1. Ustanawia się fundację pod nazwą „Zakład Narodowy imienia Ossolińskich” (Ossolineum), zwaną dalej „Zakładem”.     2. Zakład działa pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Zakład nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru fundacji.

Historycznym znakiem Zakładu jest znak, którego wzór stanowi załącznik do ustawy.

Siedzibą Zakładu jest miasto Wrocław.

Celami Zakładu zgodnie z historyczną tradycją i postanowieniami założyciela są:         1) utrzymywanie Narodowej Biblioteki Ossolineum i pomnażanie jej zbiorów, zwłaszcza w zakresie humanistyki polskiej i słowiańskiej, oraz ich opracowywanie i upowszechnianie,         2) utrzymywanie Muzeum Książąt Lubomirskich i pomnażanie jego zbiorów w zakresie sztuki i pamiątek historycznych oraz ich opracowywanie i upowszechnianie,         3) wspieranie i prowadzenie prac naukowo-badawczych,         4) działalność wydawnicza.

    1. Dla realizacji celów określonych w art. 5 wyposaża się nieodpłatnie Zakład w majątek obejmujący w dniu wejścia w życie ustawy Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Bibliotekę Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu.     2. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w przypadku dokonania komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo przekaże nieodpłatnie Zakładowi wszystkie akcje lub udziały jakie Skarb Państwa obejmie w spółce powstałej w wyniku komercjalizacji tego przedsiębiorstwa państwowego.     3. W spółce, o której mowa w ust. 2, uprawnieni pracownicy w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników (Dz. U. z 2017 r. poz. 1055) oraz ich spadkobiercy zachowują prawo do nieodpłatnego nabycia akcji lub udziałów. Przepisy działu IV ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników, stosuje się odpowiednio, przy czym kompetencje w zakresie zbywania akcji należą do Dyrektora Zakładu.

    1. Zakład staje się z chwilą wpisania do rejestru fundacji, z mocy prawa, użytkownikiem wieczystym gruntów, będących we władaniu Biblioteki Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu, w zakresie, w jakim stanowią one własność Skarbu Państwa lub gminy, oraz nieodpłatnie właścicielem znajdujących się na tych gruntach budynków i innych urządzeń.     2. Nabycie praw, o których mowa w ust. 1, stwierdza się decyzją wojewody w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub decyzją zarządu gminy w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy.     3. Zakład jest zwolniony od pierwszej i rocznych opłat za użytkowanie wieczyste gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub gminy, o których mowa w ust. 1, jeżeli grunty te nie są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej.

Zakład jest następcą prawnym fundacji ustanowionej przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego.

    1. Organami Zakładu są:         1) Rada Kuratorów,         2) Dyrektor.     2. Statut Zakładu określi w szczególności:         1) zasady powoływania i zakres kompetencji organów,         2) zakres działalności gospodarczej.

Zakład może prowadzić działalność gospodarczą, służącą realizacji jego celów, w sposób przewidziany w statucie.

    1. Źródłami finansowania Zakładu są:         1) dochody z majątku Zakładu,         2) dochody z działalności gospodarczej Zakładu,         3) darowizny, spadki i zapisy,         4) dywidendy z akcji lub udziałów spółki, o której mowa w art. 6 ust. 2.     2. Zakład otrzymuje z budżetu państwa dotacje na realizację zadań państwowych:         1) utrzymywanie zbiorów Narodowej Biblioteki Ossolineum, ich pomnażanie, opracowywanie i upowszechnianie,         2) utrzymywanie i pomnażanie zbiorów Muzeum Książąt Lubomirskich,         3) utrzymywanie wydawnictw niekomercyjnych.     3. Dywidendy, o których mowa w ust. 1 pkt 4, nie mogą być przeznaczane na wykonywanie przez Zakład działalności gospodarczej.

    1. Nadzór nad Zakładem sprawuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.     2. Do uprawnień nadzorczych ministra należy okresowa kontrola wykorzystywania środków publicznych i realizacji celów statutowych Zakładu.     3. Statut Zakładu może być zmieniony przez Radę Kuratorów w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Zakład składa corocznie ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego sprawozdanie ze swojej działalności. Sprawozdanie jest udostępniane przez Zakład do publicznej wiadomości.

    1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może uchylić decyzję Dyrektora Zakładu, pozostającą w rażącej sprzeczności z przepisami prawa lub postanowieniami statutu albo z jego celami.     2. Od decyzji ministra, o której mowa w ust. 1, służy Zakładowi skarga do sądu administracyjnego.

    1. Jeżeli działanie Dyrektora Zakładu w istotny sposób narusza przepisy prawa lub postanowienia statutu albo jest niezgodne z jego celem, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może wyznaczyć odpowiedni termin do usunięcia tych uchybień.     2. Po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może zawiesić Dyrektora Zakładu, wyznaczyć zarządcę tymczasowego i zażądać od Rady Kuratorów przedstawienia w wyznaczonym terminie kandydatury nowego Dyrektora Zakładu.     3. Zarządca tymczasowy reprezentuje Zakład w sprawach wynikających z zarządu, w tym również w postępowaniu sądowym; jest on obowiązany wykonywać czynności potrzebne do prawidłowego działania Zakładu.     4. Od decyzji ministra, o których mowa w ust. 2, służy Zakładowi skarga do sądu administracyjnego.

    1. Prawo używania znaku historycznego, o którym mowa w art. 3, jako znaku instytucji służy Zakładowi oraz jako znaku historycznego i towarowego spółce, o której mowa w art. 6 ust. 2.     2. Prawo to nie może być zbyte lub udostępnione osobom trzecim bez zgody Rady Kuratorów Zakładu.     3. W razie zajęcia znaku, o którym mowa w ust. 1, w trybie postępowania egzekucyjnego, Zakładowi przysługuje prawo pierwokupu, chyba że Rada Kuratorów Zakładu postanowi inaczej.

    1. Minister Edukacji Narodowej:         1) nada Zakładowi statut,         2) w porozumieniu z Prezesem Polskiej Akademii Nauk powoła komisję inwentaryzacyjną celem ustalenia majątku przekazywanego Zakładowi,         3) zgłosi Zakład do rejestru,         4) zwróci się, po zarejestrowaniu Zakładu, do podmiotów określonych w statucie o wskazanie członków Rady Kuratorów.     2. Do czasu powołania Dyrektora Zakładu obowiązki Dyrektora pełni dotychczasowy Dyrektor Biblioteki Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich Polskiej Akademii Nauk.

W sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą do Zakładu stosuje się przepisy ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2016 r. poz. 40).

Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia1).         1) Ustawa została ogłoszona w dniu 9 marca 1995 r. Załącznik do ustawy z dnia 5 stycznia 1995 r. Znak historyczny Zakładu