczynnika korelacji między kwadratem odchylenia standardowego średniej wartości pikseli w ROI (o powierzchni około 80 mm2), którego środek znajduje się 60 mm od ściany klatki piersiowej, centralnie w stosunku do bocznych krawędzi detektora, a odpowiednią wartością obciążenia 0,95 prądowo-czasowego w przypadku systemów liniowych oraz odwrotnością obciążenia prądowo-czasowego w przypadku systemów nieliniowych dla różnych ekspozycji wykonanych w zakresie od 0,1-krotności do maksymalnego obciążenia prądowo- czasowego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji wynosi minimalnie Wartości średnie dawki gruczołowej wyznaczonej dla ekspozycji fantomów Dawka z PMMA o grubościach 2 cm, 4,5 cm     8. tabela 4 gruczołowa i 7 cm przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji wynoszą maksymalnie Uwaga: W przypadku systemów skanujących czas skanowania jest zgodny z wartością określoną podczas pierwszych testów specjalistycznych Czas     9. Przy ekspozycji fantomu z PMMA ekspozycji o grubości 4,5 cm wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów 2 s ekspozycji zmierzony czas ekspozycji wynosi maksymalnie Pozostałość Współczynnik pozostałości poprzedniego     10. poprzedniego 0,3 obrazu wynosi maksymalnie obrazu URZĄDZENIA STOSOWANE W STOMATOLOGII (aparaty do zdjęć wewnątrzustnych, pantomograficznych oraz cefalometrii) Częstotliwość: Testy specjalistyczne aparatów do zdjęć wewnątrzustnych wykonywane są co najmniej raz na 24 miesiące. Testy specjalistyczne aparatów pantomograficznych i cefalometrii wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Zakres Lp. Nazwa testu opis testu kryterium 1.1 . Dokładność ustawienia czasu ekspozycji Dla nominalnych wartości czasu ekspozycji z zakresu stosowanego ±20% klinicznie odchylenie zmierzonej wartości czasu ekspozycji od wartości nominalnej     1. Czas ekspozycji mieści się w zakresie 1.2 . Powtarzalność wartości czasu ekspozycji Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości ±10% czasu ekspozycji wykonanych w jednakowych warunkach klinicznych odchylenie zmierzonych wartości czasu ekspozycji od wartości średniej mieści się w zakresie 2.1. Dokładność ustawienia wysokiego napięcia Dla klinicznie stosowanego zakresu wysokiego napięcia odchylenie ±10% zmierzonej wartości wysokiego napięcia od wartości nominalnej mieści się w zakresie 2.2. Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia, wybranej z zakresu ±5%     2. Wysokie napięcie stosowanego klinicznie, odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej mieści się w zakresie 2.3. Wartość wysokiego napięcia przy zmianie natężenia prądu Dla klinicznie stosowanej wartości wysokiego napięcia i różnych wartości ±10% natężenia prądu z zakresu stosowanego klinicznie odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej mieści się w zakresie 3.1. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej 3.1.1. Dla aparatów do zdjęć wewnątrzustnych: wydajność lampy rentgenowskiej w odległości ognisko–detektor 30 µGy/mAs promieniowania rentgenowskiego równej 1 m oraz dla wybranej wartości wysokiego napięcia z zakresu 60 kV – 70 Wydajność lampy kV wynosi minimalnie 3. rentgenowskiej 3.1.2. Dla aparatów pantomograficznych i cefalometrycznych: dla ekspozycji wykonanych przy całkowitej filtracji lampy 2,5 mm Al i zmierzonej wartości wysokiego 25 µGy/mAs napięcia najbliższej wartości 80 kV wydajność lampy rentgenowskiej w odległości ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego równej 1 m wynosi minimalnie 3.2. Powtarzalność wydajności lampy Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego klinicznie oraz wybranej ±20% filtracji stosowanej w warunkach klinicznych odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej mieści się w zakresie 3.3. Wartość wydajności lampy przy zmianie natężenia prądu Dla ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego ±20% klinicznie i różnych wartości natężenia prądu oraz stałym obciążeniu prądowo- czasowym odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej mieści się w zakresie 3.4. Wartość wydajności lampy przy zmianie obciążenia prądowo- czasowego Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±20% stosowanego klinicznie i różnych wartościach obciążenia prądowo- czasowego w zakresie stosowanym klinicznie odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej mieści się w zakresie Dla aparatów o filtracji całkowitej nie mniejszej niż 2,5 mm Al: grubość warstwy półchłonnej dla tabela 1 nominalnej wartości wysokiego napięcia Warstwa wybranej z zakresu stosowanego 4. półchłonna (HVL) klinicznie wynosi minimalnie Dla aparatów o filtracji całkowitej mniejszej niż 2,5 mm Al oraz dla 1,5 mm Al aparatów stomatologicznych wewnątrzustnych: grubość warstwy półchłonnej dla nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego klinicznie wynosi minimalnie Tabela 1. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: warstwa półchłonna. Minimalne wartości warstw półchłonnych HVL dla poszczególnych napięć Wysokie napięcie [kV] Minimalna warstwa półchłonna [mm Al] Aparaty rentgenowskie pracujące Pozostałe aparaty w trybie stałopotencjałowym (DC) rentgenowskie 50 1,8 1,5 60 2,2 1,8 70 2,5 2,1 80 2,9 2,3 90 3,2 2,5 100 3,6 2,7 110 3,9 3,0 120 4,3 3,2 130 4,7 3,5 140 5,0 3,8 150 5,4 4,1 Dla wyznaczenia minimalnej warstwy półchłonnej można Inne napięcia zastosować interpolację liniową lub ekstrapolację Tabela 2. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: wielkość ogniska. Maksymalne wymiary ogniska Maksymalne wymiary ogniska Wielkość wg procedur w kierunku prostopadłym do w kierunku równoległym do roboczych osi anoda–katoda [mm] osi anoda–katoda [mm] 0,10 0,15 0,15 0,15 0,23 0,23 0,20 0,30 0,30 0,25 0,38 0,38 0,30 0,45 0,65 0,40 0,60 0,85 0,50 0,75 1,10 0,60 0,90 1,30 0,70 1,10 1,50 0,80 1,20 1,60 0,90 1,30 1,80 1,00 1,40 2,00 1,10 1,50 2,20 1,20 1,70 2,40 1,30 1,80 2,60 1,40 1,90 2,80 1,50 2,00 3,00 1,60 2,10 3,10 1,70 2,20 3,20 1,80 2,30 3,30 1,90 2,40 3,50 2,00 2,60 3,70 2,20 2,90 4,00 2,40 3,10 4,40 2,60 3,40 4,80 2,80 3,60 5,20 3,00 3,90 5,60 Tabela. 3. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: warstwa półchłonna. Wartości współczynnika c dla HVL w zależności od kombinacji anoda/filtr Kombinacja anoda/filtr Współczynnik c [–] Mo/Mo 0,12 Mo/Rh 0,19 Rh/Rh 0,22 W/Al 0,25 W/Rh 0,30 W/Ag 0,32 Tabela 4. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: dawka gruczołowa. Wartości średniej dawki gruczołowej w zależności od grubości PMMA Maksymalna wartość Grubość fantomu z PMMA Ekwiwalent grubości piersi średniej dawki gruczołowej [cm] [cm] [mGy] 2,0 2,1 1,0 4,5 5,3 2,5 7,0 9,0 6,5 II. Testy podstawowe i testy specjalistyczne urządzeń radiologicznych stosowanych w medycynie nuklearnej Określenia i pojęcia użyte w testach specjalistycznych i testach podstawowych w medycynie nuklearnej:         1) CFOV – centralne pole widzenia, obszar równy 75% liniowego wymiaru użytecznego pola widzenia (UFOV);         2) czułość systemu – frakcja fotonów wyemitowanych przez radionuklid o znanej aktywności, w postaci płaskiego źródła o określonych rozmiarach umieszczonego centralnie w osi kolimatora, w płaszczyźnie poziomej do kolimatora, zarejestrowana przez detektor gamma kamery z założonym kolimatorem, wyznaczana dla każdego kolimatora, wyrażona w jednostkach: liczby zliczeń/s/MBq;         3) duża liczba zliczeń – w teście jednorodności detektora gamma kamery jest to ok. 10 000 zliczeń w pikselu (tzn. 30–40 mln zliczeń dla macierzy obrazowej 64 x 64 lub powyżej 100 mln zliczeń dla macierzy obrazowej 128 x 128);         4) FOV – pole widzenia, obszar ograniczony przez kolimator;         5) FWHM – pełna szerokość wykreślonego profilu w punkcie określonym w połowie maksimum wysokości tego profilu. Dla pomiarów rozdzielczości przestrzennej wykreślany jest profil obrazu źródła punktowego lub liniowego, pojedynczego, emitującego promieniowanie gamma radionuklidu;         6) J – jednorodność przestrzenna całkowa, miara zmienności liczby zliczeń c zarejestrowanych przez detektor, dla zdefiniowanej powierzchni detektora, dla jednorodnego strumienia promieniowania gamma padającego na UFOV kamery, wyrażana wzorem: = 100 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚−𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 gdzie: Jc ( )⋅ % 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚+𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 max – maksymalna liczba zliczeń zarejestrowana przez detektor na zdefiniowanej powierzchni, min – minimalna liczba zliczeń zarejestrowana przez detektor na zdefiniowanej powierzchni;         7) J – jednorodność przestrzenna różniczkowa, miara zmienności liczby zliczeń r zarejestrowanych przez detektor dla zdefiniowanej odległości, dla jednorodnego strumienia promieniowania gamma padającego na UFOV kamery, wyrażana wzorem: = 100 gdzie: 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 −𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 Jr ( )⋅ % max – maksymalna liczba zliczeń zare𝑚𝑚je𝑚𝑚st𝑚𝑚ro+w𝑚𝑚an𝑚𝑚a𝑚𝑚 przez detektor na zdefiniowanej odległości (5 kolejnych pikseli w obrazie), min – minimalna liczba zliczeń zarejestrowana przez detektor na zdefiniowanej odległości (5 kolejnych pikseli w obrazie);         8) jednorodność przestrzenna zewnętrzna – miara zmienności liczby zliczeń zarejestrowanych przez detektor z kolimatorem;         9) jednorodność przestrzenna wewnętrzna – miara zmienności liczby zliczeń zarejestrowanych przez detektor bez kolimatora;         10) NU – niejednorodność obrazu, wielkość opisana wzorem: 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑗𝑗 −𝑚𝑚𝑎𝑎𝑎𝑎𝑗𝑗 100 % 𝑚𝑚𝑎𝑎𝑎𝑎𝑗𝑗 NUvol = MAX ( )⋅ 𝑚𝑚𝑎𝑎𝑎𝑎𝑗𝑗 −𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑗𝑗 gdzie: 𝑚𝑚𝑎𝑎𝑎𝑎𝑗𝑗 max – maksymalna liczba zliczeń we wszystkich obszarach dla wszystkich przekrojów, j min – minimalna liczba zliczeń we wszystkich obszarach dla wszystkich przekrojów, j ave – średnia liczba zliczeń we wszystkich obszarach dla wszystkich przekrojów;         11) okno energetyczne – zakres energii promieniowania gamma, które zostaną zarejestrowane i przetworzone. Okno może być przedstawione jako zakres energii lub wartość procentowa oczekiwanego piku energetycznego. W przypadku gdy okno przedstawione jest jako wartość procentowa, musi być określony pik energetyczny, a okno jest zawsze symetryczne względem tego piku;         12) powtarzalność – stosunek odchylenia standardowego wyników pomiarów do wartości średniej z tych wyników pomiarów;         13) referencyjne źródło promieniotwórcze – źródło promieniotwórcze (Co-57, Cs-137 lub Ba-133) posiadające świadectwo wzorcowania wydane przez krajowe instytucje metrologiczne – NMI (National Metrology Institute) albo instytucje desygnowane – DI (Designated Institutes) będące depozytariuszami wzorców państwowych;         14) R – rozdzielczość energetyczna, energetyczna zdolność rozdzielcza, zdolność systemu E do rozróżniania fotonów o różnych energiach, wyznaczana zgodnie z zależnością: 100 𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹 gdzie: RE = ⋅ % 𝐸𝐸0 FWHM – szerokość fotoszczytu w połowie wysokości, wyrażona w jednostkach energii, E – energia promieniowania monoenergetycznego emitowanego przez źródło; 0         15) rozdzielczość przestrzenna – określona jako pełna szerokość w połowie maksimum (FWHM) profilu funkcji odpowiedzi detektora na źródło liniowe, wykreślonego prostopadle do osi długiej tego źródła;         16) UFOV – użyteczne pole widzenia, obszar detektora wykorzystywany do obrazowania;         17) wartość referencyjna – w testach podstawowych wartość średnia parametru wyznaczona przez użytkownika, z pomiarów przeprowadzanych przez pięć kolejnych dni pracy całkowicie sprawnego urządzenia radiologicznego oraz monitora, bezpośrednio po wykonaniu testów odbiorczych oraz każdorazowo po każdej istotnej naprawie, za pomocą metod pomiarowych przewidzianych dla testów podstawowych z ustaleniem warunków i geometrii pomiaru. Dla testów takich jak: rozdzielczość energetyczna, rozdzielczość przestrzenna, wartości referencyjne mogą być określane na podstawie pomiarów przeprowadzonych w jednym dniu. II.1. TESTY PODSTAWOWE MIERNIKI AKTYWNOŚCI BEZWZGLĘDNEJ Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla ustawień dla radionuklidu stosowanego danego dnia, z wkładem pomiarowym (holderem) umieszczonym w mierniku     1. Pomiar tła Fluktuacje tła mieszczą na początku się w zakresie dwóch każdego dnia, – odchyleń standardowych w którym miernik od wartości referencyjnej będzie używany Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego. Pomiar liczby zliczeń należy przeprowadzić przy nastawieniu na warunki dla danego radionuklidu oraz należy wykonać dla wszystkich radionuklidów, które będą stosowane danego dnia. Warunki i geometria pomiaru są zgodne z     2. Stałość wskazań ustalonymi podczas wyznaczania wartości referencyjnej Odchylenie wyniku od wartości referencyjnej (po uwzględnieniu ±5% codziennie rozpadu radionuklidu) mieści się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego Precyzja Powtarzalność wyników 3. zliczeń pomiaru obliczona dla co co 6 5% najmniej 30 pomiarów miesięcy wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać dla radionuklidu najczęściej stosowanego klinicznie, (np. 99mTc, 131I) w całym zakresie stosowanych aktywności. Punkty pomiaru aktywności dobrać tak, aby w sposób równomierny pokrywały cały zakres stosowanych aktywności. Oczekiwane wartości Liniowość     4. aktywności należy ustalić na podstawie prawa rozpadu wskazań promieniotwórczego Odchylenie zmierzonej wartości aktywności od ±5% co 12 miesięcy oczekiwanej wartości aktywności dla każdego punktu pomiarowego mieści się w zakresie ZESTAW DO POMIARU JODOCHWYTNOŚCI TARCZYCY Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium Sprawdzanie w dniu przed poprawności ustawienia badaniami okna energetycznego na z użyciem fotoszczycie. Kalibracja urządzenia (sondy     1. W przypadku gdy okno – energetyczna wielokanałowe) energetyczne nie jest lub co miesiąc wycentrowane względem (sondy fotoszczytu, należy jednokanałowe) dokonać korekcji Fluktuacje tła mieszczą w dniu przed Pomiar się w zakresie dwóch badaniami     2. – tła odchyleń standardowych z użyciem od wartości referencyjnej urządzenia Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego. Warunki i geometria pomiaru są zgodne z ustalonymi podczas wyznaczania wartości referencyjnej Stałość     3. Odchylenie wyniku od wskazań w dniu przed wartości referencyjnej badaniami (po uwzględnieniu ±10% z użyciem rozpadu radionuklidu) urządzenia mieści się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego Za pomocą dwustronnego testu zgodności chi–kwadrat Precyzja należy sprawdzić, czy 4. zliczeń wariancja zliczeń mieści – co 6 miesięcy się w granicach przewidzianych dla rozkładu Poisson'a. Poziom ufności należy ustalić na 95%. LICZNIKI SCYNTYLACYJNE DO POMIARU PROMIENIOWANIA GAMMA IN VITRO Lp. Nazwa testu Zakres Częstotliwość opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla stosowanych radionuklidów o energiach dobranych tak, aby pokryły zakres stosowanych energii. W przypadku gdy stosowany jest jeden radionuklid, test należy wykonać dla tego radionuklidu Sprawdzanie Kalibracja poprawności ustawienia co 6 miesięcy, 1. energetyczna okna energetycznego na w przypadku gdy fotoszczycie. urządzenie jest W przypadku gdy okno – stosowane energetyczne nie jest rzadziej, wykonać wycentrowane względem przed użyciem fotoszczytu, należy urządzenia dokonać korekcji Uwaga: Test należy wykonać dla energii i okna najczęściej stosowanego klinicznie Fluktuacje tła mieszczą w dniu przed     2. Pomiar tła się w zakresie dwóch badaniami – odchyleń standardowych z użyciem od wartości referencyjnej urządzenia Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego. Warunki i geometria pomiaru są zgodne z ustalonymi podczas wyznaczania wartości referencyjnej Stałość     3. Odchylenie wyniku od wskazań w dniu przed wartości referencyjnej badaniami (po uwzględnieniu ±10% z użyciem rozpadu radionuklidu) urządzenia mieści się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego Za pomocą dwustronnego testu zgodności chi–kwadrat sprawdzić, czy wariancja     4. Precyzja zliczeń zliczeń mieści się – co 6 miesięcy w granicach przewidzianych dla rozkładu Poisson'a. Poziom ufności należy ustalić na 95%. SONDY DO POMIARÓW ŚRÓDOPERACYJNYCH Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu Opis testu Kryterium Sprawdzanie poprawności ustawienia co 6 miesięcy, okna energetycznego na w przypadku gdy fotoszczycie. urządzenie jest     1. Kalibracja energetyczna W przypadku gdy okno – stosowane energetyczne nie jest rzadziej, wykonać wycentrowane względem przed użyciem fotoszczytu, należy urządzenia dokonać korekcji Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich kolimatorów stosowanych w danym dniu Fluktuacje tła mieszczą Pomiar tła poza polem w dniu przed     2. się w zakresie dwóch operacyjnym badaniami odchyleń standardowych – z użyciem od wartości urządzenia referencyjnej. Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego dla wszystkich stosowanych okien energetycznych i kolimatorów. Warunki i geometria pomiaru są zgodne z ustalonymi podczas wyznaczania wartości referencyjnej     3. Stałość wskazań Odchylenie wyniku od w dniu przed wartości referencyjnej badaniami (po uwzględnieniu ±10% z użyciem rozpadu radionuklidu) urządzenia mieści się w zakresie PLANARNE KAMERY SCYNTYLACYJNE Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla najczęściej stosowanego okna o niskiej energii W ocenie wizualnej     1. Ocena tła zliczenia są równomiernie – codziennie rozmieszczone na obrazie Kontrola położenia okna Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich energii     2. energetycznego na radionuklidów lub energii zbliżonych, które będą fotoszczycie stosowane danego dnia Dokonać korekcji położenia okna analizatora energii, jeżeli w dniu przed położenie okna różni się badaniami od położenia – z użyciem danych referencyjnego lub radionuklidów przekracza wartość graniczną podaną przez producenta W ocenie wizualnej brak Wizualna kontrola     3. zewnętrznych śladów – codziennie kolimatora uszkodzenia kolimatora Uwaga: Test jednorodności należy wykonać dla wszystkich radionuklidów stosowanych danego dnia. Jeżeli producent gwarantuje zachowanie jednorodności na podstawie przeliczania map korekcyjnych dla 99mTc, można odstąpić od wykonywania tego testu dla nuklidów innych niż 99mTc. Jednorodność Należy ocenić jednorodność przestrzenną zewnętrzną lub     4. przestrzenna wewnętrzną detektora W ocenie wizualnej rozmieszczenie zliczeń jest jednorodne i nie są w dniu przed – widoczne wyraźne użyciem kamery lokalne maksima, minima i gradienty Uwaga: Test należy wykonać z zastosowaniem źródła 99mTc lub 57Co (lub innego radionuklidu, jeżeli jest częściej stosowany klinicznie np.131I). Należy obliczyć Jednorodność całkową i różniczkową miarę jednorodności dla dużej przestrzenna zewnętrzna     5. liczby zliczeń detektora dla dużej liczby Jednorodność całkowa zliczeń wyznaczona dla UFOV i 7% co miesiąc CFOV wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać z kolimatorem za pomocą fantomu składającego się z 4 sektorów pasków o różnych Rozdzielczość szerokościach, dopasowanych do rozdzielczości kamery.     6. przestrzenna i liniowość Test należy wykonać 4- krotnie, po każdej akwizycji detektora obracając fantom o 90 stopni. 6.1. W ocenie wizualnej – co 6 miesięcy przebieg pasków na obrazie nie odbiega od linii prostych 6.2. W ocenie wizualnej rozróżnialność pasków – jest taka sama, jak na obrazie referencyjnym KAMERY SPECT i SPECT/CT Uwaga: Należy wykonywać wszystkie testy przewidziane dla planarnych kamer scyntylacyjnych, z wyłączeniem testu nr 5, a ponadto testy zamieszczone poniżej Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich kolimatorów stosowanych w pracowni i kątów wzajemnego ustawienia Położenie detektorów     1. środka Przesunięcie środka zgodnie z obrotu obrotu względem zaleceniami co 3 miesiące macierzy obrazowej producenta wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać z zastosowaniem źródła 99mTc lub 57Co (lub innego radionuklidu, jeżeli jest częściej stosowany klinicznie np.131I). Należy obliczyć Jednorodność całkową i różniczkową miarę jednorodności dla dużej przestrzenna zewnętrzna     2. liczby zliczeń detektora dla dużej liczby Jednorodność całkowa zliczeń wyznaczona dla UFOV i 5% co miesiąc CFOV wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu dedykowanego fantomu z rozmieszczonymi przestrzennie Dopasowanie cięć źródłami punktowymi lub liniowymi tomograficznych     3. W ocenie wizualnej brak uzyskanych technikami uchwytnych przesunięć SPECT i CT – co 6 miesięcy pomiędzy obrazami SPECT i CT Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu fantomu przeznaczonego do oceny całościowego działania kamer SPECT, tj. cylindrycznego fantomu z PMMA Całościowe działania wypełnianego roztworem radioizotopu, zawierającego 4. systemu obrazowania pręty do oceny rozdzielczości, sfery do oceny kontrastu oraz sekcję jednorodną 4.1. W ocenie wizualnej – co 12 miesięcy rozdzielczość prętów jest zgodna z wartością referencyjną. 4.2. W ocenie wizualnej liczba zimnych ognisk – co 12 miesięcy jest zgodna z wartością referencyjną Uwaga: W przypadku kamer SPECT/CT, w których moduł CT jest wykorzystywany w celach diagnostycznych, należy wykonać wszystkie testy przewidziane dla tomografów komputerowych. Gdy moduł CT wykorzystywany jest dla celów lokalizacji     5. Test modułu CT zmian widocznych w badaniu SPECT oraz korekcji pochłaniania promieniowania, należy wykonać testy dla tomografów komputerowych w zakresie testów podstawowych określone w punktach: artefakty, wartość HU, jednorodność obrazu, poziom szumu, geometryczna poprawność obrazu, światła lokalizacyjne, ruch stołu SKANERY PET I PET/CT Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu Opis testu Kryterium Należy wykonać Stabilność z zastosowaniem źródła wg zaleceń w dniu przed     1. detektora wskazanego przez producenta użyciem skanera PET producenta zgodnie z zaleconą metodyką Uwaga: Należy wykonać z zastosowaniem fantomu lub źródła wskazanego przez producenta zgodnie z zaleconą metodyką     2. Normalizacja W ocenie wizualnej wg zaleceń sinogramy są – producenta prawidłowe Uwaga: Należy wykonać z zastosowaniem jednorodnego źródła (np. cylindra wypełnionego roztworem F-18 lub cylindrycznego źródła Ge-68/Ga-68). Rekonstrukcję należy przeprowadzić z zastosowaniem wszystkich Jednorodność korekcji (m. in. normalizacji, czasu martwego, rozpadu,     3. zrekonstruowanego czułości, koincydencji przypadkowych, rozpraszania oraz obrazu osłabienia) oraz parametrów stosowanych klinicznie 3.1. W ocenie wizualnej na zrekonstruowanym – co 3 miesiące obrazie, w przekrojach transaksialnych i sagitalnych nie są widoczne artefakty 3.2. W ocenie ilościowej odchylenie wyliczonej niejednorodności (NU) 5% co 3 miesiące od wartości referencyjnej wynosi maksymalnie Należy wykonać z zastosowaniem Kalibracja fantomu wskazanego wg zaleceń     4. koncentracji przez producenta co 3 miesiące producenta aktywności zgodnie z zaleconą metodyką, dla dwóch oraz trzech wymiarów Uwaga: Należy wykonać z zastosowaniem fantomu cylindrycznego, zawierającego elementy do oceny: rozdzielczości przestrzennej, kontrastu (sfery o różnych średnicach w zakresie od 10 mm do 40 mm) oraz warstwę jednorodną 5.1. W ocenie wizualnej rozdzielczość prętów jest – co 6 miesięcy zgodna z wartością referencyjną     5. Jakość obrazu 5.2. W ocenie wizualnej jednorodność obrazu jest – co 6 miesięcy zgodna z jednorodnością obrazu referencyjnego 5.3. W ocenie wizualnej rozróżnialność zimnych sfer na obrazie jest – co 6 miesięcy zgodna z rozróżnialnością na obrazie referencyjnym Uwaga: Test należy wykonać za pomocą trzech źródeł punktowych lub liniowych usytuowanych w powietrzu w następujących miejscach: na osi Y 1 cm od środka obrotu Tomograficzna (reprezentujące środek FOV); na osi Y 10 cm od środka rozdzielczość     6. obrotu oraz na osi X 10 cm od środka obrotu przestrzenna Odchylenie wyznaczonej w powietrzu wartości rozdzielczości 5% co 6 miesięcy tomograficznej od wartości referencyjnej wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu dedykowanego fantomu z rozmieszczonymi przestrzennie źródłami punktowymi lub liniowymi, dla ustalonych przez użytkownika najczęściej stosowanych metod Dopasowanie cięć rekonstrukcji i parametrów filtrów post- tomograficznych     7. rekonstrukcyjnych uzyskanych technikami W ocenie wizualnej PET i CT poprawności nałożenia obrazów PET i CT – co 6 miesięcy w 3 płaszczyznach brak uchwytnych przesunięć Uwaga: W przypadku kamer PET/CT, w których moduł CT jest wykorzystywany w celach diagnostycznych, należy wykonać wszystkie testy przewidziane dla tomografów komputerowych. Gdy moduł CT nie jest wykorzystywany w celach diagnostycznych, należy     8. Test modułu CT wykonać testy dla tomografów komputerowych w zakresie testów podstawowych określone w punktach: artefakty, wartość HU, jednorodność obrazu, poziom szumu, geometryczna poprawność obrazu, światła lokalizacyjne, ruch stołu II.2. TESTY SPECJALISTYCZNE MIERNIKI AKTYWNOŚCI BEZWZGLĘDNEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać w przypadku, gdy miernik aktywności nie jest wzorcowany raz na rok w laboratorium akredytowanym na zgodność z normą PN-EN ISO/IEC 17025 1.1. W przypadku źródeł promieniowania gamma o energiach większych niż Dokładność 5%     1. 100 keV dokładność miernika wynosi pomiarów maksymalnie 1.2. W przypadku źródeł promieniowania beta oraz promieniowania gamma o 10% energiach do 100 keV dokładność miernika wynosi maksymalnie PLANARNE KAMERY SCYNTYLACYJNE Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium 1.1. Odchylenie wartości rozmiaru piksela zmierzonych wzdłuż osi X i Y mieści się ±5% Rozmiar w zakresie 1. piksela 1.2. Odchylenie rozmiaru piksela od wartości podanej przez producenta mieści ±10% się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać z zastosowaniem 99mTc, dla najczęściej stosowanego kolimatora Czułość     2. Dla danego kolimatora odchylenie czułości systemu systemu od wartości referencyjnej wynosi 10% maksymalnie KAMERY SPECT i SPECT/CT Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Dla każdej głowicy należy wykonywać wszystkie testy przewidziane dla kamer planarnych, a ponadto: Zakres Lp. Nazwa testu opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać ze źródłem punktowym umieszczonym w odległości maksymalnie 1 cm od osi obrotu detektora, w pobliżu środka pola widzenia detektora. Do rekonstrukcji należy zastosować filtrowaną projekcję wsteczną, jeżeli to możliwe jedynie z filtrem typu ramp. Jeżeli system wymaga zastosowania filtru strukturalnego, należy posłużyć się filtrem najmniej gładzącym, czyli o możliwie największej częstotliwości granicznej i największego rzędu 1.1. Odchylenie rozdzielczości Tomograficzna tomograficznej, określonej przez FWHM rozdzielczość profilu zrekonstruowanego obrazu źródła 1. przestrzenna punktowego wykreślonego wzdłuż osi X w powietrzu i Y, od rozdzielczości przestrzennej 10% lub 2 mm określonej przez FWHM profilu obrazu tego źródła punktowego otrzymanego w akwizycji planarnej wykreślonego wzdłuż osi X wynosi maksymalnie 1.2. Odchylenie rozdzielczości tomograficznej, określonej przez FWHM profilu zrekonstruowanego obrazu źródła ±10% punktowego wykreślonego wzdłuż osi Z, od rozdzielczości tomograficznej określonej przez FWHM profilu zrekonstruowanego obrazu źródła punktowego wykreślonego wzdłuż osi X i Y mieści się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu fantomu przeznaczonego do oceny całościowego działania kamer SPECT, np. fantomu Jaszczaka. Do rekonstrukcji, jeżeli to możliwe, zastosować filtrowaną projekcję wsteczną, jedynie z filtrem typu ramp; jeżeli system wymaga zastosowania filtru strukturalnego, należy posłużyć się filtrem najmniej gładzącym, czyli o możliwie największej częstotliwości granicznej i największego rzędu. Jednorodność Należy zastosować korekcję pochłaniania metodą Changa ze     2. tomograficzna współczynnikiem osłabiania µ = 0,11 cm-1. W przypadku kamery systemu SPECT/CT należy zastosować korekcję pochłaniania z użyciem modułu CT oraz rekonstrukcję obrazu 2.1. Kontrast pomiędzy jakimkolwiek artefaktem kołowym a jednorodnym tłem 10% wynosi maksymalnie 2.2. Odchylenie pomiędzy wartością środkową a krawędziową piksela, dla ±10% warstwy jednorodnej fantomu Uwaga: W przypadku kamer SPECT/CT, w których moduł CT jest wykorzystywany w celach diagnostycznych, należy wykonać wszystkie testy specjalistyczne przewidziane dla tomografów komputerowych. Gdy moduł CT wykorzystywany jest w celach     3. Test modułu CT lokalizacji zmian widocznych w badaniu SPECT oraz korekcji pochłaniania promieniowania, należy wykonać testy dla tomografów komputerowych określone w punktach: wysokie napięcie oraz objętościowy tomograficzny indeks dawki (CTDI ) vol KAMERY PET/CT Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: W przypadku kamer PET/CT, w których moduł CT jest wykorzystywany w celach diagnostycznych, należy wykonać wszystkie testy specjalistyczne przewidziane dla tomografów komputerowych. Gdy moduł CT wykorzystywany     1. Test modułu CT jest w celach lokalizacji zmian widocznych w badaniu PET oraz korekcji pochłaniania promieniowania, należy wykonać testy dla tomografów komputerowych określone w punktach: wysokie napięcie oraz objętościowy tomograficzny indeks dawki (CTDI ) vol III. Testy eksploatacyjne urządzeń radiologicznych stosowanych w radioterapii (teleradioterapii, brachyterapii i terapii protonowej)     1. Określenia i pojęcia użyte w testach eksploatacyjnych w radioterapii:         1) bezwzględna pozycja wiązki – pozycja wiązki terapeutycznej względem promieniowania rentgenowskiego pomiędzy lampą a detektorem (wartość stała dla danego urządzenia);         2) centralna wiązka protonowa – wiązka znajdująca się w izocetrum akceleratora;         3) CTDI – wielkość dozymetryczna stosowana w tomografii komputerowej, wyrażana 100 wzorem: +50𝑚𝑚𝑚𝑚 1 CTDI100 = ⋅ ∫ 𝐷𝐷(𝑧𝑧)𝑑𝑑𝑧𝑧 gdzie: 𝐿𝐿 −50𝑚𝑚𝑚𝑚 L – całkowita nominalna szerokość czynnych detektorów, D(z) – rozkład dawki wzdłuż osi obrotu skanera CT (osi z) dla jednego pełnego obrotu lampy rentgenowskiej;         4) CTDI – objętościowy tomograficzny indeks dawki, wielkość dozymetryczna stosowana vol w tomografii komputerowej wyznaczona zgodnie z zależnością: 𝐿𝐿 1 2 gdzie: CTDIvol = ⋅( 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐷𝐷𝐶𝐶100𝑐𝑐 + 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐷𝐷𝐶𝐶100𝑝𝑝) 𝑑𝑑 3 3 L – całkowita nominalna szerokość czynnych detektorów, d – odległość, o jaką przesuwa się stół podczas jednego pełnego obrotu lampy rentgenowskiej, CTDI – wartość CTDI zmierzona w środku fantomu dozymetrycznego, 100c 100 CTDI – średnia z wartości CTDI zmierzonych na brzegach fantomu dozymetrycznego; 100p 100         5) fantom dozymetryczny – fantom z PMMA w kształcie cylindra symulującego głowę pacjenta o średnicy 16 cm, zaś dla fantomu symulującego ciało pacjenta o średnicy 32 cm;         6) F – jednorodność wiązki promieniowania dla akceleratorów liniowych, wielkość l definiowana wzorem: 𝐷𝐷𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚(𝑑𝑑) gdzie: F𝑙𝑙 = ( −1)⋅100 % 𝐷𝐷𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚(𝑑𝑑) D (d) – maksymalna wartość w rozkładzie dawki pochłoniętej wzdłuż głównej osi pola max promieniowania w płaszczyźnie prostopadłej do centralnej osi wiązki, na głębokości d, w obszarze jednorodności pola, D (d) – minimalna wartość w rozkładzie dawki pochłoniętej wzdłuż głównej osi pola min promieniowania w płaszczyźnie prostopadłej do centralnej osi wiązki, na głębokości d, w obszarze jednorodności pola;         7) F jednorodność wiązki promieniowania dla akceleratorów protonowych wielkość p – , definiowana wzorem: 𝐷𝐷𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 − 𝐷𝐷𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 Fp = ⋅100 % 𝐷𝐷𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 + 𝐷𝐷𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 gdzie: D – maksymalna wartość w rozkładzie dawki pochłoniętej wzdłuż osi pola max promieniowania w płaszczyźnie prostopadłej do centralnej osi wiązki, w obszarze jednorodności pola, D – minimalna wartość w rozkładzie dawki pochłoniętej wzdłuż osi pola promieniowania min w płaszczyźnie prostopadłej do centralnej osi wiązki, w obszarze jednorodności pola;         8) konwencjonalny medyczny akcelerator liniowy – akcelerator liniowy, w którym wiązki terapeutyczne są uzyskiwane poprzez przyspieszanie elektronów do energii nie mniejszej niż 1 megaelektronowolt (MeV), wiązki wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego są formowane z zastosowaniem filtrów spłaszczających, obrót ramienia akceleratora jest możliwy jedynie w jednej płaszczyźnie;         9) moc źródła – dla źródeł emitujących fotony w brachyterapii, wielkość podawana w świadectwie źródła, wyrażana często poprzez moc referencyjnej kermy w powietrzu lub aktywność źródła;         10) niecentralna wiązka protonowa – wiązka odchylona, trafiająca w inny punkt niż izocentrum akceleratora;         11) obszar jednorodności pola – dla wiązek wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego jest to obszar pola promieniowania zdefiniowany przez normę PN-EN 60976 „Medyczne urządzenia elektryczne – Medyczne akceleratory elektronowe - Charakterystyki parametrów funkcjonalnych”, dla wiązek elektronów jest to obszar 80% wymiaru pola promieniowania;         12) odchylenie badanego parametru fizycznego od wartości zalecanej:             a) odchylenie procentowe – wielkość opisana wzorem: 𝑚𝑚             b) odchylenie bezwzglę𝑜𝑜d𝑜𝑜ne𝑜𝑜 ℎ–𝑦𝑦 w𝑦𝑦𝑦𝑦i𝑦𝑦el𝑦𝑦k𝑦𝑦o 𝑝𝑝ść𝑝𝑝 𝑜𝑜o𝑜𝑜p𝑦𝑦is𝑦𝑦a𝑝𝑝n𝑜𝑜a𝑝𝑝 w𝑦𝑦z=ore(m: −1)⋅100 % 𝑝𝑝 gdzie: 𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜ℎ𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦 𝑏𝑏𝑦𝑦𝑏𝑏𝑝𝑝𝑏𝑏𝑏𝑏𝑦𝑦ę𝑜𝑜𝑦𝑦𝑦𝑦 = 𝑚𝑚−𝑝𝑝 m – wartość zmierzona danego parametru fizycznego, p – wartość zalecana (np. wartość odniesienia, wartość nominalna);         13) progowy kontrast – poziom kontrastu, dla najmniejszej zauważalnej na obrazie różnicy pomiędzy obiektem a tłem;         14) R – głębokość w wodzie, w centralnej osi wiązki elektronów, na której dawka 50 pochłonięta wynosi 50% wartości maksymalnej dla odległości między powierzchnią fantomu wodnego a źródłem promieniowania równej 100 cm i wielkości pola promieniowania nie mniejszej niż 10 × 10 cm (dla R ≤ 7cm) lub 20 × 20 cm (dla R > 7cm), na poziomie 50 50 powierzchni fantomu wodnego;         15) R , R – głębokość w wodzie w centralnej osi wiązki protonowej, na której dawka 10 90 pochłonięta spada do odpowiednio 10% i 90% dawki maksymalnej;         16) rozdzielczość przestrzenna – zdolność systemu obrazującego do rozróżniania rozmieszczonych blisko siebie obiektów wysokokontrastowych;         17) SAD – odległość źródła promieniowania od izocentrum aparatu terapeutycznego;         18) S – symetria wiązki promieniowania o wielkości dawki D dla akceleratorów liniowych l ∣𝐷𝐷(+𝑚𝑚,𝑑𝑑) ∣ gdzie: Sl = 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚∣ −1∣⋅100% ∣𝐷𝐷(−𝑚𝑚,𝑑𝑑) ∣ D(–x, d) i D(+x, d) – maksymalna wartość dawki pochłoniętej wzdłuż głównej osi pola promieniowania w płaszczyźnie prostopadłej do centralnej osi wiązki, w punkcie o współrzędnej x , na głębokości d, w obszarze jednorodności pola;         19) S – symetria wiązki promieniowania dla akceleratorów protonowych, wielkość p definiowana wzorem: 𝐷𝐷1 −𝐷𝐷2 Sp = ⋅100% 𝐷𝐷1 + 𝐷𝐷2 gdzie: D , D – wartości całki z profilu poprzecznego dawki pochłoniętej jednorodnego pola 1 2 promieniowania, odpowiednio dla ujemnej i dodatniej (lewej i prawej) połowy profilu;         20) SSD – odległość źródła promieniowania od punktu zdefiniowanego na skórze pacjenta;         21) TPR – parametr określający jakość wiązki wysokoenergetycznego promieniowania 20,10 rentgenowskiego, zdefiniowany wzorem: 𝐷𝐷20 gdzie: TPR20,10 = 𝐷𝐷10 D i D – dawka pochłonięta w wodzie, zmierzona w osi centralnej wiązki na głębokościach 20 10 20 cm i 10 cm, w odległości 100 cm od źródła promieniowania, dla pola promieniowania o wymiarach 10 × 10 cm. Parametr TPR może zostać zmierzony zgodnie z powyższą definicją lub określony na 20,10 podstawie relacji podanych w raporcie technicznym IAEA nr 398 „Absorbed Dose Determination in External Beam Radiotherapy”;         22) W – wydajność lampy rentgenowskiej, jest wyznaczana zgodnie z zależnością: 𝐾𝐾 gdzie: W = 𝑄𝑄 K – wartość zmierzonej kermy w powietrzu, Q – obciążenie prądowo-czasowe; Wydajność lampy rentgenowskiej w przypadku, gdy zadano odległość ognisko–detektor równą 1 m, wynosi: 2 𝐾𝐾 𝑑𝑑 gdzie: W = ⋅( ) 𝑄𝑄 𝑑𝑑0 d – zmierzona odległość ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego wyrażona w metrach, d – odległość ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego równa 1 m; 0         23) wartość odniesienia – wartość parametru fizycznego wyznaczona w wyniku pomiarów przeprowadzonych po zainstalowaniu lub kalibracji urządzeń;         24) warunki referencyjne – warunki pomiaru dawki pochłoniętej w wodzie, zdefiniowane w raporcie technicznym IAEA nr 398 „Absorbed Dose Determination in External Beam Radiotherapy”;         25) współczynnik przejścia fantom wodny – fantom stały – iloraz dawki pochłoniętej w wodzie zmierzonej w warunkach referencyjnych i wskazania komory jonizacyjnej umieszczonej w fantomie stałym, skorygowanego na ciśnienie i temperaturę;         26) wydajność – dla akceleratorów liniowych wielkość ta jest wyrażana jako wartość dawki zmierzona w określonych warunkach pomiarowych, przypadająca na 1 jednostkę monitorową;         27) wydajność wiązki – dla akceleratorów liniowych wielkość ta jest wyrażana jako wartość dawki pochłoniętej, zmierzona w warunkach referencyjnych, przypadająca na 1 jednostkę monitorową;         28) wysokoenergetyczne promieniowanie rentgenowskie – promieniowanie rentgenowskie o maksymalnej energii widma nie mniejszej niż 1 megaelektronowolt (MeV);         29) względna pozycja wiązki – pozycja wiązki terapeutycznej względem zmierzonej pozycji innej wybranej wiązki napromienianej w tym samym planie terapeutycznym;         30) Z – zmienność, wielkość opisana wzorem: 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 −𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 gdzie: Z = ⋅100% 0,5⋅(𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 +𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚) m – maksymalna wartość pomiaru danej wielkości, max m – minimalna wartość pomiaru danej wielkości. min     2. Testy fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych zapewniających bezpieczne stosowanie aparatów terapeutycznych do teleradioterapii, brachyterapii, radioterapii protonowej, symulatorów i komputerowych systemów planowania leczenia przeprowadza się dla wiązek, akcesoriów i skal używanych w praktyce klinicznej. III.1. TESTY EKSPLOATACYJNE KONWENCJONALNYCH MEDYCZNYCH AKCELERATORÓW LINIOWYCH Zakres Częstotliwość Lp. Test Kryterium Uwaga: Jeżeli wynik oceny testu zależy od zastosowanej wiązki promieniowania, test należy wykonać dla wszystkich wiązek wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego i elektronów stosowanych w praktyce klinicznej, chyba że w treści podano inaczej System blokady drzwi     1. wejściowych do pomieszczenia Funkcjonalność terapeutycznego     2. System interwizji i interfonii Funkcjonalność System sygnalizacji świetlnej     3. Funkcjonalność i dźwiękowej     4. Telemetr Funkcjonalność     5. Centratory Dla odległości izocentrycznej wyznaczona odległość między punktem przecięć projekcji wiązek światła z centratorów 2 mm bocznych oraz centratora strzałkowego a obrazem środka krzyża symulacji świetlnej nie jest większa niż Symulacja świetlna pola promieniowania w odległości 6. izocentrycznej Dla pola 10 × 10 cm odchylenie między wymiarami pola Codziennie świetlnego zmierzonymi wzdłuż 6.1. osi głównych pola a wartościami ±2 mm ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola mieści się w zakresie Dla pola 10 × 10 cm zmierzona odległość między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego a środkiem 6.2. ±2 mm obrazu krzyża nie różni się od odległości ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola o więcej niż     7. Stałość wydajności Dla wiązek wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego i elektronów odchylenie ±3% zmierzonej wartości wydajności od wartości odniesienia mieści się w zakresie     8. Obrazowanie elektronicznym detektorem obrazowym (EPID) przy użyciu wiązki kilowoltowej lub megawoltowej 8.1 Zabezpieczenia antykolizyjne Funkcjonalność 8.2 Pozycjonowanie urządzenia. 2 mm Odchylenie położenia między 1 mm dla radiochirurgii pozycjami lasera na fantomie po stereotaktycznej ostatnim przesunięciu a znacznikami na fantomie użytymi do początkowej konfiguracji fantomu nie większe niż 8.3 Odchylenie położenia izocentrum 2 mm systemu obrazowania od położenia izocentrum 1 mm dla radiochirurgii akceleratora nie większe niż stereotaktycznej Codziennie     9. Obrazowanie w tomografii komputerowej wiązki stożkowej (CBCT) przy użyciu wiązki kilowoltowej lub megawoltowej 9.1. Zabezpieczenia antykolizyjne Funkcjonalność 9.2. Pozycjonowanie tomografu 2 mm komputerowego wiązki 1 mm dla radiochirurgii stożkowej. stereotaktycznej Różnica położenia między znacznikami oświetlonymi laserem na fantomie po ostatnim przesunięciu a znacznikami na fantomie użytymi do początkowej konfiguracji fantomu nie większa niż 9.3. Odchylenie położenia izocentrum 2 mm systemu obrazowania od położenia izocentrum 1 mm dla radiochirurgii akceleratora nie większe niż stereotaktycznej Akcesoria aparatu: kolimatory wiązek elektronów, kliny     10. Funkcjonalność mechaniczne, półki do Co tydzień akcesoriów i tace do osłon     11. Zabezpieczenia antykolizyjne Funkcjonalność     12. Izocentrum mechaniczne Średnica kuli zawierającej obrazy środków krzyży symulacji świetlnej dla ruchów obrotowych 2 mm ramienia, kolimatora i kolumny stołu nie jest większa niż     13. Centratory Dla odległości izocentrycznej odległość między punktem przecięć projekcji wiązek świateł 13.1. 2 mm z centratorów bocznych i centratora strzałkowego a izocentrum nie jest większa niż W obszarze ±20 cm od izocentrum wzdłuż poprzecznej osi pola świetlnego odległość 13.2. 1 mm między odpowiednimi wiązkami światła z centratorów bocznych nie jest większa niż W obszarze ±20 cm od izocentrum wzdłuż kierunku pionowego odległość między 13.3. wiązką światła z centratora 2 mm strzałkowego a odpowiednią linią krzyża symulacji świetlnej nie jest większa niż W odległości izocentrycznej dla położenia ramienia akceleratora 0° i 180° odległość między 13.4. 2 mm punktem przecięcia wiązek światła z centratora wstecznego a izocentrum nie jest większa niż     14. Telemetr Dla odległości izocentrycznej odchylenie między wskazaniem telemetru a nominalną odległością ±2 mm źródło–izocentrum podaną przez producenta urządzenia mieści się w zakresie     15. Stałość wydajności wiązki Dla wszystkich wiązek promieniowania odchylenie ±2% wartości wydajności wiązki wyznaczonej na podstawie pomiarów w fantomie stałym lub zmierzonej w fantomie wodnym od wartości odniesienia mieści się w zakresie     16. Blokady dla filtrów klinowych Funkcjonalność     17. Awaryjny licznik dawki Funkcjonalność     18. Telemetr W zakresie odległości ±15 cm od izocentrum odchylenie między odległością od izocentrum ±2 mm wyznaczaną za pomocą telemetru a zmierzoną odległością od izocentrum mieści się w zakresie     19. Ruch stołu terapeutycznego Dla poprzecznego, podłużnego i pionowego ruchu stołu w zakresie odległości ±20 cm od izocentrum różnica między 19.1. ±2 mm zmierzonym przesuwem stołu a wskazaniami elektronicznymi lub mechanicznymi mieści się w zakresie Co 4 miesiące Dla pionowego ruchu stołu w zakresie odległości ±20 cm od izocentrum, przy pionowym ustawieniu ramienia, odległość między obrazem środka krzyża symulacji świetlnej uzyskiwanym 19.2. 2 mm podczas przesuwu stołu a obrazem środka krzyża symulacji świetlnej wyznaczonym w odległości izocentrycznej nie jest większa niż Poprawność wskazań skali ruchu obrotowego ramienia, 20. kolimatora i kolumny stołu Dla wskazań położeń: 0°, 90°, 180°, 270° w przypadku ruchów 20.1. obrotowych ramienia ±1° i kolimatora, odchylenie między zmierzonym położeniem ramienia i kolimatora a wskazaniem elektronicznym lub mechanicznym mieści się w zakresie Dla wskazań położeń: 0°, 90°, 270° w przypadku ruchów obrotowych kolumny stołu, odchylenie między zmierzonym 20.2. ±1° położeniem kolumny stołu a wskazaniem elektronicznym lub mechanicznym mieści się w zakresie Symulacja świetlna pola promieniowania w odległości 21. izocentrycznej Dla ustawionych wymiarów pól ≤ 20 cm różnica między wymiarami pola świetlnego zmierzonymi wzdłuż osi 21.1. ±2 mm głównych pola a wartościami ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większa niż Dla ustawionych wymiarów pól ≤ 20 cm zmierzona odległość między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego 21.2. ±2 mm a środkiem obrazu krzyża nie różni się od odległości ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola o więcej niż Zgodność pola wysokoenergetycznego promieniowania     22. rentgenowskiego z polem świetlnym w odległości izocentrycznej Uwaga: Test należy wykonać dla co najmniej jednego pola z zakresu 10 × 10 cm do 20 × 20 cm. W okresie roku test należy przeprowadzić dla wszystkich stosowanych w praktyce klinicznej wiązek wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego Odległość między odpowiednimi bokami pola promieniowania 2 mm i pola świetlnego nie jest większa niż Wielkość pola promieniowania w odległości 23. izocentrycznej Uwaga: Test należy wykonać dla wybranej energii wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego i co najmniej jednego pola z zakresu 10 × 10 cm do 20 × 20 cm Odchylenie między wymiarami pola promieniowania zmierzonymi wzdłuż osi głównych pola a wartościami ±2 mm ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola mieści się w zakresie     24. Stałość jakości wiązek promieniowania Dla wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego 24.1. odchylenie wartości wielkości ±1% TPR od wartości odniesienia 20,10 mieści się w zakresie Dla wiązek elektronów odchylenie wyznaczonej wartości 24.2. ±2 mm wielkości R i wartości 50 odniesienia mieści się w zakresie     25. Stałość profili wiązek promieniowania Uwaga: Test przeprowadzić dla wiązek wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego dla pola o wymiarze co najmniej 30 × 30 cm Punktowe różnice między profilami zmierzonymi wzdłuż osi głównych a profilami referencyjnymi (zmierzonymi ±2% w trakcie pomiarów do systemu planowania leczenia) w obszarze jednorodności pola mieszczą się w zakresie     26. Symetria wiązek promieniowania Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich wiązek promieniowania, dla których przeprowadzono test z punktu 25 Dla wiązek wysokoenergetycznego 26.1. promieniowania rentgenowskiego 2% obliczona wartość symetrii wiązki nie jest większa niż Dla wiązek elektronów obliczona 26.2. wartość symetrii wiązki nie jest 3% większa niż Stałość współczynnika klina mechanicznego 27. sterowanego automatycznie Odchylenie zmierzonej wartości współczynnika klina ±2% mechanicznego od wartości odniesienia mieści się w zakresie Izocentrum wysokoenergetycznego promieniowania 28. rentgenowskiego Średnica kuli zawierającej izocentrum promieniowania oraz 2 mm izocentrum wskazywane przez centratory nie jest większa niż Stałość wydajności 29. Uwaga: Test należy wykonać, jeżeli podczas pomiaru wydajności wiązki w testach tygodniowych wykorzystuje się fantom stały Dla wszystkich wiązek promieniowania odchylenie wartości wydajności wiązki Co 6 miesięcy ±2% zmierzonej w fantomie wodnym od wartości odniesienia mieści się w zakresie Stałość wydajności dla ruchu obrotowego ramienia 30. akceleratora Dla położeń ramienia akceleratora: 90°, 180°, 270° dla wiązek wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego oraz 90°, 270° dla wiązek ±2% elektronów odchylenie zmierzonej wartości wydajności od wartości wydajności zmierzonej w położeniu ramienia 0° mieści się w zakresie Liniowość zależności dawki od liczby jednostek 31. monitorowych Dla stosowanego w praktyce klinicznej zakresu liczb jednostek monitorowych odchylenie zmierzonych wartości dawki od prostej przechodzącej przez ±1% początek układu współrzędnych oraz punkt, dla którego standardowo wykonywany jest pomiar wydajności, mieści się w zakresie     32. Stałość współczynnika klina dynamicznego Odchylenie zmierzonej wartości współczynnika klina ±2% dynamicznego od wartości odniesienia mieści się w zakresie     33. Obrazowanie elektronicznym detektorem obrazowym (EPID) przy użyciu wiązki kilowoltowej Koordynacja zbieżności 2 mm obrazowania 1 mm dla radiochirurgii 33.1. Odchylenie położenia izocentrum stereotaktycznej/radio- systemu obrazowania od terapii stereotaktycznej położenia izocentrum akceleratora nie większe niż Skalowanie uzyskanego obrazu 2 mm dokonanego poprzez porównanie 1 mm dla radiochirurgii odległości między markerem stereotaktycznej/radio- Co 6 miesięcy 33.2 centralnym a markerami terapii stereotaktycznej peryferyjnymi po porównaniu z określoną na fantomie odległością. Różnica nie większa niż     34. Obrazowanie elektronicznym detektorem obrazowym (EPID) przy użyciu wiązki megawoltowej Koordynacja zbieżności 2 mm obrazowania. 1 mm dla radiochirurgii Odchylenie położenia izocentrum 34.1. stereotaktycznej/radio- systemu obrazowania od terapii stereotaktycznej położenia izocentrum akceleratora nie większe niż Skalowanie uzyskanego obrazu 2 mm dokonanego poprzez porównanie 1 mm dla radiochirurgii odległości między markerem stereotaktycznej/radio- 34.2. centralnym a markerami terapii stereotaktycznej peryferyjnymi po porównaniu z określoną na fantomie odległością. Różnica nie większa niż Obrazowanie w tomografii komputerowej wiązki 35. stożkowej (CBCT) przy użyciu wiązki kilowoltowej lub megawoltowej Geometryczne zniekształcenie 2 mm obrazu mierzone za pomocą 1 mm dla odpowiedniego fantomu nie 35.1. radiochirurgii większe niż stereotaktycznej/radio- terapii stereotaktycznej 35.2. Dla wartości HU odchylenie ±40 HU mieści się w zakresie Rozdzielczość przestrzenna obrazu, kontrast obrazu, jednorodność większe lub równe 35.3. uzyskanym w testach – akceptacyjnych. Szum obrazu mniejszy lub równy uzyskanemu w testach akceptacyjnych     36. Wydajność wiązek promieniowania Powtarzalność wydajności Dla wszystkich wiązek promieniowania odchylenie standardowe pojedynczego pomiaru wartości wydajności 36.1. 0,5% w stosunku do średniej wartości Co 12 miesięcy wydajności z co najmniej 5 pomiarów następujących bezpośrednio po sobie nie jest większe niż Stałość wydajności podczas dnia pracy 36.2. ±2% Dla wszystkich wiązek promieniowania odchylenie zmierzonej wartości wydajności na zakończenie całodziennej pracy akceleratora w warunkach klinicznych od wartości wydajności zmierzonej na początku dnia pracy akceleratora mieści się w zakresie Stałość współczynnika przejścia fantom wodny – 37. fantom stały Odchylenie zmierzonej wartości współczynnika przejścia fantom ±2% wodny – fantom stały od wartości odniesienia mieści się w zakresie Stałość współczynnika klina mechanicznego 38. sterowanego manualnie Odchylenie zmierzonej wartości współczynnika klina ±2% mechanicznego od wartości odniesienia mieści się w zakresie     39. Obrazowanie elektronicznym detektorem obrazowym (EPID) przy użyciu wiązki megawoltowej Dokładność ułożenia ramienia 39.1. elektronicznego detektora ±5 mm obrazowego w całym zakresie wynosi Odchylenie dawki promieniowania dla wartości 39.2. ±5% odniesienia jednostki monitorowej (MU) mieści się w zakresie     40. Obrazowanie elektronicznym detektorem obrazowym (EPID) przy użyciu wiązki kilowoltowej Odchylenie zmierzonej przy ustalonych parametrach 40.1. ekspozycji grubości warstwy ±5% półchłonnej (HVL) aluminium od wartości odniesienia mieści się w zakresie Odchylenie dawki 40.2. ±20% promieniowania od wartości odniesienia mieści się w zakresie Obrazowanie w tomografii komputerowej wiązki 41. stożkowej (CBCT) przy użyciu wiązki kilowoltowej lub megawoltowej Odchylenie dawki 41.1 promieniowania dla wiązki kilowoltowej od wartości ±20% odniesienia mieści się w zakresie Odchylenie dawki promieniowania dla wiązki 41.2 megawoltowej od wartości ±5% odniesienia na jednostkę monitorową (MU) mieści się w zakresie III.2. TESTY EKSPLOATACYJNE KONWENCJONALNYCH SYMULATORÓW TERAPEUTYCZNYCH Zakres Częstotliwość Lp. Opis testu Kryterium Uwaga: Wszystkie testy należy wykonać dla SAD = 100 cm. Dla testów związanych z polem świetlnym i polem promieniowania wielkość pola wyznaczana jest przez druty System blokady drzwi wejściowych     1. Funkcjonalność do pomieszczenia symulatora System sygnalizacji świetlnej     2. Funkcjonalność i dźwiękowej     3. Telemetr Funkcjonalność     4. Centratory W odległości izocentrycznej – odległość między punktem przecięć projekcji wiązek światła z centratorów 2 mm bocznych i centratora strzałkowego Codziennie a obrazem środka krzyża symulacji świetlnej nie jest większa niż Symulacja świetlna pola promieniowania w odległości 5. izocentrycznej Dla pola 10 × 10 cm odchylenie między wymiarami pola świetlnego zmierzonymi wzdłuż osi głównych pola 5.1. ±2 mm a wartościami ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola mieści się w zakresie 5.2. Dla pola 10 × 10 cm odchylenie ±2 mm odległości między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego a obrazem środka krzyża symulacji świetlnej od wartości ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola mieści się w zakresie     6. Izocentrum mechaniczne Średnica kuli zawierającej obrazy środków krzyży symulacji świetlnej dla 2 mm ruchu obrotowego ramienia i kolimatora nie jest większa niż Symulacja świetlna pola promieniowania w odległości 7. izocentrycznej Dla pola ≤ 20 cm różnica między wymiarami pola świetlnego zmierzonymi wzdłuż osi głównych pola 7.1. 2 mm a wartościami ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większa niż Dla pola ≤ 20 cm odchylenie odległości między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego a obrazem środka 7.2. krzyża symulacji świetlnej od wartości ±2 mm ustawionej na elektronicznych Co tydzień wskaźnikach wielkości pola mieści się w zakresie Dla pola > 20 cm odchylenie między wymiarami pola świetlnego zmierzonymi wzdłuż osi głównych pola 7.3. ±1% a wartościami ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola mieści się w zakresie Dla pola > 20 cm odchylenie odległości między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego a obrazem środka 7.4. krzyża symulacji świetlnej od wartości ±1% ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola mieści się w zakresie     8. Izocentrum promieniowania Średnica kuli zawierającej izocentrum 2 mm promieniowania dla ruchu obrotowego ramienia i kolimatora oraz izocentrum wskazywane przez centratory nie jest większa niż     9. Pole promieniowania w odległości izocentrycznej Uwaga: Test należy wykonać dla co najmniej jednego pola z zakresu 10 × 10 cm do 20 × 20 cm Odchylenie między wymiarami pola promieniowania zmierzonymi wzdłuż osi głównych pola a wartościami 9.1. ±2 mm ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola mieści się w zakresie Odchylenie odległości między poszczególnymi krawędziami pola promieniowania a obrazem środka 9.2. krzyża symulacji świetlnej od wartości ±2 mm ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola mieści się w zakresie     10. Telemetr W odległości izocentrycznej odchylenie między wskazaniem telemetru ±5 mm a nominalną odległością źródło– izocentrum mieści się w zakresie     11. Centratory W odległości izocentrycznej odległość między punktem przecięć projekcji 11.1. wiązek światła z centratorów bocznych 2 mm i centratora strzałkowego a izocentrum nie jest większa niż Odległość między odpowiednimi projekcjami wiązek światła 11.2. z centratorów bocznych w obszarze 1 mm ±20 cm od izocentrum wzdłuż kierunku poziomego nie jest większa niż W obszarze ±20 cm od izocentrum wzdłuż kierunku pionowego odległość między projekcjami wiązki światła 11.3. 2 mm z centratora strzałkowego a odpowiednimi liniami krzyża symulacji świetlnej nie jest większa niż     12. Ruch stołu Dla poprzecznego, podłużnego i pionowego ruchu stołu w zakresie ±20 cm od izocentrum odchylenie ±2 mm między zmierzonym przesuwem stołu a wskazaniami elektronicznymi lub mechanicznymi mieści się w zakresie     13. Zabezpieczenia antykolizyjne Funkcjonalność Poprawność wskazań 0° skali ruchu obrotowego ramienia, 14. kolimatora i kolumny stołu Dla położenia 0° ramienia, kolimatora i kolumny stołu odchylenie między zmierzonym położeniem ramienia, 14.1. ±0,5° kolimatora i kolumny stołu a wskazaniami elektronicznymi mieści się w zakresie Dla położenia 0° ramienia, kolimatora i kolumny stołu odchylenie między zmierzonym położeniem ramienia, 14.2. ±1° kolimatora i kolumny stołu a wskazaniami mechanicznymi mieści Co 3 miesiące się w zakresie     15. Izocentrum mechaniczne Średnica kuli zawierającej obrazy środków krzyży symulacji świetlnej dla 2 mm ruchu obrotowego ramienia, kolimatora i kolumny stołu nie jest większa niż     16. Pionowość ruchu stołu Odległość między obrazem środka krzyża symulacji świetlnej uzyskiwanym podczas przesuwu stołu w zakresie ±20 cm od izocentrum 2 mm a obrazem środka krzyża symulacji świetlnej wyznaczonym w odległości izocentrycznej nie jest większa niż 17 Tor wizyjny Wartość rozdzielczości przestrzennej 17.1. 0,8 pl/mm nie jest mniejsza niż Co 6 miesięcy Wartość progowego kontrastu nie jest 17.2. – większa od wartości odniesienia Brak zniekształceń geometrycznych 17.3. – obrazu w ocenie wizualnej Co 12 miesięcy 18. Poprawność wskazań skali ruchu obrotowego ramienia, kolimatora i kolumny stołu Dla położeń ramienia i kolimatora: 90°, 180°, 270° oraz 90° i 270° kolumny stołu odchylenie między zmierzonym 18.1. ±0,5° położeniem ramienia, kolimatora i kolumny stołu a wskazaniami elektronicznymi mieści się w zakresie Dla położeń ramienia i kolimatora: 90°, 180°, 270° oraz 90° i 270° kolumny stołu odchylenie między zmierzonym 18.2. ±1° położeniem ramienia, kolimatora i kolumny stołu a wskazaniami mechanicznymi mieści się w zakresie     19. Izocentrum promieniowania Średnica kuli zawierającej izocentrum promieniowania dla ruchu obrotowego ramienia, kolimatora i kolumny stołu 2 mm oraz izocentrum wskazywane przez centratory nie jest większa niż     20. Wysokie napięcia Dokładność ustawienia wysokiego napięcia Dla trzech wartości wysokiego napięcia pokrywających zakres stosowany 20.1. ±10% klinicznie odchylenie zmierzonej wartości wysokiego napięcia od wartości ustawionej mieści się w zakresie Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla trzech wartości wysokiego napięcia 20.2. pokrywających zakres stosowany ±5% klinicznie odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej mieści się w zakresie     21. Wydajność lampy rentgenowskiej Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie obciążenia prądowo-czasowego 21.1. 20% Zmienność wartości wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie obciążenia prądowo-czasowego w zakresie stosowanym klinicznie nie jest większa niż Powtarzalność wartości wydajności Dla wielokrotnych pomiarów przy stałych parametrach ekspozycji 21.2. ±20% odchylenie zmierzonych wartości wydajności od wartości średniej mieści się w zakresie     22. Warstwa półchłonna Wartość warstwy półchłonnej nie jest mniejsza niż wartość minimalna dla tabela 1 rzeczywistej wartości wysokiego napięcia Tabela 1. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: minimalne wartości warstw półchłonnych HVL dla poszczególnych napięć Wysokie napięcie Minimalna warstwa półchłonna [mm Al] [kV] 50 1,5 60 1,8 70 2,1 80 2,3 90 2,5 100 2,7 110 3,0 120 3,2 130 3,5 140 3,8 150 4,1 III.3. TESTY EKSPLOATACYJNE TOMOGRAFÓW KOMPUTEROWYCH UŻYWANYCH DLA POTRZEB RADIOTERAPII Zakres Częstotliwość Lp. Opis testu Kryterium Uwaga: W przypadku skanerów CT wykorzystywanych również w celach diagnostycznych, należy wykonywać wszystkie testy podstawowe i specjalistyczne określone dla tomografii komputerowej odpowiednio w części I.1 i I.2 System sygnalizacji świetlnej     1. Funkcjonalność Codziennie i dźwiękowej     2. Centratory zewnętrzne Odchylenie między nominalną a zmierzoną odległością pomiędzy położeniem 2.1. obrazowanej warstwy a punktem przecięć ±2 mm projekcji wiązek światła centratorów mieści się w zakresie W granicach szerokości stołu odległość między odpowiednimi wiązkami światła 2.2. 2 mm z centratorów bocznych nie jest większa niż Odległość między płaszczyzną centratora strzałkowego oraz płaszczyzną centratora 2.3 ±1 mm bocznego poziomego a izocentrum wirtualnym mieści się w zakresie     3. Wartość HU Dla wszystkich stosowanych klinicznie wartości wysokiego napięcia odchylenie między średnią wartością HU zmierzoną ±5 HU w obszarze materiału o gęstości elektronowej wody a wartością 0 HU mieści się w zakresie     4. Poziom szumu Różnica między odchyleniem standardowym wartości HU zmierzonym dla ROI w obszarze obrazu fantomu Zgodnie z zaleceniami wodnego lub ekwiwalentnego tkance producenta miękkiej a wartością odniesienia nie jest większa niż     5. Centratory zewnętrzne Odległość centratora strzałkowego od 5.1. bocznej krawędzi stołu w obszarze około 2 mm 1 m nie zmienia się o więcej niż Linie centratorów bocznych tworzą kąt 5.2. prosty z centratorem strzałkowym ±0,5° z dokładnością nie mniejszą niż Co miesiąc 6. Stół symulatora Dla obciążenia stołu około 70 kg podczas wsuwania stołu w gantry w całym zakresie jego podłużnego ruchu wysokość, na której 6.1. znajduje się blat stołu, zmierzona ±2 mm w obszarze płaszczyzny poprzecznej wskazywanej przez pionowe centratory boczne umieszczone w gantry nie powinna zmieniać się bardziej niż o Dla obciążenia stołu około 70 kg różnica w wysokości prawej i lewej krawędź blatu 6.2. ±2 mm stołu w obrazie tomograficznym nie powinna być większa niż Dla pełnego zakresu ruchu podłużnego i pionowego stołu przy obciążeniu około 70 kg różnica między rzeczywistym 6.3. ±2 mm położeniem stołu a położeniem stołu wskazanym przez skalę elektroniczną nie powinna być większa niż Dla stołu o obciążeniu około 70 kg przesuniętego o odległość 30 cm, a następnie przesuniętego o taką samą 6.4. ±1 mm odległość w kierunku przeciwnym, odchylenie między początkową i końcową pozycją stołu mieści się w zakresie     7. Jednorodność obrazu Maksymalne odchylenie średnich wartości HU (ROI o średnicy około 10% średnicy fantomu) zmierzonych w centralnym ±10 HU i brzegowym obszarze obrazu fantomu wodnego lub ekwiwalentnego tkance miękkiej mieści się w zakresie     8. Geometryczna poprawność obrazu Odchylenie między zmierzonymi odległościami a wartościami nominalnymi na obrazie fantomu zawierającego struktury o znanych rozmiarach, ±1 mm uzyskanym przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji mieści się w zakresie     9. Grubość warstwy obrazowanej Dla grubości obrazowanej warstwy < 1 mm różnica między wartością 9.1. 0,5 mm zmierzoną a wartością ustawioną nie jest większa niż Co 6 miesięcy Dla grubości obrazowanej warstwy ≥ 1mm i ≤ 2 mm odchylenie wartości zmierzonej 9.2. ±50% od wartości ustawionej mieści się w zakresie 9.3. Dla grubości obrazowanej warstwy ±1 mm > 2 mm odchylenie między wartością zmierzoną a wartością ustawioną mieści się w zakresie     10. Dokładność położenia gantry Dla pionowego położenia gantry, odchylenie między zmierzonym położeniem gantry a położeniem gantry ±1° wskazywanym przez skalę elektroniczną mieści się w zakresie     11. Wartość HU Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich stosowanych klinicznie wartości wysokiego napięcia. Test należy wykonać dla co najmniej trzech materiałów, w tym dla takiego, dla którego wartość odniesienia dla wartości HU jest niższa niż -500, z zakresu od -100 do +100 oraz większa niż +500 Dla klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie między średnimi wartościami HU zmierzonymi w obszarze ±20 HU Co 12 miesięcy materiałów o różnej gęstości a wartościami odniesienia dla tych materiałów mieści się w zakresie     12. Rozdzielczość przestrzenna Wartość rozdzielczości przestrzennej jest – zgodna z zaleceniami producenta     13. Objętościowy tomograficzny indeks dawki (CTDI ) vol Uwaga: Test należy wykonać dla klinicznie stosowanych ustawień: filtracji wiązki, szerokości kolimacji wiązki, wysokiego napięcia, iloczynu natężenia prądu i czasu ekspozycji Odchylenie objętościowego tomograficznego indeksu dawki od wartości wyświetlanej na konsoli ±20% tomografu komputerowego lub podanej przez producenta lub wartości odniesienia mieści się w zakresie III.4. TESTY EKSPLOATACYJNE APARATÓW TERAPEUTYCZNYCH DO BRACHYTERAPII III.4.1. Częstotliwość wykonywania i tolerancje dla fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych automatycznie sterowanych urządzeń do brachyterapii z ładowaniem następowym przy zastosowaniu źródła kroczącego Częstotliwość Lp. Zakres Opis testu Kryterium Poprawne działanie świateł     1. Funkcjonalność ostrzegawczych     2. Poprawne działanie interfonii i interwizji Funkcjonalność Przerwanie napromienienia po zadanym     3. Funkcjonalność Codziennie czasie Poprawność wpisu daty, godziny     4. Funkcjonalność i aktywności źródła Przerwanie napromienienia otwarciem     5. Funkcjonalność drzwi do pomieszczenia terapeutycznego Przerwanie napromienienia przyciskiem     6. Funkcjonalność awaryjnym Działanie zastępczego zasilania     7. Funkcjonalność w przypadku utraty zasilania z sieci Funkcja informująca o utrudnieniu     8. Funkcjonalność poruszania się źródeł w kateterach Poprawność działania połączeń aplikator–     9. Funkcjonalność Co 3 miesiące prowadnica przesyłająca Poprawność działania połączeń     10. Funkcjonalność prowadnica przesyłająca–indekser Działanie podręcznego monitora     11. Funkcjonalność promieniowania     12. Pozycja źródła Odchylenie między zmierzoną pozycją źródła ±2 mm a wartością ustawioną mieści się w zakresie     13. Stałość długości prowadnicy Dla danej prowadnicy, odchylenie między zmierzoną wartością długości prowadnicy Co 6 miesięcy a wartością podaną przez producenta lub, ±1 mm w przypadku braku tej wartości, wartością odniesienia mieści się w zakresie Poprawność funkcjonowania mechanizmu     14. Funkcjonalność Co 12 awaryjnego (ręcznego) wycofania źródła miesięcy Czas przesuwu źródła do pozycji Zgodnie z zaleceniami 15. terapeutycznej producenta     16. Moc źródła Po każdej Dla danego źródła, odchylenie zmierzonej wymianie mocy źródła od wartości nominalnej podanej ±5% źródła przez producenta mieści się w zakresie III.4.2. Częstotliwość wykonywania i tolerancje dla fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych automatycznie sterowanych urządzeń do brachyterapii z ładowaniem następowym przy zastosowaniu niskiej mocy dawki (LDR) lub średniej mocy dawki (MDR) Zakres Częstotliwość Lp. Opis testu Kryterium Poprawne działanie świateł     1. Funkcjonalność ostrzegawczych     2. Poprawne działanie interfonii i interwizji Funkcjonalność Przerwanie napromienienia po zadanym     3. Funkcjonalność Codziennie czasie Poprawność wpisu daty, godziny     4. Funkcjonalność i aktywności źródła Przerwanie napromienienia otwarciem     5. Funkcjonalność drzwi do pomieszczenia terapeutycznego Działanie podręcznego monitora Co 3 miesiące 6. Funkcjonalność promieniowania Przerwanie napromienienia przyciskiem     7. Funkcjonalność awaryjnym Działanie zastępczego zasilania     8. Funkcjonalność w przypadku utraty zasilania z sieci Przerwanie napromienienia w przypadku     9. zmian ciśnienia w urządzeniach Funkcjonalność pneumatycznych Funkcja informująca o utrudnieniu     10. Funkcjonalność poruszania się źródeł w kateterach Poprawność działania połączeń Co 6 miesięcy 11. Funkcjonalność aplikator–prowadnica przesyłająca Poprawność działania połączeń     12. Funkcjonalność prowadnica przesyłająca–indekser     13. Pozycja i aktywna długość źródła Odchylenie między zmierzoną pozycją 13.1. źródła a wartością ustawioną mieści się ±2 mm w zakresie Odchylenie między zmierzoną aktywną 13.2. długością źródła a wartością ustawioną ±2 mm mieści się w zakresie     14. Moc źródeł Po każdej Dla partii źródeł, odchylenie wartości wymianie średniej obliczonej na podstawie 14.1. ±3% źródła zmierzonych wartości mocy poszczególnych źródeł w partii od wartości nominalnej podanej przez producenta mieści się w zakresie Dla pojedynczego źródła z partii źródeł, odchylenie zmierzonej mocy źródła od 14.2. wartości średniej obliczonej na podstawie ±5% zmierzonych wartości mocy poszczególnych źródeł w partii mieści się w zakresie III.4.3. Częstotliwość wykonywania i tolerancje dla fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych ręcznie sterowanych urządzeń do brachyterapii z ładowaniem następowym Zakres Częstotliwość Lp. Opis testu Kryterium Codziennie 1. Poprawne działanie interfonii i interwizji Funkcjonalność Poprawność poruszania się źródeł     2. Funkcjonalność w aplikatorach Co 6 miesięcy Poprawność działania połączeń     3. Funkcjonalność aplikator–prowadnica przesyłająca     4. Moc źródła Dla danego źródła, odchylenie rzeczywistej mocy źródła od wartości nominalnej ±5% Po każdej podanej przez producenta mieści się wymianie w zakresie źródła 5. Długość źródła Odchylenie zmierzonej aktywnej długości źródła od wartości podanej przez ±5% producenta mieści się w zakresie III.4.4. Częstotliwość wykonywania i tolerancje dla fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych przy stosowaniu trwałych implantów w brachyterapii Zakres Częstotliwość Lp. Test Kryterium Zgodność siatki obrazowej na ekranie Zgodnie z zaleceniami Co 3 miesiące 1. USG z siatką wzornika producenta Działanie miernika skażeń     2. Funkcjonalność powierzchniowych Działanie podręcznego monitora     3. Funkcjonalność promieniowania Przed każdą     4. Moc źródeł aplikacją Dla pojedynczego źródła z partii źródeł, odchylenie zmierzonej mocy źródła od ±5% wartości podanej przez producenta mieści się w zakresie III.5 TESTY EKSPLOATACYJNE APARATÓW STOSOWANYCH W RADIOTERAPII PROTONOWEJ WIĄZKĄ SKANUJĄCĄ (PBS) Zakres Częstotliwość Lp. Test Kryterium Uwaga: Dla urządzeń stosowanych do radioterapii protonowej obowiązują wybrane testy eksploatacyjne dla konwencjonalnych medycznych akceleratorów liniowych opisane w punktach: system blokady drzwi wejściowych do pomieszczenia terapeutycznego, system interwizji i interfonii, system sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej, akcesoria aparatu, zabezpieczenia antykolizyjne, stałość wydajności dla ruchu obrotowego ramienia akceleratora, liniowość zależności dawki od liczby jednostek monitorowych, wydajność wiązek promieniowania, stałość współczynnika przejścia fantom wodny – fantom stały.     1. Stałość wydajności Dla wiązki promieniowania z zakresu stosowanego klinicznie odchylenie zmierzonej wartości wydajności od ±3% wartości odniesienia mieści się w zakresie     2. Stałość parametrów pojedynczej wiązki protonowej Uwaga: Test należy wykonać dla planu zawierającego wiązki o co najmniej trzech wybranych energiach z zakresu stosowanego klinicznie Odchylenie rozmiaru zmierzonej 2.1. wiązki od wartości referencyjnej ± 20% Codziennie mieści się w zakresie Odchylenie między zadaną a zmierzoną względnie lub ±2 mm bezwzględna 2.2. bezwzględnie pozycją wiązki mieści ±1 mm względna się w zakresie     3. Ruch stołu terapeutycznego Odchylenie między zmierzonym a zadanym przesunięciem stołu ± 2 mm terapeutycznego mieści się w zakresie     4. Centratory Odległość między punktem przecięcia 2 mm projekcji wiązek światła z centratorów laserowych dla ustalonego położenia ramienia oraz izocentrum obrazowania rentgenowskiego nie jest większa niż     5. Stałość wydajności Uwaga: Test należy wykonać dla trzech wybranych monoenergetycznych wiązek protonowych, o energiach z zakresu stosowanego klinicznie Dla wiązek promieniowania z zakresu stosowanego klinicznie odchylenie wartości wydajności wiązki wyznaczonej na podstawie pomiarów ±2% w fantomie stałym lub zmierzonej w fantomie wodnym od wartości odniesienia mieści się w zakresie     6. Stałość parametrów głębokościowego rozkładu dawki Uwaga: Test należy wykonać dla trzech wybranych wiązek protonowych o energiach z zakresu stosowanego klinicznie Odchylenie pomiędzy zmierzonym zasięgiem wiązki a wartością ±1,5 mm odniesienia mieści się w zakresie     7. Centratory Co tydzień Uwaga: Testy 7.1 i 7.2 wykonać w przypadku, gdy system centratorów laserowych nie stanowi podstawy do akceptacji pozycji pacjentów. W przypadku gdy system centratorów laserowych stanowi podstawy do akceptacji pozycji pacjentów, wykonać testy w zakresie centratorów takie same jak dla akceleratorów liniowych Dla ustalonego położenia ramienia w obszarze ±15 cm od izocentrum w każdej z osi, odległość między 7.1. odpowiednimi wiązkami światła 2 mm z centratorów laserowych od płaszczyzn głównych wyznaczających izocentrum nie jest większa niż Dla ustalonego położenia ramienia kąt pomiędzy poszczególnym 7.2 centratorami laserowymi ±0,2° a płaszczyznami wyznaczającymi izocentrum mieści się w zakresie     8. Ruch stołu terapeutycznego Odchylenie między zmierzonym a zadanym przesuwem stołu 8.1. ±1 mm terapeutycznego w każdej osi mieści się w zakresie Odchylenie między zmierzoną rotacją stołu a wskazaniami elektronicznymi ±1° 8.2. lub mechanicznymi mieści się w zakresie Promień kuli zawierającej izocentrum obrazowania dla ruchu obrotowego 8.3. stołu terapeutycznego w całym 1 mm zakresie stosowanym klinicznie nie jest większy niż     9. Stałość parametrów pojedynczej wiązki protonowej Uwaga: Test należy wykonać co najmniej dla trzech wiązek Co miesiąc protonowych o energiach z zakresu stosowanego klinicznie, bazując bezpośrednio na pomiarze pojedynczej wiązki protonowej. Test wykonać dla trzech położeń ramienia aparatu Odchylenie rozmiaru zmierzonej 9.1. wiązki od wartości referencyjnej ±20% mieści się w zakresie Odchylenie między zadaną 9.2. a zmierzoną bezwzględną pozycją ±1 mm wiązki mieści się w zakresie     10. Stałość parametrów pola promieniowania Uwaga: Rozmiar pola nie mniejszy niż 15 × 15 cm Wartość jednorodności pola 10.1. 5% promieniowania nie przekracza Wartość symetrii pola promieniowania 10.2. ±2% mieści się w zakresie     11. Awaryjny licznik dawki Ocena funkcjonalności systemu po przerwaniu napromieniania oraz ocena Co 3 miesiące 11.1. Funkcjonalność możliwości wznowienia napromieniania     12. Ruch obrotowy ramienia Promień kuli zawierającej izocentrum obrazowania dla ruchu obrotowego 1 mm ramienia gantry nie jest większy niż Poprawność wskazań skali ruchu obrotowego ramienia 13. i kolimatora Odchylenie między zmierzonym położeniem ramienia i kolimatora ±1° a wskazaniem elektronicznym lub mechanicznym mieści się w zakresie     14. Zasięg rozkładu głębokościowego Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich energii wiązek promieniowania zmierzonych w trakcie konfiguracji systemu planowania leczenia Odchylenie wartości zasięgu wiązki R mierzonej 90 ±1 mm w fantomie wodnym od wartości odniesienia mieści się w zakresie     15. Stałości wydajności Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich energii wiązek promieniowania zmierzonych w trakcie konfiguracji systemu planowania leczenia Co 6 miesięcy Odchylenie wartości wydajności wiązki zmierzonej ±2% w fantomie wodnym od wartości odniesienia mieści się w zakresie     16. Stałość parametrów pojedynczej wiązki protonowej Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich energii dla których pomiary wykonywano w trakcie konfiguracji systemu planowania leczenia Odchylenie zmierzonych rozmiarów wiązki od rozmiarów referencyjnych wiązki ±20% w systemie planowania leczenia mieści się w zakresie Stałość parametrów pojedynczej niecentralnej wiązki 17. protonowej Uwaga: Test należy wykonać dla 3 niecentralnych wiązek protonowych, o energiach i pozycjach z zakresu stosowanego klinicznie Odchylenie pomiędzy zadaną a zmierzoną w płaszczyźnie ±1 mm izocentrum bezwzględną pozycją wiązki mieści się w zakresie Stałość parametrów pojedynczej centralnej wiązki 18. protonowej dla różnych położeń ramienia Uwaga: Test należy wykonać dla wiązki centralnej dla trzech energii stosowanych klinicznie, dla położeń ramienia z krokiem 30° Odchylenie zmierzonych rozmiarów wiązki 18.1. od rozmiarów referencyjnych wiązki ±20% w systemie planowania leczenia mieści się w zakresie Odchylenie pomiędzy zadaną i zmierzoną bezwzględną pozycją 18.2. ±1 mm wiązki w izocentrum mieści się w zakresie III.6 TESTY EKSPLOATACYJNE APARATÓW STOSOWANYCH W RADIOTERAPII PROTONOWEJ Z DEDYKOWANĄ WIĄZKĄ OKULISTYCZNĄ O PASYWNYM UKŁADZIE FORMOWANIA (PASSIVE SCATTERING) Zakres Częstotliwość Lp. Test Kryterium Uwaga: Dla urządzeń stosowanych do radioterapii protonowej obowiązują wybrane testy eksploatacyjne dla konwencjonalnych medycznych akceleratorów liniowych opisane w punktach: system blokady drzwi wejściowych do pomieszczenia terapeutycznego, system interwizji i interfonii, system sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej, akcesoria aparatu, zabezpieczenia antykolizyjne, liniowość zależności dawki od liczby jednostek monitorowych, wydajność wiązek promieniowania, stałość współczynnika przejścia fantom wodny – fantom stały Codziennie 1. Ruch stołu/fotela terapeutycznego Różnica między zmierzonym a zadanym przesunięciem stołu/fotela terapeutycznego mieści się w zakresie ±2 mm     2. Centratory Różnica między zmierzonym, a zadanym przesunięciem sDtolału /ofodtleelga łtoerśacpie iuztoycczennetgroy cmzienśecji s–ię o wd lzeagkrłeosśieć: między punktem przecięć projekcji wiązek 2 mm światła z centratorów laserowych a izocentrum nie jest większa niż     3. Symulacja świetlna pola promieniowania w odległości izocentrycznej Różnica między promieniem pola świetlnego 3.1. a promieniem użytej kołowej apertury testowej 2 mm nie jest większa niż Odległość zmierzona między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego a środkiem pola 3.2. wyznaczonym przez izocentrum obrazowania 2 mm nie różni się od promienia użytej apertury testowej o więcej niż     4. Stałość wydajności Odchylenie zmierzonej wartości wydajności od ±3% wartości odniesienia mieści się w zakresie     5. Stałość parametrów głębokościowego rozkładu dawki Różnica pomiędzy zmierzonym zasięgiem wiązki ±0,05 g/cm2 a wartością odniesienia mieści się w zakresie     6. Układ podglądu oka Funkcjonalność     7. Układ fiksacji oka Funkcjonalność     8. Stałość wydajności Odchylenie wartości wydajności wiązki Co tydzień wyznaczone na podstawie pomiarów w fantomie stałym lub zmierzone w fantomie ±2% wodnym od wartości odniesienia mieści się w zakresie     9. Ruch stołu/fotela terapeutycznego Dla poprzecznego, podłużnego i pionowego Co miesiąc 9.1. ruchu stołu/fotela różnica między zmierzonym ±0,5 mm przesuwem stołu/fotela a wskazaniami elektronicznymi lub mechanicznymi mieści się w zakresie Różnica między zmierzoną rotacją stołu/fotela 9.2. a wskazaniami elektronicznymi lub ±1° mechanicznymi mieści się w zakresie Dla stosowanego klinicznie zakresu ruchu obrotowego stołu/fotela terapeutycznego 9.3. 1 mm promień kuli zawierającej izocentrum obrazowania nie jest większy niż     10. Awaryjny licznik dawki Funkcjonalność Zgodność pola promieniowania z polem świetlnym w odległości 11. izocentrycznej Odległość między odpowiednimi bokami pola promieniowania i pola świetlnego nie jest 2 mm większa niż     12. Wielkość pola promieniowania w odległości izocentrycznej Co 3 miesiące Różnica między promieniem pola promieniowania 2 mm a promieniem apertury testowej nie jest większa niż     13. Zgodność położenia izocentrum obrazowania z osią wiązki protonowej Różnica w położeniu osi wiązki protonowej 0,5 mm i izocentrum obrazowania nie jest większa niż     14. Stałość profili wiązki promieniowania Odchylenie punktowych różnic między profilami wiązki zmierzonymi wzdłuż osi Co 6 miesięcy 14.1. głównych a profilami referencyjnymi wiązki ±2% w systemie planowania leczenia, w obszarze jednorodności pola, mieści się w zakresie 14.2. Jednorodność wiązki nie jest większa niż 5% Obliczona wartość symetrii wiązki nie jest 14.3. 3% większa niż

ZAKRES ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ WYKONYWANIA TESTÓW EKSPLOATACYJNYCH URZĄDZEŃ DOPUSZCZALNE ODCHYLENIA BADANYCH FIZYCZNYCH PARAMETRÓW POMOCNICZYCH, A TAKŻE DOPUSZCZALNE ODCHYLENIA BADANYCH FIZYCZNYCH PARAMETRÓW DLA TAKICH URZĄDZEŃ DLA TAKICH URZĄDZEŃ I. Testy podstawowe i testy specjalistyczne urządzeń pomocniczych stosowanych w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej     1. Określenia i pojęcia użyte w testach specjalistycznych i testach podstawowych urządzeń pomocniczych stosowanych w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej.         1) D – minimalna gęstość optyczna, tło błony rentgenowskiej, wartość gęstości optycznej min miejsca nieeksponowanego na błonie poddanej pełnej obróbce fotochemicznej;         2) dodatkowe tło – średni przyrost gęstości optycznej na błonie rentgenowskiej, spowodowany wpływem oświetlenia roboczego lub oświetlenia pochodzącego od nieszczelności w pomieszczeniu ciemni;         3) funkcja GSDF – zdefiniowana w standardzie Digital Imaging and Communications in Medicine (DICOM) Part 14: Grayscale Standard Display Function, stosowana podczas kalibracji monitorów medycznych;         4) g – wskaźnik kontrastowości, wyrażony średnim gradientem wskaźnik wyznaczany zgodnie z zależnością: g= 0,15 𝐷𝐷2 −𝐷𝐷1 gdzie: ⋅(𝑛𝑛2 −𝑛𝑛1) n – numer stopnia sensytogramu, dla którego gęstość optyczna jest najbliższa wartości 0,25 + 1 D , min n – numer stopnia sensytogramu, dla którego gęstość optyczna jest najbliższa wartości 2,00 + 2 D , min D – gęstość optyczna zmierzona na stopniu n , 1 1 D – gęstość optyczna zmierzona na stopniu n ; 2 2         5) gęstość optyczna błony rentgenowskiej – logarytm dziesiętny stosunku natężenia światła padającego na błonę rentgenowską do natężenia światła po przejściu przez błonę;         6) iluminancja – natężenie oświetlenia powierzchni, stosunek strumienia świetlnego padającego na element powierzchni do pola tego elementu. Jednostką iluminancji jest lux;         7) kaseta testowa/testowa płyta obrazowa – kaseta/płyta obrazowa używana do wykonywania testów podstawowych w danej pracowni rentgenowskiej;         8) luminancja – jasność światła emitowanego z powierzchni, definiowana jako stosunek światłości w danym kierunku z małego wycinka źródła światła o pewnym polu powierzchni do rzutu tego pola na płaszczyznę prostopadłą do tego kierunku. Jednostką luminancji jest cd/m2;         9) maksymalna luminancja – luminancja monitora zmierzona w środkowym obszarze wyświetlonego standardowego obrazu testowego;         10) monitor opisowy – monitor służący do prezentacji obrazów medycznych w celach podjęcia przez lekarza decyzji diagnostycznych;         11) monitor przeglądowy – monitor służący do prezentacji lub przeglądu obrazów medycznych w celach innych niż podjęcie decyzji diagnostycznych;         12) optymalizacja procesu wywoływania – proces polegający na dobraniu takich parametrów fizycznych procesu wywoływania, dla których przy optymalnym kontraście uzyskiwana jest najwyższa czułość i najniższa gęstość optyczna błony rentgenowskiej. W przypadku zmiany typu błony rentgenowskiej lub rodzaju odczynników fotochemicznych optymalizację należy przeprowadzić ponownie;         13) pole kryterialne – pole obrazu fantomu schodkowego na błonie lub pole sensytogramu, dla którego zmierzona gęstość optyczna jest najbliższa wartości 1,0 + D ; min         14) procedura przejścia w procesie wywoływania błon rentgenowskich – procedura mająca na celu korekcję wartości odniesienia procesu wywoływania po zmianie opakowania rentgenowskich błon testowych;         15) progowy kontrast – poziom kontrastu, dla najmniejszej zauważalnej na obrazie różnicy pomiędzy obiektem a tłem;         16) ROI – w systemach cyfrowych obszar zainteresowania zaznaczony na obrazie;         17) standardowy obraz testowy – obraz zapisany w postaci cyfrowej DICOM, zawierający elementy do oceny rozdzielczości, progowego kontrastu obrazu, luminancji, zniekształcenia i artefaktów na monitorach i drukarkach;         18) środek pola rentgenowskiego – geometryczny środek pola rentgenowskiego (zaczernionego pola) wyznaczony na obrazie rentgenowskim;         19) wartość odniesienia – wartość średnia parametru wyznaczona przez użytkownika z pomiarów przeprowadzanych przez pięć kolejnych dni pracy całkowicie sprawnego aparatu rentgenowskiego, wywoływarki lub drukarki albo monitora (jeżeli są stosowane), bezpośrednio po wykonaniu testów odbiorczych oraz każdorazowo po każdej istotnej naprawie. Testy, w których do określenia wyniku stosuje się wartość odniesienia należy wykonywać w tej samej geometrii i dla tych samych warunków ekspozycji co pomiar wartości odniesienia. Dla oceny procesu wywoływania wartości odniesienia wyznaczane są po przeprowadzeniu optymalizacji obróbki fotochemicznej;         20) wskaźnik światłoczułości – gęstość optyczna wyznaczona w tym miejscu sensytogramu, która jest najbliższa wartości 1,00 + D ; min         21) δ – względny kontrast, jest wyznaczany dla poszczególnych obrazów testowych zgodnie i z zależnością: 2(𝐿𝐿𝑖𝑖 −𝐿𝐿𝑖𝑖−1) 𝛿𝛿𝑖𝑖 = (𝐿𝐿𝑖𝑖 +𝐿𝐿𝑖𝑖−1)(𝐽𝐽𝑖𝑖 −𝐽𝐽𝑖𝑖−1) 𝐽𝐽𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 −𝐽𝐽𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚 𝐽𝐽𝑖𝑖 = 𝐽𝐽𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚 + ⋅𝐷𝐷𝐷𝐷𝐷𝐷𝑖𝑖 𝑁𝑁−1 2 3 𝐽𝐽𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚) = 𝐴𝐴+𝐵𝐵⋅log10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚)+𝐶𝐶 ⋅(log10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚)) +𝐷𝐷⋅(log10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚)) 4 5 6 +𝐸𝐸⋅(log10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚)) +𝐹𝐹⋅(log10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚)) +𝐺𝐺 ⋅(log10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚)) + 7 8 gdzie: +𝐻𝐻⋅(log10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚)) +𝐼𝐼⋅(log10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚⁄𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚)) L i L – wartości luminancji zmierzonej dla kolejnych obrazów testowych, i+1 i J i J – wskaźniki minimalnych widocznych różnic w luminancji dla kolejnych obrazów i i-1 testowych, N – maksymalna liczba poziomów szarości dla wyświetlanych obrazów testowych, DDS – poziom szarości dla danego obrazu testowego, i L – minimalna/maksymalna wartość luminancji zmierzona dla obrazów testowych. min/max A, B, C, D, E, F, G, H i I – wartości stałe równe odpowiednio: 71,498068; 94,593053; 41,912053; 9,8247004; 0,28175407; -1,1878455; -0,18014349; 0,14710899 i -0,017046845;         23) δd – względny kontrast, kontrast wynikający z funkcji GSDF (Grayscale Standard i Display Function) wyznaczany zgodnie z zależnością: 𝑑𝑑 𝑑𝑑 𝑑𝑑 2(𝐿𝐿𝑖𝑖 −𝐿𝐿𝑖𝑖−1) 𝛿𝛿𝑖𝑖 = 𝑑𝑑 𝑑𝑑 (𝐿𝐿𝑖𝑖 +𝐿𝐿𝑖𝑖−1)(𝐽𝐽𝑖𝑖 −𝐽𝐽𝑖𝑖−1) 2 3 4 𝑑𝑑 𝑎𝑎+𝑐𝑐⋅ln(𝐽𝐽𝑖𝑖)+𝑒𝑒⋅(ln(𝐽𝐽𝑖𝑖)) +𝑔𝑔⋅(ln(𝐽𝐽𝑖𝑖)) +𝑚𝑚⋅(ln(𝐽𝐽𝑖𝑖)) lgodgz1i0e:𝐿𝐿 𝑖𝑖(𝐽𝐽𝑖𝑖) = 2 3 4 5 1+𝑏𝑏⋅ln(𝐽𝐽𝑖𝑖)+𝑑𝑑 ⋅(ln(𝐽𝐽𝑖𝑖)) +𝑓𝑓⋅(ln(𝐽𝐽𝑖𝑖)) +ℎ⋅(ln(𝐽𝐽𝑖𝑖)) +𝑘𝑘⋅(ln(𝐽𝐽𝑖𝑖)) J i J – wskaźniki ledwo dostrzegalnych różnic w luminancji dla kolejnych obrazów i i-1 testowych, a, b, c, d, e, f, g, h, k, m – wartości stałe równe odpowiednio: -1,3011877; -0,02584019; 0,080242636; -0,10320229; 0,13646699; 0,02874562; -0,025468404; -0,003197898; 0,000129926 i 0,001363533.     2. W przypadku monitorów stosowanych do wyświetlania obrazów medycznych, posiadających możliwość obrazowania na dwóch czynnych obszarach, stosuje się testy podstawowe i specjalistyczne dla każdego obszaru oddzielnie.     3. W przypadku zastosowania monitorów wyświetlających obrazy monochromatyczne i kolorowe, testy należy wykonywać w trybie wyświetlania monochromatycznego.     4. O ile jest to możliwe, w testach podstawowych i specjalistycznych należy przeprowadzać analizę obrazów nieprzetworzonych. I.1 TESTY PODSTAWOWE MONITORY STOSOWANE DO WYŚWIETLANIA OBRAZÓW MEDYCZNYCH Uwaga: Przed przystąpieniem do wykonania testów monitorów każdy testowany monitor powinien być włączony na czas zgodny z zaleceniami producenta lub, w przypadku braku takiej informacji, na minimum 30 minut. Podczas wykonania testów monitorów opisowych należy zachować warunki oświetlenia pomieszczenia. Wynik pomiaru oświetlenia powinien wynosić: dla radiografii ogólnej, tomografii i angiografii nie więcej niż 15 lux, dla mammografii nie więcej niż 10 lux. Testy nie dotyczą monitorów stosowanych wyłącznie do prezentacji obrazów medycznych w zakresie stomatologii wewnątrzustnej. Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium Warunki 1.1. Powierzchnia monitora nie jest w każdym dniu –     1. wyświetlania zabrudzona ani porysowana wykorzystywania obrazów 1.2. Na ekranie wyłączonego lub – monitora przed uśpionego monitora nie są widoczne rozpoczęciem pracy żadne odbicia źródeł światła ani odbicia pochodzące od innych obiektów 2.1. Na wyświetlonym standardowym obrazie testowym nie są widoczne – artefakty, uszkodzone piksele, migotania, drżenia ani przebarwienia 2.2. Na wyświetlonym standardowym obrazie testowym we wszystkich – wzorach do oceny rozdzielczości są wyraźnie rozróżnialne linie 2.3. Wyświetlony standardowy obraz – testowy jest widoczny w całości 2.4. Na wyświetlonym standardowym w każdym dniu obrazie testowym linie są proste, Jakość – wykorzystywania     2. równej długości i rozmieszczone obrazu monitora przed w równych odstępach rozpoczęciem pracy 2.5. Na wyświetlonym standardowym obrazie testowym wszystkie pola – skali szarości są rozróżnialne 2.6. Dla stanowisk wyposażonych w dwa lub więcej monitory przeznaczone do jednoczesnego wyświetlania obrazów: wygląd, – wielkość, jasność i zabarwienie standardowego obrazu testowego wyświetlanego na każdym z monitorów są identyczne 3.1. Na wyświetlonym standardowym obrazie testowym na każdym polu do oceny progowego kontrastu obrazu Progowy w każdym dniu z napisem widoczna liczba liter jest kontrast wykorzystywania     3. nie mniejsza niż wartość odniesienia – wyświetlonego monitora przed 3.2. Na wyświetlonym standardowym obrazu rozpoczęciem pracy obrazie testowym na każdym polu do oceny progowego kontrastu obrazu, kwadraty są rozróżnialne Geometryczna 4.1. Zniekształcenia geometryczne 2% dla poprawność obrazu monitorów     4. co 6 miesięcy obrazu (tylko Na wyświetlonym standardowym opisowych, dla monitorów obrazie testowym, w siatce 5% dla CRT) pionowych i poziomych linii, różnica monitorów między najdłuższą i najkrótszą przeglądowych długością linii, w odniesieniu do najkrótszej ze zmierzonych długości wynosi maksymalnie 4.2. Zgodność wyświetlanego obrazu między monitorami Dla stanowisk wyposażonych w dwa 2% dla lub więcej monitory przeznaczone do monitorów jednoczesnego wyświetlania opisowych, obrazów: różnica między największą 5% dla a najmniejszą długością tej samej linii monitorów standardowego obrazu testowego przeglądowych wyświetlona na każdym z monitorów, w odniesieniu do najkrótszej z wartości wynosi maksymalnie DRUKARKI STOSOWANE DO TWORZENIA KOPII CYFROWYCH OBRAZÓW MEDYCZNYCH Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium 1.1. Na wydrukowanym standardowym obrazie testowym nie – są widoczne żadne artefakty, zabrudzenia ani rysy 1.2. Na wydrukowanym standardowym obrazie testowym są wyraźnie rozróżnialne linie we – wszystkich wzorach do oceny w każdym dniu rozdzielczości wykorzystania 1.3. Wydrukowany standardowy drukarki przed obraz testowy jest widoczny –     1. Jakość obrazu rozpoczęciem w całości pracy, ale nie 1.4. Na wydrukowanym częściej niż co standardowym obrazie testowym – tydzień siatka pionowych i poziomych linii jest wyraźnie widoczna 1.5. Na wydrukowanym standardowym obrazie testowym linie są proste, równej długości – i rozmieszczone w równych odstępach 1.6. Na wydrukowanym – standardowym obrazie testowym wszystkie pola skali szarości są rozróżnialne Uwaga: Pola kryterialne B , B i B , których średnia gęstość optyczna 1 2 3 podczas wyznaczania wartości odniesienia jest najbardziej zbliżona do wartości: 0,2 + D (dla pola B ), 1,0 + D (dla pola B ) i 1,75 + D min 1 min 2 min (dla pola B ) 3 0,30 2.1. Minimalna gęstość optyczna (D ) wynosi maksymalnie 0,25 min dla mammografii w każdym dniu Gęstości     2. 2.2. Odchylenie między gęstością wykorzystania optyczne optyczną pola B a wartością ±0,05 drukarki przed 1 odniesienia mieści się w zakresie rozpoczęciem 2.3. Odchylenie między gęstością pracy, ale nie optyczną pola B a wartością ±0,15 częściej niż co 2 odniesienia mieści się w zakresie tydzień 2.4. Odchylenie między gęstością optyczną pola B a wartością ±0,20 3 odniesienia mieści się w zakresie URZĄDZENIA POMOCNICZE STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ ANALOGOWEJ Dla obrazu każdej kasety całkowita powierzchnia słabego przylegania ekranu 1,0 cm2     1. Kasety wzmacniającego do błony co 6 miesięcy w obszarze istotnym diagnostycznie wynosi maksymalnie 2.1. Gęstość minimalna 0,3 Gęstość minimalna wynosi maksymalnie 2.2. Wskaźnik światłoczułości Odchylenie pomiędzy w każdym dniu     2. Proces wywoływania ±0,15 wyznaczonym wskaźnikiem pracy wywoływarki światłoczułości a wartością odniesienia mieści się w zakresie 2.3. Wskaźnik ±0,20 kontrastowości Odchylenie pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem kontrastowości a wartością odniesienia mieści się w zakresie 2.4. Temperatura wywoływacza Odchylenie pomiędzy ±1,0°C zmierzoną temperaturą wywoływacza a wartością odniesienia mieści się w zakresie Uwaga: Test należy wykonać z włączonym oświetleniem roboczym, jeżeli znajduje się na wyposażeniu ciemni. Test należy wykonać przy zastosowaniu błony rentgenowskiej naeksponowanej tak, aby gęstość optyczna na uzyskanym obrazie zawierała się     3. Oświetlenie ciemni w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło) Dodatkowe tło w ciągu co 6 4 minut wynosi 0,1 miesięcy maksymalnie Uwaga: Test należy przeprowadzić przez ocenę wizualną wszystkich negatoskopów używanych do oceny zdjęć rentgenowskich 4.1. Powierzchnia Warunki oceny zdjęć negatoskopu nie jest – 4. rentgenowskich zabrudzona ani porysowana w każdym dniu 4.2. Negatoskop świeci korzystania stabilnym, równomiernym z negatoskopu – oraz jednakowym na całej powierzchni światłem URZĄDZENIA POMOCNICZE STOSOWANE W MAMMOGRAFII ANALOGOWEJ Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich kaset stosowanych klinicznie. Gęstość optyczna obrazu fantomu o jednorodnej strukturze siatki w pobliżu ściany klatki piersiowej powinna zawierać się w zakresie 0,7–0,8 (wliczając tło) 1.1. Liczba obszarów słabego     1. Kasety przylegania ekranu wzmacniającego do błony 3 widocznych na obrazie co 6 miesięcy w obszarze diagnostycznym wynosi maksymalnie 1.2. Powierzchnia obszaru 1,0 cm2 słabego przylegania ekranu wzmacniającego do błony w obszarze istotnym diagnostycznie wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać z włączonym oświetleniem roboczym, jeżeli znajduje się na wyposażeniu ciemni. Test należy wykonać przy zastosowaniu błony rentgenowskiej naeksponowanej     2. Oświetlenie ciemni tak, aby gęstość optyczna na uzyskanym obrazie zawierała się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło) Dodatkowe tło w ciągu 2 co 6 0,05 minut wynosi maksymalnie miesięcy 3.1. Gęstość minimalna Gęstość minimalna wynosi 0,25 maksymalnie 3.2. Odchylenie pomiędzy zmierzoną gęstością minimalną a wartością ±0,02 odniesienia mieści się w zakresie 3.3. Wskaźnik światłoczułości Odchylenie pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem ±0,10 światłoczułości a wartością odniesienia mieści się w zakresie w każdym dniu     3. Proces wywoływania 3.4. Wskaźnik pracy wywoływarki kontrastowości 3.4.1. Odchylenie pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem kontrastowości a wartością ±0,15 odniesienia mieści się w zakresie 3.4.2. Wskaźnik kontrastowości wynosi 3 minimalnie 3.5. Temperatura wywoływacza Odchylenie pomiędzy ±0,5°C zmierzoną temperaturą wywoływacza a wartością odniesienia mieści się w zakresie Uwaga: Test należy przeprowadzić przez ocenę wizualną wszystkich negatoskopów używanych do oceny zdjęć mammograficznych 4.1. Powierzchnia Warunki oceny zdjęć negatoskopu nie jest – 4. mammograficznych zabrudzona ani porysowana w każdym dniu 4.2. Negatoskop świeci stosowania stabilnym, równomiernym negatoskopu – oraz jednakowym na całej powierzchni światłem URZĄDZENIA POMOCNICZE STOSOWANE W STOMATOLOGII 1.1. Gęstość minimalna Gęstość minimalna wynosi 0,30 maksymalnie 1.2. Wskaźnik światłoczułości Odchylenie pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem ±0,15 światłoczułości a wartością odniesienia mieści się w zakresie Proces wywoływania 1.3. Wskaźnik (tylko dla aparatów do kontrastowości w każdym dniu     1. zdjęć Odchylenie pomiędzy pracy wywoływarki pantomograficznych wyznaczonym wskaźnikiem ±0,20 oraz cefalometrii) kontrastowości a wartością odniesienia mieści się w zakresie 1.4. Temperatura wywoływacza Odchylenie pomiędzy zmierzoną temperaturą ±1,0°C wywoływacza a wartością odniesienia mieści się w zakresie Oświetlenie ciemni Uwaga: Test należy wykonać z włączonym oświetleniem (tylko dla aparatów do roboczym, jeżeli znajduje się na wyposażeniu ciemni. Test należy     2. zdjęć wykonać przy zastosowaniu błony rentgenowskiej naeksponowanej pantomograficznych tak, aby gęstość optyczna na uzyskanym obrazie zawierała się w oraz cefalometrii) przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło). Za pomieszczenie uważa się również przestrzeń, gdzie pracuje się na nieosłoniętej błonie w wywoływarkach w pomieszczeniach ze światłem dziennym. Dodatkowe tło w ciągu 4 minut wynosi 0,1 co 6 miesięcy maksymalnie Uwaga: Test należy przeprowadzić przez ocenę wizualną wszystkich negatoskopów Warunki oceny zdjęć 3.1. Powierzchnia rentgenowskich negatoskopu nie jest – (tylko dla aparatów do     3. zabrudzona ani porysowana w każdym dniu zdjęć 3.2. Negatoskop świeci korzystania pantomograficznych stabilnym, równomiernym z negatoskopu oraz cefalometrii) – oraz jednakowym na całej powierzchni światłem I.2 TESTY SPECJALISTYCZNE MONITORY STOSOWANE DO WYŚWIETLANIA OBRAZÓW MEDYCZNYCH Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Przed przystąpieniem do wykonania testów monitorów każdy testowany monitor powinien być włączony na czas zgodny z zaleceniami producenta lub, w przypadku braku takiej informacji, na minimum 30 minut. Podczas wykonania testów monitorów opisowych należy zachować warunki oświetlenia pomieszczenia. Wynik pomiaru oświetlenia powinien wynosić: dla radiografii ogólnej, tomografii i angiografii nie więcej niż 15 lux, dla mammografii nie więcej niż 10 lux. Testy nie dotyczą monitorów stosowanych wyłącznie do prezentacji obrazów medycznych w zakresie stomatologii wewnątrzustnej. Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium Dla luminancji zmierzonych w środku i w czterech rogach jednorodnego wyświetlanego obrazu na monitorze 20% dla monitorów opisowych, zakres zmierzonych wartości,     1. Jednorodność 30% dla monitorów przeglądowych w odniesieniu do średniej arytmetycznej maksymalnej i minimalnej spośród zmierzonych wartości, wynosi maksymalnie 2.1. Zgodność maksymalnej luminancji między monitorami Dla stanowisk wyposażonych w dwa 10% dla monitorów opisowych,     2. Luminancja lub więcej monitory przeznaczone do 20% dla pozostałych monitorów jednoczesnego wyświetlania obrazów zakres zmierzonych wartości największej luminancji poszczególnych monitorów, w odniesieniu do najmniejszej z wartości, wynosi maksymalnie 350 dla monitorów opisowych do 2.2. Kontrast mammografii, Stosunek największej luminancji 250 dla monitorów opisowych do monitora do najmniejszej luminancji radiografii ogólnej, monitora wynosi minimalnie 100 dla pozostałych monitorów 2.3. Krzywa skali szarości Odchylenie względnego kontrastu δ i wyznaczonego dla poszczególnych 10% dla monitorów opisowych, obrazów testowych od względnego 20% dla monitorów przeglądowych kontrastu δd wynikającego z funkcji i GSDF wynosi maksymalnie URZĄDZENIA POMOCNICZE STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ ANALOGOWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Test należy wykonać w ten sposób, aby średnia gęstość optyczna otrzymanych obrazów zawierała się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło) 1.1. Odchylenie gęstości optycznej zmierzonej w środku trzech obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, uzyskanych z użyciem ±5% kasety kontrolnej oraz przy jednakowych Ekrany ustawieniach trybu pracy aparatu od wartości 1. wzmacniające średniej, mieści się w zakresie 1.2. Różnica między maksymalną a minimalną wartością gęstości optycznej zmierzoną w środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, uzyskanych z użyciem wszystkich kaset 0,30 danej klasy wzmocnienia ekranu oraz przy jednakowych ustawieniach trybu pracy aparatu wynosi maksymalnie 2.1. Luminancja negatoskopu Przy największym ustawieniu jasności negatoskopu Warunki oceny luminancja zmierzona na środku powierzchni 1700 cd/m2     2. zdjęć każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć rentgenowskich rentgenowskich wynosi minimalnie 2.2. Jednorodność luminancji negatoskopów ±30% Dla każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć rentgenowskich odchylenie luminancji zmierzonych w kilku różnych punktach na całej powierzchni negatoskopu od wartości wyznaczonej w punkcie 2.1 mieści się w zakresie 2.3. Natężenie oświetlenia zewnętrznego Wynik pomiaru natężenia oświetlenia zewnętrznego każdego negatoskopu, używanego do oceny zdjęć rentgenowskich, wykonanego przy wyłączonym 50 lux negatoskopie na jego powierzchni oraz w takich samych warunkach oświetlenia, w jakich lekarz radiolog ocenia zdjęcia rentgenowskie, wynosi maksymalnie Uwaga: Wartości ujęte w protokole optymalizacji procesu wywoływania są wartościami wyjściowymi 3.1. Gęstość minimalna 0,30 Gęstość minimalna wynosi maksymalnie 3.2. Wskaźnik światłoczułości Proces Odchylenie pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem     3. ±0,15 wywoływania światłoczułości a wartością wyjściową mieści się w zakresie 3.3. Wskaźnik kontrastowości Odchylenie między wyznaczonym wskaźnikiem ±0,20 kontrastowości a wartością wyjściową mieści się w zakresie URZĄDZENIA POMOCNICZE STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ CYFROWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Dla ekspozycji fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji Czułość płyt odchylenie wartości SNR (dla ROI o powierzchni     1. obrazowych ±15% około 4 cm2, położonym w środku obrazu) (systemy CR) w odniesieniu do wartości średniej dla wszystkich płyt obrazowych jednego typu stosowanych klinicznie mieści się w zakresie URZĄDZENIA POMOCNICZE STOSOWANE W MAMMOGRAFII ANALOGOWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Test należy wykonać oddzielnie dla każdego formatu kaset 1.1. Dla trzech ekspozycji fantomu z PMMA Ekrany     1. o grubości 4,5 cm z kasetą kontrolną, wykonanych wzmacniające ±2% przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, odchylenie obciążenia prądowo-- czasowego lub kermy w powietrzu od wartości średniej mieści się w zakresie 1.2. Dla ekspozycji fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm z wszystkimi stosowanymi klinicznie kasetami, wykonanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, odchylenie ±5% obciążenia prądowo-czasowego lub kermy w powietrzu od wartości średniej mieści się w zakresie 1.3. Zakres gęstości optycznej dla ekspozycji 0,1 z punktu 1.1 oraz 1.2 wynosi maksymalnie 2.1. Luminancja negatoskopu 2.1.1. Przy największym ustawieniu jasności negatoskopu luminancja zmierzona na środku 3000 cd/m2 powierzchni każdego negatoskopu używanego do oceny mammogramów wynosi minimalnie 2.1.2. Odchylenie luminancji zmierzonych na środku powierzchni każdego używanego negatoskopu od średniej wartości luminancji dla ±15% wszystkich używanych negatoskopów mieści się w zakresie 2.2. Jednorodność luminancji negatoskopów Warunki oceny Dla każdego negatoskopu używanego do oceny     2. zdjęć zdjęć mammograficznych odchylenie luminancji mammograficznych zmierzonych w różnych punktach rozmieszczonych ±30% równomiernie na całej powierzchni negatoskopu od wartości wyznaczonej w punkcie 2.1.1 mieści się w zakresie 2.3. Natężenie oświetlenia zewnętrznego Wynik pomiaru natężenia oświetlenia zewnętrznego każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć mammograficznych, wykonanego przy wyłączonym 50 lux negatoskopie na jego powierzchni oraz w takich samych warunkach oświetlenia, w jakich lekarz radiolog ocenia zdjęcia rentgenowskie, wynosi maksymalnie Uwaga: Wartości ujęte w protokole optymalizacji procesu wywoływania są wartościami wyjściowymi Proces 3.1. Gęstość minimalna     3. 0,25 wywoływania Gęstość minimalna wynosi maksymalnie 3.2. Wskaźnik światłoczułości ±0,15 Odchylenie pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem światłoczułości a wartością wyjściową mieści się w zakresie 3.3. Wskaźnik kontrastowości wyrażony średnim gradientem 3.3.1. Odchylenie między wyznaczonym wskaźnikiem kontrastowości a wartością wyjściową ±0,15 mieści się w zakresie 3.3.2. Wskaźnik kontrastowości wynosi minimalnie 3 URZĄDZENIA POMOCNICZE STOSOWANE W MAMMOGRAFII CYFROWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy 1.1. Dla ekspozycji fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji ze wszystkimi płytami obrazowymi stosowanymi klinicznie zakres wartości wejściowej powierzchniowej kermy 10% w powietrzu (lub obciążenia prądowo-czasowego lampy) w odniesieniu do wartości średniej dla wszystkich płyt obrazowych jednego typu wynosi Czułość płyt maksymalnie     1. obrazowych 1.2. Dla ekspozycji fantomu z PMMA o grubości (systemy CR) 4,5 cm wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji ze wszystkimi płytami obrazowymi jednego typu stosowanymi klinicznie zakres wartości SNR w ROI 15% (o powierzchni około 4 cm2), którego środek znajduje się 60 mm od ściany klatki piersiowej, centralnie w stosunku do bocznych krawędzi detektora, w odniesieniu do wartości średniej dla wszystkich płyt obrazowych wynosi maksymalnie URZĄDZENIA POMOCNICZE STOSOWANE W STOMATOLOGII Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy 1.1. Luminancja negatoskopu Warunki oceny Przy największym ustawieniu jasności negatoskopu zdjęć luminancja zmierzona na środku powierzchni 1700 cd/m2 rentgenowskich każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć     1. (tylko dla aparatów rentgenowskich wynosi minimalnie do zdjęć 1.2. Jednorodność luminancji negatoskopów pantomograficznych Niejednorodność każdego negatoskopu używanego ±30% oraz cefalometrii) do oceny zdjęć rentgenowskich wyrażona jako odchylenie luminancji zmierzonych w kilku różnych punktach na całej powierzchni negatoskopu od wartości wyznaczonej w punkcie 1.1 mieści się w zakresie 1.3. Natężenie oświetlenia zewnętrznego Natężenie oświetlenia zewnętrznego każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć rentgenowskich, mierzone przy wyłączonym 50 lux negatoskopie, na jego powierzchni oraz w takich samych warunkach oświetlenia, w jakich lekarz radiolog ocenia zdjęcia rentgenowskie, wynosi maksymalnie

EKZASKPRLEOS AOTRAAZC CYZJĘNSTYOCTHLI,W TOEŚSĆT WÓYWKO SNPYEWCAJNAIAL ITSETSTYÓCWZ ENKYSCPLHO AI TTAECSYTJNÓYWCH , TESTÓW SPECJALISTYCZNYCH I TESTÓW PODSTAWOWYCH PODSTAWOWYCH I. Testy podstawowe i testy specjalistyczne urządzeń radiologicznych stosowanych w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej.     1. Określenia i pojęcia użyte w testach specjalistycznych i testach podstawowych w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej:         1) CNR – stosunek kontrastu do szumu, w mammografii cyfrowej jest wyznaczany, dla obiektu testowego w postaci płytki aluminiowej o grubości 0,2 mm Al ułożonej na fantomie z PMMA (np. 4,5 cm), zgodnie z zależnością: CNR= 𝑥𝑥1 −𝑥𝑥2 2 2 gdzie: 𝜎𝜎1 +𝜎𝜎2 √ 2 x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI na zewnątrz obrazu obiektu aluminiowego 1 o grubości 0,2 mm, x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI wewnątrz obrazu obiektu aluminiowego 2 o grubości 0,2 mm, σ – odchylenie standardowe wartości pikseli wyznaczone w ROI na zewnątrz obrazu obiektu 1 aluminiowego o grubości 0,2 mm, σ – odchylenie standardowe wartości pikseli wyznaczone w ROI wewnątrz obrazu obiektu 2 aluminiowego o grubości 0,2 mm;         2) CTDI – tomograficzny indeks dawki w powietrzu, wielkość dozymetryczna free air stosowana w tomografii komputerowej odpowiadająca wartości CTDI mierzonej w 100 izocentrum bez użycia fantomu dozymetrycznego;         3) CTDI – objętościowy tomograficzny indeks dawki, wielkość dozymetryczna stosowana vol w tomografii komputerowej wyznaczona zgodnie z zależnością: 𝐿𝐿 1 2 gdzie: CTDIvol = ⋅( 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶100𝑐𝑐 + 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶100𝑝𝑝) 𝑑𝑑 3 3 L – całkowita nominalna szerokość czynnych detektorów, d – odległość, o jaką przesuwa się stół podczas jednego pełnego obrotu lampy rentgenowskiej, CTDI – wartość CTDI zmierzona w środku fantomu dozymetrycznego, 100 c 100 CTDI – średnia z wartości CTDI zmierzonych na brzegach fantomu dozymetrycznego, 100 p 100 CTDI – profil dawki scałkowany na odcinku 100 mm wzdłuż linii równoległej do osi 100 obrotu lampy rentgenowskiej dla pojedynczej warstwy, podzielony przez nominalną grubość warstwy;         4) D – minimalna gęstość optyczna, tło błony rentgenowskiej, wartość gęstości optycznej min miejsca nieeksponowanego na błonie poddanej pełnej obróbce fotochemicznej;         5) dodatkowe tło – średni przyrost gęstości optycznej na błonie rentgenowskiej, spowodowany wpływem oświetlenia roboczego lub oświetlenia pochodzącego od nieszczelności w pomieszczeniu ciemni;         6) ekspozycja referencyjna – w mammografii analogowej ekspozycja jednorodnego fantomu z PMMA o całkowitej grubości 4,5 cm wykonana przy wysokim napięciu równym 28 kV, molibdenowej anodzie i molibdenowym filtrze, włączonym systemie automatycznej kontroli ekspozycji oraz włączonej kratce przeciwrozproszeniowej, zapewniająca otrzymanie obrazu o gęstości optycznej równej 1,6 ± 0,1, zmierzonej w punkcie referencyjnym;         7) fantom do oceny jakości obrazu – w testach podstawowych w mammografii cyfrowej fantom symulujący uciśniętą pierś o grubości 4,2 cm oraz średniej gęstości odpowiadającej 50% tkanki gruczołowej i 50% tkanki tłuszczowej, zawierający:             a) elementy imitujące włókna, w tym o średnicy 0,75 mm oraz o mniejszych i większych średnicach,             b) grupy elementów imitujących mikrozwapnienia, w tym o średnicy 0,32 mm oraz o mniejszych i większych średnicach,             c) elementy imitujące okrągłe masy lite, w tym o grubości 0,75 mm oraz o mniejszych i większych grubościach;         8) fantom dozymetryczny – fantom z PMMA w kształcie cylindra symulującego głowę pacjenta o średnicy 16 cm, zaś dla fantomu symulującego ciało pacjenta o średnicy 32 cm;         9) fantom równoważny standardowemu pacjentowi – w testach specjalistycznych jednorodny fantom o wymiarach poprzecznych co najmniej 30 cm × 30 cm i grubości 15 cm wody albo o grubości 15 cm PMMA. Funkcję fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi może pełnić również stały fantom wodny o grubości 15 cm. Dopuszcza się w testach specjalistycznych statywów do zdjęć pionowych jako fantom równoważny standardowemu pacjentowi stosowanie 2,5 cm Al, zapewniając pokrycie całego rejestratora obrazu;         10) fantom równoważny standardowemu pacjentowi – w testach podstawowych fantom zbudowany z jednorodnego materiału;         11) fantom schodkowy – fantom zawierający co najmniej trzy elementy (stopnie) do oceny powtarzalności ekspozycji, o różnych grubościach, zbudowane z tego samego bądź różnych materiałów;         12) gęstość optyczna błony rentgenowskiej – logarytm dziesiętny stosunku natężenia światła padającego na błonę rentgenowską do natężenia światła po przejściu przez błonę;         13) główny region detektora obrazu – w aparatach rentgenowskich z detektorem cyfrowym obszar odpowiadający położeniu aktywnej powierzchni sensora systemu automatycznej kontroli ekspozycji (AEC);         14) HVL – warstwa półchłonna, grubość określonego materiału, który w warunkach wąskiej wiązki osłabia promieniowanie rentgenowskie o określonej energii promieniowania lub określonym widmie w taki sposób, że kerma, dawka ekspozycyjna, dawka pochłonięta, moc kermy, moc dawki ekspozycyjnej lub moc dawki pochłoniętej jest zmniejszona do połowy tej wartości zmierzonej bez materiału;         15) kaseta testowa/testowa płyta obrazowa – kaseta/płyta obrazowa używana do wykonywania testów podstawowych w danej pracowni rentgenowskiej;         16) maksymalna luminancja – luminancja monitora zmierzona w środkowym obszarze wyświetlonego standardowego obrazu testowego TG18-LN12-18;         17) MTF – funkcja przenoszenia modulacji, funkcja opisująca odpowiedź systemu na sinusoidalny sygnał wejściowy. W tomografii komputerowej wartość MTF można wyznaczyć jako stosunek modulacji sygnału wyjściowego do modulacji sygnału wejściowego, wówczas MTF dla wzoru naprzemianległych pasków różniących się wartością HU można wyrazić wzorem: 2 2 √𝑀𝑀wzór −𝑁𝑁tło 𝜋𝜋 gdzie: MTF(ν) = ⋅ √2 ∣∣𝐻𝐻𝐻𝐻materiał −𝐻𝐻𝐻𝐻tło∣∣ M – modulacja w obrazie wzoru naprzemianległych pasków, wyznaczana jako odchylenie wzór standardowe wartości pikseli, N – średni szum tła, obliczany jako średnia z odchyleń standardowych wartości pikseli tło wyznaczanych w jednorodnym obszarze materiału wzoru i tła, dla ROI o powierzchni zawierającej co najmniej 100 pikseli, HU i HU – mierzone wartości HU w jednorodnym obszarze materiału wzoru i tła, dla materiał tło ROI o powierzchni zawierającej co najmniej 100 pikseli;         18) MTF – częstość przestrzenna wyrażona w parach linii na mm lub w parach linii na cm, 50 odpowiadająca wartości funkcji przenoszenia modulacji wynoszącej 50%;         19) odchylenie badanego parametru fizycznego od wartości zalecanej – wielkość opisana wzorem: % 𝑚𝑚 gdzie: 𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂ℎ𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦 = ( −1)⋅100 𝑝𝑝 m – wartość zmierzona danego parametru fizycznego, p – wartość zalecana (np. wartość odniesienia, wartość nominalna);         20) optymalizacja procesu wywoływania – proces polegający na dobraniu takich parametrów fizycznych procesu wywoływania, dla których przy optymalnym kontraście uzyskiwana jest najwyższa czułość i najniższa gęstość optyczna błony rentgenowskiej. W przypadku zmiany typu błony rentgenowskiej lub rodzaju odczynników fotochemicznych optymalizację należy przeprowadzić ponownie;         21) PMMA – polimetakrylan metylu;         22) pole kryterialne – pole obrazu fantomu schodkowego na błonie lub pole sensytogramu, dla którego zmierzona gęstość optyczna jest najbliższa wartości 1,0 + D ; min         23) procedura przejścia w procesie wywoływania błon rentgenowskich – procedura mająca na celu korekcję wartości odniesienia procesu wywoływania po zmianie opakowania rentgenowskich błon testowych;         24) progowy kontrast – poziom kontrastu dla najmniejszej zauważalnej na obrazie różnicy pomiędzy obiektem a tłem;         25) punkt referencyjny – w mammografii miejsce znajdujące się 60 mm od krawędzi stolika od strony klatki piersiowej oraz centralnie w stosunku do bocznych krawędzi stolika;         26) ROI – w systemach cyfrowych obszar zainteresowania zaznaczony na obrazie;         27) rozdzielczość niskokontrastowa – poziom kontrastu, dla którego widoczna jest różnica pomiędzy obiektem a tłem;         28) rozdzielczość wysokokontrastowa – zdolność systemu do rozróżniania obiektów na wyświetlonym obrazie w przypadku, gdy różnica w osłabieniu promieniowania pomiędzy obiektami a tłem jest większa w porównaniu z szumem;         29) stały fantom wodny – fantom wykonany z żywicy epoksydowej o gęstości (1,03 ± 0,02) g/cm3 i wymiarach poprzecznych co najmniej 30 cm × 30 cm;         30) standardowy obraz testowy – obraz zapisany w postaci cyfrowej, zawierający elementy do oceny rozdzielczości, progowego kontrastu obrazu, luminancji, zniekształcenia i artefaktów na monitorach i drukarkach, zgodny z normą PN-EN 61223-2-5 lub raportem AAPM „Assessment of display performance for medical imaging systems” np. SMPTE lub obrazy serii TG18QC. Obraz testowy powinien być dobrany stosownie do rozdzielczości monitora;         31) SNR – stosunek sygnału do szumu, w radiologii cyfrowej w testach podstawowych jest wyznaczany zgodnie z zależnością: SNR= 𝑥𝑥 gdzie: 𝜎𝜎 x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI, σ – odchylenie standardowe wartości pikseli wyznaczone w ROI;         32) SNR – stosunek sygnału do szumu, w radiologii cyfrowej w testach specjalistycznych jest wyznaczany zgodnie z zależnością: SNR= 𝑥𝑥 −𝑜𝑜 gdzie: 𝜎𝜎 x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI, σ – odchylenie standardowe wartości pikseli wyznaczone w ROI, o – średnia wartość pikseli wyznaczona dla zerowej ekspozycji;         33) średnia dawka gruczołowa – w mammografii średnia dawka promieniowania rentgenowskiego pochłonięta w tkance gruczołowej (wyłączając skórę) jednorodnie uciśniętej piersi;         34) środek pola rentgenowskiego – geometryczny środek pola rentgenowskiego (zaczernionego pola) wyznaczony na obrazie rentgenowskim;         35) środek rejestratora obrazu – geometryczny środek rejestratora obrazu;         36) warstwa tomograficzna – w tomografii konwencjonalnej zobrazowana warstwa wzdłużnego przekroju fantomu;         37) wartość HU – wartość wykorzystywana w celu określenia średniego osłabienia promieniowania rentgenowskiego związanego z każdą podstawową powierzchnią obrazu uzyskanego w tomografii komputerowej;         38) wartość nominalna – wartość podana przez producenta w dokumentacji technicznej, wyświetlana na urządzeniu lub znajdująca się na oznaczeniu urządzenia, która służy celom porównawczym;         39) wartość odniesienia – wartość średnia parametru wyznaczona przez użytkownika z pomiarów przeprowadzanych przez pięć kolejnych dni pracy całkowicie sprawnego aparatu rentgenowskiego, wywoływarki lub drukarki albo monitora (jeżeli są stosowane), bezpośrednio po wykonaniu testów odbiorczych oraz każdorazowo po każdej istotnej naprawie. Dla testów takich jak rozdzielczość wysokokontrastowa obrazu, progowy kontrast obrazu oraz powtarzalność zaczernienia obrazu, wartości odniesienia mogą być określane na podstawie pojedynczego pomiaru. Testy, w których do określenia wyniku stosuje się wartość odniesienia, należy wykonywać w tej samej geometrii i dla tych samych warunków ekspozycji co pomiar wartości odniesienia. Dla oceny procesu wywoływania wartości odniesienia wyznaczane są po przeprowadzeniu optymalizacji obróbki fotochemicznej;         40) wartość piksela – dyskretna wartość reprezentująca poziom skali szarości przypisany pikselowi;         41) wartość średnia – średnia arytmetyczna z pomiarów;         42) wskaźnik kontrastowości – wyrażony średnim gradientem wskaźnik wyznaczany zgodnie z zależnością: 𝐷𝐷2 −𝐷𝐷1 gdzie: g = 0,15⋅(𝑛𝑛2 −𝑛𝑛1) n – numer stopnia sensytogramu, dla którego gęstość optyczna jest najbliższa wartości 0,25 + 1 D , min n – numer stopnia sensytogramu, dla którego gęstość optyczna jest najbliższa wartości 2,00 2 + D , min D – gęstość optyczna zmierzona na stopniu n , 1 1 D – gęstość optyczna zmierzona na stopniu n ; 2 2         43) wskaźnik światłoczułości – gęstość optyczna wyznaczona w tym miejscu sensytogramu, która jest najbliższa wartości 1,00 + D ; min         44) współczynnik korelacji (z próbki) – współczynnik Pearsona, kowariancja (z próbki) podzielona przez iloczyn odpowiednich odchyleń standardowych (z próbki): 𝑛𝑛 ∑𝑖𝑖=1(𝑋𝑋𝑖𝑖 −𝑋𝑋ś𝑟𝑟)⋅(𝑌𝑌𝑖𝑖 −𝑌𝑌ś𝑟𝑟) rXY = 𝑛𝑛 2 𝑛𝑛 2 √∑𝑖𝑖=1(𝑋𝑋𝑖𝑖 −𝑋𝑋ś𝑟𝑟) ⋅∑𝑖𝑖=1(𝑌𝑌𝑖𝑖 −𝑌𝑌ś𝑟𝑟) gdzie: r – współczynnik korelacji, XY X, Y – zmienne losowe o ciągłych rozkładach, i i X , Y – wartości średnie z prób X, Y; śr śr i i         45) współczynnik pozostałości poprzedniego obrazu – w mammografii cyfrowej w testach specjalistycznych wyznaczany jest zgodnie z zależnością: 𝑥𝑥3 −𝑥𝑥2 gdzie: G = 𝑥𝑥1 −𝑥𝑥2 x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI poza obszarem zakrytym fantomem z 1 PMMA o grubości 4,5 cm i poza obiektem aluminiowym, x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI poza obszarem zakrytym fantomem z 2 PMMA o grubości 4,5 cm, wewnątrz obiektu aluminiowego o grubości 0,1 mm, x – średnia wartość pikseli wyznaczona w ROI na obszarze zakrytym PMMA o grubości 3 4,5 cm, wewnątrz obiektu aluminiowego o grubości 0,1 mm;         46) wydajność lampy rentgenowskiej – jest wyznaczana zgodnie z zależnością: 𝐾𝐾 W = gdzie: 𝑄𝑄 K – wartość zmierzonej kermy w powietrzu, Q – obciążenie prądowo-czasowe. Wydajność lampy rentgenowskiej w przypadku, gdy zadano odległość ognisko–detektor równą 1 m, wynosi: 2 𝐾𝐾 𝑑𝑑 gdzie: W = ⋅( ) 𝑄𝑄 𝑑𝑑0 d – zmierzona odległość ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego, wyrażona w metrach, d – odległość ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego równa 1 m; 0         47) wysokie napięcie – różnica potencjałów przyłożonych do anody i katody lampy rentgenowskiej;         48) zakres – różnica między maksymalną i minimalną wartością danej cechy;         49) δ – względny kontrast dla poszczególnych obrazów testowych TG18–LN jest i wyznaczany zgodnie z zależnością: 2(𝐿𝐿𝑖𝑖 −𝐿𝐿𝑖𝑖−1) δ 1 = (𝐿𝐿𝑖𝑖 +𝐿𝐿𝑖𝑖−1)(𝐽𝐽𝑖𝑖 −𝐽𝐽𝑖𝑖−1) 𝐽𝐽𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 −𝐽𝐽𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚 𝐽𝐽𝑖𝑖 = 𝐽𝐽𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚 + ⋅𝐷𝐷𝐷𝐷𝐷𝐷𝑖𝑖 N−1 2 𝐽𝐽𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚/max (𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚/max ) = 𝐴𝐴+𝐵𝐵⋅𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚/max )+𝐶𝐶 ⋅(𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚/max )) 3 4 5 +𝐷𝐷⋅(𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚/max )) +𝐸𝐸 ⋅(𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚/max )) +𝐹𝐹 ⋅(𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑖𝑖𝑚𝑚/max )) 6 7 8 +𝐺𝐺 ⋅(𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚/max )) +𝐻𝐻 ⋅(𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚/max )) +𝐼𝐼 ⋅(𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙10(𝐿𝐿𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚/max )) gdzie: L i L – wartości luminancji zmierzonej dla kolejnych obrazów testowych TG18-LN, i+1 i J i J – wskaźniki minimalnych widocznych różnic w luminancji dla kolejnych obrazów i i-1 testowych, N – maksymalna liczba poziomów szarości dla wyświetlanych obrazów testowych TG18-LN, DDS – poziom szarości dla danego obrazu testowego TG18-LN, i L – minimalna/maksymalna wartość luminancji zmierzona dla obrazów testowych min/max TG18-LN. A, B, C, D, E, F, G, H i I – wartości stałe równe odpowiednio: 71,498068; 94,593053; 41,912053; 9,8247004; 0,28175407; -1,1878455; -0,18014349; 0,14710899 i -0,017046845;         50) δd – względny kontrast wynikający z funkcji GSDF (Grayscale Standard Display i Function) jest wyznaczany zgodnie z zależnością: 𝑑𝑑 𝑑𝑑 𝑑𝑑 2(𝐿𝐿𝑚𝑚 −𝐿𝐿𝑚𝑚−1 ) 𝛿𝛿𝑚𝑚 = 𝑑𝑑 𝑑𝑑 (𝐿𝐿𝑚𝑚 −𝐿𝐿𝑚𝑚−1 )(𝐽𝐽𝑚𝑚 −𝐽𝐽𝑚𝑚−1) 2 3 4 𝑑𝑑 𝑎𝑎+𝑐𝑐⋅ln (𝐽𝐽𝑚𝑚)+𝑒𝑒⋅(ln (𝐽𝐽𝑚𝑚)) +𝑙𝑙⋅(ln (𝐽𝐽𝑚𝑚)) +𝑚𝑚⋅(ln (𝐽𝐽𝑚𝑚)) 𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙10𝐿𝐿𝑚𝑚 (𝐽𝐽𝑚𝑚) = 2 3 4 5 1+𝑏𝑏⋅ln (𝐽𝐽𝑚𝑚)+𝑑𝑑 ⋅(ln (𝐽𝐽𝑚𝑚)) +𝑓𝑓⋅(ln (𝐽𝐽𝑚𝑚)) +ℎ⋅(ln (𝐽𝐽𝑚𝑚)) +𝑘𝑘⋅(ln (𝐽𝐽𝑚𝑚)) gdzie: J i J – wskaźniki ledwo dostrzegalnych różnic w luminancji dla kolejnych obrazów i i-1 testowych, a, b, c, d, e, f, g, h, k, m – wartości stałe równe odpowiednio: -1,3011877; -0,02584019; 0,080242636; -0,10320229; 0,13646699; 0,02874562; -0,025468404; -0,003197898; 0,000129926 i 0,001363533.     2. Przyrządy pomiarowe stosowane do kontroli jakości aparatury radiologicznej powinny posiadać rozdzielczość pozwalającą określić akceptowalność lub jej brak dla wyznaczanych parametrów fizycznych.     3. W testach podstawowych i testach specjalistycznych urządzeń radiologicznych stosowanych w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej wielkości kermy w powietrzu i dawki pochłoniętej w powietrzu można traktować jako wielkości równoważne.     4. Testy związane z oceną jakości obrazu w radiologii cyfrowej należy wykonywać na wybranym monitorze opisowym stosowanym klinicznie w danej jednostce ochrony zdrowia.     5. Badane fizyczne parametry należy sprawdzać, korzystając z funkcji urządzeń radiologicznych z pozycji dostępnych dla użytkownika.     6. W testach podstawowych można stosować fantomy dostarczone przez producenta urządzenia radiologicznego. I.1. TESTY PODSTAWOWE URZĄDZENIA STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ ANALOGOWEJ Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium 1.1. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym Suma odległości między odpowiednimi krawędziami pola świetlnego i pola promieniowania rentgenowskiego 3% (oddzielnie wzdłuż każdej z dwóch prostopadłych osi symetrii pola promieniowania     1. Geometria rentgenowskiego) co miesiąc w odniesieniu do odległości ognisko lampy – płaszczyzna pola świetlnego wynosi maksymalnie 1.2. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym Suma odległości 4% określonych w punkcie 1.1 w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie Uwaga: Wykonać jeden z poniższych testów: 2.1 lub 2.2. Do wykonania testu 2.2 należy stosować kasetę testową 2.1. Dla ekspozycji Powtarzalność z użyciem fantomu 2. ekspozycji równoważnego ±20% co miesiąc standardowemu pacjentowi wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie zmierzonej wartości kermy w powietrzu od wartości odniesienia wynosi maksymalnie 2.2. Dla obrazu uzyskanego z użyciem fantomu schodkowego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji różnica pomiędzy wartością ±0,20 gęstości optycznej zmierzoną na polu kryterialnym obrazu fantomu schodkowego a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Uwaga: Do wykonania testu należy stosować kasetę testową Na obrazie obiektu testowego zawierającego wzory do oceny Rozdzielczość rozdzielczości, uzyskanego     3. wysoko- przy użyciu klinicznie – co 6 miesięcy i niskokontrastowa stosowanych parametrów ekspozycji, rozdzielczość wysoko- i niskokontrastowa wizualnie jest nie gorsza niż wartość odniesienia Uwaga: Test kratki przeciwrozproszeniowej należy wykonać dla wszystkich odległości ognisko lampy – rejestrator obrazu stosowanych klinicznie, przy użyciu największej kasety stosowanej klinicznie z jednorodnym ekranem wzmacniającym 4.1. Dla ekspozycji kratki ruchomej wykonanej przy Kratka     4. najkrótszym stosowanym przeciwrozproszeniowa klinicznie czasie ekspozycji i odpowiadającym mu – co 3 miesiące wysokim napięciu oraz tak dobranym natężeniu prądu, aby gęstość optyczna na środku obrazu kratki zawierała się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło), na obrazie nie są widoczne linie kratki 4.2. Dla ekspozycji kratki stacjonarnej wykonanej dla wartości wysokiego napięcia możliwie najbliższej 50 kV oraz tak dobranym natężeniu prądu, – aby gęstość optyczna na środku obrazu kratki zawierała się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło), na obrazie nie są widoczne znaczące artefakty 4.3. Dla kierunku prostopadłego do listków kratki przeciwrozproszeniowej odchylenie gęstości ±30 % optycznych przy brzegach obrazu od gęstości optycznej na środku obrazu wynosi maksymalnie Uwaga: Do wykonania testu stosować kasetę testową. Średnia gęstość optyczna na uzyskanych obrazach zawiera się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło). Testy 5.1–5.3 należy wykonać przy użyciu komory lub kombinacji komór najczęściej stosowanej klinicznie 5.1. Ocena systemu AEC przy zmianie wysokiego napięcia System automatycznej Różnica pomiędzy     5. kontroli ekspozycji gęstościami optycznymi (AEC) zmierzonymi na środku 6 miesięcy po obrazów fantomu ±0,15 każdych testach równoważnego specjalistycznych standardowemu pacjentowi uzyskanych dla najniższej i najwyższej wartości wysokiego napięcia z zakresu stosowanego klinicznie a wartością średnią wynosi maksymalnie 5.2. Ocena systemu AEC przy zmianie grubości fantomu Różnica pomiędzy gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów: fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi oraz fantomu o innej ±0,30 grubości zbudowanego z tego samego materiału co fantom równoważny standardowemu pacjentowi uzyskanych dla tej samej wartości wysokiego napięcia najczęściej stosowanej klinicznie a wartością średnią wynosi maksymalnie 5.3. Ocena systemu AEC przy zmianie natężenia prądu Różnica pomiędzy gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi ±0,15 uzyskanych dla jednakowych ustawień systemu AEC, dla najniższej i najwyższej wartości czasu ekspozycji z zakresu stosowanego klinicznie a wartością średnią wynosi maksymalnie 5.4. Ocena czułości komór systemu AEC ±0,30 Różnica pomiędzy gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi uzyskanych dla każdej z komór systemu AEC a wartością średnią wynosi maksymalnie Dla obrazu każdej kasety całkowita powierzchnia słabego przylegania ekranu     6. Kasety wzmacniającego do błony 1,0 cm2 co 6 miesięcy w obszarze istotnym diagnostycznie wynosi maksymalnie 7.1. Gęstość minimalna Gęstość minimalna wynosi 0,3 maksymalnie 7.2. Wskaźnik światłoczułości Różnica pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem ±0,15 światłoczułości a wartością odniesienia wynosi maksymalnie 7.3. Wskaźnik w każdym dniu kontrastowości     7. Proces wywoływania pracy Różnica pomiędzy wywoływarki wyznaczonym wskaźnikiem ±0,20 kontrastowości a wartością odniesienia wynosi maksymalnie 7.4. Temperatura wywoływacza Różnica pomiędzy zmierzoną temperaturą ±1,0 °C wywoływacza a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać z włączonym oświetleniem     8. Pomieszczenie roboczym, jeżeli znajduje się na wyposażeniu ciemni. Test ciemni należy wykonać przy zastosowaniu błony rentgenowskiej naeksponowanej tak, aby gęstość optyczna na uzyskanym obrazie zawierała się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło) Dodatkowe tło w ciągu co 6 4 minut wynosi 0,1 miesięcy maksymalnie Uwaga: Test należy przeprowadzić przez ocenę wizualną wszystkich negatoskopów używanych do oceny zdjęć rentgenowskich 9.1. Powierzchnia Warunki oceny zdjęć negatoskopu nie jest – 9. rentgenowskich zabrudzona ani porysowana w każdym dniu 9.2. Negatoskop świeci korzystania stabilnym, równomiernym z negatoskopu – oraz jednakowym na całej powierzchni światłem URZĄDZENIA STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ CYFROWEJ (CR i DR) Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium 1.1. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym Suma odległości między odpowiednimi krawędziami pola świetlnego i pola promieniowania rentgenowskiego 3% (oddzielnie wzdłuż każdej z dwóch prostopadłych osi     1. Geometria co miesiąc symetrii pola promieniowania rentgenowskiego) w odniesieniu do odległości ognisko lampy – płaszczyzna pola świetlnego wynosi maksymalnie 1.2. Zgodność pola promieniowania 4% rentgenowskiego z polem świetlnym Suma odległości określonych w punkcie 1.1 w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie Uwaga: Należy wykonać jeden z poniższych testów: 2.1 albo 2.2. Do wykonania testu 2.2 w systemach CR należy stosować testową płytę obrazową 2.1. Dla ekspozycji z użyciem fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanej w trybie ręcznym, przy nominalnej wartości wysokiego napięcia stosowanej klinicznie, możliwie najbliższej wartości 70 kV lub 100 kV, odchylenie ±30% zmierzonej kermy w powietrzu od wartości odniesienia wynosi maksymalnie Powtarzalność     2. Uwaga: Podczas ekspozycji wykonywania testu dla co miesiąc wartości wysokiego napięcia możliwie najbliższej 100 kV można dodatkowo użyć fantomu 1,3 mm Cu 2.2. Dla ekspozycji z użyciem fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanej w warunkach klinicznych odchylenie ±30% SNR (dla ROI o powierzchni około 4 cm2, położonego w środku obrazu) od wartości odniesienia wynosi maksymalnie     3. Rozdzielczość Na obrazie obiektu – co 12 miesięcy wysoko- testowego zawierającego i niskokontrastowa wzory do oceny rozdzielczości, uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, rozdzielczość wysoko- i niskokontrastowa wizualnie jest nie gorsza niż wartość odniesienia Uwaga: Testy ruchomej kratki przeciwrozposzeniowej należy wykonać dla wszystkich odległości ognisko lampy – rejestrator obrazu stosowanych klinicznie, z włączoną funkcją usuwania obrazów linii kratki. W przypadku systemów CR test należy wykonać przy użyciu największej kasety stosowanej klinicznie. W przypadku systemów DR test należy wykonać przy użyciu największego formatu obrazowania stosowanego klinicznie 4.1. Dla ekspozycji kratki ruchomej wykonanej przy najkrótszym stosowanym klinicznie czasie ekspozycji i odpowiadającym mu napięciu oraz tak dobranym – natężeniu prądu, aby Kratka     4. wskaźnik ekspozycji mieścił przeciwrozproszeniowa się w zakresie podanym przez producenta, na obrazie nie są widoczne linie kratki co 3 miesiące 4.2. Dla ekspozycji kratki stacjonarnej wykonanej dla wartości wysokiego napięcia możliwie najbliższej 50 kV oraz tak dobranym natężeniu prądu, – aby wskaźnik ekspozycji mieścił się w zakresie podanym przez producenta, na obrazie nie są widoczne znaczące artefakty System automatycznej Uwaga: Testy 5.1 oraz 5.2 należy wykonać przy użyciu     5. kontroli ekspozycji głównego regionu detektora lub kombinacji regionów (AEC) najczęściej stosowanej klinicznie 5.1. Ocena systemu AEC przy zmianie wysokiego napięcia Dla obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, wykonanych dla najniższej ±30% i najwyższej klinicznie stosowanej wartości wysokiego napięcia, odchylenie obciążenia prądowo-czasowego od wartości odniesienia wynosi maksymalnie 5.2. Ocena systemu AEC przy zmianie grubości fantomu Dla obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi oraz fantomu o innej 6 miesięcy po grubości, zbudowanego każdych testach z tego samego materiału co specjalistycznych fantom równoważny ±30% standardowemu pacjentowi, wykonanych dla tej samej wartości wysokiego napięcia najczęściej stosowanej klinicznie, odchylenie obciążenia prądowoczasowego od wartości odniesienia wynosi maksymalnie 5.3. Ocena systemu AEC przy zmianie położenia głównego regionu detektora Dla obrazów fantomu ±30% równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanych przy ekspozycjach dla poszczególnych położeń głównego regionu detektora systemu AEC oraz dla tej samej wartości wysokiego napięcia najczęściej stosowanej klinicznie, odchylenie obciążenia prądowo-czasowego od wartości odniesienia wynosi maksymalnie 5.4. Ocena systemu AEC przy zmianie natężenia prądu Dla obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, dla najmniejszej ±30% i największej wartości czasu ekspozycji z zakresu stosowanego klinicznie odchylenie obciążenia prądowo-czasowego od wartości odniesienia wynosi maksymalnie 6.1. W systemach DR: Na całej powierzchni obrazu fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi otrzymanego przy użyciu – klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji nie są widoczne żadne artefakty oraz znaczące niejednorodności     6. Artefakty co 6 miesięcy 6.2. W systemach CR: Na obrazach otrzymanych dla ekspozycji fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, – wykonanych dla wszystkich płyt stosowanych klinicznie, przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, nie są widoczne żadne artefakty oraz znaczące niejednorodności URZĄDZENIA STOSOWANE WE FLUOROSKOPII I ANGIOGRAFII Uwaga: Urządzenia stosowane do badań fluorograficznych, fluoroskopowych i angiograficznych należy kontrolować tak, jak urządzenia stosowane do radiografii ogólnej, o ile pozwala na to ich konstrukcja, z rozszerzeniem o poniższe testy Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Na obrazie obiektu testowego zawierającego wzór kratki o długości boku Zniekształcenie równej 1 cm nie są co 6     1. – obrazu widoczne zniekształcenia miesięcy sugerujące uszkodzenie wzmacniacza obrazu lub monitora Podczas ciągłej lub impulsowej ekspozycji czas, po którym występuje     2. Zegar 5 min co 12 miesięcy ostrzegawczy sygnał akustyczny, wynosi maksymalnie Dla ekspozycji fantomu zawierającego wzór do oceny rozdzielczości, wykonanej w warunkach fluoroskopii, rozdzielczość wysokokontrastowa toru wizyjnego dla wzmacniacza o nominalnej średnicy: * 36 cm – 40 cm wynosi 0,7 pl/mm minimalnie Rozdzielczość * 30 cm – 35 cm wynosi     3. wysokokontrastowa 0,8 pl/mm minimalnie toru wizyjnego * 25 cm – 29 cm wynosi co 6 0,9 pl/mm minimalnie miesięcy * 20 cm – 24 cm wynosi 1,0 pl/mm minimalnie * 15 cm – 18 cm wynosi 1,25 pl/mm minimalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium     1. Artefakty Na obrazie jednorodnego – co fantomu zobrazowanego miesiąc przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, ocenianym przy wszystkich oknach stosowanych klinicznie, nie są widoczne żadne artefakty 2.1. Różnica między średnią wartością HU zmierzoną w obszarze o średnicy około 10% średnicy fantomu wodnego, ±5 HU uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, a wartością 0 HU wynosi     2. Wartość HU maksymalnie co miesiąc 2.2. Różnica między średnią wartością HU zmierzoną w obszarze materiałów o różnej gęstości, uzyskanego przy użyciu ±20 HU klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Różnica średnich wartości HU zmierzonych ±10 HU dla w obszarze centralnym fantomu i brzegowym o średnicy o średnicy około 10% średnicy ≤ 20 cm, ±20     3. Jednorodność obrazu fantomu obrazu co miesiąc HU dla jednorodnego fantomu fantomu uzyskanego przy użyciu o średnicy klinicznie stosowanych > 20 cm parametrów ekspozycji wynosi maksymalnie Różnica między odchyleniem standardowym wartości HU zmierzonym ±15% wartości     4. Poziom szumu co miesiąc w centralnym obszarze odniesienia obrazu jednorodnego fantomu dla ROI o średnicy około 40% średnicy fantomu, uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Różnica między rozdzielczością ocenioną wizualnie lub wyrażoną poprzez pomiar MTF ±0,5 pl/cm lub 50 Rozdzielczość     5. wyznaczona przy użyciu ±10% wartości co 6 miesięcy wysokokontrastowa klinicznie stosowanych odniesienia parametrów ekspozycji a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Różnice między zmierzonymi odległościami a wartościami nominalnymi na obrazie fantomu Geometryczna zawierającego struktury     6. poprawność ±1 mm co 6 miesięcy o znanych rozmiarach, obrazu uzyskanym przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, wynoszą maksymalnie Różnica między płaszczyzną wskazywaną przez świetlne wskaźniki Światła położenia obrazowanej     7. ±5 mm co miesiąc lokalizacyjne warstwy a rzeczywistą płaszczyzną obrazowanej warstwy wynosi maksymalnie 8.1. Dla stołu obciążonego masą co najmniej 70 kg przy przesunięciu o zadaną odległość 30 cm, różnica ±1 mm     8. Ruch stołu między odległością zadaną co miesiąc a rzeczywistą wynosi maksymalnie 8.2. Po wykonaniu testu ±1 mm z pkt 8.1 dla stołu obciążonego masą co najmniej 70 kg przy przesunięciu o zadaną odległość 30 cm, w przeciwną stronę niż w punkcie 8.1, różnica między położeniem początkowym stołu z punktu 8.1 a końcowym wynosi maksymalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W STOMATOLOGICZNEJ TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ WIĄZKI STOŻKOWEJ Uwaga: Jeżeli chociaż jeden z poniższych testów nie może być wykonany ze względów technicznych, należy wykonać testy zgodne z zaleceniami producenta Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium Na obrazie jednorodnego fantomu zobrazowanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów     1. Artefakty – co miesiąc ekspozycji, ocenianym przy wszystkich oknach stosowanych klinicznie, nie są widoczne żadne artefakty 2.1. Odchylenie średniej wartości HU zmierzonej w obszarze obrazu jednorodnego fantomu lub wykonanego z materiału ekwiwalentnego tkance ±10% miękkiej, uzyskanego przy użyciu klinicznie     2. Wartość HU stosowanych parametrów co miesiąc ekspozycji, od wartości odniesienia wynosi maksymalnie 2.2. Odchylenie średniej wartości HU zmierzonej w obszarze obrazu ±10% materiałów o różnej gęstości, uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, od wartości odniesienia wynosi maksymalnie Różnica średnich wartości HU zmierzonych w obszarze centralnym i brzegowym obrazu jednorodnego fantomu dla Jednorodność ROI o średnicy około 10%     3. ±10% co miesiąc obrazu średnicy fantomu, uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, od wartości odniesienia wynosi maksymalnie Różnica standardowego odchylenia wartości HU zmierzonego w centralnym obszarze obrazu jednorodnego fantomu dla ROI o średnicy około 40% ±10% wartości     4. Poziom szumu co miesiąc średnicy fantomu, odniesienia uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, od wartości odniesienia wynosi maksymalnie Różnica między rozdzielczością ocenioną wizualnie lub wyrażoną poprzez pomiar MTF ±1 pl/cm lub ± 6 miesięcy po 50 Rozdzielczość     5. wyznaczona przy użyciu 20% wartości każdych testach wysokokontrastowa klinicznie stosowanych odniesienia specjalistycznych parametrów ekspozycji a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Różnica między zmierzoną odległością a wartością 6 miesięcy po Geometryczna     6. nominalną na obrazie ±0,5 mm każdych testach poprawność obrazu fantomu zawierającego specjalistycznych struktury o znanych rozmiarach, uzyskanym przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, wynosi maksymalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W MAMMOGRAFII ANALOGOWEJ Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Uwaga: Do wykonania testu należy stosować kasetę testową. Podczas wykonywania testu należy stosować zawsze tę samą komorę systemu AEC, która nie jest w obszarze fantomu zawierającego elementy do oceny jakości obrazu 1.1. Stałość ekspozycji 1.1.1. Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów 1,40–1,90 ekspozycji gęstość optyczna (wliczając tło) w punkcie referencyjnym zawiera się w przedziale w każdym dniu 1.1.2. Dla obrazu fantomu pracy z PMMA o grubości 4,5 cm mammografu System automatycznej otrzymanego przy użyciu     1. kontroli ekspozycji klinicznie stosowanych (AEC) parametrów ekspozycji ±0,15 różnica pomiędzy gęstością optyczną zmierzoną w punkcie referencyjnym a wartością odniesienia wynosi maksymalnie 1.2. Kompensacja zmian grubości fantomu i wartości wysokiego napięcia Dla obrazów fantomów z PMMA o grubościach co najmniej 2,0 cm i 6,5–7 cm, otrzymanych przy użyciu ±0,15 co tydzień klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, różnice gęstości optycznych zmierzonych w punkcie referencyjnym poszczególnych obrazów fantomów od wartości gęstości optycznej zmierzonej w teście 1.1.2 wynoszą maksymalnie Uwaga: Do wykonania testu należy stosować kasetę testową 2.1. Rozdzielczość wysokokontrastowa Rozdzielczość w kierunku równoległym i prostopadłym do osi anoda–katoda dla każdej stosowanej klinicznie 12 pl/mm wielkości ogniska lampy oraz dla każdego materiału anody i filtra na obrazie otrzymanym przy użyciu klinicznie stosowanych     2. Jakość obrazu parametrów ekspozycji co tydzień wynosi minimalnie 2.2. Progowy kontrast Na obrazie obiektu testowego zawierającego elementy do oceny niskiego kontrastu uzyskanego przy użyciu klinicznie 1 stosowanych parametrów ekspozycji liczba obiektów o niskim kontraście różni się od wartości odniesienia maksymalnie o 3.1. Maksymalna zmierzona 130–200 N wartość siły kompresji (odpowiada zawiera się w przedziale 13–20 kg) 3.2. Różnica pomiędzy 6 miesięcy po wartością siły kompresji     3. Kompresja piersi każdych testach wskazywaną na ±20 N specjalistycznych wyświetlaczu mammografu (odpowiada ±2 a wartością zmierzoną kg) bezpośrednio po uciśnięciu wynosi maksymalnie 3.3. Różnica pomiędzy zmierzoną wartością siły kompresji bezpośrednio po 20 N uciśnięciu a wartością (odpowiada zmierzonej siły kompresji 2 kg) po 30 s wynosi maksymalnie 3.4. Płytka uciskowa nie jest – uszkodzona Na trzech obrazach kratki (każdy z użyciem innej kasety) otrzymanych przy minimalnym dostępnym w aparacie napięciu oraz tak dobranych pozostałych Kratka parametrach, aby uzyskać     4. – co 12 miesięcy przeciwrozproszeniowa gęstość optyczną z zakresu 1,4–1,9 (wliczając tło), żeby były widoczne linie kratki, nie występują żadne artefakty świadczące o uszkodzeniu kratki przeciwrozproszeniowej Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich kaset stosowanych klinicznie. Gęstość optyczna obrazu fantomu o jednorodnej strukturze siatki w pobliżu ściany klatki piersiowej powinna zawierać się w zakresie 0,7–0,8 (wliczając tło) 5.1. Liczba obszarów słabego przylegania ekranu wzmacniającego do błony widocznych na obrazie 3     5. Kasety w obszarze diagnostycznym wynosi maksymalnie co 6 miesięcy 5.2. Powierzchnia obszaru słabego przylegania ekranu wzmacniającego do błony 1,0 cm2 w obszarze istotnym diagnostycznie wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać z włączonym oświetleniem     6. Pomieszczenie roboczym, jeżeli znajduje się na wyposażeniu ciemni. Test ciemni należy wykonać przy zastosowaniu błony rentgenowskiej naeksponowanej tak, aby gęstość optyczna na uzyskanym obrazie zawierała się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło) Dodatkowe tło w ciągu co 2 minut wynosi 0,05 6 maksymalnie miesięcy 7.1. Gęstość minimalna Gęstość minimalna wynosi 0,25 maksymalnie 7.2. Różnica pomiędzy zmierzoną gęstością minimalną a wartością ±0,02 odniesienia wynosi maksymalnie 7.3. Wskaźnik światłoczułości Różnica pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem ±0,10 światłoczułości a wartością odniesienia wynosi maksymalnie w każdym dniu     7. Proces wywoływania 7.4. Wskaźnik kontrastowości pracy 7.4.1. Różnica pomiędzy wywoływarki wyznaczonym wskaźnikiem kontrastowości a wartością ±0,15 odniesienia wynosi maksymalnie 7.4.2. Wskaźnik kontrastowości wynosi 3 minimalnie 7.5. Temperatura wywoływacza Różnica pomiędzy zmierzoną temperaturą ±0,5 °C wywoływacza a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy przeprowadzić przez ocenę wizualną wszystkich negatoskopów używanych do oceny zdjęć Warunki oceny zdjęć     8. mammograficznych mammograficznych 8.1. Powierzchnia w każdym dniu – negatoskopu nie jest stosowania zabrudzona ani porysowana negatoskopu 8.2. Negatoskop świeci stabilnym, równomiernym – oraz jednakowym na całej powierzchni światłem URZĄDZENIA STOSOWANE W MAMMOGRAFII CYFROWEJ Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium 1.1. Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji ±10% odchylenie obciążenia prądowo-czasowego od wartości odniesienia wynosi maksymalnie 1.2. Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm otrzymanego przy użyciu w każdym dniu     1. Stałość ekspozycji klinicznie stosowanych pracy parametrów ekspozycji mammografu odchylenie SNR wyznaczonego w ROI (o powierzchni około ±20% 1 cm2), którego środek znajduje się 60 mm od ściany klatki piersiowej, centralnie w stosunku do bocznych krawędzi detektora, od wartości odniesienia wynosi maksymalnie Uwaga: Dla oceny testu jednorodności obrazu w systemach CR należy zminimalizować wpływ niejednorodności wiązki promieniowania rentgenowskiego     2. Jednorodność obrazu wzdłuż osi katoda–anoda, np. poprzez co tydzień zastosowanie metody przedstawionej w European Guidelines for Quality Assurance in Breast Cancer Screening and Diagnosis 4th Edition, EUREF W systemach DR: dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie średniej wartości pikseli, zmierzonej w czterech ROI (każdy ±10% o powierzchni około 1 cm2), znajdujących się w rogach obrazu, od średniej wartości pikseli zmierzonej w ROI (o powierzchni około 1 cm2) znajdującym się w środku obrazu wynosi maksymalnie W systemach CR: dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie średniej wartości pikseli, zmierzonej w czterech ROI ±10% (o powierzchni około 1 cm2), znajdujących się w rogach obrazu, od średniej wartości pikseli zmierzonej w ROI (o powierzchni około 1 cm2) znajdującym się w środku obrazu wynosi maksymalnie 3.1. Dla obrazów fantomów z PMMA o grubości co Kompensacja zmian najmniej 2 cm, 4,5 cm grubości fantomu     3. i 6,5– 7 cm otrzymanych ±20% co tydzień i wartości wysokiego przy użyciu klinicznie napięcia stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie SNR wyznaczonego w ROI (o powierzchni około 4 cm2), którego środek znajduje się 60 mm od strony klatki piersiowej dla danej grubości fantomu, od wartości odniesienia wyznaczonej dla danej grubości fantomu wynosi maksymalnie 3.2. Na obrazach fantomów z PMMA otrzymanych – w teście z punktu 3.1 nie są widoczne artefakty 4.1. Maksymalna zmierzona 130–200 N wartość siły kompresji (odpowiada zawiera się w przedziale 13–20 kg) 4.2. Różnica pomiędzy wartością siły kompresji wskazywaną na ±20 N wyświetlaczu mammografu (odpowiada a wartością zmierzoną ±2 kg) bezpośrednio po uciśnięciu 6 miesięcy po     4. Kompresja piersi wynosi maksymalnie każdych testach 4.3. Różnica pomiędzy specjalistycznych zmierzoną wartością siły kompresji bezpośrednio po 20 N uciśnięciu a wartością (odpowiada zmierzonej siły kompresji 2 kg) po 30 s wynosi maksymalnie 4.4. Płytka uciskowa nie jest – uszkodzona 5.1. W systemach DR: na obrazie fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm, otrzymanego przy użyciu klinicznie     5. Artefakty – co 6 miesięcy stosowanych parametrów ekspozycji, nie są widoczne żadne artefakty oraz niejednorodności w obszarze istotnym klinicznie 5.2. W systemach CR: na obrazach fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm, wykonanych dla wszystkich płyt stosowanych klinicznie, otrzymanych przy użyciu – klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, nie są widoczne żadne artefakty oraz niejednorodności w obszarze istotnym klinicznie Rozdzielczość wysokokontrastowa wyznaczona za pomocą obiektu testowego do oceny rozdzielczości, umieszczonego na fantomie z PMMA o grubości 4,5 cm w odległości 1 cm od krawędzi ściany klatki Rozdzielczość piersiowej, w kierunku 1 grupa par     6. wysokokontrastowa co tydzień równoległym linii/mm (systemy CR) i prostopadłym do ściany klatki piersiowej różni się od wartości odniesienia maksymalnie o Uwaga: Obiekt testowy do oceny rozdzielczości należy ustawić pod kątem (2–5)° względem ściany klatki piersiowej Na obrazach fantomu o jednorodnej strukturze siatki o oczku około 1 cm Geometryczne nie są widoczne     7. zniekształcenia – co 6 miesięcy zniekształcenia obrazu geometryczne wzoru siatki w obszarze istotnym klinicznie     8. Jakość obrazu Na obrazie fantomu do 0,75 mm co tydzień oceny jakości obrazu otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji widoczne są wszystkie elementy imitujące włókna o średnicach minimalnie Na obrazie fantomu do oceny jakości obrazu otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji 0,32 mm widoczne są wszystkie grupy elementów imitujących mikrozwapnienia o średnicach minimalnie Na obrazie fantomu do oceny jakości obrazu otrzymanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji 0,75 mm widoczne są wszystkie elementy imitujące masy lite o grubościach minimalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W STOMATOLOGII (aparaty do zdjęć wewnątrzustnych, pantomograficznych oraz cefalometrii) Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Na obrazie obiektu testowego zawierającego wzory do oceny rozdzielczości uzyskanego Rozdzielczość wysoko- przy użyciu klinicznie     1. – co 6 miesięcy i niskokontrastowa stosowanych parametrów ekspozycji, rozdzielczość wysoko- i niskokontrastowa wizualnie jest nie gorsza niż wartość odniesienia Powtarzalność Uwaga: Test należy wykonać przez ocenę wizualną 2. zaczernienia obrazu Na obrazie fantomu – co miesiąc schodkowego uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, przesunięcie zaczernienia odpowiednich schodków obrazu fantomu względem obrazu odniesienia może się różnić maksymalnie o jeden schodek 3.1. Gęstość minimalna Gęstość minimalna wynosi 0,30 maksymalnie 3.2. Wskaźnik światłoczułości Różnica pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem ±0,15 światłoczułości a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Proces wywoływania 3.3. Wskaźnik (tylko dla aparatów do w każdym dniu kontrastowości     3. zdjęć pracy Różnica pomiędzy pantomograficznych wywoływarki wyznaczonym wskaźnikiem ±0,20 oraz cefalometrii) kontrastowości a wartością odniesienia wynosi maksymalnie 3.4. Temperatura wywoływacza Różnica pomiędzy zmierzoną temperaturą ±1,0°C wywoływacza a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać z włączonym oświetleniem roboczym, jeżeli znajduje się na wyposażeniu ciemni. Test Pomieszczenie ciemni należy wykonać przy zastosowaniu błony rentgenowskiej (tylko dla aparatów do naeksponowanej tak, aby gęstość optyczna na uzyskanym     4. zdjęć obrazie zawierała się w przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło). Za pantomograficznych pomieszczenie ciemni uważa się również przestrzeń, gdzie oraz cefalometrii) pracuje się na nieosłoniętej błonie w wywoływarkach ręcznych i półautomatycznych umiejscowionych w pomieszczeniach ze światłem dziennym Dodatkowe tło w ciągu 4 minut wynosi 0,1 co 6 miesięcy maksymalnie Uwaga: Test należy przeprowadzić przez ocenę wizualną wszystkich negatoskopów 5.1. Powierzchnia Warunki oceny zdjęć negatoskopu nie jest –     5. rentgenowskich (tylko zabrudzona ani porysowana w każdym dniu dla aparatów do zdjęć) 5.2. Negatoskop świeci korzystania stabilnym, równomiernym z negatoskopu – oraz jednakowym na całej powierzchni światłem URZĄDZENIA STOSOWANE W DENSYTOMETRII KOSTNEJ Zgodnie z zaleceniami producenta. Testy wykonać za pomocą fantomów dostarczonych przez producenta zgodnie z zalecaną procedurą. W przypadku gdy producent nie określił częstości – nie rzadziej niż co tydzień. Poza testami aparatury rentgenowskiej należy wykonać testy monitorów stosowanych do prezentacji obrazów medycznych oraz testy drukarek stosowanych do tworzenia kopii cyfrowych obrazów medycznych. Nie dotyczy monitorów stosowanych wyłącznie do prezentacji obrazów medycznych w zakresie stomatologii wewnątrzustnej. MONITORY STOSOWANE W STACJACH PRZEGLĄDOWYCH I OPISOWYCH Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium 1.1. Powierzchnia monitora nie jest – zabrudzona ani porysowana w każdym dniu Warunki 1.2. Na ekranie wyłączonego lub wykorzystywania     1. oglądania uśpionego monitora nie są monitora przed obrazów widoczne żadne odbicia źródeł – rozpoczęciem światła ani odbicia pochodzące od pracy innych obiektów Uwaga: Przed przystąpieniem do wykonania poniższych testów każdy testowany monitor powinien być włączony na czas zgodny z zaleceniami producenta lub, w przypadku braku takiej informacji, na około 30 min. 2.1. Na wyświetlonym w każdym dniu standardowym obrazie testowym wykorzystywania Jakość nie są widoczne artefakty, –     2. monitora przed obrazu uszkodzone piksele, migotania, rozpoczęciem drżenia ani przebarwienia pracy 2.2. Na wyświetlonym – standardowym obrazie testowym we wszystkich wzorach do oceny rozdzielczości są wyraźnie rozróżnialne linie 2.3. Wyświetlony standardowy obraz testowy jest widoczny – w całości 2.4. Na wyświetlonym standardowym obrazie testowym linie są proste, równej długości – i rozmieszczone w równych odstępach 2.5. Na wyświetlonym standardowym obrazie testowym – wszystkie pola skali szarości są rozróżnialne 2.6. Dla stanowisk wyposażonych w dwa lub więcej monitory przeznaczone do jednoczesnego wyświetlania obrazów: wygląd, – wielkość, jasność i zabarwienie standardowego obrazu testowego wyświetlanego na każdym z monitorów są identyczne 3.1. Na wyświetlonym standardowym obrazie testowym na każdym polu do oceny progowego kontrastu obrazu w każdym dniu Progowy z napisem widoczna liczba liter wykorzystywania kontrast jest nie mniejsza niż wartość     3. – monitora przed wyświetlonego odniesienia rozpoczęciem obrazu 3.2. Na wyświetlonym pracy standardowym obrazie testowym na każdym polu do oceny progowego kontrastu obrazu kwadraty są rozróżnialne 4.1. Zniekształcenia 2% (dla Geometryczna geometryczne obrazu monitorów poprawność Na wyświetlonym standardowym opisowych),     4. obrazu (tylko co 6 miesięcy obrazie testowym, w siatce 5% (dla dla monitorów pionowych i poziomych linii, monitorów kineskopowych) różnica między najdłuższą przeglądowych) i najkrótszą długością linii, w odniesieniu do najkrótszej ze zmierzonych długości, wynosi maksymalnie 4.2. Zgodność wyświetlanego obrazu między monitorami Dla stanowisk wyposażonych w dwa lub więcej monitory 2% (dla przeznaczone do jednoczesnego monitorów wyświetlania obrazów: różnica opisowych), między największą a najmniejszą 5% (dla długością tej samej linii monitorów standardowego obrazu testowego przeglądowych) wyświetlona na każdym z monitorów, w odniesieniu do najkrótszej z wartości wynosi maksymalnie DRUKARKI STOSOWANE DO TWORZENIA KOPII CYFROWYCH OBRAZÓW MEDYCZNYCH Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium 1.1. Na wydrukowanym standardowym obrazie testowym – nie są widoczne żadne artefakty, zabrudzenia ani rysy 1.2. Na wydrukowanym standardowym obrazie testowym są wyraźnie rozróżnialne linie we – wszystkich wzorach do oceny w każdym dniu rozdzielczości wykorzystania 1.3. Wydrukowany standardowy drukarki przed     1. Jakość obrazu obraz testowy jest widoczny – rozpoczęciem w całości pracy, ale nie 1.4. Na wydrukowanym częściej niż co standardowym obrazie testowym tydzień – siatka pionowych i poziomych linii jest wyraźnie widoczna 1.5. Na wydrukowanym standardowym obrazie testowym linie są proste, równej długości – i rozmieszczone w równych odstępach 1.6. Na wydrukowanym standardowym obrazie testowym – wszystkie pola skali szarości są rozróżnialne Uwaga: Pola B , B i B to pola obrazu testowego, dla których średnia 1 2 3 gęstość optyczna podczas wyznaczania wartości odniesienia jest najbardziej zbliżona odpowiednio do wartości: 0,2 + D (dla pola min B ), 1,0 + D (dla pola B ) i 1,75 + D (dla pola B ) 1 min 2 min 3 0,25 (w 2.1. Minimalna gęstość optyczna mammografii), (D ) wynosi maksymalnie 0,30 (w min pozostałych w każdym dniu Gęstości     2. przypadkach) wykorzystania optyczne 2.2. Różnica między gęstością drukarki przed optyczną pola B a wartością ±0,05 rozpoczęciem 1 odniesienia wynosi maksymalnie pracy, ale nie 2.3. Różnica między gęstością częściej niż co optyczną pola B a wartością ±0,15 tydzień 2 odniesienia wynosi maksymalnie 2.4. Różnica między gęstością optyczną pola B a wartością ±0,20 3 odniesienia wynosi maksymalnie I.2. TESTY SPECJALISTYCZNE URZĄDZENIA STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ ANALOGOWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Zakres Lp. Nazwa testu opis testu kryterium 1.1. Dokładność ustawienia wysokiego napięcia Dla klinicznie stosowanego zakresu wysokiego napięcia odchylenie ±10% zmierzonej wartości wysokiego napięcia od wartości nominalnej wynosi maksymalnie 1.2. Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia, wybranej z zakresu ±5%     1. Wysokie napięcie stosowanego klinicznie odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej wynosi maksymalnie 1.3. Wartość wysokiego napięcia przy zmianie natężenia prądu Dla klinicznie stosowanej wartości wysokiego napięcia i różnych wartości ±10% natężenia prądu z zakresu stosowanego klinicznie odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej wynosi maksymalnie Dla nominalnych wartości czasu ekspozycji wybranych z zakresu ±20% dla czasów nie Czas stosowanego klinicznie odchylenie krótszych niż 100 ms 2. ekspozycji zmierzonej wartości czasu ekspozycji od oraz ±30% dla czasów wartości nominalnej wynosi krótszych niż 100 ms maksymalnie Grubość warstwy półchłonnej dla Warstwa nominalnej wartości wysokiego napięcia     3. półchłonna tabela 1 wybranej z zakresu stosowanego (HVL) klinicznie wynosi minimalnie     4. Wydajność lampy 4.1. Wydajność lampy rentgenowskiej 25 µGy/mAs rentgenowskiej Dla ekspozycji wykonanych przy całkowitej filtracji lampy 2,5 mm Al i zmierzonej wartości wysokiego napięcia najbliższej wartości 80 kV wydajność lampy rentgenowskiej w odległości ognisko – detektor promieniowania rentgenowskiego równej 1 m wynosi minimalnie 4.2. Powtarzalność wydajności lampy rentgenowskiej Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±20% stosowanego klinicznie oraz wybranej filtracji stosowanej w warunkach klinicznych odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej wynosi maksymalnie 4.3. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie natężenia prądu Dla ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego ±20% klinicznie i różnych wartości natężenia prądu oraz stałym obciążeniu prądowo- czasowym odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej wynosi maksymalnie 4.4. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie obciążenia prądowo-czasowego Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±20% stosowanego klinicznie i różnych wartościach obciążenia prądowo- czasowego w zakresie stosowanym klinicznie odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej wynosi maksymalnie Dla pomiaru z użyciem fantomu     5. Wielkość tabela 2 szczelinowego zmierzone wymiary ogniska w kierunku prostopadłym oraz równoległym do osi anoda–katoda każdego ogniska dostępnego w lampie rentgenowskiej, wymienionego w procedurach roboczych, o których mowa w art. 33g ust. 6 ustawy, wynoszą maksymalnie 6.1. Prostopadłość osi wiązki promieniowania rentgenowskiego Kąt odchylenia osi wiązki promieniowania rentgenowskiego od osi 1,5° prostopadłej do płaszczyzny rejestratora obrazu wyprowadzonej z przecięcia krzyża świetlnego nie może być większy niż 6.2. Zgodność środka pola rentgenowskiego ze środkiem rejestratora obrazu Odległość pomiędzy środkiem pola 2% rentgenowskiego a środkiem rejestratora obrazu w odniesieniu do odległości ognisko – rejestrator obrazu wynosi maksymalnie Geometria wiązki 6.3. Zgodność środka pola     6. promieniowania rentgenowskiego ze środkiem krzyża rentgenowskiego pola świetlnego Odległość pomiędzy środkiem pola 1% rentgenowskiego a środkiem krzyża pola świetlnego w odniesieniu do odległości ognisko – rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.4. Zgodność środka krzyża pola świetlnego ze środkiem rejestratora obrazu w szufladzie Odległość między środkiem krzyża pola 1% świetlnego a środkiem rejestratora obrazu w szufladzie w odniesieniu do odległości ognisko – rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.5. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem rejestratora 2% obrazu dla kolimatorów z automatycznym ustawieniem pola Dla wszystkich formatów kaset stosowanych klinicznie odległość pomiędzy krawędzią pola promieniowania rentgenowskiego a krawędzią pola rejestratora obrazu z każdej strony w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.6. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym dla kolimatorów z ręcznym ustawieniem pola 6.6.1. Suma odległości między odpowiednimi krawędziami pola świetlnego i pola promieniowania rentgenowskiego (oddzielnie wzdłuż każdej z dwóch prostopadłych osi 3% symetrii pola promieniowania rentgenowskiego) w odniesieniu do odległości ognisko lampy–płaszczyzna pola świetlnego wynosi maksymalnie 6.6.2. Suma odległości określonych w punkcie 6.6.1 w odniesieniu do 4% odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie W odległości ognisko–rejestrator obrazu równej 1 m lub przy największej odległości ognisko– rejestrator obrazu Natężenie (w przypadku gdy w klinicznych oświetlenia pola warunkach pracy odległość ta jest świetlnego     7. mniejsza niż 1 m) wartość natężenia 100 lux symulującego pole oświetlenia pola świetlnego promieniowania symulującego pole promieniowania rentgenowskiego rentgenowskiego zmierzona w środku każdego z kwadrantów wynosi minimalnie Uwaga: Test należy wykonać przy użyciu tej samej kasety. Średnia gęstość optyczna na uzyskanych obrazach zawiera się w System przedziale 0,9–1,4 (wliczając tło). Testy z punktów 8.1–8.3 automatycznej     8. należy wykonać przy użyciu komory lub kombinacji komór kontroli ekspozycji najczęściej stosowanych klinicznie (AEC) 8.1. Ocena systemu AEC przy zmianie ±0,15 wysokiego napięcia Różnica między gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, wykonanych przy ekspozycjach przy różnych wartościach wysokiego napięcia z zakresu stosowanego klinicznie, a wartością średnią wynosi maksymalnie 8.2. Ocena systemu AEC przy zmianie grubości fantomu Różnica między gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów: fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi oraz fantomów o mniejszej i większej grubości od fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi i zbudowanych z tego ±0,30 samego materiału co fantom równoważny standardowemu pacjentowi, wykonanych dla tej samej wartości wysokiego napięcia najczęściej stosowanej klinicznie, a wartością średnią wynosi maksymalnie Uwaga: W przypadku statywu do zdjęć pionowych test należy wykonać, jeżeli jest to technicznie możliwe 8.3. Ocena systemu AEC przy zmianie natężenia prądu Różnica między gęstościami optycznymi zmierzonymi na środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanych dla ±0,15 jednakowych ustawień systemu AEC, dla najniższej i najwyższej wartości czasu ekspozycji z zakresu stosowanego klinicznie, a wartością średnią wynosi maksymalnie 8.4. Ocena czułości komór systemu AEC Różnica między gęstościami optycznymi ±0,30 zmierzonymi na środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, wykonanych dla każdej z komór systemu AEC, a wartością średnią wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać w ten sposób, aby średnia gęstość optyczna otrzymanych obrazów zawierała się w przedziale 0,9– 1,4 (wliczając tło). 9.1. Odchylenie gęstości optycznej zmierzonej w środku trzech obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, uzyskanych z użyciem ±5% kasety kontrolnej oraz przy jednakowych ustawieniach trybu pracy aparatu od Ekrany     9. wartości średniej, wynosi maksymalnie wzmacniające 9.2. Różnica między maksymalną a minimalną wartością gęstości optycznej zmierzoną w środku obrazów fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, uzyskanych z użyciem 0,30 wszystkich kaset danej klasy wzmocnienia ekranu oraz przy jednakowych ustawieniach trybu pracy aparatu, wynosi maksymalnie 10.1. Luminancja negatoskopu Przy największym ustawieniu jasności negatoskopu luminancja zmierzona na 1700 cd/m2 środku powierzchni każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć rentgenowskich wynosi minimalnie 10.2. Jednorodność luminancji negatoskopów Niejednorodność każdego negatoskopu Warunki oceny używanego do oceny zdjęć     10. zdjęć rentgenowskich wyrażona jako ±30% rentgenowskich odchylenie luminancji zmierzonych w kilku różnych punktach na całej powierzchni negatoskopu od wartości wyznaczonej w punkcie 10.1 wynosi maksymalnie 10.3. Natężenie oświetlenia zewnętrznego Natężenie oświetlenia zewnętrznego 50 lux każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć rentgenowskich wynosi maksymalnie Uwaga: Pomiar należy wykonać przy wyłączonym negatoskopie, na jego powierzchni oraz w takich samych warunkach, w jakich lekarz radiolog ocenia zdjęcia rentgenowskie Uwaga: Wartości ujęte w protokole optymalizacji procesu wywoływania są wartościami wyjściowymi 11.1. Gęstość minimalna 0,30 Gęstość minimalna wynosi maksymalnie 11.2. Wskaźnik światłoczułości Różnica między wyznaczonym Proces     11. wskaźnikiem światłoczułości ±0,15 wywoływania a wartością wyjściową wynosi maksymalnie 11.3. Wskaźnik kontrastowości Różnica między wyznaczonym ±0,20 wskaźnikiem kontrastowości a wartością wyjściową wynosi maksymalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W RADIOGRAFII OGÓLNEJ CYFROWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium 1.1. Dokładność ustawienia wysokiego napięcia Dla klinicznie stosowanego zakresu wysokiego napięcia odchylenie ±10% zmierzonej wartości wysokiego napięcia od wartości nominalnej wynosi maksymalnie 1.2. Powtarzalność wartości wysokiego napięcia     1. Wysokie napięcie Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±5% stosowanego klinicznie odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej wynosi maksymalnie 1.3. Wartość wysokiego napięcia przy zmianie natężenia prądu ±10% Dla klinicznie stosowanej wartości wysokiego napięcia i różnych wartości natężenia prądu z zakresu stosowanego klinicznie odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej wynosi maksymalnie Dla nominalnych wartości czasu ekspozycji wybranych z zakresu ±20% dla czasów nie Czas stosowanego klinicznie odchylenie krótszych niż 100 ms 2. ekspozycji zmierzonej wartości czasu ekspozycji od oraz ±30% dla czasów wartości nominalnej wynosi krótszych niż 100 ms maksymalnie Grubość warstwy półchłonnej dla Warstwa nominalnej wartości wysokiego napięcia     3. półchłonna tabela 1 wybranej z zakresu stosowanego (HVL) klinicznie wynosi minimalnie 4.1. Wydajność lampy rentgenowskiej Dla ekspozycji wykonanych przy całkowitej filtracji lampy 2,5 mm Al i zmierzonej wartości wysokiego napięcia najbliższej wartości 80 kV 25 µGy/mAs wydajność lampy rentgenowskiej w odległości ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego równej 1 m wynosi minimalnie 4.2. Powtarzalność wydajności lampy rentgenowskiej Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości Wydajność lampy wysokiego napięcia wybranej z zakresu     4. ±20% rentgenowskiej stosowanego klinicznie oraz wybranej filtracji stosowanej w warunkach klinicznych odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej wynosi maksymalnie 4.3. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie natężenia prądu Dla ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia ±20% wybranej z zakresu stosowanego klinicznie i różnych wartości natężenia prądu oraz stałym obciążeniu prądowo- czasowym odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej wynosi maksymalnie 4.4. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie obciążenia prądowo-czasowego Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±20% stosowanego klinicznie i różnych wartościach obciążenia prądowo- czasowego w zakresie stosowanym klinicznie odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej wynosi maksymalnie Dla pomiaru z użyciem fantomu szczelinowego zmierzone wymiary w kierunku prostopadłym oraz równoległym do osi anoda–katoda Wielkość     5. każdego ogniska dostępnego w lampie tabela 2 ogniska rentgenowskiej, wymienionego w procedurach roboczych, o których mowa w art. 33g ust. 6 ustawy, wynoszą maksymalnie 6.1. Prostopadłość osi wiązki promieniowania rentgenowskiego Kąt odchylenia osi wiązki promieniowania rentgenowskiego od osi 1,5° prostopadłej do płaszczyzny rejestratora obrazu wyprowadzonej z przecięcia krzyża świetlnego nie może być większy niż Geometria wiązki 6.2. Zgodność środka pola     6. promieniowania rentgenowskiego ze środkiem rentgenowskiego uzyskanego obrazu Odległość między środkiem pola 2% rentgenowskiego a środkiem uzyskanego obrazu w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.3. Zgodność środka pola rentgenowskiego ze środkiem krzyża 1% pola świetlnego Odległość pomiędzy środkiem pola rentgenowskiego a środkiem krzyża pola świetlnego w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.4. Zgodność środka krzyża pola świetlnego ze środkiem uzyskanego obrazu Odległość między środkiem krzyża pola 1% świetlnego a środkiem uzyskanego obrazu w odniesieniu do odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.5. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem uzyskanego obrazu dla kolimatorów z automatycznym ustawieniem pola Dla wszystkich formatów obrazowania stosowanych klinicznie odległość 2% między krawędzią pola promieniowania rentgenowskiego a krawędzią pola uzyskanego obrazu z każdej strony w odniesieniu do odległości ognisko– rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 6.6. Zgodność pola promieniowania rentgenowskiego z polem świetlnym dla kolimatorów z ręcznym ustawianiem pola 6.6.1. Suma odległości między odpowiednimi krawędziami pola świetlnego i pola promieniowania rentgenowskiego (oddzielnie wzdłuż każdej z dwóch prostopadłych osi 3% symetrii pola promieniowania rentgenowskiego) w odniesieniu do odległości ognisko lampy–płaszczyzna pola świetlnego wynosi maksymalnie 6.6.2. Suma odległości określonych w punkcie 6.6.1 w odniesieniu do 4% odległości ognisko–rejestrator obrazu wynosi maksymalnie Natężenie W odległości ognisko–rejestrator obrazu     7. oświetlenia pola równej 1 m lub przy największej 100 lux świetlnego odległości ognisko–rejestrator obrazu symulującego pole (w przypadku gdy w klinicznych promieniowania warunkach pracy odległość ta jest rentgenowskiego mniejsza niż 1 m) wartość natężenia oświetlenia pola świetlnego symulującego pole promieniowania rentgenowskiego zmierzona w środku każdego z kwadrantów wynosi minimalnie Uwaga: Testy z punktów 8.1 i 8.2 należy wykonywać przy użyciu głównego regionu detektora lub kombinacji regionów najczęściej stosowanej klinicznie 8.1. Ocena powtarzalności systemu AEC Dla pięciu kolejnych ekspozycji fantomu równoważnego standardowemu ±40% pacjentowi wykonanych przy użyciu automatycznej kontroli ekspozycji odchylenie kermy od średniej wartości System kermy wynosi maksymalnie automatycznej     8. 8.2. Ocena systemu AEC przy zmianie kontroli grubości fantomu ekspozycji (AEC) Dla ekspozycji jednorodnych fantomów zbudowanych z tego samego materiału o różnej grubości: równoważnej standardowemu pacjentowi oraz ±40% mniejszej i większej od grubości standardowego pacjenta odchylenie kermy na powierzchni rejestratora obrazu lub wskaźnika ekspozycji od średniej wartości kermy lub wskaźnika ekspozycji wynosi maksymalnie Dla ekspozycji fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji zakres wartości Czułość płyt SNR (dla ROI o powierzchni około     9. obrazowych ±15% 4 cm2, położonym w środku obrazu) (systemy CR) w odniesieniu do wartości średniej dla wszystkich płyt obrazowych jednego typu stosowanych klinicznie wynosi maksymalnie URZĄDZENIA STOSOWANE WE FLUOROSKOPII I ANGIOGRAFII Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Urządzenia stosowane do badań fluorograficznych, fluoroskopowych i angiograficznych należy kontrolować tak, jak urządzenia stosowane do radiografii ogólnej, o ile pozwala na to ich konstrukcja, z rozszerzeniem o poniższe testy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium Dla fluoroskopii powinien być spełniony co najmniej jeden z warunków z punktu 1.1 lub 1.2. 1.1. Moc dawki na wejściu wzmacniacza obrazu/detektora cyfrowego W trybie podstawowym mocy dawki na wejściu wzmacniacza obrazu o średnicy 25 cm, dla ekspozycji bez kratki 1,0 µGy/s przeciwrozproszeniowej z użyciem fantomu równoważnego standardowemu pacjentowi, przy zastosowaniu automatycznej kontroli ekspozycji     1. Moc dawki i jasności, moc dawki wynosi maksymalnie Uwaga: Dla innych wielkości wzmacniacza obrazu moc dawki na wejściu wzmacniacza obrazu jest odwrotnie proporcjonalna do kwadratu średnicy wzmacniacza 1.2. Moc dawki na powierzchni wejściowej fantomu Moc dawki uwzględniająca promieniowanie wstecznie rozproszone, 100 mGy/min mierzona na powierzchni wejściowej fantomu równoważnemu standardowemu pacjentowi, od strony lampy rentgenowskiej wynosi maksymalnie Dla ekspozycji fantomu, zawierającego wzór do oceny rozdzielczości, wykonanej w warunkach fluoroskopii rozdzielczość wysokokontrastowa toru wizyjnego dla wzmacniacza o nominalnej średnicy/długości boku: Rozdzielczość     2. wysokokontrastowa 36 cm – 40 cm wynosi minimalnie 0,7 pl/mm toru wizyjnego 30 cm – 35 cm wynosi minimalnie 0,8 pl/mm 25 cm – 29 cm wynosi minimalnie 0,9 pl/mm 20 cm – 24 cm wynosi minimalnie 1,0 pl/mm ≤ 18 cm wynosi minimalnie 1,25 pl/mm Na obrazie fantomu zawierającego obiekty niskokontrastowe do oceny progowego kontrastu obrazu uzyskanego Progowy kontrast w warunkach fluoroskopii     3. 4% obrazu z zastosowaniem automatycznej kontroli ekspozycji kontrast najsłabiej widocznego obiektu wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich stosowanych formatów powiększenia wzmacniacza obrazu. Należy wykonać jeden z testów z punktów 4.1. lub 4.2. 4.1. Jeżeli kształt pola widzenia rejestratora obrazu jest zbliżony do okrągłego: Stosunek pola promieniowania rentgenowskiego do pola wyświetlanego 1,25 obrazu wynosi maksymalnie Zgodność pola 4.2. Jeżeli kolimacja pola promieniowania rentgenowskiego i pole promieniowania widzenia rejestratora obrazu są prostokątne:     4. rentgenowskiego z 4.2.1. Odległość pomiędzy krawędzią polem widzenia pola promieniowania rentgenowskiego a rejestratora obrazu krawędzią pola widzenia rejestratora obrazu w kierunkach dwóch głównych 3 % osi rejestratora obrazu w odniesieniu do odległości ognisko – rejestrator obrazu wynosi maksymalnie 4.2.2. Suma odległości określonych w punkcie 4.2.1. w odniesieniu do 4 % odległości ognisko – rejestrator obrazu wynosi maksymalnie Dla fluorografii i urządzeń stosowanych w procedurach kardiologicznych powinien być spełniony co najmniej jeden z warunków z punktów 5.1. lub 5.2.: 5.1. Dawka wejściowa na jeden obraz na wejściu wzmacniacza obrazu/detektora cyfrowego Dla ekspozycji bez kratki Dawka wejściowa     5. przeciwrozproszeniowej z użyciem 5 µGy dla fluorografii, na jeden obraz fantomu równoważnego standardowemu 0,5 µGy dla urządzeń pacjentowi przy zastosowaniu stosowanych w automatycznej kontroli ekspozycji i procedurach jasności dawka wejściowa na jeden kardiologicznych obraz wynosi maksymalnie 5.2. Dawka wejściowa na jeden obraz na powierzchni wejściowej fantomu Dawka wejściowa na jeden obraz uwzględniająca promieniowanie 2 mGy dla fluorografii, wstecznie rozproszone, mierzona na 0,2 mGy dla urządzeń powierzchni wejściowej fantomu stosowanych w równoważnemu standardowemu procedurach pacjentowi, od strony lampy kardiologicznych rentgenowskiej wynosi maksymalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W TOMOGRAFII KONWENCJONALNEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Urządzenia stosowane do tomografii konwencjonalnej należy kontrolować tak, jak urządzenia stosowane do radiografii ogólnej, o ile pozwala na to ich konstrukcja, z rozszerzeniem o poniższe testy. Nazwa Zakres Lp. testu Opis testu Kryterium Odchylenie wartości zmierzonej Głębokość głębokości warstwy tomograficznej od     1. warstwy ±5 mm wartości nominalnej wynosi tomograficznej maksymalnie Zmiana głębokości Powtarzalność ustawienia głębokości     2. warstwy warstwy przy przejściu z jednej warstwy ±2 mm tomograficznej do drugiej wynosi maksymalnie Różnica między nominalną a zmierzoną Kąt     3. wielkością kąta ekspozycji dla kątów ±5° ekspozycji większych niż 30° wynosi maksymalnie Obraz otworu w płycie jest jednorodny, a Jednorodność wszelkie niejednorodności są zgodne z     4. – obrazu warstwy cechami charakterystycznymi dla poszczególnego typu tomografu Rozdzielczość Rozdzielczość wysokokontrastowa     5. 1,6 pl/mm wysokokontrastowa wynosi minimalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Dla urządzeń stosowanych do tomografii komputerowej dodatkowo obowiązują wybrane testy specjalistyczne dla urządzeń stosowanych do radiografii ogólnej cyfrowej opisane w punktach: wysokie napięcie, wydajność lampy rentgenowskiej (z wyłączeniem testu pierwszego) Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium 1.1. Różnica między średnią wartością HU zmierzoną w obszarze o średnicy około 10% średnicy fantomu wodnego, ±5 HU uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji a wartością 0 HU wynosi maksymalnie     1. Wartość HU 1.2. Różnica między średnią wartością HU zmierzoną w obszarze materiałów o różnej gęstości, uzyskanego przy ±20 HU użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji a wartością odniesienia wynosi maksymalnie Różnica średnich wartości HU zmierzonych w obszarze centralnym ±10 HU dla fantomu i brzegowym o średnicy około 10% Jednorodność o średnicy ≤ 20 cm,     2. średnicy fantomu obrazu jednorodnego obrazu ±20 HU dla fantomu fantomu uzyskanego przy użyciu o średnicy > 20 cm klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji wynosi maksymalnie Dla grubości obrazowanej warstwy środkowej większej niż 2 mm różnica pomiędzy wartością zmierzoną ±1 mm a nominalną wartością wynosi maksymalnie Dla grubości obrazowanej warstwy środkowej mniejszej niż 1 mm różnica Grubość pomiędzy wartością zmierzoną ±0,5 mm 3. warstwy a nominalną wartością wynosi maksymalnie Dla grubości obrazowanej warstwy środkowej w przedziale od 1 mm do 2 mm różnica pomiędzy wartością ±50% zmierzoną a nominalną wartością w odniesieniu do wartości nominalnej wynosi maksymalnie Dla klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie objętościowego Objętościowy tomograficznego indeksu dawki od tomograficzny wartości wyświetlanej na konsoli     4. ±20% indeks dawki tomografu komputerowego lub podanej (CTDI ) przez producenta lub wartości vol odniesienia* wynosi maksymalnie * należy wybrać tę wartość, dla której są podane wszystkie nominalne wartości ekspozycji (m.in. wysokie napięcie, obciążenia prądowo-czasowe, FOV, czas ekspozycji, grubość warstwy, filtracja, wielkość ogniska), aby zmierzone CTDI było przy takich samych vol parametrach nominalnych jak wartość, od której będziemy liczyć kryterium – tylko wtedy, gdy nie da się zastosować wartości wyświetlanej na konsoli tomografu komputerowego URZĄDZENIA STOSOWANE W STOMATOLOGICZNEJ TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ WIĄZKI STOŻKOWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Dla urządzeń stosowanych do stomatologicznej tomografii komputerowej wiązki stożkowej obowiązują wybrane testy specjalistyczne dla urządzeń stosowanych do radiografii ogólnej cyfrowej opisane w punktach: wysokie napięcie, wydajność lampy rentgenowskiej (z wyłączeniem testu pierwszego) URZĄDZENIA STOSOWANE W MAMMOGRAFII ANALOGOWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla każdego formatu stolika stosowanego klinicznie 1.1. Położenie pola promieniowania rentgenowskiego względem powierzchni rejestratora obrazu 1.1.1. Pole promieniowania rentgenowskiego wykracza poza – wszystkie krawędzie rejestratora obrazu 1.1.2. Dla krawędzi bocznych oraz Geometria wiązki krawędzi znajdującej się od strony     1. promieniowania ściany klatki piersiowej pole 5 mm rentgenowskiego promieniowania rentgenowskiego wykracza poza krawędzie rejestratora obrazu maksymalnie 1.2. Położenie rejestratora obrazu względem krawędzi stolika od strony klatki piersiowej 5 mm Odległość między krawędzią rejestratora obrazu a krawędzią stolika znajdującą się od strony ściany klatki piersiowej wynosi maksymalnie 1.3. Położenie krawędzi płytki uciskowej względem krawędzi rejestratora obrazu Krawędź płytki uciskowej wykracza 1% poza krawędź rejestratora obrazu od strony ściany klatki piersiowej w odniesieniu do odległości ognisko– rejestrator obrazu maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać bez płytki uciskowej w polu wiązki. Dla ekspozycji wykonanych w trybie ręcznym przy wysokim napięciu równym 28 kV i obciążeniu prądowo- czasowym najbliższym wartości dobranej przez system automatyki dla ekspozycji referencyjnej oraz kombinacji 30 µGy/mAs anoda Mo/filtr Mo wydajność lampy Wydajność lampy     2. rentgenowskiej w odległości ognisko– rentgenowskiej detektor promieniowania rentgenowskiego równej 1 m wynosi minimalnie 70% wydajności lampy Dla pozostałych kombinacji anoda/filtr zmierzonej podczas wydajność lampy rentgenowskiej wynosi pierwszych testów minimalnie specjalistycznych dla danej lampy 3.1. Dokładność ustawienia wartości wysokiego napięcia Dla wszystkich wartości wysokiego napięcia z zakresu stosowanego ±1 kV klinicznie różnica między zmierzoną wartością wysokiego napięcia a wartością nominalną wynosi maksymalnie     3. Wysokie napięcie 3.2. Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±0,5 kV stosowanego klinicznie różnica miedzy zmierzonymi wartościami wysokiego napięcia a wartością średnią wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać z płytką uciskową w polu wiązki. Test należy wykonać dla każdej dostępnej kombinacji anoda/filtr Grubość warstwy półchłonnej dla nominalnej wartości wysokiego napięcia kVp/100 + 0,03 ≤ Warstwa     4. wybranej z zakresu stosowanego HVL półchłonna (HVL) klinicznie dla danej kombinacji ≤ kVp/100 + c anoda/filtr zawiera się w przedziale Uwaga: Wartości współczynnika c w zależności od kombinacji anoda/filtr znajdują się w tabeli 3 5.1. Gęstość optyczna w punkcie referencyjnym Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm uzyskanego przy użyciu 1,4–1,9 klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji gęstość optyczna (wliczając tło) zmierzona w punkcie referencyjnym zawiera się w przedziale 5.2. Ocena systemu AEC przy różnych poziomach zaczernienia 5.2.1. Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji zmiana wartości 0,20 gęstości optycznej zmierzonej w punkcie System referencyjnym przy zmianie poziomu automatycznej     5. zaczernienia o jeden wynosi kontroli ekspozycji maksymalnie (AEC) 5.2.2. Dla obrazu fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji zakres wartości 1 gęstości optycznej zmierzonej w punkcie referencyjnym przy zmianie poziomów zaczernienia od najwyższego do najniższego wynosi minimalnie 5.3. Powtarzalność ekspozycji Przy dziesięciu kolejnych ekspozycjach fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanych przy użyciu klinicznie ±5% stosowanych parametrów ekspozycji zakres kermy w powietrzu w odniesieniu do wartości średniej wynosi maksymalnie 5.4. Kompensacja zmian grubości fantomu i wartości wysokiego napięcia 5.4.1. Dla obrazów fantomów z PMMA o grubościach co najmniej 2 cm, 4,5 cm i 7 cm, uzyskanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, różnice gęstości optycznych zmierzonych w punkcie referencyjnym ±0,15 poszczególnych obrazów fantomów od wartości gęstości optycznej zmierzonej w punkcie referencyjnym obrazu fantomu o grubości 4,5 cm wynoszą maksymalnie 5.4.2. Różnice pomiędzy wskazywanymi a rzeczywistymi grubościami fantomów ±5 mm z punktu 5.4.1. wynoszą maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać dla płytek uciskowych odpowiadających błonom formatu 18 cm × 24 cm oraz 24 cm × 30 cm 6.1. Maksymalna zmierzona wartość siły 130–200 N kompresji zawiera się w przedziale (odpowiada 13–20 kg) 6.2. Różnica pomiędzy wartością siły kompresji wskazywaną na wyświetlaczu ±20 N mammografu a wartością zmierzoną (odpowiada ±2 kg) bezpośrednio po uciśnięciu wynosi     6. Kompresja piersi maksymalnie 6.3. Różnica pomiędzy zmierzoną wartością siły kompresji bezpośrednio 20 N po uciśnięciu a wartością zmierzonej siły (odpowiada 2 kg) kompresji po 30 s wynosi maksymalnie 6.4. Dla symetrycznego podparcia płytki uciskowej i maksymalnej siły kompresji różnica w położeniu płytki uciskowej ±5 mm nad stolikiem pomiędzy lewą i prawą stroną płytki wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać oddzielnie dla każdego formatu     7. Ekrany kaset wzmacniające 7.1. Dla trzech ekspozycji fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm z kasetą kontrolną, wykonanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ±2% ekspozycji, odchylenie obciążenia prądowo-czasowego lub kermy w powietrzu od wartości średniej wynosi maksymalnie 7.2. Dla ekspozycji fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm z wszystkimi stosowanymi klinicznie kasetami, wykonanych przy użyciu klinicznie ±5 % stosowanych parametrów ekspozycji, odchylenie obciążenia prądowo-- czasowego lub kermy w powietrzu od wartości średniej wynosi maksymalnie 7.3. Zakres gęstości optycznej dla ekspozycji z punktu 7.1 oraz 7.2wynosi 0,1 maksymalnie 8.1. Luminancja negatoskopu 8.1.1. Przy największym ustawieniu jasności negatoskopu luminancja zmierzona na środku powierzchni 3000 cd/m2 każdego negatoskopu używanego do oceny mammogramów wynosi minimalnie 8.1.2. Odchylenie luminancji zmierzonych na środku powierzchni każdego używanego negatoskopu od ±15% Warunki oceny średniej wartości luminancji dla     8. zdjęć wszystkich używanych negatoskopów mammograficznych wynosi maksymalnie 8.2. Jednorodność luminancji negatoskopów Dla każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć mammograficznych odchylenie luminancji zmierzonych ±30% w różnych punktach rozmieszczonych równomiernie na całej powierzchni negatoskopu od wartości wyznaczonej w punkcie 8.1.1 wynosi maksymalnie 8.3. Natężenie oświetlenia 50 lux zewnętrznego Natężenie oświetlenia zewnętrznego każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć mammograficznych wynosi maksymalnie Uwaga: Pomiar należy wykonać przy wyłączonym negatoskopie, na jego powierzchni oraz w takich samych warunkach, w jakich lekarz radiolog ocenia zdjęcia rentgenowskie Wartości średnie dawki gruczołowej wyznaczonej dla ekspozycji fantomów z PMMA o grubościach 2 cm, 4,5 cm     9. Dawka gruczołowa tabela 4 i 7 cm wykonanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji wynoszą maksymalnie 10.1. Rozdzielczość wysokokontrastowa Na obrazie fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm oraz fantomu do oceny rozdzielczości (umieszczonego na powierzchni płyty w punkcie referencyjnym lub na wysokości punktu referencyjnego w odległości nie większej 12 pl/mm niż 50 mm względem linii centralnej prostopadłej do ściany klatki piersiowej), uzyskanego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji,     10. Jakość obrazu rozdzielczość w kierunku równoległym i prostopadłym do osi anoda–katoda dla każdego typu ogniska oraz każdego rodzaju anody i filtra wynosi minimalnie 10.2. Progowy kontrast Na dwóch obrazach fantomu zawierającego elementy do oceny kontrastu progowego otrzymanych przy 1,50% użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji progowy kontrast dla obiektu o średnicy 5÷6 mm wynosi maksymalnie Przy ekspozycji fantomu z PMMA Czas     11. o grubości 4,5 cm wykonanej przy 2 s ekspozycji użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji zmierzony czas ekspozycji wynosi maksymalnie Uwaga: Wartości ujęte w protokole optymalizacji procesu wywoływania są wartościami wyjściowymi 12.1. Gęstość minimalna 0,25 Gęstość minimalna wynosi maksymalnie 12.2. Wskaźnik światłoczułości Różnica pomiędzy wyznaczonym wskaźnikiem światłoczułości ±0,15 Proces     12. a wartością wyjściową wynosi wywoływania maksymalnie 12.3. Wskaźnik kontrastowości wyrażony średnim gradientem 12.3.1. Różnica między wyznaczonym wskaźnikiem kontrastowości a wartością ±0,15 wyjściową wynosi maksymalnie 12.3.2. Wskaźnik kontrastowości wynosi 3 minimalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W MAMMOGRAFII CYFROWEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Zakres Lp. Nazwa testu opis testu kryterium Uwaga: W przypadku systemów DR można stosować kasety z błonami lub kasety z płytami obrazowym. Jeżeli kasety i wywoływarki są niedostępne na miejscu, można użyć kaset, które mogą być odczytane lub wywołane w innym miejscu, lub użyć błon radiochromowych. Test należy wykonać dla wszystkich stosowanych formatów obrazowania 1.1. Położenie pola promieniowania rentgenowskiego względem pola wyświetlanego obrazu 1.1.1. Pole promieniowania Geometria wiązki rentgenowskiego wykracza poza     1. promieniowania – wszystkie krawędzie wyświetlanego rentgenowskiego obrazu 1.1.2. Dla krawędzi bocznych oraz krawędzi znajdującej się od strony ściany klatki piersiowej pole 5 mm promieniowania rentgenowskiego wykracza poza krawędzie wyświetlanego obrazu maksymalnie 1.2. Położenie pola wyświetlanego 5 mm obrazu względem krawędzi stolika od strony klatki piersiowej Odległość pomiędzy krawędzią wyświetlanego obrazu a krawędzią stolika znajdującą się od strony ściany klatki piersiowej wynosi maksymalnie 1.3. Położenie krawędzi płytki uciskowej względem krawędzi wyświetlanego obrazu Krawędź płytki uciskowej wykracza 5 mm poza krawędź wyświetlanego obrazu od strony ściany klatki piersiowej maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać bez płytki uciskowej w polu wiązki Przy ekspozycjach wykonanych w trybie ręcznym dla napięcia 28 kV oraz kombinacji anoda Mo/filtr Mo wydajność lampy rentgenowskiej 30 µGy/mAs w odległości ognisko–detektor Wydajność lampy     2. promieniowania rentgenowskiego rentgenowskiej równej 1 m wynosi minimalnie 70% wydajności lampy Dla pozostałych kombinacji anoda/filtr zmierzonej podczas wydajność lampy rentgenowskiej wynosi pierwszych testów minimalnie specjalistycznych dla danej lampy 3.1. Dokładność ustawienia wartości wysokiego napięcia Dla wszystkich wartości wysokiego napięcia z zakresu stosowanego ±1 kV klinicznie różnica między zmierzoną wartością wysokiego napięcia a wartością nominalną wynosi maksymalnie     3. Wysokie napięcie 3.2. Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±0,5 kV stosowanego klinicznie różnica między zmierzonymi wartościami wysokiego napięcia a wartością średnią wynosi maksymalnie     4. Warstwa Uwaga: Test należy wykonać z płytką uciskową w polu wiązki. półchłonna Test należy wykonać dla każdej dostępnej kombinacji anoda/filtr Grubość warstwy półchłonnej dla nominalnej wartości wysokiego napięcia kVp/100 + 0,03 ≤ wybranej z zakresu stosowanego HVL ≤ kVp/100 klinicznie dla danej kombinacji + c anoda/filtr zawiera się w przedziale Uwaga: Wartości współczynnika c w zależności od kombinacji anoda/filtr znajdują się w tabeli 3 5.1. Poziomy ekspozycji Przy ekspozycji fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie wartości kermy w powietrzu (obciążenia prądowo-czasowego) przy wzroście podanym przez poziomu ekspozycji o jeden stopień, od producenta lub wartości kermy w powietrzu (obciążenia (5–15) % prądowo-czasowego) przy poprzednim poziomie ekspozycji zawiera się w przedziale Uwaga: Test należy wykonać przy zmianie poziomu ekspozycji od najniższego do najwyższego System 5.2. Powtarzalność ekspozycji automatycznej Przy dziesięciu kolejnych ekspozycjach 5. kontroli ekspozycji fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm (AEC) wykonanych przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji ±5% zakres kermy w powietrzu lub obciążenia prądowo-czasowego w odniesieniu do wartości średniej wynosi maksymalnie 5.3. Kompensacja zmian grubości fantomu i wartości wysokiego napięcia Dla obrazów fantomów z PMMA o grubości co najmniej 2 cm, 4,5 cm i 7 cm otrzymanych przy użyciu ±20% klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji odchylenie CNR wyznaczonego w ROI (o powierzchni około 4 cm2), którego środek znajduje się 60 mm od strony klatki piersiowej dla danej grubości fantomu, od wartości wyznaczonej podczas pierwszych testów specjalistycznych dla danej grubości fantomu wynosi maksymalnie 5.4. Różnice pomiędzy wskazywanymi a rzeczywistymi grubościami fantomów ± 5 mm z punktu 5.3 wynoszą maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać dla płytek uciskowych odpowiadających stosowanym klinicznie formatom obrazowania 6.1. Maksymalna zmierzona wartość siły 130–200 N kompresji zawiera się w przedziale (odpowiada 13–20 kg) 6.2. Różnica pomiędzy wartością siły kompresji wskazywaną na wyświetlaczu ±20 N mammografu a wartością zmierzoną (odpowiada ±2 kg) bezpośrednio po uciśnięciu wynosi maksymalnie     6. Kompresja piersi 6.3. Różnica pomiędzy zmierzoną wartością siły kompresji bezpośrednio 20 N (odpowiada 2 kg) po uciśnięciu a wartością zmierzonej siły kompresji po 30 s wynosi maksymalnie 6.4. Dla symetrycznego podparcia płytki uciskowej i maksymalnej siły kompresji różnica w położeniu płytki uciskowej ±5 mm nad stolikiem pomiędzy lewą i prawą stroną płytki wynosi maksymalnie 7.1. Funkcja odpowiedzi detektora obrazu Kwadrat współczynnika korelacji między średnią wartością pikseli w przypadku systemów liniowych oraz wskaźnika ekspozycji w przypadku systemów nieliniowych w ROI (o powierzchni około 80 mm2), którego Odpowiedź     7. środek znajduje się 60 mm od ściany 0,95 detektora obrazu klatki piersiowej, centralnie w stosunku do bocznych krawędzi detektora, i odpowiednią wartością obciążenia prądowo-czasowego dla różnych ekspozycji wykonanych w zakresie od 0,1-krotności do maksymalnego obciążenia prądowo-czasowego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji wynosi minimalnie 7.2. Poziom szumu Kwadrat współczynnika korelacji między kwadratem odchylenia standardowego średniej wartości pikseli w ROI (o powierzchni około 80 mm2), którego środek znajduje się 60 mm od ściany klatki piersiowej, centralnie w stosunku do bocznych krawędzi detektora, a odpowiednią wartością obciążenia prądowo-czasowego 0,95 w przypadku systemów liniowych oraz odwrotnością obciążenia prądowo- czasowego w przypadku systemów nieliniowych dla różnych ekspozycji wykonanych w zakresie od 0,1-krotności do maksymalnego obciążenia prądowo- czasowego przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji wynosi minimalnie 8.1. Dla ekspozycji fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji ze wszystkimi płytami obrazowymi stosowanymi klinicznie zakres wartości wejściowej 10% powierzchniowej kermy w powietrzu (lub obciążenia prądowo-czasowego lampy) w odniesieniu do wartości średniej dla wszystkich płyt obrazowych Czułość płyt jednego typu wynosi maksymalnie     8. obrazowych 8.2. Dla ekspozycji fantomu z PMMA (systemy CR) o grubości 4,5 cm wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji ze wszystkimi płytami obrazowymi jednego typu stosowanymi klinicznie zakres wartości 15% SNR w ROI (o powierzchni około 4 cm2), którego środek znajduje się 60 mm od ściany klatki piersiowej, centralnie w stosunku do bocznych krawędzi detektora, w odniesieniu do wartości średniej dla wszystkich płyt obrazowych wynosi maksymalnie Wartości średnie dawki gruczołowej wyznaczonej dla ekspozycji fantomów Dawka z PMMA o grubościach 2 cm, 4,5 cm     9. tabela 4 gruczołowa i 7 cm przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji wynoszą maksymalnie Przy ekspozycji fantomu z PMMA o grubości 4,5 cm wykonanej przy użyciu klinicznie stosowanych 2 s parametrów ekspozycji zmierzony czas Czas     10. ekspozycji wynosi maksymalnie ekspozycji W przypadku systemów skanujących czas skanowania jest zgodny z wartością – określoną podczas pierwszych testów specjalistycznych Pozostałość Współczynnik pozostałości     11. poprzedniego poprzedniego obrazu wynosi 0,3 obrazu maksymalnie URZĄDZENIA STOSOWANE W STOMATOLOGII (aparaty do zdjęć wewnątrzustnych, pantomograficznych oraz cefalometrii) Częstotliwość: Testy specjalistyczne aparatów do zdjęć wewnątrzustnych wykonywane są co najmniej raz na 24 miesiące. Testy specjalistyczne aparatów pantomograficznych i cefalometrii wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy. Zakres Lp. Nazwa testu opis testu kryterium 1.1 . Dokładność ustawienia czasu ekspozycji Dla nominalnych wartości czasu ekspozycji z zakresu stosowanego ±20% klinicznie odchylenie zmierzonej wartości czasu ekspozycji od wartości nominalnej wynosi maksymalnie     1. Czas ekspozycji 1.2 . Powtarzalność wartości czasu ekspozycji Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości czasu ekspozycji wykonanych ±10% w jednakowych warunkach klinicznych odchylenie zmierzonych wartości czasu ekspozycji od wartości średniej wynosi maksymalnie 2.1. Dokładność ustawienia wysokiego napięcia Dla klinicznie stosowanego zakresu wysokiego napięcia, odchylenie ±10% zmierzonej wartości wysokiego napięcia od wartości nominalnej wynosi maksymalnie 2.2. Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla pięciu kolejnych pomiarów wartości wysokiego napięcia, wybranej z zakresu ±5%     2. Wysokie napięcie stosowanego klinicznie, odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej wynosi maksymalnie 2.3. Wartość wysokiego napięcia przy zmianie natężenia prądu Dla klinicznie stosowanej wartości wysokiego napięcia i różnych wartości ±10% natężenia prądu z zakresu stosowanego klinicznie odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej wynosi maksymalnie 3.1. Wartość wydajności lampy rentgenowskiej 3.1.1. Dla aparatów do zdjęć wewnątrzustnych: Wydajność lampy rentgenowskiej w odległości ognisko–detektor 30 µGy/mAs promieniowania rentgenowskiego równej 1 m oraz dla wybranej wartości wysokiego napięcia z zakresu 60 kV – Wydajność lampy 70 kV wynosi minimalnie 3. rentgenowskiej 3.1.2. Dla aparatów pantomograficznych i cefalometrycznych: Dla ekspozycji wykonanych przy całkowitej filtracji lampy 2,5 mm Al i zmierzonej wartości wysokiego 25 µGy/mAs napięcia najbliższej wartości 80 kV wydajność lampy rentgenowskiej w odległości ognisko–detektor promieniowania rentgenowskiego równej 1 m wynosi minimalnie 3.2. Powtarzalność wydajności lampy Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego klinicznie oraz wybranej ±20% filtracji stosowanej w warunkach klinicznych odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej wynosi maksymalnie 3.3. Wartość wydajności lampy przy zmianie natężenia prądu Dla ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego ±20% klinicznie i różnych wartości natężenia prądu oraz stałym obciążeniu prądowo- czasowym odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej wynosi maksymalnie 3.4. Wartość wydajności lampy przy zmianie obciążenia prądowo- czasowego Dla pięciu kolejnych ekspozycji wykonanych przy nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu ±20% stosowanego klinicznie i różnych wartościach obciążenia prądowo- czasowego w zakresie stosowanym klinicznie odchylenie wyznaczonych wydajności lampy od wartości średniej wynosi maksymalnie Dla aparatów o filtracji całkowitej nie mniejszej niż 2,5 mm Al: grubość warstwy półchłonnej dla Tabela 1 nominalnej wartości wysokiego napięcia Warstwa wybranej z zakresu stosowanego 4. półchłonna (HVL) klinicznie wynosi minimalnie Dla aparatów o filtracji całkowitej mniejszej niż 2,5 mm Al: 1,5 mm Al grubość warstwy półchłonnej dla nominalnej wartości wysokiego napięcia wybranej z zakresu stosowanego klinicznie wynosi minimalnie 5.1. Luminancja negatoskopu Przy największym ustawieniu jasności negatoskopu luminancja zmierzona na 1700 cd/m2 środku powierzchni każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć rentgenowskich wynosi minimalnie 5.2. Jednorodność luminancji negatoskopów Niejednorodność każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć Warunki oceny rentgenowskich wyrażona jako ±30% zdjęć odchylenie luminancji zmierzonych rentgenowskich w kilku różnych punktach na całej     5. (tylko dla aparatów powierzchni negatoskopu od wartości do zdjęć wyznaczonej w punkcie 5.1 wynosi pantomograficznych maksymalnie oraz cefalometrii) 5.3. Natężenie oświetlenia zewnętrznego Natężenie oświetlenia zewnętrznego każdego negatoskopu używanego do oceny zdjęć rentgenowskich wynosi maksymalnie 50 lux Uwaga: Pomiar należy wykonać przy wyłączonym negatoskopie, na jego powierzchni oraz w takich samych warunkach, w jakich lekarz radiolog ocenia zdjęcia rentgenowskie Poza testami aparatury rentgenowskiej należy wykonać testy monitorów stosowanych do prezentacji obrazów medycznych. Nie dotyczy monitorów stosowanych wyłącznie do prezentacji obrazów medycznych w zakresie stomatologii wewnątrzustnej. MONITORY STOSOWANE DO PREZENTACJI OBRAZÓW MEDYCZNYCH Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Przed przystąpieniem do wykonania testów monitorów każdy testowany monitor powinien być włączony na odpowiedni czas zgodny z zaleceniami producenta lub, w przypadku braku takiej informacji, na około 30 min Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium Dla luminancji zmierzonych w 15%     1. Jednorodność środku i w czterech rogach (dla monitorów jednorodnego wyświetlanego obrazu opisowych), 25% (dla na monitorze zakres zmierzonych monitorów wartości, w odniesieniu do średniej przeglądowych), arytmetycznej maksymalnej 30% (dla wszystkich i minimalnej spośród zmierzonych monitorów wartości, wynosi maksymalnie kineskopowych) 2.1. Zgodność maksymalnej luminancji między monitorami Dla stanowisk wyposażonych w dwa 5% lub więcej monitory przeznaczone do (dla monitorów jednoczesnego wyświetlania obrazów opisowych do zakres zmierzonych wartości mammografii), największej luminancji 10% (dla pozostałych poszczególnych monitorów, monitorów) w odniesieniu do najmniejszej z wartości, wynosi maksymalnie nie mniej niż w wymaganiach 2.2. Kontrast monitora szczegółowych dla     2. Luminancja Stosunek największej luminancji monitorów opisowych monitora do najmniejszej luminancji i przeglądowych, monitora wynosi określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia 2.3. Krzywa skali szarości Odchylenie względnego kontrastu δ i wyznaczonego dla poszczególnych 10% (dla monitorów obrazów testowych TG18-LN od opisowych), 20% (dla monitorów względnego kontrastu przeglądowych) wynikającego z funkcji GSDF (Grayscale Standard Display Function) wynosi maksymalnie Tabela 1. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: warstwa półchłonna. Minimalne wartości warstwy półchłonnej dla różnych napięć Wysokie napięcie [kV] Minimalna warstwa półchłonna [mm Al] Aparaty rentgenowskie pracujące Pozostałe aparaty w trybie stałopotencjałowym (DC) rentgenowskie 50 1,8 1,5 60 2,2 1,8 70 2,5 2,1 80 2,9 2,3 90 3,2 2,5 100 3,6 2,7 110 3,9 3,0 120 4,3 3,2 130 4,7 3,5 140 5,0 3,8 150 5,4 4,1 Dla wyznaczenia minimalnej warstwy półchłonnej można Inne napięcia zastosować interpolację liniową lub ekstrapolację Tabela 2. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: wielkość ogniska. Maksymalne wymiary ogniska Maksymalne wymiary ogniska Wielkość wg procedur w kierunku prostopadłym do w kierunku równoległym do roboczych osi anoda–katoda [mm] osi anoda–katoda [mm] 0,10 0,15 0,15 0,15 0,23 0,23 0,20 0,30 0,30 0,25 0,38 0,38 0,30 0,45 0,65 0,40 0,60 0,85 0,50 0,75 1,10 0,60 0,90 1,30 0,70 1,10 1,50 0,80 1,20 1,60 0,90 1,30 1,80 1,00 1,40 2,00 1,10 1,50 2,20 1,20 1,70 2,40 1,30 1,80 2,60 1,40 1,90 2,80 1,50 2,00 3,00 1,60 2,10 3,10 1,70 2,20 3,20 1,80 2,30 3,30 1,90 2,40 3,50 2,00 2,60 3,70 2,20 2,90 4,00 2,40 3,10 4,40 2,60 3,40 4,80 2,80 3,60 5,20 3,00 3,90 5,60 Tabela. 3. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: warstwa półchłonna. Wartości współczynnika c dla HVL w zależności od kombinacji anoda/filtr Kombinacja anoda/filtr Współczynnik c [–] Mo/Mo 0,12 Mo/Rh 0,19 Rh/Rh 0,22 W/Al 0,25 W/Rh 0,30 W/Ag 0,32 Tabela 4. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: dawka gruczołowa. Wartości średniej dawki gruczołowej w zależności od grubości PMMA Maksymalna wartość Grubość fantomu z PMMA Ekwiwalent grubości piersi średniej dawki gruczołowej [cm] [cm] [mGy] 2,0 2,1 1,0 4,5 5,3 2,5 7,0 9,0 6,5 II. Testy podstawowe i testy specjalistyczne urządzeń radiologicznych stosowanych w medycynie nuklearnej Określenia i pojęcia użyte w testach specjalistycznych i testach podstawowych w medycynie nuklearnej:         1) CFOV (central field of view) – centralne pole widzenia, obszar równy 75% liniowego wymiaru użytecznego pola widzenia (UFOV);         2) czułość systemu – frakcja fotonów wyemitowanych przez radionuklid o znanej aktywności, w postaci płaskiego źródła o określonych rozmiarach umieszczonego centralnie w osi kolimatora, w płaszczyźnie poziomej do kolimatora, zarejestrowana przez detektor gamma kamery z założonym kolimatorem, wyznaczana dla każdego kolimatora, wyrażona w jednostkach: ilości zliczeń/s/MBq;         3) duża liczba zliczeń – w teście jednorodności detektora gamma kamery jest to ok. 10 000 zliczeń w pikselu (tzn. 30–40 mln zliczeń dla macierzy obrazowej 64 x 64 lub powyżej 100 mln zliczeń dla macierzy obrazowej 128 x 128);         4) FOV (field of view) – pole widzenia, obszar ograniczony przez kolimator;         5) FWHM (full width at half maximum) – pełna szerokość wykreślonego profilu w punkcie określonym w połowie maksimum wysokości tego profilu. Dla pomiarów rozdzielczości przestrzennej wykreślany jest profil obrazu źródła punktowego lub liniowego, pojedynczego, emitującego promieniowanie gamma radionuklidu;         6) jednorodność przestrzenna całkowa – miara zmienności ilości zliczeń zarejestrowanych przez detektor dla zdefiniowanej powierzchni detektora, dla jednorodnego strumienia promieniowania gamma padającego na UFOV kamery, wyrażana wzorem: 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 −𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 𝐽𝐽𝐽𝐽 = ( )⋅100% 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 +𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 max – maksymalna ilość zliczeń zarejestrowana przez detektor na zdefiniowanej powierzchni min – minimalna ilość zliczeń zarejestrowana przez detektor na zdefiniowanej powierzchni;         7) jednorodność przestrzenna różniczkowa – miara zmienności ilości zliczeń zarejestrowanych przez detektor dla zdefiniowanej odległości, dla jednorodnego strumienia promieniowania gamma padającego na UFOV kamery, wyrażana wzorem: 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 −𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 𝐽𝐽𝐽𝐽 = ( )⋅100% 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 +𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 max – maksymalna ilość zliczeń zarejestrowana przez detektor na zdefiniowanej odległości (5 kolejnych pikseli w obrazie) min – minimalna ilość zliczeń zarejestrowana przez detektor na zdefiniowanej odległości (5 kolejnych pikseli w obrazie);         8) jednorodność przestrzenna zewnętrzna – jednorodność określona dla detektora z kolimatorem;         9) jednorodność przestrzenna wewnętrzna – jednorodność określona dla detektora bez kolimatora;         10) odchylenie badanego parametru fizycznego od wartości zalecanej – wielkość opisana wzorem: % 𝑚𝑚 𝑂𝑂𝑂𝑂𝐽𝐽ℎ𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑚𝑚𝑚𝑚𝑦𝑦 = ( −1)⋅100 𝑝𝑝 m – wartość zmierzona danego parametru fizycznego, p – wartość zalecana (np. wartość referencyjna, wartość nominalna);         11) okno energetyczne – zakres energii promieniowania gamma, które zostaną zarejestrowane i przetworzone. Okno może być przedstawione jako zakres energii lub wartość procentowa oczekiwanego piku energetycznego. W przypadku gdy okno przedstawione jest jako wartość procentowa, musi być określony pik energetyczny, a okno jest zawsze symetryczne względem tego piku;         12) powtarzalność – stosunek odchylenia standardowego wyników pomiarów do wartości średniej z tych wyników pomiarów;         13) referencyjne źródło promieniotwórcze – źródło promieniotwórcze (Co-57, Cs-137 lub Ba-133) posiadające świadectwo wzorcowania wydane przez krajowe instytucje metrologiczne – NMI (National Metrology Institute) albo instytucje desygnowane – DI (Designated Institutes) będące depozytariuszami wzorców państwowych;         14) rozdzielczość energetyczna – energetyczna zdolność rozdzielcza, zdolność systemu do rozróżniania fotonów o różnych energiach, wyznaczana zgodnie z zależnością: 𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹 𝑅𝑅𝐸𝐸 = ⋅100% 𝐸𝐸0 FWHM – szerokość fotoszczytu w połowie wysokości, wyrażona w jednostkach energii, E – energia promieniowania monoenergetycznego emitowanego przez źródło; 0         15) rozdzielczość przestrzenna – określona jako pełna szerokość w połowie maksimum (FWHM) profilu funkcji odpowiedzi detektora na źródło liniowe, wykreślonego prostopadle do osi długiej tego źródła;         16) UFOV (useful field of view) – użyteczne pole widzenia, obszar detektora wykorzystywany do obrazowania;         17) wartość referencyjna – w testach podstawowych wartość średnia parametru wyznaczona przez użytkownika, z pomiarów przeprowadzanych przez pięć kolejnych dni pracy całkowicie sprawnego urządzenia radiologicznego oraz monitora, bezpośrednio po wykonaniu testów odbiorczych oraz każdorazowo po każdej istotnej naprawie, za pomocą metod pomiarowych przewidzianych dla testów podstawowych z ustaleniem warunków i geometrii pomiaru. Dla testów takich jak: rozdzielczość energetyczna, rozdzielczość przestrzenna, wartości referencyjne mogą być określane na podstawie pomiarów przeprowadzonych w jednym dniu. II.1. TESTY PODSTAWOWE W przypadku testów podstawowych aparatury stosowanej w medycynie nuklearnej oprócz testów wymienionych poniżej, jeżeli to konieczne, należy wykonywać testy zalecane przez producenta. Metoda wykonania testów, częstotliwość oraz kryteria są zgodne ze specyfikacją producenta. MIERNIKI AKTYWNOŚCI BEZWZGLĘDNEJ Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla ustawień dla radionuklidu stosowanego danego dnia, z wkładem pomiarowym (holderem) umieszczonym w mierniku     1. Pomiar tła Fluktuacje tła mieszczą się na początku w zakresie dwóch odchyleń każdego dnia, – standardowych od wartości w którym miernik referencyjnej będzie używany Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego. Pomiar zliczeń należy przeprowadzić przy nastawieniu na warunki dla danego radionuklidu oraz należy wykonać dla wszystkich radionuklidów, które będą stosowane danego dnia. Warunki i geometria pomiaru są zgodne z ustalonymi     2. Stałość wskazań podczas wyznaczania wartości referencyjnej. Odchylenie wyniku od wartości referencyjnej (po uwzględnieniu rozpadu ±5% codziennie radionuklidu) wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego Precyzja Powtarzalność wyników 3. zliczeń pomiaru obliczona dla co co 6 5% najmniej 30 pomiarów miesięcy wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać dla radionuklidu najczęściej stosowanego klinicznie, (np. 99mTc, 131I) w całym zakresie stosowanych aktywności. Punkty pomiaru aktywności dobrać tak, aby w sposób równomierny pokrywały cały zakres stosowanych aktywności. Oczekiwane wartości aktywności należy ustalić na Liniowość podstawie prawa rozpadu promieniotwórczego 4. wskazań Odchylenie zmierzonej wartości aktywności od oczekiwanej wartości ±5% co 12 miesięcy aktywności dla każdego punktu pomiarowego wynosi maksymalnie ZESTAW DO POMIARU JODOCHWYTNOŚCI TARCZYCY Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium     1. Kalibracja Sprawdzanie poprawności – w dniu przed energetyczna ustawienia okna badaniami energetycznego na z użyciem fotoszczycie. W przypadku urządzenia (sondy gdy okno energetyczne nie wielokanałowe) lub jest wycentrowane co miesiąc (sondy względem fotoszczytu, jednokanałowe) należy dokonać korekcji. Fluktuacje tła mieszczą się w dniu przed Pomiar w zakresie dwóch odchyleń badaniami     2. – tła standardowych od wartości z użyciem referencyjnej. urządzenia Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego. Warunki i geometria pomiaru są zgodne z ustalonymi podczas wyznaczania wartości referencyjnej Stałość Odchylenie wyniku od     3. w dniu przed wskazań wartości referencyjnej badaniami (po uwzględnieniu rozpadu ±10% z użyciem radionuklidu) wynosi urządzenia maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego Za pomocą dwustronnego testu zgodności 2 należy X sprawdzić, czy wariancja     4. Precyzja zliczeń zliczeń mieści się w granicach – co 6 miesięcy przewidzianych dla rozkładu Poisson'a. Poziom ufności należy ustalić na 95%. LICZNIKI SCYNTYLACYJNE DO POMIARU PROMIENIOWANIA GAMMA IN VITRO Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla stosowanych radionuklidów o energiach dobranych tak, aby pokryły zakres stosowanych energii. W przypadku gdy stosowany jest jeden radionuklid, test Kalibracja należy wykonać dla tego radionuklidu. 1. energetyczna Sprawdzanie poprawności co 6 miesięcy, w ustawienia okna przypadku gdy – energetycznego na urządzenie jest fotoszczycie. W przypadku stosowane rzadziej, gdy okno energetyczne nie wykonać przed jest wycentrowane użyciem urządzenia względem fotoszczytu, należy dokonać korekcji. Uwaga: Test należy wykonać dla energii i okna najczęściej stosowanego klinicznie Fluktuacje tła mieszczą się w dniu przed     2. Pomiar tła w zakresie dwóch odchyleń badaniami – standardowych od wartości z użyciem referencyjnej urządzenia Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego. Warunki i geometria pomiaru są zgodne z ustalonymi podczas wyznaczania wartości referencyjnej Stałość Odchylenie wyniku od     3. w dniu przed wskazań wartości referencyjnej badaniami (po uwzględnieniu rozpadu ±10% z użyciem radionuklidu) wynosi urządzenia maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego Za pomocą dwustronnego testu zgodności 2 X sprawdzić, czy wariancja     4. Precyzja zliczeń zliczeń mieści się w granicach – co 6 miesięcy przewidzianych dla rozkładu Poisson'a. Poziom ufności należy ustalić na 95%. SONDY DO POMIARÓW ŚRÓDOPERACYJNYCH Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Sprawdzanie poprawności ustawienia okna co 6 miesięcy, energetycznego na w przypadku gdy fotoszczycie. Kalibracja urządzenie jest     1. W przypadku, gdy okno – energetyczna stosowane rzadziej, energetyczne nie jest wykonać przed wycentrowane względem użyciem urządzenia fotoszczytu, należy dokonać korekcji.     2. Pomiar tła poza Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich kolimatorów polem operacyjnym stosowanych w danym dniu Fluktuacje tła mieszczą się w dniu przed w zakresie dwóch odchyleń badaniami – standardowych od wartości z użyciem referencyjnej urządzenia Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu referencyjnego źródła promieniotwórczego dla wszystkich stosowanych okien energetycznych i kolimatorów. Warunki i geometria pomiaru są zgodne z ustalonymi podczas wyznaczania wartości referencyjnej     3. Stałość wskazań Odchylenie wyniku od w dniu przed wartości referencyjnej badaniami (po uwzględnieniu rozpadu ±10% z użyciem radionuklidu) wynosi urządzenia maksymalnie PLANARNE KAMERY SCYNTYLACYJNE Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla najczęściej stosowanego okna o niskiej energii     1. Ocena tła W ocenie wizualnej zliczenia są równomiernie – codziennie rozmieszczone na obrazie Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich energii radionuklidów lub energii zbliżonych, które będą stosowane danego dnia Dokonać korekcji położenia Kontrola położenia okna analizatora energii, okna jeżeli położenie okna różni w dniu przed 2. energetycznego na się od położenia badaniami – fotoszczycie referencyjnego lub z użyciem danych przekracza wartość radionuklidów graniczną podaną przez producenta W ocenie wizualnej brak Wizualna kontrola     3. zewnętrznych śladów – codziennie kolimatora uszkodzenia kolimatora Uwaga: Test jednorodności należy wykonać dla wszystkich radionuklidów stosowanych danego dnia. Jeżeli producent Jednorodność gwarantuje zachowanie jednorodności na podstawie przeliczania     4. przestrzenna map korekcyjnych dla 99mTc, można odstąpić od wykonywania tego detektora testu dla nuklidów innych niż 99mTc. Należy ocenić jednorodność przestrzenną zewnętrzną lub wewnętrzną. W ocenie wizualnej rozmieszczenie zliczeń jest jednorodne i nie są w dniu przed – widoczne wyraźne lokalne użyciem kamery maksima, minima i gradienty Uwaga: Test należy wykonać z zastosowaniem źródła 99mTc lub 57Co (lub innego radionuklidu, jeżeli jest częściej stosowany Jednorodność klinicznie np. 131I). Należy obliczyć całkową i różniczkową miarę przestrzenna jednorodności dla dużej liczby zliczeń.     5. zewnętrzna Jednorodność całkowa detektora dla dużej wyznaczona dla UFOV liczby zliczeń 7% co miesiąc i CFOV wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać z kolimatorem za pomocą fantomu składającego się z 4 sektorów pasków o różnych szerokościach, dopasowanych do rozdzielczości kamery. Test należy wykonać 4- krotnie, po każdej akwizycji obracając fantom o 90 stopni. Rozdzielczość 6.1. W ocenie wizualnej przestrzenna przebieg pasków na obrazie     6. – i liniowość nie odbiega od linii detektora prostych co 6 miesięcy 6.2. W ocenie wizualnej rozróżnialność pasków jest – taka sama, jak na obrazie referencyjnym KAMERY SPECT i SPECT/CT Uwaga: Należy wykonywać wszystkie testy przewidziane dla kamer planarnych, z wyłączeniem testu nr 5, a ponadto testy zamieszczone poniżej Zakres Lp. Nazwa testu Częstotliwość opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich kolimatorów stosowanych w pracowni i kątów wzajemnego ustawienia Położenie detektorów     1. środka Przesunięcie środka obrotu zgodnie obrotu względem macierzy z zaleceniami co 3 miesiące obrazowej wynosi producenta maksymalnie Jednorodność Uwaga: Test należy wykonać z zastosowaniem źródła 99mTc lub przestrzenna 57Co (lub innego radionuklidu, jeżeli jest częściej stosowany 2. zewnętrzna klinicznie np. 131I). Należy obliczyć całkową i różniczkową miarę detektora dla dużej jednorodności dla dużej liczby zliczeń. liczby zliczeń Jednorodność całkowa wyznaczona dla UFOV i 5% co miesiąc CFOV wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu dedykowanego Dopasowanie cięć fantomu z rozmieszczonymi przestrzennie źródłami punktowymi tomograficznych lub liniowymi     3. uzyskanych W ocenie wizualnej brak technikami SPECT uchwytnych przesunięć – co 6 miesięcy i CT pomiędzy obrazami SPECT i CT Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu fantomu przeznaczonego do oceny całościowego działania kamer SPECT, tj. cylindrycznego fantomu z PMMA wypełnianego roztworem radioizotopu, zawierającego pręty do oceny rozdzielczości, sfery do oceny kontrastu oraz sekcję jednorodną Całościowe 4.1. W ocenie wizualnej     4. działania systemu rozdzielczość prętów jest – co 12 miesięcy obrazowania zgodna z wartością referencyjną 4.2. W ocenie wizualnej liczba zimnych ognisk jest – co 12 miesięcy zgodna z wartością referencyjną Uwaga: W przypadku kamer SPECT/CT, w których moduł CT jest wykorzystywany w celach diagnostycznych, należy wykonać wszystkie testy przewidziane dla tomografów komputerowych. Gdy moduł CT wykorzystywany jest dla celów lokalizacji zmian widocznych w badaniu SPECT oraz korekcji pochłaniania promieniowania, należy wykonać testy dla tomografów     5. Test modułu CT komputerowych w zakresie testów podstawowych określone w punktach: artefakty, wartość HU, jednorodność obrazu, poziom szumu, geometryczna poprawność obrazu, światła lokalizacyjne, ruch stołu, oraz z zakresu testów specjalistycznych testy określone w punktach: wysokie napięcie oraz objętościowy tomograficzny indeks dawki (CTDI ). vol SKANERY PET I PET/CT Nazwa Zakres Lp. Częstotliwość testu opis testu kryterium Stabilność Należy wykonać wg zaleceń w dniu przed     1. detektora z zastosowaniem źródła producenta użyciem skanera PET wskazanego przez producenta zgodnie z zaleconą metodyką Uwaga: Należy wykonać z zastosowaniem fantomu lub źródła wskazanego przez producenta zgodnie z zaleconą metodyką     2. Normalizacja W ocenie wizualnej wg zaleceń – sinogramy są prawidłowe producenta Uwaga: Należy wykonać z zastosowaniem jednorodnego źródła (np. cylindra wypełnionego roztworem F-18 lub cylindrycznego źródła Ge-68/Ga-68). Rekonstrukcję należy przeprowadzić z zastosowaniem wszystkich korekcji (m. in. normalizacji, czasu martwego, rozpadu, czułości, koincydencji przypadkowych, rozpraszania oraz osłabienia) oraz parametrów stosowanych klinicznie. 3.1. W ocenie wizualnej na Jednorodność zrekonstruowanym obrazie,     3. zrekonstruowanego w przekrojach obrazu – co 3 miesiące transaksialnych i sagitalnych nie są widoczne artefakty 3.2. W ocenie ilościowej odchylenie wyliczonej niejednorodności od 5% co 3 miesiące wartości referencyjnej wynosi maksymalnie Należy wykonać z zastosowaniem fantomu Kalibracja wskazanego przez wg zaleceń     4. koncentracji producenta zgodnie co 3 miesiące producenta aktywności z zaleconą metodyką, dla dwóch oraz trzech wymiarów Uwaga: Należy wykonać z zastosowaniem fantomu cylindrycznego, zawierającego elementy do oceny: rozdzielczości przestrzennej, kontrastu (sfery o różnych średnicach w zakresie od 10 mm do 40 mm) oraz warstwę jednorodną 5.1. W ocenie wizualnej     5. Jakość obrazu rozdzielczość prętów jest – co 6 miesięcy zgodna z wartością referencyjną 5.2. W ocenie wizualnej jednorodność obrazu jest – co 6 miesięcy zgodna z jednorodnością obrazu referencyjnego 5.3. W ocenie wizualnej rozróżnialność zimnych sfer na obrazie jest zgodna z – co 6 miesięcy rozróżnialnością na obrazie referencyjnym Uwaga: Test należy wykonać za pomocą trzech źródeł punktowych lub liniowych usytuowanych w powietrzu w następujących miejscach: na osi Y 1 cm od środka obrotu (reprezentujące środek Tomograficzna FOV); na osi Y 10 cm od środka obrotu oraz na osi X 10 cm od rozdzielczość środka obrotu. 6. przestrzenna Odchylenie wyznaczonej w powietrzu wartość rozdzielczości tomograficznej od wartości 5% co 6 miesięcy referencyjnej wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu dedykowanego fantomu z rozmieszczonymi przestrzennie źródłami punktowymi lub liniowymi, dla ustalonych przez użytkownika najczęściej Dopasowanie cięć stosowanych metod rekonstrukcji i parametrów filtrów post- tomograficznych rekonstrukcyjnych     7. uzyskanych W ocenie wizualnej technikami PET poprawności nałożenia i CT obrazów PET i CT – co 6 miesięcy w 3 płaszczyznach brak uchwytnych przesunięć Uwaga: W przypadku kamer PET/CT, w których moduł CT jest wykorzystywany w celach diagnostycznych, należy wykonać wszystkie testy przewidziane dla tomografów komputerowych. Gdy moduł CT nie jest wykorzystywany w celach diagnostycznych, należy wykonać testy dla tomografów komputerowych w zakresie     8. Test modułu CT testów podstawowych określone w punktach: artefakty, wartość HU, jednorodność obrazu, poziom szumu, geometryczna poprawność obrazu, światła lokalizacyjne, ruch stołu, oraz z zakresu testów specjalistycznych testy określone w punktach: wysokie napięcie oraz objętościowy tomograficzny indeks dawki (CTDI ) vol II.2. TESTY SPECJALISTYCZNE MIERNIKI AKTYWNOŚCI BEZWZGLĘDNEJ Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać w przypadku, gdy miernik nie był wzorcowany dłużej niż rok w laboratorium akredytowanym na zgodność z normą PN-EN 17025 1.1. W przypadku źródeł promieniowania Dokładność gamma o energiach większych niż 100 keV 5% 1. pomiarów dokładność miernika wynosi maksymalnie 1.2. W przypadku źródeł promieniowania beta oraz promieniowania gamma o 10% energiach do 100 keV dokładność miernika wynosi maksymalnie PLANARNE KAMERY SCYNTYLACYJNE Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Nazwa Zakres Lp. testu opis testu kryterium 1.1. Różnica wartości rozmiaru piksela zmierzonych wzdłuż osi X i Y wynosi ±5% Rozmiar maksymalnie 1. piksela 1.2. Odchylenie rozmiaru piksela od wartości podanej przez producenta wynosi ±10% maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać z zastosowaniem 99mTc, dla najczęściej stosowanego kolimatora Czułość     2. Dla danego kolimatora odchylenie czułości systemu systemu od wartości referencyjnej wynosi 10% maksymalnie KAMERY SPECT i SPECT/CT Częstotliwość: Testy specjalistyczne wykonywane są co najmniej raz na 12 miesięcy Uwaga: Dla każdej głowicy należy wykonywać wszystkie testy przewidziane dla kamer planarnych, a ponadto: Zakres Lp. Nazwa testu opis testu kryterium Uwaga: Test należy wykonać ze źródłem punktowym umieszczonym w odległości maksymalnie 1 cm od osi obrotu Tomograficzna detektora, w pobliżu środka pola widzenia detektora. Do rozdzielczość rekonstrukcji należy zastosować filtrowaną projekcję wsteczną 1. przestrzenna (FBP) – jeżeli to możliwe – jedynie z filtrem typu ramp. Jeżeli w powietrzu system wymaga zastosowania filtru strukturalnego – należy posłużyć się filtrem najmniej gładzącym, czyli o możliwie największej częstotliwości granicznej i największego rzędu. 1.1. Odchylenie rozdzielczości tomograficznej, określonej przez FWHM profilu zrekonstruowanego obrazu źródła punktowego wykreślonego wzdłuż osi X i Y, od rozdzielczości przestrzennej 10% lub 2 mm określonej przez FWHM profilu obrazu tego źródła punktowego otrzymanego w akwizycji planarnej wykreślonego wzdłuż osi X wynosi maksymalnie 1.2. Odchylenie rozdzielczości tomograficznej, określonej przez FWHM profilu zrekonstruowanego obrazu źródła punktowego wykreślonego wzdłuż osi Z, od ±10% rozdzielczości tomograficznej określonej przez FWHM profilu zrekonstruowanego obrazu źródła punktowego wykreślonego wzdłuż osi X i Y wynosi maksymalnie Uwaga: Test należy wykonać przy zastosowaniu fantomu przeznaczonego do oceny całościowego działania kamer SPECT, np. fantomu Jaszczaka. Do rekonstrukcji, jeżeli to możliwe, zastosować filtrowaną projekcję wsteczną (FBP) – jedynie z filtrem typu ramp, jeżeli system wymaga zastosowania filtru strukturalnego – należy posłużyć się filtrem najmniej gładzącym, czyli o możliwie największej częstotliwości granicznej i największego rzędu. Należy zastosować korekcję pochłaniania Jednorodność metodą Changa ze współczynnikiem osłabiania µ = 0,11 cm-1.     2. tomograficzna W przypadku kamery SPECT/CT należy zastosować korekcję systemu pochłaniania z użyciem modułu CT wraz z odpowiednim typem rekonstrukcji obrazu. 2.1. Kontrast pomiędzy jakimkolwiek artefaktem kołowym a jednorodnym tłem 10% wynosi maksymalnie 2.2. Różnica pomiędzy wartością środkową a krawędziową piksela, dla warstwy ±10% jednorodnej fantomu wynosi maksymalnie Uwaga: W przypadku kamer SPECT/CT, w których moduł CT jest wykorzystywany w celach diagnostycznych, należy wykonać wszystkie testy przewidziane dla tomografów komputerowych. Gdy moduł CT wykorzystywany jest dla celów: lokalizacji zmian     3. Test modułu CT widocznych w badaniu SPECT oraz korekcji pochłaniania promieniowania, należy wykonać testy dla tomografów komputerowych w zakresie testów podstawowych określone w punktach: artefakty, wartość HU, jednorodność obrazu, poziom szumu, geometryczna poprawność obrazu, światła lokalizacyjne, ruch stołu, oraz z zakresu testów specjalistycznych testy określone w punktach: wysokie napięcie oraz objętościowy tomograficzny indeks dawki (CTDI ) vol III. Testy eksploatacyjne urządzeń radiologicznych stosowanych w radioterapii (teleradioterapii i brachyterapii)     1. Określenia i pojęcia użyte w testach eksploatacyjnych w radioterapii:         1) CTDI – wielkość dozymetryczna stosowana w tomografii komputerowej, wyrażana 100 wzorem: +50𝑚𝑚𝑚𝑚 1 CTDI100 = g ⋅d ∫zi−e5:0 mm 𝐷𝐷(𝑧𝑧)𝑑𝑑𝑧𝑧 𝐿𝐿 L – całkowita nominalna szerokość czynnych detektorów, D(z) – rozkład dawki wzdłuż osi obrotu skanera CT (osi z) dla jednego pełnego obrotu lampy rentgenowskiej;         2) fantom dozymetryczny – fantom z PMMA w kształcie cylindra symulującego głowę pacjenta o średnicy 16 cm, zaś dla fantomu symulującego ciało pacjenta o średnicy 32 cm;         3) F – jednorodność wiązki promieniowania, wielkość definiowana wzorem: 𝐷𝐷𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚(𝑑𝑑) gdzie: 𝐹𝐹 = ( −1)⋅100% 𝐷𝐷𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚(𝑑𝑑) D (d) – maksymalna wartość w rozkładzie dawki pochłoniętej wzdłuż głównej osi pola max promieniowania w płaszczyźnie prostopadłej do centralnej osi wiązki, na głębokości d, w obszarze jednorodności pola, D (d) – minimalna wartość w rozkładzie dawki pochłoniętej wzdłuż głównej osi pola min promieniowania w płaszczyźnie prostopadłej do centralnej osi wiązki, na głębokości d, w obszarze jednorodności pola;         4) konwencjonalny medyczny akcelerator liniowy – akcelerator liniowy, w którym wiązki terapeutyczne są uzyskiwane poprzez przyspieszanie elektronów do energii nie mniejszej niż 1 megaelektronowolt (MeV), wiązki wysokoenergetycznego promieniowania X są formowane z zastosowaniem filtrów spłaszczających, obrót ramienia akceleratora jest możliwy jedynie w jednej płaszczyźnie;         5) moc źródła – dla źródeł emitujących fotony w brachyterapii, wielkość podawana w świadectwie źródła, wyrażana często poprzez moc referencyjnej kermy w powietrzu lub aktywność źródła;         6) CTDI – objętościowy tomograficzny indeks dawki, wielkość dozymetryczna stosowana vol, w tomografii komputerowej wyznaczona zgodnie z zależnością: 𝐿𝐿 1 2 gdzie: CTDIvol = ⋅( 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶100𝑐𝑐 + 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶𝐶100𝑝𝑝) 𝑑𝑑 3 3 L – całkowita nominalna szerokość czynnych detektorów, d – odległość, o jaką przesuwa się stół podczas jednego pełnego obrotu lampy rentgenowskiej, CTDI – wartość CTDI zmierzona w środku fantomu dozymetrycznego, 100c 100 CTDI – średnia z wartości CTDI zmierzonych na brzegach fantomu dozymetrycznego; 100p 100         7) obszar jednorodności pola – dla wiązek wysokoenergetycznego promieniowania X jest to obszar pola promieniowania zdefiniowany przez normę PN-EN 60976:2008 „Medyczne urządzenia elektryczne – Medyczne akceleratory elektronowe – Charakterystyki parametrów funkcjonalnych”, dla wiązek elektronów jest to obszar 80% wymiaru pola promieniowania;         8) odchylenie badanego parametru fizycznego od wartości referencyjnej – wielkość opisana wzorem: % 𝑚𝑚 gdzie: 𝑂𝑂𝑑𝑑𝑂𝑂ℎ𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦 = ( −1)⋅100 𝑝𝑝 m – wartość zmierzona danego parametru fizycznego, p – wartość referencyjna (np. wartość odniesienia, wartość nominalna);         9) progowy kontrast – poziom kontrastu dla najmniejszej zauważalnej na obrazie różnicy pomiędzy obiektem a tłem;         10) R – głębokość w wodzie, w centralnej osi wiązki elektronów, na której dawka 50 pochłonięta wynosi 50% wartości maksymalnej, dla odległości między powierzchnią fantomu wodnego a źródłem promieniowania równej 100 cm i wielkości pola promieniowania nie mniejszej niż 10 cm × 10 cm (dla R ≤ 7cm) lub 20 cm × 20 cm (dla R > 7cm), na 50 50 poziomie powierzchni fantomu wodnego;         11) rozdzielczość przestrzenna – zdolność systemu obrazującego do rozróżniania rozmieszczonych blisko siebie obiektów wysokokontrastowych;         12) SAD – odległość między źródłem promieniowania a izocentrum;         13) TPR – parametr określający jakość wiązki wysokoenergetycznego promieniowania 20,10 X, zdefiniowany wzorem: 𝐶𝐶20 𝐶𝐶𝑇𝑇𝑇𝑇20,10 = gdzie: 𝐶𝐶10 D i D – dawka pochłonięta w wodzie, zmierzona w osi centralnej wiązki na głębokościach 20 10 20 cm i 10 cm, w odległości 100 cm od źródła promieniowania, dla pola promieniowania o wymiarach 10 cm × 10 cm. Uwaga: parametr TPR może zostać zmierzony zgodnie z powyższą definicją lub 20,10 określony na podstawie relacji podanych w raporcie technicznym IAEA nr 398 „Absorbed Dose Determination in External Beam Radiotherapy”;         14) S – symetria wiązki promieniowania, wielkość definiowana wzorem: ∣𝐷𝐷(+𝑚𝑚,𝑑𝑑) ∣ gdzie: 𝑆𝑆 = 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚∣ −1∣⋅100% ∣𝐷𝐷(−𝑚𝑚,𝑑𝑑) ∣ D(-x, d) i D(+x, d) – wartości dawki pochłoniętej w rozkładzie dawki pochłoniętej wzdłuż głównej osi pola promieniowania w płaszczyźnie prostopadłej do centralnej osi wiązki, w punkcie o współrzędnej x , na głębokości d, w obszarze jednorodności pola;         15) wartość odniesienia – wartość parametru fizycznego wyznaczona w wyniku pomiarów przeprowadzonych po zainstalowaniu lub kalibracji urządzeń wymienionych w ust. 2;         16) warunki referencyjne – warunki pomiaru dawki pochłoniętej w wodzie, zdefiniowane w raporcie technicznym IAEA nr 398 „Absorbed Dose Determination in External Beam Radiotherapy”;         17) współczynnik przejścia woda–fantom stały – iloraz dawki pochłoniętej w wodzie zmierzonej w warunkach referencyjnych i wskazania komory jonizacyjnej umieszczonej w fantomie stałym, skorygowanego na ciśnienie i temperaturę;         18) wydajność – dla akceleratorów liniowych wielkość ta jest wyrażana jako wartość dawki, zmierzona w określonych warunkach pomiarowych, przypadająca na 1 jednostkę monitorową;         19) wydajność wiązki – dla akceleratorów liniowych wielkość ta jest wyrażana jako wartość dawki pochłoniętej, zmierzona w warunkach referencyjnych, przypadająca na 1 jednostkę monitorową;         20) W – wydajność lampy rentgenowskiej, jest wyznaczana zgodnie z zależnością: 𝐾𝐾 gdzie: W = 𝑄𝑄 K – wartość zmierzonej kermy w powietrzu, Q – obciążenie prądowo-czasowe;         21) wysokoenergetyczne promieniowanie X – promieniowanie X o maksymalnej energii widma nie mniejszej niż 1 megaelektronowolt (MeV);         22) zmienność – wielkość opisana wzorem: 100% 𝑍𝑍𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 −𝑍𝑍𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 gdzie: 𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍𝑍ść = ⋅ 0,5 ⋅(𝑍𝑍𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 +𝑍𝑍𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚) m – maksymalna wartość pomiaru danej wielkości, max m – minimalna wartość pomiaru danej wielkości. min     2. Testy fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych zapewniających bezpieczne stosowanie aparatów terapeutycznych do teleradioterapii i brachyterapii, symulatorów i komputerowych systemów planowania leczenia przeprowadza się dla wiązek, akcesoriów i skal używanych w praktyce klinicznej. Sposób wykonywania testów eksploatacyjnych należy opisać w systemie zarządzania jakością opracowanym w jednostce organizacyjnej.     3. Odbiór urządzeń od producenta jest dokonywany na podstawie testów odbiorczych producenta. Urządzenia podlegają obowiązkowym przeglądom technicznym wykonywanym przez autoryzowany serwis, zgodnie z harmonogramem uzgodnionym z użytkownikiem, oraz testom eksploatacyjnym, zgodnie z niniejszym wykazem i harmonogramem określonym w systemie zarządzania jakością.     4. Dopuszczenie urządzeń do stosowania klinicznego może nastąpić po przeprowadzeniu pełnej oceny ich fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych. III.1. TESTY EKSPLOATACYJNE KONWENCJONALNYCH MEDYCZNYCH AKCELERATORÓW LINIOWYCH Zakres Częstotliwość Lp. test kryterium Uwaga: Jeżeli wynik oceny testu zależy od zastosowanej wiązki promieniowania, test należy wykonać dla wszystkich wiązek wysokoenergetycznego promieniowania X i elektronów stosowanych w praktyce klinicznej, chyba że w treści podano inaczej System blokady drzwi wejściowych do     1. Funkcjonalność pomieszczenia terapeutycznego     2. System interwizji i interfonii Funkcjonalność Codziennie System sygnalizacji świetlnej     3. Funkcjonalność i dźwiękowej     4. Telemetr Funkcjonalność     5. Centratory Dla odległości izocentrycznej – odległość między punktem przecięć projekcji wiązek światła z centratorów bocznych 2 mm oraz centratora strzałkowego a obrazem środka krzyża symulacji świetlnej nie jest większa niż Symulacja świetlna pola promieniowania w odległości 6. izocentrycznej Dla pola 10 cm × 10 cm różnica między wymiarami pola świetlnego zmierzonymi wzdłuż osi głównych pola a wartościami 6.1. ± 2 mm ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większa niż Dla pola 10 cm × 10 cm zmierzona odległość między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego a środkiem 6.2. ± 2 mm obrazu krzyża nie różni się od odległości ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola o więcej niż     7. Stałość wydajności Dla wiązek wysokoenergetycznego promieniowania X i elektronów odchylenie zmierzonej wartości ±3% wydajności od wartości odniesienia nie jest większe niż Akcesoria aparatu: kolimatory wiązek     8. elektronów, kliny mechaniczne, półki Funkcjonalność do akcesoriów i tace do osłon     9. Zabezpieczenia antykolizyjne Funkcjonalność     10. Izocentrum mechaniczne Średnica kuli zawierającej obrazy środków krzyży symulacji świetlnej dla 2 mm Raz ruchów obrotowych ramienia, kolimatora w tygodniu i kolumny stołu nie jest większa niż     11. Centratory Dla odległości izocentrycznej odległość między punktem przecięć projekcji 11.1. wiązek świateł z centratorów bocznych 2 mm i centratora strzałkowego a izocentrum nie jest większa niż 11.2. W obszarze ± 20 cm od izocentrum 1 mm wzdłuż poprzecznej osi pola świetlnego odległość między odpowiednimi wiązkami światła z centratorów bocznych nie jest większa niż W obszarze ± 20 cm od izocentrum wzdłuż kierunku pionowego odległość 11.3. między wiązką światła z centratora 2 mm strzałkowego a odpowiednią linią krzyża symulacji świetlnej nie jest większa niż W odległości izocentrycznej dla położenia ramienia akceleratora 0° i 180° 11.4. odległość między punktem przecięcia 2 mm wiązek światła z centratora wstecznego a izocentrum nie jest większa niż     12. Telemetr Dla odległości izocentrycznej różnica między wskazaniem telemetru a nominalną odległością źródło – ± 2 mm izocentrum podaną przez producenta urządzenia nie jest większa niż     13. Stałość wydajności wiązki Dla wszystkich wiązek promieniowania odchylenie wartości wydajności wiązki wyznaczonej na podstawie pomiarów ± 2% w fantomie stałym lub zmierzonej w fantomie wodnym od wartości odniesienia nie jest większe niż     14. Blokady dla filtrów klinowych Funkcjonalność     15. Awaryjny licznik dawki Funkcjonalność     16. Telemetr W zakresie odległości ± 15 cm od izocentrum różnica między odległością od izocentrum wyznaczaną za pomocą ± 2 mm telemetru a zmierzoną odległością od Raz na cztery izocentrum nie jest większa niż miesiące     17. Ruch stołu terapeutycznego Dla poprzecznego, podłużnego i pionowego ruchu stołu w zakresie odległości ± 20 cm od izocentrum, 17.1. ± 2 mm różnica między zmierzonym przesuwem stołu a wskazaniami elektronicznymi lub mechanicznymi nie jest większa niż Dla pionowego ruchu stołu w zakresie odległości ± 20 cm od izocentrum, przy pionowym ustawieniu ramienia, odległość między obrazem środka krzyża 17.2. symulacji świetlnej uzyskiwanym 2 mm podczas przesuwu stołu a obrazem środka krzyża symulacji świetlnej wyznaczonym w odległości izocentrycznej nie jest większa niż Poprawność wskazań skali ruchu obrotowego ramienia, 18. kolimatora i kolumny stołu Dla wskazań położeń: 0°, 90°, 180°, 270° w przypadku ruchów obrotowych ramienia i kolimatora, różnica między 18.1. zmierzonym położeniem ramienia ± 1° i kolimatora a wskazaniem elektronicznym lub mechanicznym nie jest większa niż Dla wskazań położeń: 0°, 90°, 270° w przypadku ruchów obrotowych kolumny stołu, różnica między 18.2. ± 1° zmierzonym położeniem kolumny stołu a wskazaniem elektronicznym lub mechanicznym nie jest większa niż Symulacja świetlna pola promieniowania w odległości 19. izocentrycznej Dla ustawionych wymiarów pól ≤ 20 cm różnica między wymiarami pola świetlnego zmierzonymi wzdłuż osi 19.1. głównych pola a wartościami ± 2 mm ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większa niż Dla ustawionych wymiarów pól ≤ 20 cm zmierzona odległość między poszczególnymi krawędziami pola 19.2. świetlnego a środkiem obrazu krzyża nie ± 2 mm różni się od odległości ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola o więcej niż Dla ustawionych wymiarów pól > 20 cm 19.3. ± 1% odchylenie wymiarów pola świetlnego zmierzonych wzdłuż osi głównych pola od wartości ustawionych na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większe niż Dla ustawionych wymiarów pól > 20 cm, w stosunku do ustawionej wielkości pola świetlnego, zmierzona odległość między poszczególnymi krawędziami pola 19.4. ± 1% świetlnego a środkiem obrazu krzyża nie różni się od odległości ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola o więcej niż Zgodność pola wysokoenergetycznego promieniowania X 20. z polem świetlnym w odległości izocentrycznej Uwaga: Test należy wykonać dla co najmniej jednego pola z zakresu 10 cm × 10 cm do 20 cm × 20 cm. W okresie roku test należy przeprowadzić dla wszystkich stosowanych w praktyce klinicznej wiązek wysokoenergetycznego promieniowania X Odległość między odpowiednimi bokami pola promieniowania i pola świetlnego 2 mm nie jest większa niż     21. Wielkość pola promieniowania w odległości izocentrycznej Uwaga: Test należy wykonać dla wybranej energii wysokoenergetycznego promieniowania X i co najmniej jednego pola z zakresu 10 cm × 10 cm do 20 cm × 20 cm Różnica między wymiarami pola promieniowania zmierzonymi wzdłuż osi głównych pola a wartościami ± 2 mm ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większa niż     22. Stałość jakości wiązek promieniowania Dla wysokoenergetycznego promieniowania X odchylenie wartości 22.1. ± 1% wielkości TPR od wartości 20,10 odniesienia nie jest większe niż Dla wiązek elektronów różnica wyznaczonej wartości wielkości R 50 22.2. ± 2 mm i wartości odniesienia nie jest większa niż     23. Stałość profili wiązek promieniowania Uwaga: Dla wiązek wysokoenergetycznego promieniowania X należy przeprowadzić alternatywnie test 23.1 lub 23.2. Test należy przeprowadzić dla pola o wymiarze co najmniej 30 cm × 30 cm. Punktowe różnice między profilami zmierzonymi wzdłuż osi głównych a profilami referencyjnymi 23.1. (zmierzonymi w trakcie pomiarów do ± 2% systemu planowania leczenia) w obszarze jednorodności pola nie są większe niż Jednorodność wiązek 23.2. wysokoenergetycznego promieniowania 7% X nie jest większa niż Jednorodność wiązek elektronów dla 23.3. największego aplikatora nie jest większa 10% niż     24. Symetria wiązek promieniowania Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich wiązek promieniowania, dla których przeprowadzono test z punktu 23 Dla wiązek wysokoenergetycznego 24.1. promieniowania X obliczona wartość 2% symetrii wiązki nie jest większa niż Dla wiązek elektronów obliczona wartość 24.2. 3% symetrii wiązki nie jest większa niż Stałość współczynnika klina mechanicznego sterowanego 25. automatycznie Odchylenie zmierzonej wartości współczynnika klina mechanicznego od ± 2% wartości odniesienia nie jest większe niż     26. Izocentrum wysokoenergetycznego promieniowania X Średnica kuli zawierającej izocentrum promieniowania oraz izocentrum 2 mm wskazywane przez centratory nie jest większa niż Stałość wydajności Raz na sześć     27. Uwaga: Test należy wykonać, jeżeli podczas pomiaru wydajności miesięcy wiązki w testach tygodniowych wykorzystuje się fantom stały Dla wszystkich wiązek promieniowania odchylenie wartości wydajności wiązki ± 2% zmierzonej w fantomie wodnym od wartości odniesienia nie jest większe niż     28. Stałość wydajności dla ruchu obrotowego ramienia akceleratora Dla położeń ramienia akceleratora: 90°, 180°, 270° dla wiązek wysokoenergetycznego promieniowania X oraz 90°, 270° dla wiązek elektronów ± 2% odchylenie zmierzonej wartości wydajności od wartości wydajności zmierzonej w położeniu ramienia 0° nie jest większe niż     29. Liniowość zależności dawki od liczby jednostek monitorowych Dla stosowanego w praktyce klinicznej zakresu liczb jednostek monitorowych odchylenie zmierzonych wartości dawki od prostej przechodzącej przez początek ± 1% układu współrzędnych oraz punkt, dla którego standardowo wykonywany jest pomiar wydajności nie jest większe niż     30. Stałość współczynnika klina dynamicznego Odchylenie zmierzonej wartości współczynnika klina dynamicznego od ± 2% wartości odniesienia nie jest większe niż     31. Wydajność wiązek promieniowania Powtarzalność wydajności Dla wszystkich wiązek promieniowania odchylenie standardowe pojedynczego pomiaru wartości wydajności w stosunku 31.1. 0,5% do średniej wartości wydajności z co najmniej 5 pomiarów następujących bezpośrednio po sobie nie jest większe niż Stałość wydajności podczas dnia pracy Raz na rok Dla wszystkich wiązek promieniowania odchylenie zmierzonej wartości wydajności na zakończenie całodziennej 31.2. ± 2% pracy akceleratora w warunkach klinicznych od wartości wydajności zmierzonej na początku dnia pracy akceleratora nie jest większe niż     32. Stałość współczynnika przejścia woda–fantom stały Odchylenie zmierzonej wartości współczynnika przejścia woda–fantom ± 2% stały od wartości odniesienia nie jest większe niż Stałość współczynnika klina mechanicznego sterowanego 33. manualnie Odchylenie zmierzonej wartości współczynnika klina mechanicznego od ± 2% wartości odniesienia nie jest większe niż III.2. TESTY EKSPLOATACYJNE KONWENCJONALNYCH SYMULATORÓW TERAPEUTYCZNYCH Zakres Częstotliwość Lp. opis testu kryterium Uwaga: Wszystkie testy należy wykonać dla SAD = 100 cm. Dla testów związanych z polem świetlnym i polem promieniowania wielkość pola wyznaczana jest przez druty System blokady drzwi wejściowych     1. Funkcjonalność do pomieszczenia symulatora System sygnalizacji świetlnej     2. Funkcjonalność i dźwiękowej     3. Telemetr Funkcjonalność     4. Centratory W odległości izocentrycznej – odległość między punktem przecięć projekcji wiązek światła z centratorów 2 mm bocznych i centratora strzałkowego a obrazem środka krzyża symulacji świetlnej nie jest większa niż Symulacja świetlna pola promieniowania w odległości 5. Codziennie izocentrycznej Dla pola 10 cm × 10 cm, różnica między wymiarami pola świetlnego zmierzonymi wzdłuż osi głównych 5.1. ± 2 mm pola a wartościami ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większa niż Dla pola 10 cm × 10 cm, odległość między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego a obrazem środka 5.2. krzyża symulacji świetlnej nie różni ± 2 mm się od wartości ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola o więcej niż Raz w tygodniu 6. Izocentrum mechaniczne Średnica kuli zawierającej obrazy środków krzyży symulacji świetlnej 2 mm dla ruchu obrotowego ramienia i kolimatora nie jest większa niż Symulacja świetlna pola promieniowania w odległości 7. izocentrycznej Dla pola ≤ 20 cm różnica między wymiarami pola świetlnego zmierzonymi wzdłuż osi głównych 7.1. ± 2 mm pola a wartościami ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większa niż Dla pola ≤ 20 cm odległość między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego a obrazem środka krzyża 7.2. symulacji świetlnej nie różni się od ± 2 mm wartości ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola o więcej niż Dla pola > 20 cm różnica między wymiarami pola świetlnego zmierzonymi wzdłuż osi głównych 7.3. ± 1% pola a wartościami ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większa niż Dla pola > 20 cm odległość między poszczególnymi krawędziami pola świetlnego a obrazem środka krzyża 7.4. symulacji świetlnej nie różni się od ± 1% wartości ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola o więcej niż     8. Izocentrum promieniowania Średnica kuli zawierającej izocentrum promieniowania dla ruchu obrotowego ramienia i kolimatora oraz izocentrum 2 mm wskazywane przez centratory nie jest większa niż     9. Pole promieniowania w odległości izocentrycznej Uwaga: Test należy wykonać dla co najmniej jednego pola z zakresu 10 cm × 10 cm do 20 cm × 20 cm 9.1. Różnica między wymiarami pola ± 2 mm promieniowania zmierzonymi wzdłuż osi głównych pola a wartościami ustawionymi na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola nie jest większa niż Odległość między poszczególnymi krawędziami pola promieniowania a obrazem środka krzyża symulacji 9.2. świetlnej nie różni się od wartości ± 2 mm ustawionej na elektronicznych wskaźnikach wielkości pola o więcej niż     10. Telemetr W odległości izocentrycznej różnica między wskazaniem telemetru ± 5 mm a nominalną odległością źródło– izocentrum nie jest większa niż     11. Centratory W odległości izocentrycznej odległość między punktem przecięć projekcji 11.1. wiązek światła z centratorów 2 mm bocznych i centratora strzałkowego a izocentrum nie jest większa niż Odległość między odpowiednimi projekcjami wiązek światła z centratorów bocznych w obszarze 11.2. 1 mm ± 20 cm od izocentrum wzdłuż kierunku poziomego nie jest większa niż W obszarze ± 20 cm od izocentrum wzdłuż kierunku pionowego odległość między projekcjami wiązki światła z 11.3. centratora strzałkowego 2 mm a odpowiednimi liniami krzyża symulacji świetlnej nie jest większa niż     12. Ruch stołu Dla poprzecznego, podłużnego i pionowego ruchu stołu w zakresie ± 20 cm od izocentrum różnica ± 2 mm między zmierzonym przesuwem stołu a wskazaniami elektronicznymi lub mechanicznymi nie jest większa niż     13. Zabezpieczenia antykolizyjne Funkcjonalność Poprawność wskazań 0° skali ruchu obrotowego ramienia, 14. kolimatora i kolumny stołu Dla położenia 0° ramienia, kolimatora i kolumny stołu różnica między zmierzonym położeniem ramienia, 14.1. ± 0,5° kolimatora i kolumny stołu a wskazaniami elektronicznymi nie jest większa niż Dla położenia 0° ramienia, kolimatora i kolumny stołu różnica między zmierzonym położeniem ramienia, 14.2. ± 1° kolimatora i kolumny stołu a wskazaniami mechanicznymi nie Raz na trzy jest większa niż miesiące     15. Izocentrum mechaniczne Średnica kuli zawierającej obrazy środków krzyży symulacji świetlnej dla ruchu obrotowego ramienia, 2 mm kolimatora i kolumny stołu nie jest większa niż     16. Pionowość ruchu stołu Odległość między obrazem środka krzyża symulacji świetlnej uzyskiwanym podczas przesuwu stołu w zakresie ± 20 cm od izocentrum 2 mm a obrazem środka krzyża symulacji świetlnej wyznaczonym w odległości izocentrycznej nie jest większa niż 17 Tor wizyjny Wartość rozdzielczości przestrzennej 17.1. 0,8 pl/mm nie jest mniejsza niż Raz na pół roku Wartość progowego kontrastu nie jest 17.2. – większa od wartości odniesienia Brak zniekształceń geometrycznych 17.3. – obrazu w ocenie wizualnej Poprawność wskazań skali ruchu obrotowego ramienia, 18. kolimatora i kolumny stołu Raz w roku Dla położeń ramienia i kolimatora: 18.1. 90°, 180°, 270° oraz 90° i 270° ± 0,5° kolumny stołu różnica między zmierzonym położeniem ramienia, kolimatora i kolumny stołu a wskazaniami elektronicznymi nie jest większa niż Dla położeń ramienia i kolimatora: 90°, 180°, 270° oraz 90° i 270° kolumny stołu różnica między 18.2. zmierzonym położeniem ramienia, ± 1° kolimatora i kolumny stołu a wskazaniami mechanicznymi nie jest większa niż     19. Izocentrum promieniowania Średnica kuli zawierającej izocentrum promieniowania dla ruchu obrotowego ramienia, kolimatora i kolumny stołu 2 mm oraz izocentrum wskazywane przez centratory nie jest większa niż     20. Wysokie napięcia Dokładność ustawienia wysokiego napięcia Dla trzech wartości wysokiego napięcia pokrywających zakres 20.1. ± 10% stosowany klinicznie odchylenie zmierzonej wartości wysokiego napięcia od wartości ustawionej nie jest większe niż Powtarzalność wartości wysokiego napięcia Dla trzech wartości wysokiego napięcia pokrywających zakres 20.2. ± 5% stosowany klinicznie odchylenie zmierzonych wartości wysokiego napięcia od wartości średniej nie jest większe niż     21. Wydajność lampy rentgenowskiej Wartość wydajności lampy rentgenowskiej przy zmianie obciążenia prądowo-czasowego 21.1. Zmienność wartości wydajności 20% lampy rentgenowskiej przy zmianie obciążenia prądowo-czasowego w zakresie stosowanym klinicznie nie jest większa niż Powtarzalność wartości wydajności Dla wielokrotnych pomiarów przy stałych parametrach ekspozycji 21.2. ± 20% odchylenie zmierzonych wartości wydajności od wartości średniej nie jest większe niż     22. Warstwa półchłonna Wartość warstwy półchłonnej nie jest mniejsza niż wartość minimalna dla Tabela 1 rzeczywistej wartości wysokiego napięcia Tabela 1. Uzupełnienie zakresu – kryterium dla testów: dawka gruczołowa. Minimalne wartości warstwy półchłonnej dla różnych napięć Wysokie napięcie Minimalna warstwa półchłonna [mm Al] [kV] 50 1,5 60 1,8 70 2,1 80 2,3 90 2,5 100 2,7 110 3,0 120 3,2 130 3,5 140 3,8 150 4,1 III.3. TESTY EKSPLOATACYJNE SKANERÓW CT UŻYWANYCH DLA POTRZEB RADIOTERAPII Zakres Częstotliwość Lp. opis testu kryterium Uwaga: W przypadku skanerów CT wykorzystywanych również w celach diagnostycznych, należy wykonywać wszystkie testy podstawowe i specjalistyczne przewidziane dla tomografii komputerowej w tym zakresie System sygnalizacji świetlnej     1. Funkcjonalność i dźwiękowej Codziennie 2. Centratory zewnętrzne Różnica między nominalną a zmierzoną 2.1. ± 2 mm odległością pomiędzy położeniem obrazowanej warstwy a punktem przecięć projekcji wiązek światła centratorów nie jest większa niż W granicach szerokości stołu odległość między odpowiednimi wiązkami światła 2.2. 2 mm z centratorów bocznych nie jest większa niż     3. Wartość HU Dla wszystkich stosowanych klinicznie wartości wysokiego napięcia różnica między średnią wartością HU zmierzoną ± 5 HU w obszarze materiału o gęstości elektronowej wody a wartością 0 HU nie jest większa niż     4. Poziom szumu Różnica między odchyleniem standardowym wartości HU zmierzonym dla ROI w obszarze obrazu fantomu Zgodnie z zaleceniami wodnego lub ekwiwalentnego tkance producenta miękkiej a wartością odniesienia nie jest większa niż     5. Centratory zewnętrzne Odległość centratora strzałkowego od 5.1. bocznej krawędzi stołu w obszarze około 2 mm 1 m nie zmienia się o więcej niż Linie centratorów bocznych tworzą kąt 5.2. prosty z centratorem strzałkowym ± 0,5° z dokładnością nie mniejszą niż     6. Stół symulatora Dla obciążenia stołu około 70 kg podczas wsuwania stołu w gantry w całym zakresie Raz na miesiąc jego podłużnego ruchu wysokość, na której znajduje się blat stołu, 6.1. ± 2 mm zmierzona w obszarze płaszczyzny poprzecznej wskazywanej przez pionowe centratory boczne umieszczone w gantry nie powinna zmieniać się bardziej niż o Dla obciążenia stołu około 70 kg różnica w wysokości prawej i lewej krawędź blatu 6.2. ± 2 mm stołu w obrazie tomograficznym nie powinna być większa niż 6.3. Dla pełnego zakresu ruchu podłużnego ± 2 mm i pionowego stołu przy obciążeniu około 70 kg różnica między rzeczywistym położeniem stołu a położeniem stołu wskazanym przez skalę elektroniczną nie powinna być większa niż Dla stołu o obciążeniu około 70 kg przesuniętego o odległość 30 cm, a następnie przesuniętego o taką samą 6.4. ± 1 mm odległość w kierunku przeciwnym, różnica między początkową i końcową pozycją stołu nie jest większa niż     7. Jednorodność obrazu Maksymalna różnica średnich wartości HU (ROI o średnicy około 10% średnicy fantomu) zmierzonych w centralnym ± 10 HU i brzegowym obszarze obrazu fantomu wodnego lub ekwiwalentnego tkance miękkiej nie jest większa niż     8. Geometryczna poprawność obrazu Różnice między zmierzonymi odległościami a wartościami nominalnymi na obrazie fantomu zawierającego struktury o znanych rozmiarach, ± 1 mm uzyskanym przy użyciu klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji, nie są większe niż     9. Grubość warstwy obrazowanej Dla grubości obrazowanej warstwy < 1 mm różnica między wartością 9.1. 0,5 mm zmierzoną a wartością ustawioną nie jest większa niż Dla grubości obrazowanej warstwy Raz na sześć ≥ 1mm i ≤ 2 mm odchylenie wartości miesięcy 9.2. ± 50% zmierzonej od wartości ustawionej nie jest większe niż Dla grubości obrazowanej warstwy > 2 mm różnica między wartością 9.3. ± 1 mm zmierzoną a wartością ustawioną nie jest większa niż     10. Dokładność położenia gantry Raz na rok Dla pionowego położenia gantry, różnica ± 1° między zmierzonym położeniem gantry a położeniem gantry wskazywanym przez skalę elektroniczną nie jest większa niż     11. Wartość HU Uwaga: Test należy wykonać dla wszystkich stosowanych klinicznie wartości wysokiego napięcia. Test należy wykonać dla co najmniej trzech materiałów, w tym dla takiego, dla którego wartość odniesienia dla wartości HU jest niższa niż -500, z zakresu od -100 do +100 oraz większa niż +500 Dla klinicznie stosowanych parametrów ekspozycji różnica między średnimi wartościami HU zmierzonymi w obszarze ± 20 HU materiałów o różnej gęstości a wartościami odniesienia dla tych materiałów nie jest większa     12. Rozdzielczość przestrzenna Wartość rozdzielczości przestrzennej jest - zgodna z zaleceniami producenta     13. Objetościowy tomograficzny indeks dawki (CTDI ) vol Uwaga: Test należy wykonać dla klinicznie stosowanych ustawień: filtracji wiązki, szerokości kolimacji wiązki, wysokiego napięcia, iloczynu natężenia prądu i czasu ekspozycji Odchylenie objętościowego tomograficznego indeksu dawki od wartości wyświetlanej na konsoli ± 20% tomografu komputerowego lub podanej przez producenta lub wartości odniesienia nie jest większe niż III.4. TESTY EKSPLOATACYJNE APARATÓW TERAPEUTYCZNYCH DO BRACHYTERAPII III.4.1. Częstotliwość wykonywania i tolerancje dla fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych automatycznie sterowanych urządzeń do brachyterapii z ładowaniem następowym przy zastosowaniu źródła kroczącego Zakres Częstotliwość Lp. opis testu kryterium Poprawne działanie świateł     1. Funkcjonalność ostrzegawczych Codziennie Poprawne działanie interfonii     2. Funkcjonalność i interwizji     3. Przerwanie napromienienia Funkcjonalność po zadanym czasie Poprawność wpisu daty, godziny     4. Funkcjonalność i aktywności źródła Przerwanie napromienienia otwarciem     5. Funkcjonalność drzwi do pomieszczenia terapeutycznego Przerwanie napromienienia przyciskiem     6. Funkcjonalność awaryjnym Działanie zastępczego zasilania     7. Funkcjonalność w przypadku utraty zasilania z sieci Funkcja informująca o utrudnieniu     8. Funkcjonalność poruszania się źródeł w kateterach Poprawność działania połączeń     9. Funkcjonalność Raz na trzy aplikator–prowadnica przesyłająca miesiące Poprawność działania połączeń     10. Funkcjonalność prowadnica przesyłająca–indekser Działanie podręcznego monitora     11. Funkcjonalność promieniowania     12. Pozycja źródła Różnica między zmierzoną pozycją źródła a wartością ustawioną nie powinna być ± 2 mm większa niż     13. Stałość długości prowadnicy Dla danej prowadnicy, różnica między Raz na sześć zmierzoną wartością długości prowadnicy miesięcy a wartością podaną przez producenta lub, ± 1 mm w przypadku braku tej wartości, wartością odniesienia nie jest większa niż Poprawność funkcjonowania     14. mechanizmu awaryjnego (ręcznego) Funkcjonalność Raz na rok wycofania źródła Czas przesuwu źródła do pozycji Zgodnie z zaleceniami 15. terapeutycznej producenta     16. Moc źródła Po każdej Dla danego źródła, odchylenie zmierzonej wymianie mocy źródła od wartości nominalnej ± 5% źródła podanej przez producenta nie jest większe niż III.4.2. Częstotliwość wykonywania i tolerancje dla fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych automatycznie sterowanych urządzeń do brachyterapii z ładowaniem następowym przy zastosowaniu niskiej mocy dawki (LDR) lub średniej mocy dawki (MDR) Zakres Częstotliwość Lp. opis testu kryterium Poprawne działanie świateł     1. Funkcjonalność ostrzegawczych Poprawne działanie interfonii     2. Funkcjonalność i interwizji Przerwanie napromienienia     3. Funkcjonalność Codziennie po zadanym czasie Poprawność wpisu daty, godziny     4. Funkcjonalność i aktywności źródła Przerwanie napromienienia otwarciem     5. drzwi do pomieszczenia Funkcjonalność terapeutycznego Raz na trzy Działanie podręcznego monitora     6. Funkcjonalność miesiące promieniowania Przerwanie napromienienia przyciskiem     7. Funkcjonalność awaryjnym Działanie zastępczego zasilania     8. Funkcjonalność w przypadku utraty zasilania z sieci Przerwanie napromienienia     9. w przypadku zmian ciśnienia Funkcjonalność w urządzeniach pneumatycznych Funkcja informująca o utrudnieniu     10. Funkcjonalność poruszania się źródeł w kateterach Raz na sześć Poprawność działania połączeń miesięcy 11. Funkcjonalność aplikator–prowadnica przesyłająca Poprawność działania połączeń     12. Funkcjonalność prowadnica przesyłająca–indekser     13. Pozycja i aktywna długość źródła Różnica między zmierzoną pozycją źródła 13.1. ± 2 mm a wartością ustawioną nie jest większa niż Różnica między zmierzoną aktywną 13.2. długością źródła a wartością ustawioną nie ± 2 mm jest większa niż     14. Moc źródeł Po każdej Dla partii źródeł, odchylenie wartości wymianie średniej obliczonej na podstawie 14.1. ± 3% źródła zmierzonych wartości mocy poszczególnych źródeł w partii od wartości nominalnej podanej przez producenta nie jest większe niż Dla pojedynczego źródła z partii źródeł, odchylenie zmierzonej mocy źródła od wartości średniej obliczonej na podstawie 14.2. ± 5% zmierzonych wartości mocy poszczególnych źródeł w partii nie jest większe niż III.4.3. Częstotliwość wykonywania i tolerancje dla fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych ręcznie sterowanych urządzeń do brachyterapii z ładowaniem następowym Zakres Częstotliwość Lp. opis testu kryterium Poprawne działanie interfonii Codziennie 1. Funkcjonalność i interwizji Poprawność poruszania się źródeł     2. Funkcjonalność Raz na sześć w aplikatorach miesięcy Poprawność działania połączeń     3. Funkcjonalność aplikator–prowadnica przesyłająca     4. Moc źródła Dla danego źródła odchylenie rzeczywistej mocy źródła od wartości nominalnej ± 5% Po każdej podanej przez producenta nie jest większe wymianie niż źródła 5. Długość źródła Odchylenie zmierzonej aktywnej długości źródła od wartości podanej przez ± 5% producenta nie jest większe niż III.4.4. Częstotliwość wykonywania i tolerancje dla fizycznych parametrów technicznych i dozymetrycznych przy stosowaniu trwałych implantów w brachyterapii Zakres Częstotliwość Lp. test kryterium Zgodność siatki Zgodnie z Raz na trzy     1. obrazowej na ekranie zaleceniami miesiące USG z siatką wzornika producenta Działanie miernika Przed każdą 2. Funkcjonalność skażeń powierzchniowych aplikacją     3. Działanie podręcznego Funkcjonalność monitora promieniowania     4. Moc źródeł Dla pojedynczego źródła z partii źródeł, odchylenie zmierzonej mocy źródła od ± 5% wartości podanej przez producenta nie jest większe niż