Załączniki do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości Sprawiedliwości z zd dnniiaa 7 7li sltoisptaodap 2a0d24a r2. (0D2z.4 U (. Dpozz.. 1U65.9 )poz.) Załącznik nr 1 Załącznik nr 1 WWZZÓÓRR Wyjaśnienia co do zakresu uprawnień i obowiązków oraz sposobu i warunków przesłuchania dla podejrzanego, który nie ukończył 18 lat(cid:3) PODEJRZANY(cid:3) JESTEŚ PODEJRZANYM O POPEŁNIENIE PRZESTĘPSTWA(cid:3) Oznacza to, że przedstawiono Ci zarzut/zarzuty popełnienia przestępstwa. Od tego momentu postępowanie, w którym jesteś podejrzany, będzie się toczyć przeciwko Tobie.(cid:3)     1. POSTĘPOWANIE 2. POSTĘPOWANIE 3. POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE(cid:3) SĄDOWE(cid:3) WYKONAWCZE(cid:3) To pierwszy etap. To drugi etap. To trzeci etap. (cid:3) Rozpoczyna go złożenie Postępowanie toczy się Jest prowadzony, jeśli zawiadomienia przed sądem pierwszej orzeczenie sądu trzeba o(cid:3)przestępstwie lub instancji. Kończy się wykonać. Na przykład ujawnienie wydaniem orzeczenia. trzeba zapłacić grzywnę przestępstwa przez Może to być:(cid:3) lub przeprosić Policję, prokuraturę lub 1) wyrok albo(cid:3) pokrzywdzonego.(cid:3) inne organy prowadzące 2) postanowienie.(cid:3) (cid:3) postępowanie (cid:3) przygotowawcze. Są(cid:3)dwa rodzaje postępowania przygotowawczego: (cid:3)         1) śledztwo,(cid:3)         2) dochodzenie. (cid:3) Etap drugi może mieć dwie części. Ta druga część (cid:3) to postępowanie odwoławcze. W tym (cid:3) postępowaniu sprawą zajmuje się sąd drugiej (cid:3) instancji. Jeśli strona (oskarżony, prokurator, POSTĘPOWANIE oskarżyciel posiłkowy, którym może być ODWOŁAWCZE(cid:3) pokrzywdzony/pokrzywdzona) nie zgadza się z(cid:3)orzeczeniem sądu pierwszej instancji, może odwołać się do sądu drugiej instancji.(cid:3) Strona 1 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 4 – Poz. 1659 (cid:3) Jeżeli postępowanie przygotowawcze (kolumna numer 1) kończy się skierowaniem do sądu aktu oskarżenia albo wniosku, na przykład o:(cid:3) warunkowe umorzenie postępowania albo(cid:3) wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego, w którym jest propozycja kary uzgodnionej z podejrzanym(cid:3) – rozpoczyna się postępowanie przed sądem (kolumna numer 2).(cid:3) PRAWO DO SKŁADANIA WYJAŚNIEŃ I PRAWO DO MILCZENIA(cid:3)(cid:3) Podczas przesłuchania masz prawo opowiedzieć (cid:400)woją wersję zdarzenia(cid:853)(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:367)(cid:349)(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:374)(cid:437)(cid:3) zabronionego, o który jesteś podejrzany. To są właśnie wyjaśnienia.(cid:3) Nie musisz udowadniać, że jesteś niewinny. Nie masz też obowiązku (cid:282)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:396)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3) dowodów na swoją niekorzyść.(cid:3) (cid:39)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:460)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:282)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:396)(cid:460)(cid:437)(cid:410)(cid:853)(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:367)(cid:349)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)jesteś (cid:393)(cid:381)(cid:282)(cid:286)(cid:361)(cid:396)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:373)(cid:853)(cid:3)(cid:460)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3) (cid:393)(cid:381)(cid:437)(cid:272)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:876)(cid:393)(cid:381)(cid:437)(cid:272)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)o tym, że możesz:(cid:3) (cid:460)łożyć wyjaśnienia(cid:853)(cid:3) (cid:381)dmówić złożenia wyjaśnień(cid:853)(cid:3) (cid:381)dmówić odpowiedzi na (cid:449)(cid:400)(cid:460)(cid:455)(cid:400)(cid:410)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:3)pytania lub tylko niektóre pytania.(cid:3) Nie musisz podawać przyczyn, dla których odmawiasz składania wyjaśnień(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3) (cid:381)(cid:282)(cid:393)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:455)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:856)(cid:3)(cid:3) Możesz zażądać, by podczas przesłuchania był obecny obrońca(cid:3) (cid:894)(cid:258)(cid:282)(cid:449)(cid:381)(cid:364)(cid:258)(cid:410)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:396)(cid:258)(cid:282)(cid:272)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:374)(cid:455)(cid:895)(cid:856)(cid:3) Jednak jeśli Twój obrońca nie stawi się, to i tak można Cię przesłuchać.(cid:3) Strona 2 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 5 – Poz. 1659 (cid:3) Złożenie wyjaśnień odbywa się ustnie.(cid:3) (cid:116)(cid:3)trakcie przesłuchania(cid:3)w postępowaniu przygotowawczym(cid:3)(cid:373)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3) prawo do złożenia wyjaśnień(cid:3)na piśmie. Możesz zażądać tego Ty (cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)Twój obrońca. (cid:3) Pamiętaj jednak, że:(cid:3) (cid:449)(cid:3)(cid:410)(cid:396)(cid:258)(cid:364)(cid:272)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:393)(cid:349)(cid:400)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:374)ie możesz kontaktować się z innymi(cid:3)(cid:381)(cid:400)(cid:381)(cid:271)(cid:258)(cid:373)(cid:349)(cid:853)(cid:3) (cid:393)rzesłuchujący(cid:3)może z ważnych powodów odmówić zgody na pisemne wyjaśnienia.(cid:3) Wyjaśnienia możesz składać też co do każdego dowodu, gdy będziesz obecn(cid:455)(cid:876)(cid:381)(cid:271)(cid:286)(cid:272)(cid:374)(cid:258)(cid:3) (cid:449)(cid:3)(cid:410)(cid:396)(cid:258)(cid:364)(cid:272)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:894)na przykład(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:3)przesłuchani(cid:437)(cid:3)świadka(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:282)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:400)(cid:3) (cid:449)(cid:349)(cid:460)(cid:361)(cid:349)(cid:3)(cid:367)(cid:381)(cid:364)(cid:258)(cid:367)(cid:374)(cid:286)(cid:361)(cid:895)(cid:856)(cid:3) PRAWO DO OBROŃCY(cid:3) (cid:116)(cid:3)trakcie postępowania przygotowawczego i sądowego może(cid:400)(cid:460)(cid:3)mieć obrońcę(cid:3)–(cid:3)z wyboru albo z urzędu(cid:856)(cid:3)Nie moż(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3)mieć jednak więcej niż (cid:1007)(cid:3)obrońców(cid:3)jednocześnie(cid:856)(cid:3) (cid:3) Obrońca z wyboru to dowolnie wybrany obrońca, którego opłacasz Ty(cid:3)lub Twój rodzic albo opiekun.(cid:3) Obrońca z urzędu to adwokat lub radca prawny, za którego płaci państwo.(cid:3) Jeśli nie masz 18 lat i nie masz obrońcy, sąd (prezes lub referendarz sądowy) z własnej inicjatywy wyznaczy Ci obrońcę z urzędu. To obowiązek sądu.(cid:3) Jeśli zostaniesz skazany/skazana albo postępowanie zostanie warunkowo umorzone, sąd może nakazać Ci zapłacić za pracę obrońcy z urzędu.(cid:3) Strona 3 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 6 – Poz. 1659 (cid:3) Gdy jesteś tymczasowo aresztowany(cid:876)(cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:894)(cid:410)(cid:381)(cid:3)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:381)(cid:400)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)o Cię(cid:3) (cid:449)(cid:3)areszcie śledczym(cid:853)(cid:3)bo zastosowano wobec Ciebie tak zwany środek (cid:460)(cid:258)(cid:393)(cid:381)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:336)(cid:258)(cid:449)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:895)(cid:853)(cid:3) (cid:460)(cid:286)(cid:3)(cid:400)(cid:449)(cid:381)(cid:349)(cid:373)(cid:3)obrońcą możesz(cid:855)(cid:3) rozmawiać osobiście (sam na sam)(cid:853)(cid:3) kontaktować się listownie.(cid:3) W wyjątkowych sytuacjach, gdy wymaga tego dobro postępowania, (cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:3)może być obecny przy Twojej rozmowie z obrońcą albo upoważnić (cid:282)(cid:381)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)kogoś innego (cid:894)(cid:258)(cid:367)(cid:286)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:367)(cid:364)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:460)(cid:3)(cid:393)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:449)(cid:400)(cid:460)(cid:455)(cid:272)(cid:346)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:3)(cid:381)(cid:282)(cid:3)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:373)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:400)(cid:381)(cid:449)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:895)(cid:856)(cid:3) Z tych samych powodów prokurator może kontrolować Twoją korespondencję z obrońcą. Ta kontrola nie może trwać dłużej niż 14 dni od dnia tymczasowego aresztowania.(cid:3) Jeżeli w toku postępowania ukończysz 18 lat i sąd cofnie wyznaczonego dla Ciebie obrońcę z urzędu, a nie stać Cię, by zapłacić obrońcy wynagrodzenie, możesz poprosić sąd o wyznaczenie obrońcy z urzędu.(cid:3) W postępowaniu przygotowawczym(cid:855)(cid:3) (cid:374)a każdym etapie.(cid:3) W postępowaniu sądowym:(cid:3)(cid:3) (cid:449)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:396)(cid:373)(cid:349)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)7 dni od doręczenia Ci aktu oskarżenia(cid:856)(cid:3)Jeśli(cid:3)złożysz wniosek po terminie albo nie przedstawisz w nim dowodów na to, że(cid:3)nie stać Cię na obrońcę, wniosek może zostać rozpoznany (cid:393)(cid:381)(cid:3)wyznaczonym pierwszym terminie rozprawy albo posiedzenia sądu(cid:853)(cid:3) (cid:393)o pierwszym terminie rozprawy albo posiedzenia sądu(cid:856)(cid:3)(cid:68)(cid:437)(cid:400)(cid:349)(cid:400)z to zrobić tak, żeby nie było potrzeby zmiany kolejnego terminu rozprawy lub (cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:856)(cid:3) (cid:3) (cid:3) Strona 4 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 7 – Poz. 1659 (cid:3) TŁUMACZ(cid:3) Osobie, która nie mówi wystarczająco dobrze (cid:393)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:367)(cid:400)(cid:364)(cid:437)(cid:853)(cid:3) pomaga tłumacz. Tłumacz może uczestniczyć w przesłuchaniu albo przy zapoznaniu z treścią (cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:437)(cid:856)(cid:3) Tłumacz przysługuje wtedy, gdy nie mówisz po polsku lub jeśli jest to potrzebne, bo jesteś osobą głuchą lub nie mówisz.(cid:3) PRAWO DO INFORMACJI(cid:3) Masz prawo do informacji. W szczególności do:(cid:3) (cid:349)(cid:374)(cid:296)(cid:381)(cid:396)(cid:373)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:853)(cid:3)o co jesteś podejrzany(cid:876)(cid:393)(cid:381)(cid:282)(cid:286)(cid:361)(cid:396)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:361)(cid:258)(cid:364)(cid:349)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:381)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:396)(cid:460)(cid:437)(cid:410)(cid:3) (cid:894)(cid:361)(cid:258)(cid:364)(cid:349)(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:374)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:396)(cid:460)(cid:437)(cid:272)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:895)(cid:853)(cid:3) (cid:349)(cid:374)(cid:296)(cid:381)(cid:396)(cid:373)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:3)o dodatkowych zarzutach (uzupełnieniu zarzutów)(cid:853)(cid:3) (cid:349)(cid:374)(cid:296)(cid:381)(cid:396)(cid:373)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:3)o zmianie zarzutów(cid:853)(cid:3) (cid:349)(cid:374)(cid:296)(cid:381)(cid:396)(cid:373)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:3)o kwalifikacji prawnej przestępstwa, które Ci się zarzuca ((cid:282)(cid:381)(cid:410)(cid:455)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:3) (cid:410)(cid:381)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)przykład (cid:449)(cid:400)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)artykułu z Kodeksu karnego).(cid:3) Możesz żądać:(cid:3) (cid:393)(cid:381)(cid:282)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)ustnie podstaw postawionych Ci zarzutów(cid:853)(cid:3) (cid:437)zasadnienia zarzutów na piśmie w terminie 14 dni(cid:853)(cid:3) (cid:460)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)o terminie, w którym możesz zapoznać się z materiałami postępowania(cid:856)(cid:3) PRAWO DO SKŁADANIA WNIOSKÓW(cid:3) Na każdym etapie postępowania masz prawo do składania wniosków dowodowych.(cid:3) (cid:100)(cid:258)(cid:364)(cid:349)(cid:373)(cid:349)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:258)(cid:373)(cid:349)(cid:3)(cid:373)(cid:381)gą(cid:3)być: przesłuchanie świadka, opinia biegłego, dokument, (cid:271)(cid:258)(cid:282)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:367)(cid:286)(cid:364)(cid:258)(cid:396)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:856)(cid:3) Strona 5 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 8 – Poz. 1659 (cid:3) (cid:116)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:455)(cid:3)może nie zostać(cid:3)uwzględniony,(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:855)(cid:3) (cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:381)(cid:393)(cid:437)(cid:400)(cid:460)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:367)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:437)(cid:3) (cid:894)(cid:374)(cid:258)(cid:3)przykład przeprowadzenie dowodu jest (cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:460)(cid:336)(cid:381)(cid:282)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:286)(cid:373)(cid:895)(cid:853)(cid:3) (cid:282)owód (cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:349)(cid:400)(cid:410)(cid:381)(cid:410)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:282)(cid:367)(cid:258)(cid:3)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:455)(cid:853)(cid:3)(cid:3) (cid:282)owód ma stwierdzić coś, co zostało(cid:3)(cid:437)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:286)(cid:853)(cid:3) (cid:282)owód jest bezużyteczny. Z dowodu nie wynika to, co podlega(cid:3) udowodnieniu (na przykład wniosek o przesłuchani(cid:286)(cid:3)świadka bez wskazania(cid:853)(cid:3) o co sąd ma go zapytać)(cid:853)(cid:3) (cid:374)iemożliwe jest przeprowadzenie dowodu (na przykład(cid:3)gdy świadek zmarł(cid:3) (cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:373)(cid:286)(cid:374)(cid:410)(cid:3)został zniszczony)(cid:853)(cid:3) zmierza w sposób oczywisty do przedłużenia postępow(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:853)(cid:3) (cid:460)ostał złożony po terminie, a o tym terminie Cię powiadomiono.(cid:3) Jeśli złożyłeś/złożyłaś wniosek o wykonanie czynności, to prowadzący postępowanie przygotowawcze (śledztwo lub dochodzenie) nie może odmówić udziału w tej czynności Tobie ani Twojemu obrońcy.(cid:3) Możesz żądać udziału również(cid:3)we wszystkich innych czynnościach postępowania(cid:3) (cid:894)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:367)(cid:349)(cid:3)także tych, o które to nie Ty wnosiłeś/wnosiłaś)(cid:856)(cid:3) Prokurator może odmówić Ci udziału w takich czynnościach (cid:410)(cid:455)(cid:367)(cid:364)(cid:381)(cid:3)(cid:449)(cid:3)szczególnych (cid:449)(cid:455)(cid:393)(cid:258)(cid:282)(cid:364)(cid:258)(cid:272)(cid:346)(cid:3)–(cid:3)gdy zagrożony jest ważny interes postępowania albo gdy (cid:282)(cid:381)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:18)(cid:349)ę(cid:3)na czynność wiązał(cid:381)by się z poważnymi trudnościami (gdy jesteś na przykład tymczasowo aresztowany(cid:876)(cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:258)(cid:895)(cid:856)(cid:3) Możesz być obecny/obecna przy czynności, która(cid:3)jest niepowtarzalna, chyba że przez zwłokę zachodzi niebezpieczeństwo zniekształcenia lub utraty dowodu.(cid:3) Strona 6 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 9 – Poz. 1659 (cid:3) Gdy martwisz się, że świadka nie będzie można przesłuchać (cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:396)(cid:381)(cid:460)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:894)(cid:374)(cid:258)(cid:3)przykład(cid:3)gdy jest poważnie chory lub może umrzeć), możesz poprosić(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:271)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:396)zesłuchał(cid:3)go sąd(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3) poprosić (cid:393)(cid:349)(cid:400)(cid:286)(cid:373)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:258)(cid:3)(cid:381)(cid:3)wystąpi(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)do sądu (cid:460)(cid:3)prośbą o przesłuchani(cid:286)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)świadka.(cid:3) Możesz zapoznawać się z treścią pisemnej opinii biegłego, a także brać udział w jego przesłuchaniu.(cid:3) PRAWO DOSTĘPU DO AKT SPRAWY(cid:3) Możesz żądać dostępu do akt sprawy oraz (cid:381)(cid:410)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:373)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:364)(cid:381)(cid:393)(cid:349)(cid:349)(cid:3) (cid:349)(cid:3)odpisów tych dokumentów.(cid:3)Możesz zażądać ich wydania odpłatnie lub sporządzić je samodzielnie (n(cid:258)(cid:3)(cid:393)rzykład(cid:3) (cid:400)(cid:296)(cid:381)(cid:410)(cid:381)(cid:336)(cid:396)(cid:258)(cid:296)ować(cid:895)(cid:856)(cid:3)(cid:68)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:381)(cid:3)w postępowaniu przygotowawczym oraz w postępowaniu sądow(cid:455)(cid:373)(cid:3)(również (cid:393)(cid:381)(cid:3)(cid:349)(cid:272)(cid:346)(cid:3)zakończeniu)(cid:856)(cid:3) W postępowaniu przygotowawczym(cid:3)(cid:449)(cid:3)szczególnych przypadkach, ze względu na interes państwa albo dobro postępowania, można odmówić (cid:18)(cid:349)(cid:3)dostępu do akt.(cid:3) Gdy prokurator wniósł do sądu wniosek o zastosowanie tymczasow(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3) (cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)wniósł do sądu wniosek o(cid:3)przedłużenie tymczasowego areszt(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:855)(cid:3)(cid:3) udostępnia(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:3)się (cid:258)(cid:364)(cid:410)(cid:258)(cid:3)w zakresie obejmującym dowody zawarte we wniosku (cid:381)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:400)(cid:410)(cid:381)(cid:400)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)przedłużenie (cid:410)(cid:455)(cid:373)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:400)(cid:381)(cid:449)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:856)(cid:3) (cid:58)(cid:286)śli(cid:3)istnieje obawa niebezpieczeństwa dla świadka albo jego najbliższych, zeznania tego świadka nie będą Ci udostę(cid:393)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:374)(cid:286)(cid:856)(cid:3) Strona 7 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 10 – Poz. 1659 (cid:3) KOŃCOWE ZAZNAJOMIENIE Z MATERIAŁAMI POSTĘPOWANIA(cid:3) Ty lub Twój obrońca możecie zapoznać się z materiałami postępowania(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:282)(cid:3)(cid:364)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:272)(cid:3) postępowania przygotowawczego(cid:856)(cid:3)Prokuratura, Policja albo inny organ prowadzący postępowanie poinformują(cid:3)Cię o tej możliwości, gdy tego zażądasz.(cid:3) (cid:87)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:282)(cid:3)końcowym (cid:460)(cid:258)(cid:393)(cid:381)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:373)(cid:3)(cid:460)(cid:3)materiałami postępowania (cid:373)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:381)(cid:3) wglądu do akt –(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:296)(cid:381)(cid:396)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:393)(cid:258)(cid:393)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:286)(cid:361)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:286)(cid:367)(cid:286)(cid:364)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:272)(cid:460)(cid:374)(cid:286)(cid:361)(cid:856)(cid:3) Po zapoznaniu z materiałami postępowania masz (cid:1007)(cid:3)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:3)na to, by wnieść o uzupełnienie postępowania (na przykład (cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3) dodatkowych dowodów).(cid:3) (cid:87)(cid:90)(cid:4)(cid:116)(cid:75)(cid:3)(cid:24)(cid:75)(cid:3)(cid:68)(cid:28)(cid:24)(cid:47)(cid:4)(cid:18)(cid:58)(cid:47)(cid:3) Możesz wnieść o skierowanie sprawy do mediacji. (cid:3) Mediacja jest metodą rozwiązywania konfliktów, w której osoba zaufana (mediator) pomaga w znalezieniu korzystnego rozwiązania dla obu stron postępowania (pokrzywdzonego i oskarżonego). (cid:3) Jakie są korzyści mediacji?(cid:3) Mediacja stwarza warunki wzajemnego zrozumienia.(cid:3) Mediacja pomaga w zawarciu porozumienia.(cid:3) Mediacja umożliwia uzgodnienie z pokrzywdzonym sposobu naprawienia szkody.(cid:3) Zawarcie porozumienia jest brane pod uwagę przez sąd przy wydawaniu orzeczenia w sprawie.(cid:3) Mediator, który prowadzi mediację, musi zachować w(cid:3)tajemnicy jej przebieg. Mediacja ma poufny charakter.(cid:3) Strona 8 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 11 – Poz. 1659 (cid:3) O mediację może wnieść też pokrzywdzony. Może ją również zaproponować organ prowadzący postępowanie. (cid:3) Udział w mediacji jest dobrowolny. Oznacza to, że nie musisz się na nią godzić.(cid:3) PRAWO DO UZGODNIENIA KARY(cid:3) Istnieje możliwość zakończenia postępowania karnego (cid:449)(cid:455)(cid:282)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:373)(cid:3)przez sąd wyroku akceptującego uzgodnienia podejrzanego i prokuratora(cid:3)co do kary i środków karnych(cid:856)(cid:3)(cid:3) Pamiętaj, że takie uzgodnienie jest możliwe tylko(cid:3)(cid:449)(cid:410)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:396)(cid:460)(cid:437)(cid:272)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:374)(cid:3) zabroniony jest występkiem (dolna granica kary pozbawienia wolności za zarzucane (cid:18)(cid:349)(cid:3)przestępstwo jest niższa niż 3 lata(cid:895)(cid:856)(cid:3)(cid:104)(cid:460)(cid:336)(cid:381)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)musi nastąpić(cid:853)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:373)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:3) (cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:437)(cid:361)(cid:286)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:3)sądu(cid:3)(cid:258)(cid:364)(cid:410)(cid:3)oskarżenia(cid:853)(cid:3)i musi ono uwzględniać prawa pokrzywdzonego(cid:856)(cid:3) (cid:116)(cid:3)tym wypadku masz prawo do zapoznania się z aktami.(cid:3) Co może zrobić prokurator?(cid:3) Prokurator może p(cid:396)(cid:460)ekazać do sądu tylko (cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:400)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3) (cid:437)(cid:460)(cid:336)(cid:381)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:272)(cid:346)(cid:3)(cid:460)(cid:3)Tobą (cid:364)(cid:258)(cid:396)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)innych środków(cid:856)(cid:3)(cid:68)oże (cid:410)(cid:258)(cid:364)(cid:3)postąpić(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3) przyznajesz się do winy, (cid:258)(cid:3)w świetle Twoich wyjaśnień okoliczności popełnienia przestępstwa i (cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:361)(cid:258)(cid:3)wina nie budzą wątpliwości, (cid:258)(cid:3)(cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:361)(cid:258)(cid:3) (cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:449)(cid:258)(cid:3)(cid:449)(cid:400)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:437)(cid:361)(cid:286), że cele postępowania zostaną osiągnięte(cid:856)(cid:3)(cid:100)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:460)(cid:449)(cid:258)(cid:367)(cid:258)(cid:3) prokuratorowi na odstąpienie od przeprowadzania innych dowodów albo przeprowadzenie tylko tych, które są niezbędne.(cid:3) Prokurator może(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)kazać(cid:3)do sądu akt oskarżenia wraz z wnioskiem (cid:381)(cid:3)(cid:400)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)uzgodnionych z Tobą kar lub innych środków(cid:856)(cid:3) (cid:68)oże tak postąpić, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa i(cid:3)(cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:361)(cid:258)(cid:3)(cid:449)(cid:349)(cid:374)(cid:258)(cid:3) nie budzą wątpliwości, (cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:361)(cid:286)(cid:3)oświadczenia dowodowe nie są sprzeczne (cid:460)(cid:3)(cid:437)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:367)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:373)(cid:349)(cid:3)dokonanymi w postępowaniu przygotowawczym, a(cid:3)(cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:361)(cid:258)(cid:3) postawa wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte.(cid:3) Strona 9 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 12 – Poz. 1659 (cid:3) Sąd może uwzględnić taki wniosek tylko(cid:3)(cid:449)(cid:410)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)nie sprzeciwi się (cid:373)(cid:437)(cid:3) (cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455). Pokrzywdzony musi być(cid:3)prawidłowo (cid:393)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:396)(cid:373)(cid:349)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3) (cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258), na którym sąd będzie zajmował się wnioskiem.(cid:3) PRAWO DO ZŁOŻENIA WNIOSKU O WYDANIE WYROKU SKAZUJĄCEGO (cid:3) Gdy jesteś oskarżon(cid:455)/oskarżona(cid:3)o przestępstwo zagrożone karą nie większą niż 15 lat pozbawienia wolności, możesz złożyć (cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:3)określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Wniosek może też dotyczyć wydania orzeczenia co do kosztów postępowania. Możesz to zrobić sam(cid:381)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:286)(cid:367)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:855)(cid:3) (cid:393)rzed doręczeniem Ci zawiadomienia o terminie rozprawy(cid:856)(cid:3)Sąd może uwzględnić wniosek (cid:410)(cid:455)(cid:367)(cid:364)(cid:381)(cid:3)(cid:449)(cid:410)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:3)i pokrzywdzony się temu nie sprzeciwią(cid:853)(cid:3) (cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:396)(cid:381)(cid:460)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:286)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:367)(cid:364)(cid:381)(cid:3)do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych(cid:856)(cid:3)Sąd może uwzględnić wniosek (cid:410)(cid:455)(cid:367)(cid:364)(cid:381)(cid:3)(cid:449)(cid:410)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3) (cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:3)wyrazi zgodę(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:272)(cid:349)wi się(cid:856)(cid:3) (cid:116)(cid:3)(cid:381)(cid:271)(cid:437)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:393)(cid:258)(cid:282)(cid:364)(cid:258)(cid:272)(cid:346)(cid:3)(cid:393)okrzywdzony musi być prawidłowo powiadomiony o terminie posiedzenia, na którym sąd będzie zajmował się (cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:349)(cid:373)(cid:3)(cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:373)(cid:856)(cid:3) OGRANICZENIA ZARZUTÓW APELACJI(cid:3) (cid:58)(cid:286)śli(cid:3)uzgodniłeś/uzgodniłaś(cid:3)wysokość kary albo złożyłeś/złożyłaś(cid:3)(cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:400)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3) (cid:349)(cid:3)wymierzenie ustalonych kar, podstawą apelacji (czyli odwołania od wyroku sądu (cid:393)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:449)(cid:400)(cid:460)(cid:286)(cid:361)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:895)(cid:3)nie mogą(cid:3)być zarzuty:(cid:3) (cid:271)łędu w ustaleniach faktycznych (na przykład(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:853)(cid:3) (cid:127)wiązane że(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)zgadzasz się z opisem zdarzenia)(cid:853)(cid:3) (cid:460)(cid:3)treścią (cid:396)ażącej niewspółmierności kary, środka karnego, (cid:460)(cid:258)(cid:449)(cid:258)(cid:396)(cid:410)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3) (cid:393)(cid:381)(cid:396)(cid:381)(cid:460)(cid:437)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3) nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo braku zastosowania środka zabezpieczającego, przepadku Strona 10 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 13 – Poz. 1659 (cid:3) albo innego środka(cid:3)(na przykład nie zgadzasz się (cid:460)(cid:3)wysokością kary pozbawienia wolności albo uważasz, że orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów jest zbyt długi)(cid:856)(cid:3) TWOJE OBOWIĄZKI(cid:3) (cid:58)(cid:258)(cid:364)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:282)(cid:286)(cid:361)(cid:396)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:3)masz obowiązek(cid:855)(cid:3) (cid:393)oddać się oględzinom ciała i określonym badaniom(cid:853)(cid:3)a także poddać się (cid:393)(cid:381)(cid:271)(cid:396)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:3)wymazu ze śluzówki policzków (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:460)(cid:3)policjanta lub inną uprawnioną osobę(cid:853)(cid:3) (cid:400)tawiać się na wezwania(cid:853)(cid:3) (cid:393)(cid:381)(cid:349)nformować prowadzącego postępowanie, jeżeli zmienisz miejsce pobytu(cid:3) na czas dłuższy niż 7 dni,(cid:3) poinformować prowadzącego postępowanie, że zmieniłeś/zmieniłaś(cid:3)(cid:374)(cid:437)(cid:373)(cid:286)(cid:396)(cid:3) (cid:410)(cid:286)(cid:367)(cid:286)(cid:296)(cid:381)(cid:374)(cid:437)(cid:853)(cid:3)(cid:296)(cid:258)(cid:364)(cid:400)(cid:437)(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:282)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:272)(cid:460)(cid:410)(cid:455)(cid:3)(cid:286)(cid:367)(cid:286)(cid:364)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:272)(cid:460)(cid:374)(cid:286)(cid:361)(cid:856)(cid:3) Jeżeli tego nie zrobisz, mogą spotkać Cię przykre konsekwencje.(cid:3)Możesz na przykład zostać zatrzymany(cid:876)(cid:460)(cid:258)(cid:410)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:373)(cid:258)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:876)(cid:282)(cid:381)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:856)(cid:3)(cid:3) (cid:104)(cid:94)(cid:87)(cid:90)(cid:4)(cid:116)(cid:47)(cid:28)(cid:24)(cid:62)(cid:47)(cid:116)(cid:47)(cid:28)(cid:69)(cid:47)(cid:28)(cid:3)(cid:69)(cid:47)(cid:28)(cid:94)(cid:100)(cid:4)(cid:116)(cid:47)(cid:28)(cid:69)(cid:69)(cid:47)(cid:18)(cid:100)(cid:116)(cid:4)(cid:3)(cid:69)(cid:4)(cid:3)(cid:116)(cid:28)(cid:127)(cid:116)(cid:4)(cid:69)(cid:47)(cid:28)(cid:3) Sąd lub organ postępowania przygotowawczego (na przykład prokurator, Policja) może Cię wezwać do tego, byś w wyznaczonym terminie osobiście stawił się/stawiła się(cid:3)w celu przeprowadzenia różnych czynności.(cid:3) (cid:18)(cid:381)(cid:3)zrobić, gdy nie możesz stawić się osobiście(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:373)(cid:3)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:845)(cid:3) Gdy jesteś chory(cid:876)(cid:272)(cid:346)(cid:381)(cid:396)(cid:258)(cid:853)(cid:3)musisz uzyskać i przedstawić zaświadczenie wystawione przez lekarza sądowego(cid:856)(cid:3)(cid:47)(cid:374)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:460)(cid:449)(cid:381)(cid:367)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:894)(cid:381)(cid:282)(cid:3)(cid:367)(cid:286)(cid:364)(cid:258)(cid:396)(cid:460)(cid:258)(cid:3)(cid:460)(cid:3)przychodni, który nie jest lekarzem sądowym(cid:853)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:393)(cid:437)(cid:367)(cid:258)(cid:396)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:62)(cid:882)4) albo inne zaświadczenie nie są(cid:3)wystarczające. Strona 11 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 14 – Poz. 1659 (cid:3) Wykaz lekarzy sądowych prowadzi prezes każdego sądu okręgowego. (cid:116)(cid:455)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:374)(cid:3) (cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:361)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:400)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:410)(cid:286)(cid:396)(cid:374)(cid:286)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:286)(cid:361)(cid:3)sądu okręgowego w zakładce „(cid:62)(cid:286)(cid:364)(cid:258)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:3)sądowi”.(cid:3) Gdy usprawiedliwisz swoje niestawienie, możesz wnieść o to, aby nie przeprowadzano czynności bez Ciebie.(cid:3) Czynności nie przeprowadza się, gdy Cię nie ma, a brakuje dowodu, że zawiadomiono Cię o czynności, oraz gdy jest uzasadnione przypuszczenie, że Twoja nieobecność jest wynikiem siły wyższej (przeszkód żywiołowych lub innych wyjątkowych przyczyn).(cid:3) (cid:4)(cid:3)(cid:272)(cid:381)(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:271)(cid:455)(cid:449)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:3)granicą?(cid:3) Możesz zostać wtedy przesłuchany/przesłuchana(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:460)(cid:3) (cid:364)(cid:381)(cid:374)(cid:400)(cid:437)(cid:367)(cid:258), ale tylko za Twoją zgodą(cid:856)(cid:3) Nie stosuje się wtedy przepisów o obowiązku stawiennictwa i konsekwencjach niestawiennictwa na przesłuchanie i udziale biegłych.(cid:3) KTO MOŻE CI TOWARZYSZYĆ PODCZAS PRZESŁUCHANIA(cid:3) Jeżeli nie masz ukończonych 18 lat, podczas śledztwa lub dochodzenia może być z Tobą przedstawiciel ustawowy (rodzic, opiekun) lub osoba, pod której pieczą pozostajesz, albo osoba pełnoletnia, którą wskażesz. Przedstawiciel ustawowy zawsze powinien działać na Twoją korzyść.(cid:3) Podczas czynności śledztwa lub dochodzenia mogą być obecni przedstawiciel ustawowy lub osoba pełnoletnia, którą wskażesz. Osoby te nie będą mogły brać udziału w czynności, jeżeli ich obecność nie będzie dla Ciebie korzystna lub będzie utrudniać te czynności.(cid:3) Strona 12 z 13(cid:3) (cid:3) Dz(cid:3)iennik Ustaw – 15 – Poz. 1659 (cid:3) Na Twój wniosek podczas posiedzenia lub rozprawy w sądzie może być z Tobą przedstawiciel ustawowy (rodzic, opiekun) lub osoba, pod której pieczą pozostajesz. (cid:3) Jeżeli nie masz takiej osoby lub udział takiej osoby może naruszać Twoje prawa lub interesy, jest niecelowy z uwagi na Twoje dobro, uniemożliwia przeprowadzenie posiedzenia albo rozprawy albo utrudnia je w istotny sposób, możesz wskazać inną osobę pełnoletnią. (cid:3) Jeżeli nie wskażesz takiej osoby lub ją wskażesz, ale jej obecność może prowadzić do naruszenia Twoich praw lub interesów, jest niecelowa ze względu na Twoje dobro, uniemożliwia przeprowadzenie posiedzenia albo rozprawy albo utrudnia je w istotny sposób, przewodniczący (sędzia) wyznacza dla Ciebie asystenta rodziny. (cid:3) Asystent rodziny będzie z Tobą na rozprawie lub na posiedzeniu. (cid:3) (cid:3) Strona 13 z 13(cid:3) (cid:3) ZałącznZikał ąncrzn 2ik nr 2 Wzór Załącznik nr 2 WZÓR Wzór Wyjaśnienia co do zakresu uprawnień i obowiązków oraz sposobu i warunków przesłuchania dla podejrzanego Wyjaśnienia co do zakresu uprawnień i obowiązków nieporadnego ze względu na wiek lub stan zdrowia oraz sposobu i warunków przesłuchania dla podejrzanego nieporadnego ze względu na wiek lub stan zdrowia Minister Sprawiedliwości wydał rozporządzenie i załącznik do rozporządzenia. Minister Sprawiedliwości wydał Załącznik nazywa się Pouczenie rozporządzenie i załącznik do rozporządzenia. o uprawnieniach i obowiązkach Załącznik nazywa się Pouczenie podejrzanego. o uprawnieniach i obowiązkach podejrzanego. To jest tekst łatwy do czytania i zrozumienia Pouczenia o uprawnieniach i obowiązkach To jest tekst łatwy do czytania i zrozumienia podejrzanego. Pouczenia o uprawnieniach i obowiązkach To opracowanie ma pomóc Ci zrozumieć, podejrzanego. jakie prawa i obowiązki ma podejrzany To opracowanie ma pomóc Ci zrozumieć, w postępowaniu karnym. jakie prawa i obowiązki ma podejrzany w postępowaniu karnym. Rozporządzenie znajdziesz w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Rozporządzenie znajdziesz w Dzienniku P Uo stp ar woś R o z ep co zm yo pc o so ps oo lb itę e j w Ps op lsie kr ia ej ją . cą. Poproś o pomoc osobę wspierającą. Strona 1 z 19 Strona 1 z 19 Podejrzanym może być każdy człowiek. Kobieta, mężczyzna. Postępowanie karne to praca Policji, prokuratury, innych uprawnionych służb oraz sądu. Wszyscy oni sprawdzają, czy ktoś popełnił przestępstwo. Przestępstwo to na przykład kradzież, oszustwo, pobicie. Najpierw jest postępowanie przygotowawcze. Prowadzi je Policja, prokurator. Czasami postępowanie przygotowawcze mogą prowadzić inne służby, na przykład Straż Graniczna. Oni przygotowują akt oskarżenia albo wniosek, na przykład o skazanie albo warunkowe umorzenie postępowania. Potem jest postępowanie sądowe. Na końcu jest orzeczenie sądu. Może to być wyrok albo postanowienie. Strona 2 z 19 Jeśli: • zgłosiłeś na Policję, że ktoś popełnił przestępstwo, albo • na przykład Policja, Straż Graniczna, prokurator wykryli przestępstwo, to zaczyna się postępowanie przygotowawcze. To śledztwo albo dochodzenie. Teraz osoba, która prowadzi postępowanie przygotowawcze, szuka informacji i dowodów przestępstwa. Postępowanie może prowadzić policjant lub prokurator. Kiedy Policja lub prokurator podejrzewa, kto mógł popełnić przestępstwo, może zatrzymać taką osobę. To się nazywa zatrzymanie. Policja lub prokurator zatrzymuje podejrzanego. Jeśli ktoś jest podejrzanym, to nie oznacza, że popełnił przestępstwo. To będzie ustalane. Osobę można zatrzymać na 48 godzin. Na przykład Policja zatrzymała podejrzanego w poniedziałek o godzinie 16.35. Policja musi go wypuścić najpóźniej w środę o godzinie 16.35. Strona 3 z 19 Gdy prokurator uzna, że nie może podejrzanego zwolnić w ciągu 48 godzin, pisze do sądu wniosek o tymczasowe aresztowanie. Sąd może wydać postanowienie o tymczasowym aresztowaniu. Albo sąd może wypuścić podejrzanego. Przykład: Policja zatrzymała podejrzanego w poniedziałek o godzinie 16.35. W środę o godzinie 16.00 prokurator składa do sądu wniosek, żeby aresztować podejrzanego. Sąd musi zająć się tą sprawą do czwartku do godziny 16.00. Czyli ma na to 24 godziny. Jeśli sąd tego nie zrobi, to Policja musi wypuścić podejrzanego. Sąd może zgodzić się na tymczasowe aresztowanie, jeśli obawia się, że podejrzany może na przykład uciec lub ukryć się. Albo że podejrzany może popełnić inne poważne przestępstwo. Tymczasowe aresztowanie oznacza, że podejrzany przebywa w areszcie, czyli nie jest na wolności. Strona 4 z 19 W sprawie karnej oprócz podejrzanego bierze udział pokrzywdzony. Mogą też brać udział świadkowie. Pokrzywdzony to osoba, której ktoś zrobił coś złego. Na przykład ją pobił, okradł lub oszukał. Świadek widział przestępstwo lub coś o nim wie. Na przykład zna osobę, która popełniła przestępstwo. Pokrzywdzony i świadek składają zeznania. To znaczy, że mówią to, co wiedzą na temat przestępstwa. Jest to zapisywane w protokole. Pokrzywdzony i świadek muszą podpisać protokół. Podejrzany też jest przesłuchiwany. Podejrzany nie składa zeznań. To, co mówi podejrzany, nazywa się wyjaśnieniami. Strona 5 z 19 Gdy Policja i prokurator zebrali informacje i dowody i uważają, że podejrzany popełnił przestępstwo, to piszą do sądu. Mogą napisać: • wniosek o warunkowe umorzenie postępowania, • wniosek o skazanie, • akt oskarżenia. W akcie oskarżenia podejrzanego nazywa się oskarżonym. Oskarżony to osoba, która mogła popełnić przestępstwo. Sąd ustali, czy są na to dowody. W akcie oskarżenia są też informacje: • jakie przestępstwo mógł popełnić oskarżony. To są zarzuty, • jakie zebrano dowody. Czasami też można tam znaleźć informację, jaką oskarżony powinien otrzymać karę. Teraz rozpoczyna się postępowanie sądowe. Prokurator lub sąd opowiadają krótko, jaki zarzut jest w akcie oskarżenia. Sąd prowadzi postępowanie. Sąd sprawdza, jak było naprawdę. Sprawdza, czy oskarżony jest winny. Potem wyda wyrok (czasem postanowienie). Strona 6 z 19     1. Wyjaśnienia Jeśli jesteś podejrzany w postępowaniu karnym, w czasie przesłuchania możesz: • składać wyjaśnienia, czyli wytłumaczyć, co się stało, • odmówić składania wyjaśnień, • odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania. Nie musisz mówić, dlaczego odmawiasz składania wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania. W czasie przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym możesz powiedzieć, że chcesz składać wyjaśnienia na piśmie. Policjant lub prokurator może odmówić. Ale musi Ci wyjaśnić, dlaczego odmawia. Ważne! W czasie gdy piszesz wyjaśnienia, nie możesz kontaktować się z innymi osobami. Gdy będziesz przy tym, jak Policja lub prokurator sprawdza dowody przestępstwa (na przykład ogląda nagrania z kamer na ulicy), możesz złożyć wyjaśnienia do tego dowodu. Strona 7 z 19     2. Pomoc prawna Jako podejrzany w postępowaniu karnym masz prawo do pomocy obrońcy. Możesz wybrać jednego obrońcą, dwóch lub trzech obrońców. Jeśli zostałeś tymczasowo aresztowany, możesz rozmawiać z obrońcą bez świadków. Możesz też pisać z aresztu listy do obrońcy. Czasami w postępowaniu przygotowawczym: • podczas Twoich rozmów z obrońcą będą obecni prokurator lub osoba upoważniona przez prokuratora, • Twoja korespondencja z obrońcą będzie kontrolowana. To znaczy, że prokurator może czytać to, co piszesz do obrońcy. Takie sytuacje mogą trwać najwyżej 14 dni od tymczasowego aresztowania. Jeśli udowodnisz, że nie masz pieniędzy, sąd może wybrać dla Ciebie obrońcę z urzędu. Za obrońcę z urzędu nie musisz płacić. Musisz złożyć taki wniosek do sądu. Strona 8 z 19 Na koniec postępowania może zapaść wyrok, że jesteś winny. Wyjątkowo, na przykład gdy okaże się, że masz pieniądze, sąd może kazać Ci zapłacić za obrońcę z urzędu.     3. Usprawiedliwianie nieobecności Jeśli jesteś chory i nie możesz przyjść na Policję, do prokuratora albo do sądu, musisz przesłać zaświadczenie lekarskie. Ważne! Takie zaświadczenie może napisać tylko lekarz sądowy. Możesz też usprawiedliwić nieobecność w innych sytuacjach. Na przykład gdy zdarzy się wypadek i nie możesz przyjść.     4. Pomoc tłumacza Jeśli nie znasz dobrze języka polskiego, możesz skorzystać z pomocy tłumacza. Nie będziesz płacić za tłumacza. Tłumacz będzie w każdej sytuacji, w której bierzesz udział. Na przesłuchaniu Ciebie, przesłuchaniu świadków, na rozprawie w sądzie. Strona 9 z 19 Dostaniesz przetłumaczony akt oskarżenia. DDoossttaanniieesszz pterżz eintłnuem daoczkuomnye anktyt oi sdkeacryżzejen,i a. kDtoósreta mnioeżsezs tze żz ainsnkea rdżoykću omraezn tkyt ói rdee kcoyńzcjez,ą pktoósrteę pmoowżaensize .z askarżyć oraz które kończą Zpoasstkęaprożywća tnoie z. naczy złożyć zażalenie albo aZpaesklaacrjżęy. ć to znaczy złożyć zażalenie albo Sapąedl aocgjęło.s i Ci przetłumaczoną decyzję, która kSoąńdc ozyg łrooszi pCrai pwręz.e tłumaczoną decyzję, która k ończy rozprawę.     5. Informacja o treści zarzutów     5. Informacja o treści zarzutów Masz prawo do informacji, o co jesteś pMoadsezj rpzraanwy.o do informacji, o co jesteś pMoadsezj rpzraanwy.o : M• apsozz nparaćw troe: ść zarzutów, •• ppoozznnaaćć tzrmeśiaćn zya ir zuuztuópweł,n ienia zarzutów, •• pdoozwnieadćz ziemći asnięy, ij aukziuep keałnryie snąia z zaa trez utów, • dporzweisetdęzpisetćw sai.ę , jakie kary są za te przestępstwa. Zanim zapoznasz się z aktami postępowania, mZaansizm p zraapwooz: nasz się z aktami postępowania, m• ażsązd apćra uwsotn: ej informacji, jakie masz zarzuty, •• żoątrdzayćm uasćt nuezja isnafodrnmieancieji, zjaakrzieu tmówas nza z pairśzmutiye, • ontarjzpyómźnaiće ju dzoa s1a4d dnniei.n ie zarzutów na piśmie najpóźniej do 14 dni. Podejrzany ma prawo złożyć wnioski o różne Pczoydnenjrozśacni yw m pao sptręapwoow azłnoiżuy. ć wnioski o różne Mczoyżnensozś cwi nwio psoksotwęapćo wnaan piurz. y kład, żeby: M• opżrezsezs łwucnhioasćk joawkiaećg onśa śpwrziaykdłkaad,, żeby: •• portrzzeysmłuacćh ajaćk jiśa kdieogkouśm śewntia, dka, •• optorpzyromsaićć o ja okpiśin dięo kbuiemgełengt,o . Biegły sądowy • tpoo spproescijća lois toap. iNniaę pbrizeygkłłeagdo k. sBięieggowłyy s luąbd owy lteok saprze.c jalista. Na przykład księgowy lub lekarz. Strona 10 z 19 Strona 10 z 19 Możesz dostać odmowę, jeśli na przykład: • Twój dowód jest niezgodny z prawem, • Twój dowód jest mało ważny dla sprawy, • Twoim celem jest tylko przedłużenie postępowania. Ty i Twój obrońca możecie brać udział w czynności, jeśli Ty złożyłeś o nią wniosek. Na przykład w przesłuchaniu świadka. Policja lub prokurator nie może Ci odmówić udziału. Masz prawo być też podczas innych czynności. Możesz napisać o to wnioski. Ale prokurator czasem może Ci odmówić. Na przykład z powodu spraw ważnych dla postępowania. Jeśli jakaś czynność postępowania wydarzy się tylko jeden raz, możecie wziąć w niej udział Ty i Twój obrońca. Na przykład podczas oglądania miejsca wypadku. Możesz dostać odmowę, jeśli na przykład przedłuży to postępowanie. Strona 11 z 19 Jeśli w czasie postępowania przygotowawczego świadek jest bardzo chory, to może nie dożyć do rozprawy w sądzie. Wtedy poproś, żeby przesłuchał go sąd. O takie przesłuchanie możesz też napisać wniosek do prokuratora. Jeśli opinia biegłego jest dowodem w sprawie, możesz uczestniczyć w przesłuchaniu biegłego. Możesz też przeczytać jego opinię.     6. Dostęp do akt sprawy Podejrzany ma prawo przeczytać dokumenty dotyczące swojej sprawy w postępowaniu przygotowawczym i sądowym. Są to akta sprawy. Możesz poprosić o kopie dokumentów z akt sprawy. Za kopie musisz zapłacić. Akta sprawy mogą Ci zostać udostępnione w postaci elektronicznej. Możesz też sam zrobić zdjęcia akt sprawy. W postępowaniu przygotowawczym czasem nie możesz przeczytać akt od razu. Na przykład w ważnej sprawie dla państwa. Strona 12 z 19 Ty i Twój obrońca możecie zobaczyć akta sprawy z dowodami, jeśli: • prokurator złożył wniosek, abyś trafił do aresztu tymczasowego, • jesteś w areszcie i prokurator złożył wniosek, żebyś dalej pozostawał w areszcie. W aktach sprawy przeczytasz, dlaczego jesteś w areszcie. Gdy sprawa jest w sądzie, zawsze możesz poprosić o przejrzenie akt. Jeśli prokurator, składając wniosek do sądu o zastosowanie tymczasowego aresztowania, stwierdzi, że możesz zrobić krzywdę świadkowi i jego rodzinie, nie pokaże Ci jego zeznań.     7. Końcowe zaznajomienie się z materiałami postępowania Podejrzany i jego obrońca mają prawo zobaczyć akta sprawy i inne dokumenty przed zakończeniem postępowania przygotowawczego. Jest to końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania. Niektóre akta prokurator może Ci udostępnić w postaci elektronicznej. Strona 13 z 19 W ciągu 3 dni od końcowego zaznajomienia z materiałami możesz złożyć wniosek o uzupełnienie śledztwa. Na przykład żeby prokurator przesłuchał jeszcze jakiegoś świadka. Czyli przeprowadził nowe dowody.     8. Postępowanie mediacyjne Podejrzany ma prawo do postępowania mediacyjnego. To znaczy, że możesz poprosić o spotkania z pokrzywdzonym. Takie spotkania to mediacje. Udział w postępowaniu mediacyjnym jest dobrowolny. To znaczy, że nikt Cię nie może do tego zmusić. Do mediacji potrzebna jest Twoja zgoda i zgoda pokrzywdzonego. Postępowanie mediacyjne prowadzi mediator. Mediator rozmawia z pokrzywdzonym i podejrzanym. Pomaga zrozumieć problem. Pilnuje, żeby wszyscy przestrzegali ustalonych zasad rozmowy. Mediator nie narzuca swoich pomysłów. Pokrzywdzony i podejrzany sami uzgadniają rozwiązanie. Ustalają, jak podejrzany naprawi szkodę pokrzywdzonemu. Na przykład podejrzany może przeprosić i zapłacić uzgodnioną sumę pieniędzy. Strona 14 z 19 Mediator musi zachować tajemnicę. Nie może mówić, co się działo. Sąd nie może przesłuchiwać mediatora jako świadka. Jeśli pokrzywdzony i podejrzany uzgodnią rozwiązanie, sąd może to uwzględnić, gdy będzie wymierzał karę.     9. Uzgodnienie wymiaru kary Czasem podejrzany może uzgodnić z prokuratorem, że sprawa będzie bez przeprowadzania wszystkich dowodów. Nie może tak być, gdy najmniejsza kara za przestępstwo według przepisu to 3 lata więzienia. Podejrzany z prokuratorem uzgadniają, co dokładnie będzie napisane we wniosku do sądu. Gdy przyznajesz się, a prokurator uważa, że mówisz prawdę, to może nie przeprowadzać innych dowodów. Może wysłać do sądu wniosek o skazanie Cię na uzgodnioną karę. Gdy prokurator uważa, że popełniłeś przestępstwo, bo pokazują to przeprowadzone dowody, może dołączyć wniosek o skazanie Cię na uzgodnioną karę do aktu oskarżenia. Ostateczną decyzję podejmie sąd. Będzie to możliwe, jeśli pokrzywdzony nie sprzeciwi się. Strona 15 z 19 Prokurator może zarzucić Ci przestępstwo, za które jest kara do 15 lat więzienia. Wtedy sam możesz napisać wniosek do sądu o karę bez przeprowadzania dowodów. Wniosek trzeba złożyć w sądzie, zanim dostaniesz wezwanie na pierwszą rozprawę. Sąd uwzględni wniosek, jeśli pokrzywdzony i prokurator nie sprzeciwią się. Wniosek o skazanie Cię na karę bez przeprowadzania dowodów możesz złożyć także w czasie pierwszej rozprawy. Gdy w Twojej sprawie jest kilku oskarżonych, możesz to zrobić, zanim sąd przesłucha wszystkich oskarżonych. Sąd uwzględni wniosek, jeśli pokrzywdzony nie sprzeciwi się, a prokurator się zgodzi.     10. Informacje ogólne Podejrzany w postępowaniu karnym nie musi udowadniać, że jest niewinny. Nie musi dostarczać dowodów przestępstwa. Takie dowody mogą mu zaszkodzić. Podejrzany w postępowaniu karnym ma różne obowiązki. Musisz zgodzić się na badania lekarskie. Na przykład lekarz może pobrać Twoją krew do badania. Może też Cię zbadać lekarz psychiatra lub psycholog. Strona 16 z 19 Podejrzany musi zgodzić się, żeby Policja: • sprawdziła jego odciski palców, • wzięła do badania jego włosy lub ślinę. Policja zrobi zdjęcia podejrzanemu. Może pokazać go świadkom przestępstwa. Jest to okazanie. Jeśli nie spełnisz swoich obowiązków, Policja może Cię zatrzymać. Zatrzymanie to pozbawienie kogoś wolności osobistej. Osoba zatrzymana nie może pójść do domu ani na zakupy. Musi robić to, co jej każą. Podejrzany ma obowiązek: • poinformować prokuraturę lub sąd o zmianie miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu. Na przykład musisz poinformować prokuraturę lub sąd, jeśli wyjeżdżasz na dłużej niż 7 dni. Albo że z powodu innej sprawy trafiłeś do aresztu lub więzienia. Musisz podać nowy adres zamieszkania lub pobytu. Jeśli jesteś w więzieniu, musisz podać adres więzienia, Strona 17 z 19 • poinformować prokuraturę lub sąd, jeśli zmieniłeś numer telefonu lub adres mejlowy, • przyjść na każde wezwanie prokuratury lub sądu. Jeśli nie przyjdziesz na wezwanie, Policja może Cię zatrzymać i przyprowadzić do prokuratury lub sądu, • podać, kto może odebrać listy z sądu, kiedy nie przebywasz w kraju. Jeśli tego nie zrobisz, sąd wyśle list na Twój adres, który ma w aktach. Nawet jeśli tam nie mieszkasz. Jeśli nie podasz nowego adresu, sąd lub prokuratura uzna, że odebrałeś pismo. Jeśli listonosz lub kurier nie będzie mógł dać listu Tobie, domownikowi lub wskazanej przez Ciebie osobie, zostawi list na najbliższej poczcie lub w punkcie odbioru przesyłek. Czasami może zostawić list na najbliższym komisariacie Policji lub w urzędzie gminy. Wtedy na drzwiach listonosz lub kurier zostawi informację, gdzie możesz odebrać list. Podejrzany musi odebrać pismo w ciągu 7 dni. Jeśli nie odbierzesz listu, dostaniesz informację, że masz kolejne 7 dni na odbiór. Ważne! Jeśli drugi raz nie odbierzesz listu, sąd lub prokuratura uzna list za dostarczony. Strona 18 z 19     11. Przesłuchanie przez konsula Jeśli w czasie postępowania jesteś za granicą, możesz być przesłuchany przez konsula. Konsul to urzędnik. Jest przedstawicielem Polski w innym kraju. Ważne! Konsul może Cię przesłuchać tylko wtedy, kiedy się na to zgodzisz. Możesz odmówić udziału w przesłuchaniu. Strona 19 z 19 Załącznik nr 3 Załącznik nr 3 WZÓR Załącznik nr 3 (cid:3) WWZZÓÓRR (cid:3) (cid:116)yjaśnienia co do zakresu uprawnień i obowiązków oraz sposobu i(cid:3)warunków przesłuchania(cid:3) (cid:282)(cid:367)(cid:258)(cid:3)pokrzywdzonego, który nie ukończył(cid:3)(cid:1005)(cid:1012)(cid:3)(cid:367)(cid:258)(cid:410)(cid:3) (cid:116)yjaśnienia co do zakresu uprawnień i obowiązków oraz sposobu i(cid:3)warunków przesłuchania(cid:3) (cid:282)(cid:367)(cid:258)(cid:3)pokrzywdzonego, który nie ukończył(cid:3)(cid:1005)(cid:1012)(cid:3)(cid:367)(cid:258)(cid:410)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:87)(cid:75)(cid:60)(cid:90)(cid:127)(cid:122)(cid:116)(cid:24)(cid:127)(cid:75)(cid:69)(cid:122)(cid:3) (cid:87)(cid:75)(cid:60)(cid:90)(cid:127)(cid:122)(cid:116)(cid:24)(cid:127)(cid:75)(cid:69)(cid:122)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) JESTEŚ POKRZYWDZONYM POPEŁNIONYM PRZESTĘPSTWEM (cid:3) JEOSzTnEaŚc zPaO tKoR, ZżeY WTwDoZjOe NdoYbMro P zOoPstEaŁłNo InOaNruYsMzo nPeR ZluEbS TzĘaPgrSoTżWonEeM b e(cid:3)zpośrednio O(cid:393)z(cid:396)n(cid:460)a(cid:286)c(cid:460)z(cid:3)par tzoe,s żtęep Tswtwooje.(cid:3) (cid:3)dobro zostało naruszone lub zagrożone bezpośrednio (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:460)(cid:3)przestępstwo.(cid:3)(cid:3) Pokrzywdzonemu przysługują w postępowaniu karnym określone (cid:437)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:856)(cid:3) P(cid:68)ok(cid:258)r(cid:3)z(cid:410)y(cid:286)wż(cid:3)dozkorenśelomnue porbzoywsłuiągzukji.ą(cid:3) w postępowaniu karnym określone (cid:437)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:856)(cid:3) (cid:68)(cid:258)(cid:3)(cid:410)(cid:286)ż(cid:3)określone obowiązki.(cid:3) Jesteś małoletni/małoletnia(cid:3)i zgodnie z prawem nie możesz samodzielnie podejmować Jecsztyenśn mośacłio wle ptnois/tmępaołowleatnniiua (cid:3)ki azrgnoydmn(cid:3)i–e(cid:3) kzo prrzaywsteaćm z en i(cid:449)e (cid:400)m(cid:460)(cid:455)o(cid:400)ż(cid:410)e(cid:364)s(cid:349)(cid:272)z(cid:346) s(cid:3)aswmooidchzi eulpnriaew pnoideńe(cid:856)jm(cid:3) ować (cid:116)(cid:3)Twoim imieniu działa Twój przedstawiciel ustawowy(cid:3)(cid:894)(cid:396)(cid:381)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:272)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)(cid:381)(cid:393)(cid:349)(cid:286)(cid:364)(cid:437)(cid:374)(cid:895)(cid:856)(cid:3) czynności w postępowaniu karnym(cid:3)–(cid:3)korzystać ze (cid:449)(cid:400)(cid:460)(cid:455)(cid:400)(cid:410)(cid:364)(cid:349)(cid:272)(cid:346)(cid:3)swoich uprawnień(cid:856)(cid:3) (cid:100)(cid:381)(cid:3)(cid:381)(cid:374)(cid:3)składa (cid:460)(cid:258)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:286)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:3)na przykład oświadczeni(cid:258)(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:3)(cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:282)(cid:410)(cid:381)(cid:3)może wnieść (cid:116)(cid:3)Twoim imieniu działa Twój przedstawiciel ustawowy(cid:3)(cid:894)(cid:396)(cid:381)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:272)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)(cid:381)(cid:393)(cid:349)(cid:286)(cid:364)(cid:437)(cid:374)(cid:895)(cid:856)(cid:3) odwołanie od orzeczenia.(cid:3) (cid:100)(cid:381)(cid:3)(cid:381)(cid:374)(cid:3)składa (cid:460)(cid:258)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:286)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:3)na przykład oświadczeni(cid:258)(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:3)(cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:282)(cid:410)(cid:381)(cid:3)może wnieść oJdewżeolłia żnaidee ond z o Trwzeociczhe nrioad.(cid:3)ziców nie będzie mógł działać za Ciebie (cid:449)(cid:3)postępowaniu(cid:3) karnym, sąd opiekuńczy ustanowi dla Ciebie reprezentanta dziecka. To (cid:258)(cid:282)(cid:449)(cid:381)(cid:364)(cid:258)(cid:410)(cid:3) Jeżeli żaden z Twoich rodziców nie będzie mógł działać za Ciebie (cid:449)(cid:3)postępowaniu(cid:3) (cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)radca prawny, który wie(cid:853)(cid:3)(cid:361)(cid:258)(cid:364)(cid:3)(cid:396)(cid:381)(cid:460)(cid:373)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:258)ć(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:286)(cid:272)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:373)(cid:853)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:410)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:271)(cid:455)(cid:856)(cid:3) karnym, sąd opiekuńczy ustanowi dla Ciebie reprezentanta dziecka. To (cid:258)(cid:282)(cid:449)(cid:381)(cid:364)(cid:258)(cid:410)(cid:3) (cid:367)(cid:437)J(cid:271)e(cid:3)żrealdi mcaa pszr ajawknieyś, kwtąótrpyl iwwioeś(cid:853)(cid:3)c(cid:361)i(cid:258) c(cid:364)o(cid:3)(cid:396) (cid:381)d(cid:460)o(cid:373) (cid:400)(cid:449)(cid:258)(cid:449)(cid:381)(cid:349)(cid:349)(cid:272)(cid:258)(cid:346)ć(cid:3)(cid:3)p(cid:460)(cid:3)r(cid:282)a(cid:460)w(cid:349)(cid:286) i(cid:272) o(cid:364)(cid:349)b(cid:286)o(cid:373)w(cid:853)i(cid:3)ą(cid:349)(cid:3)z(cid:460)k(cid:374)ó(cid:258)w(cid:3)(cid:361)(cid:286), (cid:336)c(cid:381)o(cid:3)ś(cid:393) z(cid:381)o(cid:410)s(cid:396)t(cid:460)a(cid:286)ł(cid:271)o(cid:455) n(cid:856)(cid:3)apisane (cid:449)(cid:3)sposób(cid:3)niezrozumiały albo jest niejasne, masz prawo pytać i prosić o podanie Jeżeli masz jakieś wątpliwości co do (cid:400)(cid:449)(cid:381)(cid:349)(cid:272)(cid:346)(cid:3)praw i obowiązków, coś zostało napisane dodatkowych i szczegółowych informacji.(cid:3) (cid:449)(cid:3)sposób(cid:3)niezrozumiały albo jest niejasne, masz prawo pytać i prosić o podanie (cid:3) dodatkowych i szczegółowych informacji.(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1005)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1005)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3)     1. POSTĘPOWANIE 2. POSTĘPOWANIE 3. POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE(cid:3) SĄDOWE(cid:3) WYKONAWCZE(cid:3) To pierwszy etap. To drugi etap. To trzeci etap. (cid:3) Rozpoczyna go złożenie Postępowanie toczy się Jest prowadzony, jeśli zawiadomienia przed sądem pierwszej orzeczenie sądu trzeba o(cid:3)przestępstwie instancji. Kończy się wykonać. Na przykład lub(cid:3)ujawnienie wydaniem orzeczenia. trzeba zapłacić grzywnę przestępstwa przez Może to być:(cid:3) lub przeprosić Policję, prokuraturę lub 1) wyrok albo (cid:3) pokrzywdzonego.(cid:3) inne organy prowadzące 2) postanowienie.(cid:3) (cid:3) postępowanie (cid:3) przygotowawcze. Są(cid:3)dwa rodzaje postępowania przygotowawczego: (cid:3)         1) śledztwo, (cid:3)         2) dochodzenie. (cid:3) Etap drugi może mieć dwie części. Ta druga część (cid:3) to postępowanie odwoławcze. W tym (cid:3) postępowaniu sprawą zajmuje się sąd drugiej (cid:3) instancji. Jeśli strona (oskarżony, prokurator, POSTĘPOWANIE oskarżyciel posiłkowy, którym może być ODWOŁAWCZE(cid:3) pokrzywdzony/pokrzywdzona) nie zgadza się z(cid:3)orzeczeniem sądu pierwszej instancji, może(cid:3)odwołać się do sądu drugiej instancji.(cid:3) (cid:3) Pokrzywdzony jest stroną (czynnym uczestnikiem) w postępowaniu przygotowawczym(cid:3)–(cid:3) czyli na etapie prowadzonym przez Policję, prokuratora lub inne organy prowadzące postępowanie przygotowawcze. (cid:3) Gdy sprawa przechodzi do sądu, możesz złożyć oświadczenie (cid:374)(cid:258)(cid:3)piśmie albo ustnie w sądzie (na przykład (cid:374)(cid:258)(cid:3)rozprawie), że chcesz działać w sprawi(cid:286)(cid:3)(cid:361)(cid:258)(cid:364)(cid:381)(cid:3) oskarżyciel posiłkowy. Wtedy będziesz stroną (cid:449)(cid:3)postępowaniu przed sądem.(cid:3)(cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1006)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) Oskarżyciel posiłkowy to ktoś, kto w postępowaniu sądowym występuje obok (cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:258)(cid:856)(cid:3)(cid:17)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:3)(cid:381)(cid:374)(cid:3)czynny udział w sprawie, na przykład(cid:3)składa wnioski (cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:286)(cid:853)(cid:3)może (cid:449)(cid:374)ieść(cid:3)apelację(cid:856)(cid:3)Jeśli(cid:3)nie złożysz takiego(cid:3)oświadczenia, będziesz tylko biernym uczestnikiem postępowania(cid:3)(cid:894)(cid:374)a przykład(cid:3)nie będziesz mógł/mogła(cid:3) wnieść apelacji)(cid:856)(cid:3) Oświadczenie(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:373), że chcesz być oskarżycielem posiłkowym(cid:853)(cid:3)(cid:373)(cid:437)(cid:400)(cid:349)(cid:400)(cid:460)(cid:3) złożyć (cid:894)w Twoim przypadku Twój (cid:396)(cid:381)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:272)(cid:853)(cid:3)(cid:381)(cid:393)(cid:349)(cid:286)(cid:364)(cid:437)(cid:374)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)pełnomocnik) najpóźniej do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego(cid:3)(cid:894)(cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:3)(cid:373)(cid:381)(cid:373)(cid:286)(cid:374)(cid:410)(cid:3) (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:282)(cid:3)zwięzłym przedstawieniem zarzutów(cid:895)(cid:856)(cid:3) (cid:87)(cid:381)(cid:3)odczytaniu aktu oskarżenia(cid:3)nie będziesz już mógł/mogła złożyć oświadczenia(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:373)(cid:853)(cid:3) że(cid:3)chcesz być oskarżycielem posiłkowym.(cid:3) PEŁNOMOCNIK(cid:3) Możesz skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika(cid:855)(cid:3) (cid:258)(cid:282)(cid:449)(cid:381)(cid:364)(cid:258)(cid:410)(cid:258)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:396)(cid:258)(cid:282)(cid:272)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:856)(cid:3) Są dwa rodzaje pełnomocnikó(cid:449)(cid:855)(cid:3) (cid:393)ełnomocnik z wyboru(cid:3)–(cid:3)to pełnomocnik, którego wybiera i któremu wynagrodzenie płaci (cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:894)(cid:449)(cid:3)(cid:100)woim przypadku Twój rodzic(cid:3) (cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)(cid:381)(cid:393)(cid:349)(cid:286)(cid:364)(cid:437)(cid:374)(cid:895)(cid:853)(cid:3)(cid:3) (cid:393)(cid:286)łnomocnik z urzędu(cid:3)–(cid:3)to pełnomocnik wyznaczony przez sąd, któremu wynagrodzenie wypłaca państwo. Jeśli(cid:3)nie stać Cię na opłacenie pełnomocnika z wyboru, Twój rodzic albo opiekun ma prawo złożyć (cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:272)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)pełnomocnika z urzędu. Wniosek trzeba złożyć (cid:282)(cid:381)(cid:3)sądu lub (cid:282)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:258)(cid:853)(cid:3)który(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:364)(cid:258)że(cid:3)(cid:449)(cid:374)(cid:349)osek do sądu. Sąd(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:393)(cid:381)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:3)się z wnioskiem i podejmie decyzję –(cid:3)może ustanowić pełnomocnika albo (cid:336)(cid:381)(cid:3)nie ustanowić.(cid:3)(cid:3) (cid:58)(cid:258)(cid:364)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:374)ie moż(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3)mieć więcej niż trzech pełnomocników z wyboru (cid:449)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:282)(cid:374)(cid:455)(cid:373)(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:400)(cid:349)(cid:286)(cid:856)(cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1007)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) Możliwe jest wyznaczenie pełnomocnika tylko do udziału (cid:449)(cid:3)konkretnej czynności(cid:856)(cid:3) Może on n(cid:258)(cid:3)(cid:393)rzykład(cid:3)być (cid:381)(cid:271)(cid:286)(cid:272)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:3)oględzinach(cid:853)(cid:3)(cid:449)(cid:3)których (cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:272)(cid:346)(cid:272)(cid:286)(cid:3) uczestniczyć bezpośrednio albo które są dla (cid:410)(cid:286)(cid:361)(cid:3)(cid:381)(cid:400)(cid:381)(cid:271)(cid:455)(cid:3)szczególnie trudne.(cid:3) TŁUMACZ(cid:3) Osobie, która nie mówi wystarczająco dobrze (cid:393)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:367)(cid:400)(cid:364)(cid:437)(cid:853)(cid:3) (cid:393)(cid:381)(cid:373)(cid:258)(cid:336)(cid:258)(cid:3)tłumacz(cid:856)(cid:3)(cid:68)oże (cid:381)(cid:374)(cid:3)uczestniczyć (cid:449)(cid:3)przesłuchaniu albo (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:3)zapoznaniu z treścią dowod(cid:437)(cid:856)(cid:3) Tłumacz przysługuje wtedy, gdy nie mówisz po polsku lub(cid:3)jeśli (cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:410)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:271)(cid:374)(cid:286)(cid:853)(cid:3)(cid:271)(cid:381)(cid:3)jesteś osobą głuchą lub nie(cid:3)mówisz(cid:856)(cid:3) PRAWO DO UCZESTNICTWA W CZYNNOŚCI(cid:3) (cid:127)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:876)(cid:393)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)o każdej czynności, w której masz prawo wziąć udział.(cid:3) (cid:18)(cid:381)(cid:3)zrobić, gdy nie możesz stawić się osobiście w tym dniu(cid:845)(cid:3) Gdy jesteś chory(cid:876)(cid:272)(cid:346)(cid:381)(cid:396)(cid:258)(cid:853)(cid:3)musisz uzyskać i przedstawić zaświadczenie wystawione przez lekarza sądowego(cid:856)(cid:3)Wykaz lekarzy sądowych prowadzi prezes każdego sądu okręgowego. (cid:116)(cid:455)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:374)(cid:3)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:361)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:400)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:410)(cid:286)(cid:396)(cid:374)(cid:286)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:286)(cid:361)(cid:3)sądu okręgowego (cid:449)(cid:3)zakładce „(cid:62)(cid:286)(cid:364)(cid:258)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:3)sądowi”.(cid:3) (cid:47)nne zwolnienie (od lekarza, który nie jest lekarzem sądowym) albo inne zaświadczenie nie jest wystarczające(cid:856)(cid:3) (cid:104)(cid:116)(cid:4)(cid:39)(cid:4)(cid:855)(cid:3)(cid:39)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:437)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:367)(cid:349)(cid:449)(cid:349)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:400)(cid:449)(cid:381)(cid:361)(cid:286)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:374)(cid:349)(cid:272)(cid:410)(cid:449)(cid:381)(cid:853)(cid:3)możesz złożyć wniosek, (cid:449)(cid:3)którym zwrócisz się, aby nie (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)dzać(cid:3)czynności bez Ciebie. (cid:3) Czynności nie przeprowadza się(cid:853)(cid:3)gdy Cię nie ma, a brakuje dowodu, że (cid:460)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:381)(cid:3) Cię(cid:3)o czynności(cid:853)(cid:3)oraz gdy jest uzasadnione przypuszczenie, że (cid:100)woja nieobecność jest wynikiem siły wyższej (przeszkód żywiołowych lub innych wyjątkowych przyczyn).(cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1008)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) OBECNOŚĆ OSOBY ZAUFANEJ(cid:3) W postępowaniu przygotowawczym (cid:393)(cid:381)(cid:282)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:400)(cid:3) czynności z Twoim udziałem może być (cid:381)(cid:271)(cid:286)(cid:272)(cid:374)(cid:258)(cid:3) osoba, którą wskażesz. Dobrze, aby była to osoba, która Cię wesprze(cid:3)–(cid:3)aby był to ktoś(cid:853)(cid:3) (cid:364)(cid:381)(cid:373)(cid:437)(cid:3)(cid:437)(cid:296)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:856)(cid:3)(cid:3) Osoba ta może Ci jednak towarzyszyć(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:367)(cid:364)(cid:381)(cid:3) wówczas, gdy jej obecność nie uniemożliwi (cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:437)(cid:410)(cid:396)(cid:437)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)tej czynności. (cid:3) (cid:100)(cid:116)(cid:75)(cid:58)(cid:28)(cid:3)(cid:24)(cid:4)(cid:69)(cid:28)(cid:3)(cid:3) Niektóre Twoje dane nie są ujawniane w aktach sprawy.(cid:3) (cid:18)(cid:346)(cid:381)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:282)(cid:258)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:410)(cid:258)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:361)(cid:258)(cid:364)(cid:3)(cid:258)(cid:282)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:364)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:282)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:3)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:361)(cid:400)(cid:272)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:272)(cid:455)(cid:853)(cid:3)(cid:374)(cid:437)(cid:373)(cid:286)(cid:396)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:367)(cid:286)(cid:296)(cid:381)(cid:374)(cid:437)(cid:3) (cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:367)(cid:286)(cid:296)(cid:258)(cid:364)(cid:400)(cid:437)(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:282)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:272)(cid:460)(cid:410)(cid:455)(cid:3)(cid:286)(cid:367)(cid:286)(cid:364)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:272)(cid:460)(cid:374)(cid:286)(cid:361). Dane te są zamieszczane (cid:449)(cid:3)załączniku dostępnym tylko organom postępowania(cid:856)(cid:3) (cid:104)(cid:361)(cid:258)wnia się go tylko w szczególnych przypadkach.(cid:3) (cid:4)(cid:60)(cid:100)(cid:4)(cid:3)(cid:94)(cid:87)(cid:90)(cid:4)(cid:116)(cid:122)(cid:3) (cid:47)(cid:374)(cid:400)(cid:410)(cid:455)(cid:410)(cid:437)(cid:272)(cid:361)(cid:286)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:381)(cid:396)(cid:336)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:853)(cid:3)które prowadzą postępowanie (Policja, (cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:853)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:381)(cid:396)(cid:336)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:3) prowadzące postępowanie przygotowawcze(cid:895)(cid:853)(cid:3)prowadzą dokumentację sprawy (akta sprawy). Akta zawsze mają oznaczenie –(cid:3)sygnaturę(cid:3)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:455)(cid:856)(cid:3)(cid:3) (cid:68)asz prawo do dostępu do akt sprawy, (cid:381)(cid:410)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:373)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)odpisów (cid:349)(cid:3)(cid:364)(cid:381)(cid:393)(cid:349)(cid:349)(cid:856)(cid:3) Kopie i odpisy możesz(cid:3)również sporządzić samodzielnie (n(cid:258)(cid:3)(cid:393)rzykład(cid:3)fotografując je). Masz do tego prawo w postępowaniu przygotowawczym oraz w postępowaniu sądowym(cid:3)(również po ich zakończeniu)(cid:856)(cid:3)(cid:3) (cid:116)(cid:3)postępowaniu przygotowawczym można odmówić(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:3)dostępu do(cid:3)(cid:258)(cid:364)(cid:410)(cid:3)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:455)(cid:3) (zapoznania się z aktami sprawy) (cid:460)e względu na dobro postępowania albo ważny (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1009)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) interes państwa.(cid:3)(cid:127)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:373)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:876)(cid:393)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:258). Jeśli otrzymasz takie powiadomienie, możesz złożyć wniosek i poprosić w nim o udostępnienie Ci akt, gdy to będzie możl(cid:349)(cid:449)(cid:286)(cid:856)(cid:3)(cid:116)(cid:410)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:460)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:876)(cid:393)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:374)(cid:455)(cid:373)(cid:3) terminie udostępnienia akt.(cid:3) W postępowaniu przygotowawczym wyznacza się termin końcowego zaznajomienia (cid:460)(cid:3)materiałami sprawy(cid:3)przez podejrzanego. Ma to miejsce na koniec postępowania, (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:282)(cid:3)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)m sprawy do sądu.(cid:3) Wtedy prokurator nie może Ci odmówić dostępu do akt.(cid:3) Prokurator może Ci udostępnić akta(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:272)(cid:349)(cid:3)(cid:286)(cid:367)(cid:286)(cid:364)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:272)(cid:460)(cid:374)(cid:286)(cid:361)(cid:856)(cid:3) (cid:68)(cid:28)(cid:24)(cid:47)(cid:4)(cid:18)(cid:58)(cid:28)(cid:3)(cid:3) Mediacja jest metodą rozwiązywania konfliktów, (cid:449)(cid:3)której osoba zaufana (mediator) pomag(cid:258)(cid:3) (cid:449)(cid:3)znalezieniu rozwiązania (cid:364)(cid:381)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:400)(cid:410)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:282)(cid:367)(cid:258)(cid:3)(cid:381)(cid:271)(cid:437)(cid:3)(cid:400)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:3) postępowania (pokrzywdzonego(cid:3)i oskarżonego).(cid:3) Jakie są korzyści mediacji(cid:845)(cid:3) (cid:68)(cid:286)(cid:282)(cid:349)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:258)(cid:3)(cid:400)(cid:410)(cid:449)(cid:258)(cid:396)(cid:460)(cid:258)(cid:3)(cid:449)(cid:258)(cid:396)(cid:437)(cid:374)(cid:364)(cid:349)(cid:3)(cid:449)(cid:460)(cid:258)(cid:361)(cid:286)(cid:373)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:460)(cid:396)(cid:381)(cid:460)(cid:437)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:856)(cid:3) (cid:68)(cid:286)(cid:282)(cid:349)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:373)(cid:258)(cid:336)(cid:258)(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:449)(cid:258)(cid:396)(cid:272)(cid:349)(cid:437)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:396)(cid:381)(cid:460)(cid:437)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:856)(cid:3) (cid:68)(cid:286)(cid:282)(cid:349)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:258)(cid:3)(cid:437)możliwia uzyskanie przeprosin od oskarżonego(cid:856)(cid:3) Zawarcie porozumienia jest brane przez sąd pod uwagę przy(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:282)(cid:258)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:3) (cid:381)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:272)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:856)(cid:3) Mediator, który prowadzi mediację, musi zachować (cid:449)(cid:3)(cid:410)(cid:258)(cid:361)(cid:286)(cid:373)(cid:374)(cid:349)(cid:272)(cid:455)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:361)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:336)(cid:856)(cid:3)(cid:68)(cid:286)(cid:282)(cid:349)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:258)(cid:3)(cid:373)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:437)(cid:296)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:272)(cid:346)(cid:258)(cid:396)(cid:258)(cid:364)(cid:410)(cid:286)(cid:396)(cid:856)(cid:3) Osoba, która działa w Twoim imieniu(cid:853)(cid:3)może zażądać skierowania sprawy (cid:282)(cid:381)(cid:3)postępowania mediacyjnego.(cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1010)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:116)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:410)(cid:258)(cid:364)(cid:349)(cid:3)(cid:373)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:381)(cid:3)złożyć także oskarżony. Może to również zaproponować organ prowadzący postępowani(cid:286)(cid:856)(cid:3)(cid:3) Pamiętaj, że nie musisz się (cid:460)godzić(cid:3)na mediację, jeśli tego nie chcesz(cid:856)(cid:3)Udział w(cid:3)(cid:373)(cid:286)(cid:282)(cid:349)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:3) (cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:271)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:367)(cid:374)(cid:455)(cid:856)(cid:3) Osoba, która działa w Twoim imieniu(cid:853)(cid:3)może żądać(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:373)(cid:286)(cid:282)(cid:349)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:856)(cid:3) Dzięki(cid:3)temu moż(cid:286)(cid:3)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)uzyskać (cid:282)(cid:367)(cid:258)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:286)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:3)zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, uzyskać przeprosiny od oskarżonego(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:3)uzgodnić(cid:853)(cid:3)jak naprawić wyrządzoną Ci (cid:400)(cid:460)(cid:364)(cid:381)(cid:282)ę(cid:856)(cid:3) (cid:87)(cid:90)(cid:4)(cid:116)(cid:75)(cid:3)(cid:24)(cid:75)(cid:3)(cid:47)(cid:69)(cid:38)(cid:75)(cid:90)(cid:68)(cid:4)(cid:18)(cid:58)(cid:47)(cid:3)(cid:3) O czym musisz zostać poinformowany(cid:876)(cid:393)(cid:381)(cid:349)(cid:374)(cid:296)(cid:381)(cid:396)(cid:373)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:258)(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)a się toczy(cid:845)(cid:3) Jeżeli wobec oskarżonego (cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:400)(cid:410)(cid:381)(cid:400)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:373)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:400)(cid:381)(cid:449)(cid:286)(cid:3)(cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3) (cid:894)oznacza to, że(cid:3)oskarżony(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:272)(cid:349)(cid:286), bo toczy się sprawa karna, (cid:258)(cid:367)(cid:286)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)został(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:282)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:381)(cid:373)(cid:381)(cid:272)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:895)(cid:853)(cid:3)sąd poinformuje Cię(cid:3) (cid:381)(cid:3)(cid:437)(cid:272)(cid:346)(cid:455)(cid:367)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:3)(cid:449)(cid:381)(cid:271)(cid:286)(cid:272)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)tego środka lub zamianie (cid:410)(cid:455)(cid:373)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:400)(cid:381)(cid:449)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3) (cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)na inny środek zapobiegawczy(cid:853)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:393)rzykład(cid:3)poręczenie (cid:373)(cid:258)(cid:361)ą(cid:410)(cid:364)(cid:381)(cid:449)(cid:286)(cid:856)(cid:3)Zostaniesz też powiadomiony/powiadomiona o ucieczce(cid:3) oskarżonego(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:437)(cid:853)(cid:3)(cid:449)(cid:3)którym przebywał(cid:856)(cid:3)Możesz jednak zrezygnować (cid:460)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:258)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:460)(cid:455)(cid:400)(cid:364)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:361)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:296)(cid:381)(cid:396)(cid:373)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:856)(cid:3) Na Twój wniosek sąd poinformuje Cię o tym, jakie (cid:460)(cid:258)(cid:396)(cid:460)(cid:437)(cid:410)(cid:455)(cid:3) są(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:282)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:381)(cid:374)(cid:286)(cid:3)oskarżonemu(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:361)(cid:258)(cid:364)(cid:258)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:349)(cid:272)(cid:346)(cid:3)(cid:364)(cid:449)(cid:258)(cid:367)(cid:349)(cid:296)(cid:349)(cid:364)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:374)(cid:258)(cid:3) (cid:894)(cid:449)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:296)(cid:381)(cid:396)(cid:373)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:361)(cid:3)będzie wskazany artykuł z (cid:60)(cid:381)(cid:282)(cid:286)(cid:364)(cid:400)(cid:437)(cid:3)(cid:364)(cid:258)(cid:396)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:853)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:393)rzykład (cid:258)(cid:396)(cid:410)(cid:856)(cid:3)278 § 1 (cid:60)(cid:381)(cid:282)(cid:286)(cid:364)(cid:400)(cid:437)(cid:3)(cid:364)(cid:258)(cid:396)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:3)kradzież)(cid:856)(cid:3) Gdy w sprawie jest wielu pokrzywdzonych i wielu z nich złoży wnioski(cid:3) (cid:381)(cid:3)informację(cid:853)(cid:3)jakie przestępstwa są zarzucane oskarżonemu(cid:853)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:296)(cid:381)(cid:396)(cid:373)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:258)(cid:3) (cid:381)(cid:3)treści zarzutów może być zamieszczona na stronie internetowej sądu.(cid:3) Sąd powiadomi Cię o tym, gdzie i kiedy odbędzie się rozprawa, w której możesz uczestniczyć.(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1011)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) Sąd poinformuje Cię również o tym, gdzie i kiedy odbędzie się posiedzenie dotyczące(cid:855)(cid:3) • (cid:437)morzenia postępowania ((cid:381)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:272)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)o umorzeniu postępowania zakończy sprawę karną(cid:895)(cid:853)(cid:3)(cid:3) • (cid:449)arunkowego umorzenia postępowania ((cid:381)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:272)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:449)(cid:258)(cid:396)(cid:437)(cid:374)(cid:364)(cid:381)(cid:449)(cid:455)(cid:373)(cid:3) umorzeniu postępowania zakończy sprawę karną(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:286)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:286)(cid:449)(cid:374)(cid:455)(cid:272)(cid:346)(cid:3) warunkach, których musi przestrzegać oskarżony(cid:895)(cid:853)(cid:3) • (cid:449)ydania wyroku skazującego bez prze(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:396)(cid:381)(cid:460)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:455)(cid:856)(cid:3) (cid:3) Sąd może Cię o tym (cid:3) poinformować zwykłym listem, Możesz złożyć wniosek (cid:3) telefaksem lub pocztą (cid:449)(cid:3)postępowaniu elektroniczną(cid:856)(cid:3) (cid:3) (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:336)(cid:381)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:449)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:373)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:853)(cid:3) żeby w przyszłości sąd (cid:3) poinformował Cię o tym(cid:853)(cid:3) (cid:75)(cid:410)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:373)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:449)(cid:410)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:381)(cid:282)(cid:393)(cid:349)(cid:400)(cid:3) jak sprawa się zakończyła(cid:856)(cid:3) (cid:3) orzeczenia kończącego (cid:3) postępowanie lub jego wyciąg (cid:3) (mogą być one przesłane (cid:286)(cid:367)(cid:286)(cid:364)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:272)(cid:460)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:895)(cid:856)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:100)(cid:116)(cid:75)(cid:58)(cid:28)(cid:3)(cid:87)(cid:90)(cid:4)(cid:116)(cid:4)(cid:3)(cid:87)(cid:90)(cid:75)(cid:18)(cid:28)(cid:94)(cid:75)(cid:116)(cid:28)(cid:3)(cid:3) Jeżeli to Ty złożył(cid:286)ś(cid:876)złożył(cid:258)ś(cid:3)zawiadomienie o przestępstwie, na Twój wniosek organ wyda Ci potwierdzenie złożenia (cid:410)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:381)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:856)(cid:3) Na każdym etapie postępowania masz prawo do składania(cid:3) wniosków dowodowych(cid:856)(cid:3) (cid:100)(cid:258)(cid:364)(cid:349)(cid:373)(cid:349)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:258)(cid:373)(cid:349)(cid:3)mogą(cid:3)być: przesłuchanie świadka, opinia biegłego, dokument, badanie lekarskie.(cid:3) (cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1012)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:116)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:455)(cid:3)może (cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)zostać uwzględniony(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:855)(cid:3) (cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:381)(cid:393)(cid:437)(cid:400)(cid:460)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:367)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:437)(cid:3)(cid:894)(cid:374)a przykład(cid:3) (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:437)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:460)(cid:336)(cid:381)(cid:282)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:286)(cid:373)(cid:895)(cid:853)(cid:3) (cid:282)owód (cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:349)(cid:400)(cid:410)(cid:381)(cid:410)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:282)(cid:367)(cid:258)(cid:3)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:455)(cid:853)(cid:3) (cid:282)owód ma stwierdzić coś, co zostało udowodnione(cid:853)(cid:3) (cid:282)owód jest bezużyteczny. Z dowodu nie wynika to, co podlega (cid:437)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:3)(wniosek o przesłuchanie świadka bez wskazania(cid:853)(cid:3) (cid:381)(cid:3)(cid:272)(cid:381)(cid:3)sąd(cid:3)ma go zapytać(cid:895)(cid:853)(cid:3) (cid:374)iemożliwe (cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:437)(cid:3)(cid:894)(cid:374)(cid:258)(cid:3)przykład(cid:3)gdy świadek zmarł(cid:3) (cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:373)(cid:286)(cid:374)(cid:410)(cid:3)został zniszczony(cid:895)(cid:853)(cid:3) (cid:460)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:460)(cid:258)(cid:3)w sposób oczywisty(cid:3)do przedłużenia postępowania(cid:853)(cid:3) został złożony po terminie, o którym Cię powiadomiono(cid:856)(cid:3) Jeśli(cid:3)(cid:100)(cid:455)(cid:3)złożył(cid:286)ś(cid:876)złożył(cid:258)ś wniosek o wykonanie czynności, to prowadzący postępowanie nie może odmówić (cid:18)i udziału(cid:3)w tej czynności(cid:856)(cid:3)(cid:3) Prokurator może odmówić Ci udziału w innych czynnościach (takich, o które nie Ty wnosiłeś/wnosiłaś) tylko w szczególnych wypadkach(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)zagrożony jest ważny interes postępowania(cid:856)(cid:3) Możesz być obecny(cid:876)(cid:381)(cid:271)(cid:286)(cid:272)(cid:374)(cid:258)(cid:3)przy czynności, która jest niepowtarzalna, chyba że przez zwłokę zachodzi niebezpieczeństwo zniekształcenia lub utraty dowodu.(cid:3) Gdy martwisz się, że świadka nie będzie można przesłuchać (cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:396)(cid:381)(cid:460)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:894)(cid:374)(cid:258)(cid:3)przykład(cid:3)gdy jest poważnie chory lub może umrzeć itd.), możesz poprosić(cid:853)(cid:3)aby przesłuchał go sąd(cid:3)(cid:894)(cid:449)(cid:3)(cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:349)(cid:373)(cid:3) (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:393)(cid:258)(cid:282)(cid:364)(cid:437)(cid:3)(cid:460)(cid:396)(cid:381)(cid:271)(cid:349)(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:3)osoba, która działa w Twoim imieniu(cid:895)(cid:856)(cid:3) Możesz też(cid:3)poprosić (cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:258)(cid:3)(napisać do niego pismo), aby to prokurator złożył (cid:282)(cid:381)(cid:3)sądu (cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:381)(cid:3)przesłuchani(cid:286)(cid:3)świadka(cid:856)(cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1013)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) Możesz zapoznawać się z treścią pisemnej opinii biegłego, a także brać udział w jego przesłuchaniu.(cid:3) Jeżeli nie przesłuchano Cię w postępowaniu przygotowawczym, możesz żądać(cid:853)(cid:3)(cid:271)(cid:455)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:364)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:374)(cid:381)(cid:3) (aby Cię przesłuchano). Nie jest to możliwe(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3) będzie to prowadziło do przewlekłości postępowania.(cid:3) Możesz złożyć wniosek o uzupełnienie śledztwa (cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:272)(cid:346)(cid:381)(cid:282)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:856)(cid:3) (cid:3) Prawo do złożenia zażalenia(cid:3) Postępowanie przygotowawcze nie zawsze zostanie zakończone skierowaniem (cid:282)(cid:381)(cid:3)sądu(cid:3)aktu oskarżenia.(cid:3) (cid:75)(cid:396)(cid:336)(cid:258)(cid:374)(cid:3)powołany do prowadzenia postępowania może (cid:400)(cid:410)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:282)(cid:460)(cid:349)ć, że nie ma podstaw (nie zachodzą przesłanki)(cid:853)(cid:3)aby wszczynać postępowanie albo żeby prowadzić postępowanie już wszczęte. Wówczas(cid:3)(cid:381)(cid:396)(cid:336)(cid:258)(cid:374)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:374)(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:282)(cid:258)(cid:361)(cid:286)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:381)(cid:282)(cid:373)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:3) wszczęcia postępowania albo (cid:381)(cid:3)(cid:437)(cid:373)(cid:381)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:3)postępowania (rodzaj postanowienia zależy (cid:381)(cid:282)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:853)(cid:3)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:381)(cid:396)(cid:336)(cid:258)(cid:374)(cid:3)uznał, że nie ma podstaw do prowadzenia postępowania)(cid:856)(cid:3) (cid:116)(cid:3)(cid:410)(cid:258)(cid:364)(cid:349)(cid:373)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:393)(cid:258)(cid:282)(cid:364)(cid:437)(cid:3)możesz złożyć(cid:3)(cid:894)(cid:460)(cid:396)(cid:381)(cid:271)(cid:349)(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:3)osoba, która działa w (cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:349)(cid:373)(cid:3)(cid:349)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:895)(cid:3) zażalenie na postanowienie(cid:856)(cid:3)(cid:3) (cid:68)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:3)(cid:1011)(cid:3)(cid:282)(cid:374)(cid:349)(cid:853)(cid:3)licząc od daty doręczenia (cid:18)(cid:349)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:842)(cid:3) Masz wtedy prawo przejrzeć akta, które mogą być Ci przekazane w (cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:272)(cid:349)(cid:3) (cid:286)(cid:367)(cid:286)(cid:364)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:272)(cid:460)(cid:374)(cid:286)(cid:361)(cid:856)(cid:3) Jeżeli po upływie 6 tygodni od złożenia zawiadomienia o przestępstwie nie dostaniesz informacji o wszczęciu (cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)(cid:381)(cid:3)odmowie wszczęcia postępowania, możesz złożyć zażalenie na bezczynność (cid:381)(cid:396)(cid:336)(cid:258)(cid:374)(cid:437)(cid:856)(cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1005)(cid:1004)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) Możesz złożyć zażalenia na postanowienia i zarządzenia zamykające drogę (cid:282)(cid:381)(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:282)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:856)(cid:3)Są to takie (cid:282)(cid:286)(cid:272)(cid:455)(cid:460)(cid:361)(cid:286), które zakończą postępowanie karne, (cid:258)(cid:367)(cid:286)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)są(cid:3)wyrokiem (na przykład umorzenie postępowania). (cid:3) Pamiętaj, że ustawa przewiduje tutaj wyjątki od sytuacji(cid:853)(cid:3)gdy można złożyć zażalenie. (cid:24)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:373)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:364)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:381)(cid:400)(cid:381)(cid:271)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:437)(cid:272)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:856)(cid:3)(cid:3) Jeżeli Twoim zdaniem jakaś czynność w postępowaniu naruszała Twoje prawa, możesz złożyć zażalenie na takie czynności.(cid:3) ODSZKODOWANIE I ZADOŚĆUCZYNIENIE(cid:3) (cid:75)(cid:282)(cid:400)(cid:460)(cid:364)(cid:381)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:3)zrekompensowanie szkody majątkowej (na przykład zniszczony samochód),(cid:3)zadośćuczynienie(cid:3)zaś ma na celu wynagrodzenie szkód niematerialnych –(cid:3) psychicznych (na przykład smutek po stracie członka rodziny).(cid:3) Osoba, która działa w Twoim imieniu(cid:853)(cid:3)może złożyć wnios(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:3) zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub wniosek o naprawienie szkody (odszkodowanie). Oba świadczenia polegają na wypłacie sumy pieniężnej.(cid:3) Wniosek można złożyć ustnie do protokołu albo pisemnie (napisać pismo (cid:460)(cid:3)żądaniem zasądzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia)(cid:856)(cid:3) Można to zrobić aż do zamknięcia przewodu sądowego (czyli do czasu, (cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)wszystkie dowody zostaną przeprowadzone(cid:3)–(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)sąd przeprowadzi (cid:449)(cid:400)(cid:460)(cid:455)(cid:400)(cid:410)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:282)(cid:455)(cid:853)(cid:3)informuje, że zamierza zamknąć przewód(cid:3)sądowy(cid:895)(cid:856)(cid:3) ZWROT KOSZTÓW(cid:3) Jeżeli poniosłeś/poniosłaś koszty w związku z postępowaniem (na przykład wydatki (cid:374)(cid:258)(cid:3)pełnomocnika, koszty dojazdu), możesz złożyć (w Twoim przypadku może to zrobić osoba, która działa w Twoim imieniu) wniosek do sądu o to, by sąd zwrócił (cid:18)(cid:349)(cid:3)pieniądze, które(cid:3)na to wydałeś/wydałaś.(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1005)(cid:1005)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) NIEOBECNOŚĆ(cid:3) Możesz zostać wezwany/wezwana do osobistego stawiennictwa w sądzie, (cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:437)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:374)(cid:455)(cid:373)(cid:3)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:361)(cid:400)(cid:272)(cid:437)(cid:856)(cid:3)Masz obowiązek stawić się w miejscu i(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:396)(cid:373)(cid:349)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3) (cid:449)(cid:400)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:272)(cid:346)(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:449)(cid:286)(cid:460)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:856)(cid:3) TWOJE OBOWIĄZKI(cid:3) Musisz poddać się oględzinom i badaniom, ale tylko takim, które nie łączą się(cid:3)(cid:460)(cid:3)zabiegiem chirurgicznym lub obserwacją w zakładzie leczniczym(cid:856)(cid:3)(cid:68)(cid:258)(cid:3)(cid:410)(cid:381)(cid:3)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:361)(cid:400)(cid:272)(cid:286)(cid:853)(cid:3) (cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)od stanu Twojego zdrowia zależy karalność czynu(cid:856)(cid:3)Jeżeli sąd lub prokurator (cid:373)(cid:258)(cid:3)wątpliwości co do stanu Twojego zd(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:400)(cid:455)(cid:272)(cid:346)(cid:349)(cid:272)(cid:460)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)wątpliwości (cid:272)(cid:381)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:853)(cid:3)czy możesz prawidłowo opowiadać o faktach, może poprosić biegłego psychiatrę lub psychologa, żeby wziął udział w Twoim przesłuchaniu. (cid:3) Jeśli nie przebywasz w (cid:87)(cid:381)(cid:367)(cid:400)(cid:272)(cid:286)(cid:3)ani w innym państwie należącym do (cid:104)(cid:374)(cid:349)(cid:349)(cid:3)(cid:28)(cid:437)(cid:396)(cid:381)(cid:393)(cid:286)(cid:361)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:361)(cid:853)(cid:3) masz obowiązek wskazać adresata dla doręczeń w kraju lub w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Temu adresatowi będzie doręczana korespondencja (cid:282)(cid:367)(cid:258)(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:286)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:856)(cid:3)Jeżeli nie podasz takiego adresu, pismo zostanie wysłane n(cid:258)(cid:3)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:410)(cid:374)(cid:349)(cid:3)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:3) (cid:258)(cid:282)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:437)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:3)skutecznie doręczone(cid:856)(cid:3)(cid:3) Musisz podać nowy adres, jeżeli się on zmienił (tam(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:286)(cid:3) przebywasz lub zamieszkujesz), także gdy Cię (cid:410)(cid:455)(cid:373)(cid:272)(cid:460)(cid:258)(cid:400)(cid:381)(cid:449)(cid:381)(cid:3) (cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:381)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)(cid:381)(cid:400)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:381)(cid:3)w zakładzie karnym w celu odbycia kary(cid:3) w innej sprawie niż ta, w której jesteś pokrzywdzonym. Jeżeli tego (cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:437)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:374)(cid:349)(cid:400)(cid:460)(cid:853)(cid:3)(cid:364)(cid:381)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:393)(cid:381)(cid:374)(cid:282)(cid:286)(cid:374)(cid:272)(cid:361)(cid:258)(cid:3)(cid:460)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:396)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:410)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:3)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:258)(cid:282)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:437)(cid:460)(cid:374)(cid:258)(cid:374)(cid:258)(cid:3) (cid:460)(cid:258)(cid:3)skutecznie doręczoną(cid:856)(cid:3)(cid:3) Uznanie korespondencji za doręczoną może być dla Ciebie niekorzystne. Od daty uznania korespondencji za doręczoną będzie się liczył na przykład termin do złożenia zażalenia na umorzenie postępowania. Jeśli nie będziesz wiedzieć(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:381)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:853)(cid:3) to może Ci minąć termin do złożenia zażalenia. (cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1005)(cid:1006)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:100)(cid:116)(cid:75)(cid:58)(cid:4)(cid:3)(cid:75)(cid:18)(cid:44)(cid:90)(cid:75)(cid:69)(cid:4)(cid:3)(cid:3) Jako osoba pokrzywdzona możesz liczyć na ochronę i pomoc.(cid:3) (cid:75)(cid:272)(cid:346)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:87)(cid:381)(cid:367)(cid:400)(cid:272)(cid:286)(cid:3) Gdy istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia (cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:361)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)lub Twoich bliskich, możesz otrzymać ochronę (cid:87)(cid:381)(cid:367)(cid:349)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:856)(cid:3)(cid:3) (cid:75)(cid:272)(cid:346)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)jest przyznawana na Twój wniosek albo na wniosek organu prowadzącego sprawę, za Twoją zgodą. (cid:3) Ochrona może być udzielona na czas czynności procesowej.(cid:3) Jeżeli zagrożenie jest wysokie, możesz liczyć na ochronę osobistą (cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:373)(cid:381)(cid:272)(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:460)(cid:373)(cid:349)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:361)(cid:400)(cid:272)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:271)(cid:455)(cid:410)(cid:437)(cid:856)(cid:3)(cid:3) (cid:116)niosek o taką ochronę możesz złożyć do komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji za(cid:3)pośrednictwem organu, który prowadzi postępowanie (sąd, prokuratura itd.)(cid:856)(cid:3) Ochrona w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej(cid:3) Czasem prokurator lub sąd wydaje decyzję(cid:853)(cid:3)zgodnie z którą (cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:272)(cid:258)(cid:3)nie może się(cid:3)(cid:460)(cid:3)Tobą(cid:3)(cid:364)(cid:381)(cid:374)(cid:410)(cid:258)(cid:364)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)ć lub zbliżać(cid:3)się do(cid:3)(cid:18)(cid:349)(cid:286)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:856)(cid:3)(cid:116)(cid:410)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:855)(cid:3) (cid:373)ożesz wystąpić do sądu lub prokuratora, aby podjął działania, które umożliwią, że środki te będą wykonywane (będą uznane) także (cid:393)(cid:381)(cid:460)(cid:258)(cid:3) Polską, w(cid:3)innym państwie członkowskim Unii Europejskiej(cid:3)–(cid:3)(cid:437)możliwia (cid:410)(cid:381)(cid:3)(cid:286)(cid:437)(cid:396)(cid:381)(cid:393)(cid:286)(cid:361)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:3)(cid:381)(cid:272)(cid:346)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:856)(cid:3) Sąd lub prokurator przed podjęciem działań zawsze musi ocenić(cid:853)(cid:3)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:3)(cid:286)(cid:437)(cid:396)(cid:381)(cid:393)(cid:286)(cid:361)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:364)(cid:258)(cid:460)(cid:3) ochrony jest niezbędny d(cid:367)(cid:258)(cid:3)(cid:381)(cid:272)(cid:346)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:3)(cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:349)(cid:272)(cid:346)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:3)(cid:361)(cid:258)(cid:364)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:856)(cid:3) (cid:87)(cid:75)(cid:68)(cid:75)(cid:18)(cid:3)(cid:24)(cid:62)(cid:4)(cid:3)(cid:18)(cid:47)(cid:28)(cid:17)(cid:47)(cid:28)(cid:3)(cid:47)(cid:3)(cid:100)(cid:116)(cid:75)(cid:47)(cid:18)(cid:44)(cid:3)(cid:17)(cid:62)(cid:47)(cid:94)(cid:60)(cid:47)(cid:18)(cid:44)(cid:3) Ty i Twoi bliscy możecie również uzyskać (cid:393)(cid:381)(cid:373)(cid:381)(cid:272)(cid:3)(cid:393)(cid:400)(cid:455)(cid:272)(cid:346)(cid:381)(cid:367)(cid:381)(cid:336)(cid:349)(cid:272)(cid:460)(cid:374)ą, medyczną, rehabilitacyjną, materialną i prawną(cid:856)(cid:3)(cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1005)(cid:1007)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) Taką pomoc uzyskasz w Sieci Pomocy dla Osób (cid:87)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:272)(cid:346)(cid:3) Przestępstwem(cid:856)(cid:3)(cid:3) W celu uzyskania pomocy skontaktuj się z (cid:367)inią (cid:393)(cid:381)(cid:373)(cid:381)(cid:272)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:373)(cid:3) dostępną pod numerem: +48(cid:3)(cid:1006)(cid:1006)(cid:1006)(cid:3)(cid:1007)(cid:1004)(cid:1013)(cid:3)(cid:1013)(cid:1004)(cid:1004)(cid:856)(cid:3) Pomoc jest nieodpłatna (nie płacisz za nią).(cid:3) (cid:60)(cid:75)(cid:68)(cid:87)(cid:28)(cid:69)(cid:94)(cid:4)(cid:100)(cid:4)(cid:3) Kompensata to wyrównanie strat, które poniosłeś/poniosłaś (cid:449)(cid:3)wyniku przestępstwa.(cid:3) Możesz wnieść do sądu o taką kompensatę, jeżeli (cid:373)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:361)(cid:400)(cid:272)(cid:286)(cid:3) stałego pobytu(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:410)(cid:286)(cid:396)(cid:455)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:349)(cid:437)(cid:373)(cid:3)(cid:90)(cid:460)(cid:286)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:393)(cid:381)(cid:367)(cid:349)(cid:410)(cid:286)(cid:361)(cid:3)(cid:87)(cid:381)(cid:367)(cid:400)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:361)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3) (cid:410)(cid:286)(cid:396)(cid:455)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:349)(cid:437)(cid:373)(cid:3)innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Możesz w ten sposób odzyskać koszty poniesione na skutek przestępstwa popełnionego przez oskarżonego.(cid:3) W ten sposób masz możliwość odzyskać:(cid:3) (cid:437)(cid:410)(cid:396)(cid:258)(cid:272)(cid:381)(cid:374)(cid:286)(cid:3)(cid:460)(cid:258)(cid:396)(cid:381)(cid:271)(cid:364)(cid:349)(cid:853)(cid:3) (cid:364)(cid:381)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:455)(cid:3)(cid:367)(cid:286)(cid:272)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:396)(cid:286)(cid:346)(cid:258)(cid:271)(cid:349)(cid:367)(cid:349)(cid:410)(cid:258)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:853)(cid:3) (cid:364)(cid:381)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:455)(cid:3)pogrzebu pokrzywdzonego, który był dla Ciebie osobą bliską.(cid:3) Wniosek możesz złożyć, gdy nie możesz odzyskać środków (wymienionych kosztów) (cid:381)(cid:282)(cid:3)sprawcy, od ubezpieczyciela (z tytułu ubezpieczenia) albo z pomocy społeczne(cid:361)(cid:856)(cid:3) (cid:94)(cid:410)(cid:396)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1008)(cid:3) (cid:3) ZałączniZka łnącrz n4ik nr 4 WZÓR Załącznik nr 4 WZ ÓR WZÓR Wyjaśnienia co do zakresu upraw nień i obowiązków oraz sposobu Wyi jwaśanruiennkióaw c op rdzoe szłaukcrheasnui au pdrlaaw pnoikerńz yi wobdozowniąezgkoó nwi eoproarza sdpnoesgoob u i warunków pzrez ewszługclęhdaun inaa d wlai epko lkurbz yswtadnz oznderogwo ina ieporadnego ze względu na wiek lub stan zdrowia Minister Sprawiedliwości wydał rMoiznpisotrezrą Sdzperanwiei ei dzlaiwłąocśzcnii kw dyod ał rroozzppoorrzząąddzzeenniiae. iZ zaałąłącczznnikik n daoz ywa się rPoozupocrzzeąndizee on iau.p Zraawłącnzienniki ancahzy wa się iP oobuocwzeiąnziek aoc uhp proawkrnziyewndiazcohn ego. i obowiązkach pokrzywdzonego. To jest tekst łatwy do czytania iT ozr ojezsut mteikesnti ała twy do czytania Pi zoruoczuzemnieian ioa u prawnieniach Pi oobuocwzeiąnziak aoc uhp proawkrnziyewndiazcohn ego. iO opbraocwoiwązaknaiec pho pmookżrezy Cwi dzzrooznuemgioe.ć , Ojapkirea cporawwaan iie o pboomwoiążzek iC mi zar opzoukmrziyewć,d zony jwa kpieo sptręapwoaw ai onbiuo kwaiąrnzykmi m. a pokrzywdzony w postępowaniu karnym. Rozporządzenie znajdziesz w Dzienniku URsotzapwo rRzązedczzeynpieo szpnoaljidtezji ePsozl swk iDejz. ienniku PUostparwoś R oz epcozmyopco sopsoolbitęe j wPsoplsiekriaejją. cą. Poproś o pomoc osobę wspierającą. Strona 1 z 23 Strona 1 z 23 Pokrzywdzony to osoba, którą ktoś skrzywdził, zrobił jej coś złego. Na przykład pobił, okradł, oszukał. Pokrzywdzonym może być każdy człowiek. Kobieta, mężczyzna, dziecko. Postępowanie karne to praca Policji, prokuratury, innych uprawnionych służb oraz sądu. Wszyscy oni sprawdzają, czy ktoś popełnił przestępstwo. Przestępstwo to na przykład kradzież, oszustwo, pobicie. Najpierw jest postępowanie przygotowawcze. Prowadzi je Policja, prokurator. Czasami postępowanie przygotowawcze mogą prowadzić inne służby, na przykład Straż Graniczna. Oni przygotowują akt oskarżenia albo wniosek, na przykład o skazanie albo warunkowe umorzenie postępowania. Potem jest postępowanie sądowe. Na końcu jest orzeczenie sądu. Może to być wyrok albo postanowienie. Strona 2 z 23 Jeśli: • zgłosiłeś na Policję, że ktoś popełnił przestępstwo, albo • na przykład Policja, Straż Graniczna, prokurator wykryli przestępstwo, to zaczyna się postępowanie przygotowawcze. To śledztwo albo dochodzenie. Teraz osoba, która prowadzi postępowanie przygotowawcze, szuka informacji i dowodów przestępstwa. Postępowanie może prowadzić policjant, inny funkcjonariusz lub prokurator. Podejrzany to osoba, która mogła popełnić przestępstwo. Może być wielu podejrzanych. Można zatrzymać podejrzanego. Osobę można zatrzymać tylko na 48 godzin. Na przykład Policja zatrzymała podejrzanego w poniedziałek o godzinie 16.35. Policja musi go wypuścić najpóźniej w środę o godzinie 16.35. Strona 3 z 23 Gdy prokurator uzna, że nie może podejrzanego zwolnić w ciągu 48 godzin, pisze do sądu wniosek o tymczasowe aresztowanie. Sąd może wydać postanowienie o tymczasowym aresztowaniu. Albo sąd może wypuścić podejrzanego. Przykład: Policja zatrzymała podejrzanego w poniedziałek o godzinie 16.35. W środę o godzinie 16.00 prokurator składa do sądu wniosek, żeby aresztować podejrzanego. Sąd musi zająć się tą sprawą do czwartku do godziny 16.00. Czyli ma na to 24 godziny. Jeśli sąd tego nie zrobi to, Policja musi wypuścić podejrzanego. Sąd może zgodzić się na areszt, jeśli obawia się, że podejrzany może na przykład uciec lub ukryć się. Albo że podejrzany może popełnić inne poważne przestępstwo. Tymczasowe aresztowanie oznacza, że podejrzany przebywa w areszcie, czyli nie jest na wolności. W postępowaniu karnym bierze też udział pokrzywdzony. Mogą w nim też brać udział świadkowie. Świadek widział przestępstwo lub coś o nim wie. Na przykład zna osobę, która popełniła przestępstwo. Strona 4 z 23 Pokrzywdzony i świadek składają zeznania. To znaczy, że mówią to, co wiedzą na temat przestępstwa, co widzieli lub słyszeli. Te zeznania są dowodem w sprawie. Policja spisuje to w protokole. Pokrzywdzony i świadek muszą podpisać protokół. Powinni go najpierw przeczytać. Mogą zgłosić uwagi. Wtedy trzeba poprawić protokół. Gdy Policja i prokurator zebrali informacje i dowody i uważają, że podejrzany popełnił przestępstwo, to piszą do sądu. Mogą napisać na przykład: • wniosek o warunkowe umorzenie postępowania, • akt oskarżenia. W akcie oskarżenia podejrzanego nazywa się oskarżonym. Oskarżony to osoba, która mogła popełnić przestępstwo. Sąd ustali, czy są na to dowody. W akcie oskarżenia są też informacje: • jakie przestępstwo mógł popełnić oskarżony. To są zarzuty, • jakie zebrano dowody. Czasami też można tam znaleźć informację, jaką oskarżony powinien otrzymać karę. Strona 5 z 23 Teraz rozpoczyna się postępowanie Tseąrdaozw roez. p oczyna się postępowanie sPąrodkouwraet.o r lub sąd opowiadają krótko, Pjarkoi kzuarraztuotr jleusbt swą da kocpieo wosiakdaarżjąe nkiraó.t ko, jSaąkdi z parrozwuta jdezsit pwo satkęcpioew oasnkiaer.ż enia. SSąądd spprorawwaddzzai p, ojaskt ębpyołow naanpier.a wdę. SSąpdra swpdrzaaw,d czzay, ojaskk abryżłoo nnya jpersatw wdinę.n y. SPporteamwd wzyad, ac zwyy orsokka (rcżzoansye jmes t winny. Ppoostetamn owwyidean iwe)y. rok (czasem p ostanowienie). Pokrzywdzony może być oskarżycielem pPooskrizłkyowwdyzomn yw m soążdez ibey. ć oskarżycielem Wpotseidłky omwoyżmes wz zsgąładszziea.ć dowody wW tsepdrya wmieo.ż e sz zgłaszać dowody Twa skp sraamwioe .j a k prokurator. GTadky sjeamsteoś j aoks kparorżkyucraietloerm. posiłkowym, Gmdoyż ejesszt enśa opsrzkyakrżłaydc ipeolepmro psoićs siłkąodw, żyemb,y mprozżeessłuzc hnaa ł pjarzkyiekgłaodś pśowpiarodskiać. s ąd, żeby p rzesłuchał jakiegoś świadka. Żeby być oskarżycielem posiłkowym, Żmeubsyis bzy zćł oożsykća rożśywciiaedlecmze pnoies.i łk owym, mMuosżiesszz z nłoażpyisća oćś pwisiamdocz deon iseą. d u lub powiedzieć to na rozprawie. Wtedy sąd Możesz napisać pismo do sądu lub wpisze to do protokołu. Musisz zgłosić powiedzieć to na rozprawie. Wtedy sąd swoją prośbę, zanim zostaną wpisze to do protokołu. Musisz zgłosić sp wrz oe jd ąs pta row śi bo ęn ,e z z aa nr iz mu t zy o o ss tak na ąrż enia. przedstawione zarzuty oskarżenia.     1. Pomoc prawna 1 . Pomoc prawna Pokrzywdzony ma prawo do pomocy Ppeołknrozmywodcnzoiknay. ma prawo do pomocy pToe łnjeosmt poocmnikoac. p rawna. TPoe łjneostm poocmnoikc ipermaw mnoaż. e być adwokat lub Praedłcnao mproacwnniyk.i eMmoż mesozż em bieyćć adwokat lub jreaddnceag por apwenłnyo. mMoocżneiskza ,m diwećó ch lub trzech pjeedłnnoemgoo cpneiłknóowm owc ntyikma ,s admwóycmh cluzba stirez.e ch pełnomocników w tym samym czasie. Strona 6 z 23 Strona 6 z 23 Dzienn ik Ustaw – 55 – Poz. 1659 Pełnomocnik pomoże Ci przygotować się do postępowania. Napisze pismo lub wypełni wniosek. Pełnomocnik pomoże Ci przygotować się Będzie reprezentować Cię w czasie do postępowania. rozprawy sądowej. Napisze pismo lub wypełni wniosek. Będzie reprezentować Cię w czasie rozprawy sądowej. Jeśli nie masz pieniędzy, sąd może wyznaczyć dla Ciebie pełnomocnika z urzędu. Jeśli nie masz pieniędzy, sąd może Za pełnomocnika z urzędu nie musisz wyznaczyć dla Ciebie pełnomocnika płacić. z urzędu. Żeby dostać pełnomocnika z urzędu, Za pełnomocnika z urzędu nie musisz musisz napisać wniosek i wysłać go płacić. do sądu. Żeby dostać pełnomocnika z urzędu, Taki wniosek możesz wysłać też do musisz napisać wniosek i wysłać go prokuratora. do sądu. Prokurator przekaże wniosek do sądu. Taki wniosek możesz wysłać też do prokuratora. Prokurator przekaże wniosek do sądu.     2. Pomoc tłumacza 2P.o Pkrozmywodcz tołunym macaz par awo do pomocy tłumacza. Dostaniesz tłumacza, kiedy: Pokrzywdzony ma prawo do pomocy • nie mówisz po polsku. To będzie tłumacza. tłumacz języka obcego, Dostaniesz tłumacza, kiedy: •• nje iest e mś ó o ws iso zb ą p og ł pu oc lh są k ui .p To otr z be ęb du zj ie es z tłumacza języka migowego. Tłumacz tłumacz języka obcego, • jj eę sz ty ek śa o m soig bąo w głe ug co h ąp o i pm oa trg za e bo uso jeb si ze tg łułu mch ae czj aro jz ęm zya kw ai a mć i gz o in wn ey gm oi .. Tłumacz Pomoc tłumacza jest za darmo. języka migowego pomaga osobie głuchej rozmawiać z innymi. Pomoc tłumacza jest za darmo. Strona 7 z 23 Strona 7 z 23 W czasie przesłuchania sędzia zada Ci pytania o przestępstwo. W czasie przesłuchania sędzia zada Ci Tłumacz przetłumaczy Ci na język, który pytania o przestępstwo. rozumiesz, co mówi sędzia. Tłumacz Tpołuwmiea cszę dpzrzieemtłuum Tawcozjyą Codi pnoaw jęiezdyźk., który rPorzzuemtłuiemsazc, zcyo Cmi ótrweiś sćę rdózżinay. cThłu macz powie sędziemu Twoją odpowiedź. dokumentów. Przetłumaczy Ci treść różnych Na przykład dowodów w Twojej sprawie. d okumentów. N3.a D porzsytękpła dd od oawkot dsópwra ww yT wojej sprawie. 3P.o Dkrozsytwędpz donoy a mkta s pprraawwoy p rzeczytać dokumenty dotyczące swojej sprawy Pwo pkorzsytęwpdozwoannyi um par zpyragwotoo wprazwecczzyymta ć di soąkduomweynmty. dotyczące swojej sprawy w postępowaniu przygotowawczym Te dokumenty to akta sprawy. Musisz i sądowym. napisać wniosek o dostęp do akt. T e dokumenty to akta sprawy. Musisz n apisać wniosek o dostęp do akt. Możesz poprosić o kopie akt sprawy. Za kopie musisz zapłacić. AMkotżae sspzr apwopyr mosoićg ąo Ckoi pzoies taakćt sprawy. uZdao ksotęppien mionuesi swz pzoasptłaaccii će.l ektronicznej. Akta sprawy mogą Ci zostać Możesz też sam zrobić zdjęcia akt udostępnione w postaci elektronicznej. sprawy. Możesz też sam zrobić zdjęcia akt sprawy. Strona 8 z 23 Strona 8 z 23 W postępowaniu przygotowawczym czasem nie można przeczytać akt od razu. Na przykład w ważnej sprawie dla państwa. Policja lub prokurator muszą najpierw przygotować akt oskarżenia. Wtedy, gdy o to poprosisz, dostaniesz informacje, kiedy możesz przeczytać akta sprawy. Pokrzywdzony ma prawo przeczytać akta sprawy, zawsze kiedy podejrzany dostał termin końcowy zapoznania się z nimi. W takiej sytuacji prokurator musi dać Ci akta.     4. Usprawiedliwianie nieobecności Czasem pokrzywdzony dostaje wezwanie. Wtedy musi przyjść punktualnie do miejsca, które jest napisane w wezwaniu. Może na przykład dostać wezwanie z sądu. Strona 9 z 23 Jeśli jesteś chory i nie możesz przyjść, musisz przesłać zaświadczenie lekarskie. Ważne! Takie zaświadczenie może napisać tylko lekarz sądowy. Możesz też usprawiedliwić nieobecność w innych sytuacjach. Na przykład gdy zdarzy się wypadek i nie możesz przyjść.     5. Postępowanie mediacyjne Czasem pokrzywdzony chce pogodzić się z oskarżonym. Możesz poprosić prokuraturę lub sąd o mediację. Udział w postępowaniu mediacyjnym jest dobrowolny. To znaczy, że nikt Cię nie może do tego zmusić. Do mediacji potrzebna jest Twoja zgoda i zgoda oskarżonego. Strona 10 z 23 Postępowanie mediacyjne prowadzi mediator. Mediator rozmawia z pokrzywdzonym i oskarżonym. Pomaga im zrozumieć problem. Pilnuje, żeby wszyscy przestrzegali ustalonych zasad rozmowy. Mediator nie narzuca swoich pomysłów. Pokrzywdzony i oskarżony sami uzgadniają rozwiązanie. Ustalają, jak oskarżony naprawi szkodę pokrzywdzonemu. Na przykład oskarżony może zapłacić jakieś pieniądze i przeprosić. Mediator musi zachować tajemnicę. Nie może mówić, co działo się w czasie postępowania mediacyjnego. Sąd nie może przesłuchiwać mediatora jako świadka.     6. Odszkodowanie Pokrzywdzony ma prawo, żeby oskarżony naprawił szkodę lub krzywdę. Szkoda jest majątkowa. Na przykład oskarżony pobił Cię. Byłeś w szpitalu, musiałeś zapłacić za leczenie i rehabilitację. Chcesz, żeby oskarżony oddał Ci te pieniądze. Krzywda to cierpienie, ból. Strona 11 z 23 Do zamknięcia przewodu sądowego (kiedy sąd powie, że wszystkie dowody zostały Do zamknięcia przewodu sądowego (kiedy przeprowadzone) możesz złożyć sąd powie, że wszystkie dowody zostały wniosek o: przeprowadzone) możesz złożyć • naprawienie szkody lub wniosek o: • zadośćuczynienie za doznaną • naprawienie szkody lub krzywdę. • T akzia wdoniśoćsueckz mynożieensize nzaap disoazćn aną krzywdę. lub powiedzieć. Taki wniosek możesz napisać Wtedy sąd wpisze Twoją prośbę lub powiedzieć. do protokołu. Wtedy sąd wpisze Twoją prośbę do protokołu.     7. Prawo do informacji 7P.o Pkrrzaywwod zdoon iyn mfoarm praacwjio do informacji. Czasami podejrzany jest tymczasowo Pokrzywdzony ma prawo do informacji. aresztowany w czasie postępowania Czasami podejrzany jest tymczasowo karnego. aresztowany w czasie postępowania karnego. Sąd musi poinformować Cię, że: • wypuścił podejrzanego z aresztu Sąd musi poinformować Cię, że: tymczasowego, • wypuścił podejrzanego z aresztu • podejrzany uciekł z aresztu tymczasowego, tymczasowego. • podejrzany uciekł z aresztu tymczasowego. Strona 12 z 23 Strona 12 z 23 Sąd musi poinformować Cię, gdy zamienił tymczasowe aresztowanie podejrzanego na inny środek zapobiegawczy. Na przykład podejrzany nie może wyjeżdżać z kraju. Możesz napisać, że nie chcesz tych informacji. Na Twoją prośbę sąd może Cię poinformować, jakie zarzuty ma oskarżony i jaka jest za to kara. Musisz złożyć wniosek do sądu o te informacje. Jeśli takie wnioski złoży wielu pokrzywdzonych, sąd może napisać ogłoszenie o tym na stronie internetowej sądu. Sąd poinformuje Cię: • kiedy i gdzie odbędzie się rozprawa, • kiedy i gdzie odbędzie się posiedzenie sądu w sprawie umorzenia postępowania. Umorzenie oznacza, że nie będzie rozprawy i sprawca nie będzie ukarany. Na przykład z powodu braku dowodów przestępstwa. Sąd poinformuje Cię też: • kiedy i gdzie odbędzie się posiedzenie sądu w sprawie warunkowego umorzenia postępowania albo skazania oskarżonego bez rozprawy, • że skazał oskarżonego bez rozprawy. Strona 13 z 23 W postępowaniu przygotowawczym możesz złożyć wniosek o informację, jak w przyszłości zakończy się sprawa. Kiedy skończy się sprawa, dostaniesz z sądu wiadomość. Na przykład mejlem.     8. Kompensata państwowa Pokrzywdzony może dostać kompensatę państwową. Na przykład kiedy w czasie przestępstwa: • zostałeś pobity i nie masz pieniędzy na leczenie, • nie masz pieniędzy na pogrzeb osoby, która zmarła przez przestępstwo. Możesz złożyć wniosek o kompensatę, gdy: • nie masz ubezpieczenia, • pomoc społeczna nie da Ci pieniędzy, • sprawca nie może zapłacić. Sprawca to osoba, która zrobiła coś złego. To państwo zapłaci wtedy na przykład za Twoje leczenie. Strona 14 z 23     9. Ochrona danych Ochrona danych oznacza, że podejrzany lub oskarżony nie zobaczy: • Twojego adresu zamieszkania, • nazwy i adresu Twojego miejsca pracy, • Twojego mejla i numeru telefonu. Twoje dane będą w innym dokumencie. Ten dokument zobaczy tylko prokuratura lub sąd. Tylko wyjątkowo sąd może zostawić Twoje dane w aktach. Na przykład kiedy podejrzany lub oskarżony dobrze Cię zna i dużo o Tobie wie.     10. Ochrona, pomoc i wsparcie Pokrzywdzony ma prawo do ochrony, pomocy i wsparcia. Jeśli Ty lub Twoi najbliżsi czujecie, że podejrzany lub oskarżony może zrobić Wam krzywdę, poproś o pomoc Policję. Musisz złożyć wniosek o ochronę Policji w czasie postępowania. Wniosek o ochronę piszesz do komendanta wojewódzkiego Policji. Komendant wojewódzki jest szefem wszystkich policjantów w województwie. W Warszawie piszesz do Komendanta Stołecznego Policji. Ale zanosisz albo wysyłasz wniosek do prokuratury lub sądu. Strona 15 z 23 Jeśli bardzo boisz się o Wasze życie, napisz wniosek o ochronę osobistą lub pomoc w zmianie miejsca zamieszkania. JWetśelid by adrodsztoa nbioeicsize soięc hor oWnęa sPzoel iżcyjic. ie, nPaoplicisjza wponmioosżeek Wo oacmh rzonnaęle oźsćo ibninsetą lub pmoiemjsocce w z azmmiieasnziek amniieaj sncaa c zzaams ieszkania. Wpotsetdęyp odwosatnainai.e cie ochronę Policji. Policja pomoże Wam znaleźć inne miejsce zamieszkania na czas pPoosktręzpyowwdazonniay. i jego najbliżsi mają prawo do darmowej pomocy z różnych fundacji i stowarzyszeń. TPoo kSrizeyćw Pdozomnoyc i yje dgloa nOasjbólbiż si mają prawo Pdoo kdrazrymwodwzeoj npyocmho Pcyrz ze srótężnpyscthw feumnd. acji i stowarzyszeń. To Sieć Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem. W Sieci Pomocy są: • lekarze, • psycholodzy, W• Sreiehcaib Piliotamnocci,y są: •• lperkaawrzneic,y . •M opżseysczh doolosdtazćy ,t am jedzenie lub ubrania. • rehabilitanci, • prawnicy. Możesz dostać tam jedzenie lub ubrania. Więcej informacji o pomocy z Funduszu Ministerstwo Sprawiedliwości Sprawiedliwości znajdziesz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. MWoiężceesjz i ntefożr mzaadczjiw oo pnoićm poocdy nzu Fmuenrd uszu Ministerstwo Sprawiedliwości +S4p8ra 2w2ie2d 3li0w9o 9śc0i0 z. najdziesz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Możesz też zadzwonić pod numer +48 222 309 900. Strona 16 z 23 Strona 16 z 23 Pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym może mieć kogoś do pomocy. Wtedy będziesz czuł się pewniej, na przykład w czasie przesłuchania. Możesz powiedzieć Policji lub prokuratorowi, z kim chcesz być. Osoba ta nie może przeszkadzać w postępowaniu. Jeśli boisz się sprawcy, złóż do sądu wniosek o: • zakaz zbliżania się do Ciebie przez sprawcę lub • zakaz kontaktowania się z Tobą. Sprawca nie będzie mógł podejść do Ciebie. Jeśli to zrobi, złamie prawo. Możesz złożyć wniosek, by zakaz był uznany, także gdy będziesz w innym państwie Unii Europejskiej.     11. Zwrot kosztów poniesionych w związku z postępowaniem karnym Pokrzywdzony może złożyć wniosek do sądu o zwrot kosztów. Koszty to pieniądze, które musiałeś wydać na udział w postępowaniu. Na przykład pieniądze: • za pracę pełnomocnika, • za dojazdy do sądu na przesłuchania i rozprawy. Strona 17 z 23     12. Uprawnienia procesowe Pokrzywdzony, który złożył zawiadomienie o przestępstwie, może dostać potwierdzenie. Musisz złożyć wniosek, że chcesz potwierdzenie. Pokrzywdzony może złożyć wniosek dowodowy: • żeby sąd przesłuchał świadka, • żeby dostać różne dokumenty z sądu, • żeby sąd poprosił o opinię biegłego sądowego. Biegły sądowy to specjalista. Na przykład księgowy lub lekarz. Możesz dostać odmowę, jeśli na przykład: • Twój dowód jest niezgodny z prawem, • Twój dowód jest mało ważny dla sprawy, • Twoim celem jest tylko przedłużenie postępowania. Jeśli złożysz odpowiedni wniosek, możesz wziąć udział w różnych czynnościach postępowania. Na przykład w przesłuchaniu świadka. Czasami prokurator może Ci odmówić. Na przykład jeśli uzna, że Twój udział źle wpłynie na sprawę. Strona 18 z 23 Jeśli jakaś czynność postępowania przygotowawczego wydarzy się tylko jeden raz, możesz wziąć w niej udział. Na przykład kiedy będzie tylko jedno przesłuchanie świadka. Możesz dostać odmowę, jeśli przedłuży to postępowanie. Jeśli w postępowaniu przygotowawczym świadek jest bardzo chory, to może nie dożyć do rozprawy w sądzie. Wtedy poproś sąd, żeby go przesłuchał. O takie przesłuchanie możesz też napisać wniosek do prokuratora. Jeśli opinia biegłego jest dowodem w sprawie, możesz uczestniczyć w jego przesłuchaniu. Możesz też przeczytać opinię biegłego. Pokrzywdzony powinien być przesłuchany jako świadek. Jeśli nie byłeś przesłuchany, możesz złożyć taki wniosek. Dostaniesz odmowę, jak przedłuży to postępowanie. Jeśli zgłosiłeś przestępstwo, a prokurator odmówił Ci rozpoczęcia postępowania przygotowawczego – i czujesz, że prokurator potraktował Cię niesprawiedliwie – możesz napisać zażalenie. Zażalenie to odwołanie, które oznacza, że nie zgadzasz się z decyzją. Strona 19 z 23 Zażalenie musisz napisać w ciągu 7 dni od dnia, kiedy dostałeś decyzję. Najpierw możesz poprosić prokuratora, żeby: • przeczytać akta sprawy, • udostępnić Ci akta sprawy w postaci elektronicznej. Jeśli złożyłeś zawiadomienie o przestępstwie, a Policja lub prokurator nic nie zrobili przez 6 tygodni, możesz napisać zażalenie. Jest to zażalenie na bezczynność Policji lub prokuratora. Jeśli chcesz, żeby Policja lub prokurator zrobili coś jeszcze w postępowaniu przygotowawczym, musisz złożyć odpowiedni wniosek. Musisz to zrobić w ciągu 3 dni po przejrzeniu materiałów sprawy przez podejrzanego. Możesz złożyć zażalenie na decyzję sądu w Twojej sprawie. Zawsze dostaniesz z sądu informację, kiedy możesz złożyć zażalenie. Strona 20 z 23 W czasie postępowania przygotowawczego i sądowego masz też obowiązki. Musisz iść na badania lekarskie, jeśli sąd tak zdecyduje. Na przykład wtedy, gdy oskarżony pobił Cię. Lekarz ustali, jakie masz obrażenia na ciele. Od tego zależy, jaką karę dostanie oskarżony. Musisz podać, kto może odebrać listy z sądu, kiedy nie ma Cię w Polsce. Jeśli tego nie zrobisz, sąd wyśle list na Twój adres, który ma w aktach. Nawet jeśli tam nie mieszkasz. Musisz podać nowy adres, jeśli zmieniłeś miejsce zamieszkania. Ważne! Jeśli nie rozumiesz swoich praw i obowiązków jako pokrzywdzony, poproś prowadzącego postępowanie, żeby Ci wszystko wyjaśnił. Musisz podpisać oświadczenie, że zostałeś pouczony. To znaczy, że wszystko zrozumiałeś. Strona 21 z 23 Kto może być oskarżycielem posiłkowym? Jeśli jesteś osobą częściowo lub całkowicie ubezwłasnowolnioną, w Twoim imieniu może występować Twój opiekun prawny lub kurator. Osoba całkowicie ubezwłasnowolniona nie może decydować o sobie. Nie ma zdolności do żadnej czynności prawnej. Osoba całkowicie ubezwłasnowolniona ma opiekuna prawnego. Opiekun prawny podejmuje za nią wszystkie decyzje. Osoba częściowo ubezwłasnowolniona może samodzielnie wykonywać tylko drobne codzienne czynności prawne. Osoba częściowo ubezwłasnowolniona ma kuratora. Sklep RTV i AGD Kurator wspiera ją w codziennych sprawach. Dba o jej zdrowie i pieniądze. Pomaga w czynnościach prawnych. Na przykład podpisuje razem z osobą ubezwłasnowolnioną umowę na zakup telefonu. Strona 22 z 23 Jeśli pokrzywdzonym jest dziecko do 18 roku życia, jego przedstawicielem w sądzie jest najczęściej rodzic lub opiekun. Jeśli rodzic nie może być przedstawicielem dziecka w sądzie, dziecko ma reprezentanta. Wyznacza go sąd opiekuńczy. Jeśli pokrzywdzonym była zmarła osoba: • Twój rodzic, • inna bliska osoba, z którą mieszkałeś, Ty możesz występować w sądzie w ich imieniu. Strona 23 z 23 Załącznik nr 5 ZZZ aaa łłł ąąą ccc zzz nnn iii kkk nnn rrr 555 Załącznik nr 5 WWWW WZZZZ ZÓÓÓÓ ÓRRRRR (cid:116)(cid:116)(cid:116) yyy jjj aaa śśś nnn iii eee nnn iii aaa ccc ooo ddd ooo zzz aaa kkk rrr eee sss uuu uuu ppp rrr aaa www nnn iii eee ńńń iii ooo bbb ooo www iii ąąą zzz kkk óóó www ooo rrr aaa zzz sss ppp ooo sss ooo bbb uuu iii (cid:3)(cid:3)(cid:3) www aaa rrr uuu nnn kkk óóó www (cid:116)yjaśnienia co do zakresu uprawnień i obowiązków oraz sposobu i(cid:3)warunków ppp rrr zzz eee sss łłł uuu ccc hhh aaa nnn iii aaa (cid:3)(cid:3)(cid:3) ddd lll aaa śśś www iii aaa ddd kkk aaa ,,, kkk ttt óóó rrr yyy nnn iii eee uuu kkk ooo ńńń ccc zzz yyy łłł 111 888 lll aaa (cid:410)(cid:410)(cid:410) (cid:3)(cid:3)(cid:3) przesłuchania(cid:3)dla świadka, który nie ukończył 18 la(cid:410)(cid:3) ŚŚŚŚ WWWW IIII AAAA DDDD EEEE KKKK (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:3) (cid:58)(cid:58)(cid:58) EEE SSS TTT EEE ŚŚŚ ŚŚŚ WWW III AAA DDD KKK III EEE MMM WWW PPP OOO SSS TTT ĘĘĘ PPP OOO WWW AAA NNN III UUU KKK AAA RRR NNN YYY MMM (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:58)ESTEŚ ŚWIADKIEM W POSTĘPOWANIU KARNYM(cid:3) TTT ooo ooo zzz nnn aaa ccc zzz aaa ,,, żżż eee mmm aaa sss zzz zzz łłł ooo żżż yyy ććć zzz eee zzz nnn aaa nnn iii aaa ,,, kkk ttt óóó rrr eee ddd ooo ttt yyy ccc zzz ąąą ooo kkk ooo lll iii ccc zzz nnn ooo śśś ccc iii www sss ppp rrr aaa www iii eee kkk aaa rrr nnn eee jjj ... (cid:3)(cid:3)(cid:3) To oznacza, że masz złożyć zeznania, które dotyczą okoliczności w sprawie karnej.(cid:3) JJJ eee sss ttt eee śśś mmm aaa łłł ooo lll eee ttt nnn iii /// mmm aaa łłł ooo lll eee ttt nnn iii aaa ,,, nnn iii eee mmm aaa sss zzz ppp eee łłł nnn eee jjj zzz ddd ooo lll nnn ooo śśś ccc iii ddd ooo ccc zzz yyy nnn nnn ooo śśś ccc iii ppp rrr aaa www nnn yyy ccc hhh Jesteś małoletni/małoletnia, nie masz pełnej zdolności do czynności prawnych iii (cid:3)(cid:3)(cid:3) ddd lll aaa ttt eee ggg ooo nnn iii eee mmm ooo żżż eee sss zzz sss aaa mmm ooo ddd zzz iii eee lll nnn iii eee ddd zzz iii aaa łłł aaa ććć www ppp ooo sss ttt ęęę ppp ooo www aaa nnn iii uuu kkk aaa rrr nnn yyy mmm ... WWW sss zzz yyy sss ttt kkk iii eee www nnn iii ooo sss kkk iii i(cid:3)dlatego nie możesz samodzielnie działać w postępowaniu karnym. Wszystkie wnioski www TTT www ooo iii mmm iii mmm iii eee nnn iii uuu ((( nnn aaa ppp rrr zzz yyy kkk łłł aaa ddd www nnn iii ooo sss eee kkk ooo zzz www rrr ooo ttt kkk ooo sss zzz ttt óóó www ddd ooo jjj aaa zzz ddd uuu ))) mmm uuu sss iii sss kkk łłł aaa ddd aaa ććć TTT www óóó jjj w Twoim imieniu (na przykład wniosek o zwrot kosztów dojazdu) musi składać Twój ppp rrr zzz eee ddd sss ttt aaa www iii ccc iii eee lll uuu sss ttt aaa www ooo www yyy ((( ccc zzz yyy lll iii rrr ooo ddd zzz iii ccc aaa lll bbb ooo ooo ppp iii eee kkk uuu nnn ))) ... TTT ooo ppp rrr zzz eee ddd sss ttt aaa www iii ccc iii eee lll uuu sss ttt aaa www ooo www yyy przedstawiciel ustawowy (czyli rodzic albo opiekun). To przedstawiciel ustawowy bbb ęęę ddd zzz iii eee CCC iii ęęę rrr eee ppp rrr eee zzz eee nnn ttt ooo www aaa łłł www ppp ooo sss ttt ęęę ppp ooo www aaa nnn iii uuu kkk aaa rrr nnn yyy mmm ... (cid:3)(cid:3)(cid:3) będzie Cię reprezentował w postępowaniu karnym.(cid:3) ZZZ łłł ooo żżż eee nnn iii eee zzz eee zzz nnn aaa ńńń ppp ooo lll eee ggg aaa nnn aaa ttt yyy mmm ,,, żżż eee ooo ppp ooo www iii aaa ddd aaa sss zzz ooo ttt yyy mmm ,,, ccc ooo www iii eee sss zzz www (cid:3)(cid:3)(cid:3) sss ppp rrr aaa www iii eee ,,, www (cid:3)(cid:3)(cid:3) kkk ttt óóó rrr eee jjj Złożenie zeznań polega na tym, że opowiadasz o tym, co wiesz w(cid:3)sprawie, w(cid:3)której zzz ooo sss ttt aaa łłł eee śśś www eee zzz www aaa nnn yyy /// zzz ooo sss ttt aaa łłł aaa śśś www eee zzz www aaa nnn aaa ... OOO ddd ppp ooo www iii aaa ddd aaa sss zzz rrr óóó www nnn iii eee żżż nnn aaa ppp yyy ttt aaa nnn iii aaa zostałeś wezwany / zostałaś wezwana. Odpowiadasz również na pytania ppp rrr zzz eee sss łłł uuu ccc hhh uuu jjj ąąą ccc eee ggg ooo ... TTT www ooo jjj eee zzz eee zzz nnn aaa nnn iii eee jjj eee sss ttt zzz aaa ppp iii sss yyy www aaa nnn eee ... (cid:3)(cid:3)(cid:3) przesłuchującego. Twoje zeznanie jest zapisywane.(cid:3) ZZZ eee zzz nnn aaa nnn iii aaa mmm ooo żżż eee sss zzz sss kkk łłł aaa ddd aaa ććć ::: (cid:3)(cid:3)(cid:3) Zeznania możesz składać: (cid:3) wwww pppp oooo ssss tttt ęęęę pppp oooo wwww aaaa nnnn iiii uuuu pppp rrrr zzzz yyyy gggg oooo tttt oooo wwww aaaa wwww cccc zzzz yyyy mmmm –––– wwww pppp rrrr oooo kkkk uuuu rrrr aaaa tttt uuuu rrrr zzzz eeee ,,,, nnnn aaaa PPPP oooo llll iiii cccc jjjj iiii llll uuuu bbbb pppp rrrr zzzz eeee dddd iii nnn nnn yyy mmm ooo rrr ggg aaa nnn eee mmm ppp rrr ooo www aaa ddd zzz ąąą ccc yyy mmm ppp ooo sss ttt ęęę ppp ooo www aaa nnn iii eee ppp rrr zzz yyy ggg ooo ttt ooo www aaa www ccc zzz eee innym organem prowadzącym postępowanie przygotowawcze ((( ccc zzz yyy lll iii (cid:3)(cid:3)(cid:3) śśś lll eee ddd zzz ttt www ooo aaa lll bbb ooo ddd ooo ccc hhh ooo ddd zzz eee nnn iii eee ))) ,,, (cid:3)(cid:3)(cid:3) (czyli(cid:3)śledztwo albo dochodzenie),(cid:3) (cid:449)(cid:449)(cid:449)(cid:449) (cid:3)(cid:3)(cid:3)(cid:3) pppp oooo ssss tttt ęęęę pppp oooo wwww aaaa nnnn iiii uuuu ssss ąąąą dddd oooo wwww yyyy mmmm –––– (cid:3)(cid:3)(cid:3)(cid:3) wwww ssss ąąąą dddd zzzz iiii eeee .... (cid:3)(cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:104)(cid:104)(cid:104) (cid:100)(cid:100)(cid:100) (cid:90)(cid:90)(cid:90) (cid:116)(cid:116)(cid:116) (cid:4)(cid:4)(cid:4) (cid:62)(cid:62)(cid:62) (cid:4)(cid:4)(cid:4) (cid:69)(cid:69)(cid:69) (cid:47)(cid:47)(cid:47) (cid:28)(cid:28)(cid:28) (cid:3)(cid:3)(cid:3) PPP RRR ZZZ EEE SSS ŁŁŁ UUU CCC HHH AAA NNN III AAA (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:104)(cid:100)(cid:90)(cid:116)(cid:4)(cid:62)(cid:4)(cid:69)(cid:47)(cid:28)(cid:3)PRZESŁUCHANIA(cid:3) PPP rrr zzz eee sss łłł uuu ccc hhh aaa nnn iii eee (cid:449)(cid:449)(cid:449) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:393)(cid:393)(cid:393) (cid:396)(cid:396)(cid:396) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:364)(cid:364)(cid:364) (cid:437)(cid:437)(cid:437) (cid:396)(cid:396)(cid:396) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:410)(cid:410)(cid:410) (cid:437)(cid:437)(cid:437) (cid:396)(cid:396)(cid:396) (cid:460)(cid:460)(cid:460) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:853)(cid:853)(cid:853) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:361)(cid:361)(cid:361) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:282)(cid:282)(cid:282) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:400)(cid:400)(cid:400) (cid:410)(cid:410)(cid:410) (cid:272)(cid:272)(cid:272) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:87)(cid:87)(cid:87) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:367)(cid:367)(cid:367) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:272)(cid:272)(cid:272) (cid:361)(cid:361)(cid:361) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:367)(cid:367)(cid:367) (cid:437)(cid:437)(cid:437) (cid:271)(cid:271)(cid:271) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:400)(cid:400)(cid:400) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:282)(cid:282)(cid:282) (cid:460)(cid:460)(cid:460) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:271)(cid:271)(cid:271) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:336)(cid:336)(cid:336) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:396)(cid:396)(cid:396) (cid:336)(cid:336)(cid:336) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:437)(cid:437)(cid:437) (cid:3)(cid:3)(cid:3) Przesłuchanie (cid:449)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:437)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:853)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:282)(cid:374)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:272)(cid:286)(cid:3)(cid:87)(cid:381)(cid:367)(cid:349)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:400)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:381)(cid:396)(cid:336)(cid:258)(cid:374)(cid:437)(cid:3) ppp rrr ooo www aaa ddd zzz ąąą ccc eee ggg ooo ppp ooo sss ttt ęęę ppp ooo www aaa nnn iii eee (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:393)(cid:393)(cid:393) (cid:396)(cid:396)(cid:396) (cid:460)(cid:460)(cid:460) (cid:455)(cid:455)(cid:455) (cid:336)(cid:336)(cid:336) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:410)(cid:410)(cid:410) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:449)(cid:449)(cid:449) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:449)(cid:449)(cid:449) (cid:272)(cid:272)(cid:272) (cid:460)(cid:460)(cid:460) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:3)(cid:3)(cid:3) prowadzącego postępowanie(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:336)(cid:381)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:449)(cid:272)(cid:460)(cid:286)(cid:3) PPP ooo ppp rrr zzz eee sss łłł uuu ccc hhh aaa nnn iii uuu (cid:282)(cid:282)(cid:282) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:400)(cid:400)(cid:400) (cid:410)(cid:410)(cid:410) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:400)(cid:400)(cid:400) (cid:460)(cid:460)(cid:460) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:282)(cid:282)(cid:282) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:393)(cid:393)(cid:393) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:282)(cid:282)(cid:282) (cid:393)(cid:393)(cid:393) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:400)(cid:400)(cid:400) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:282)(cid:282)(cid:282) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:393)(cid:393)(cid:393) (cid:396)(cid:396)(cid:396) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:364)(cid:364)(cid:364) (cid:437)(cid:437)(cid:437) (cid:396)(cid:396)(cid:396) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:410)(cid:410)(cid:410) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:396)(cid:396)(cid:396) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:853)(cid:853)(cid:853) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:393)(cid:393)(cid:393) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:367)(cid:367)(cid:367) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:272)(cid:272)(cid:272) (cid:361)(cid:361)(cid:361) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:410)(cid:410)(cid:410) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:367)(cid:367)(cid:367) (cid:437)(cid:437)(cid:437) (cid:271)(cid:271)(cid:271) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:336)(cid:336)(cid:336) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:3)(cid:3)(cid:3) Po przesłuchaniu (cid:282)(cid:381)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:282)(cid:393)(cid:349)(cid:400)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:381)(cid:282)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:258)(cid:853)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:367)(cid:349)(cid:272)(cid:361)(cid:258)(cid:374)(cid:410)(cid:258)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:349)(cid:374)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3) (cid:296)(cid:296)(cid:296) (cid:437)(cid:437)(cid:437) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:364)(cid:364)(cid:364) (cid:272)(cid:272)(cid:272) (cid:361)(cid:361)(cid:361) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:396)(cid:396)(cid:396) (cid:349)(cid:349)(cid:349) (cid:437)(cid:437)(cid:437) (cid:400)(cid:400)(cid:400) (cid:460)(cid:460)(cid:460) (cid:258)(cid:258)(cid:258) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:282)(cid:282)(cid:282) (cid:381)(cid:381)(cid:381) (cid:364)(cid:364)(cid:364) (cid:437)(cid:437)(cid:437) (cid:373)(cid:373)(cid:373) (cid:286)(cid:286)(cid:286) (cid:374)(cid:374)(cid:374) (cid:410)(cid:410)(cid:410) ... BBB ęęę ddd zzz iii eee www nnn iii mmm nnn aaa ppp iii sss aaa nnn eee (cid:853)(cid:853)(cid:853) (cid:3)(cid:3)(cid:3) ccc ooo mmm óóó www iii łłł (cid:286)(cid:286)(cid:286) śśś /// mmm óóó www iii łłł (cid:258)(cid:258)(cid:258) śśś ... TTT ooo jjj eee sss ttt (cid:296)(cid:437)(cid:374)(cid:364)(cid:272)(cid:361)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:396)(cid:349)(cid:437)(cid:400)(cid:460)(cid:258)(cid:3)(cid:282)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:373)(cid:286)(cid:374)(cid:410). Będzie w nim napisane(cid:853)(cid:3)co mówił(cid:286)ś/mówił(cid:258)ś. To jest ppp rrr ooo ttt ooo kkk óóó łłł ... (cid:3)(cid:3)(cid:3) protokół.(cid:3) SSS ttt rrr ooo nnn aaa 111 zzz 111 222 (cid:3)(cid:3)(cid:3) Strona 1 z 12(cid:3) (cid:3)(cid:3)(cid:3) (cid:3) (cid:87)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:282)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:282)(cid:393)(cid:349)(cid:400)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)m protokołu:(cid:3) (cid:60)(cid:381)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:272)(cid:460)(cid:374)(cid:349)(cid:286) uważnie(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:410)(cid:258)(cid:361)(cid:3)protokół!(cid:3) Możesz poprosić o wprowadzenie poprawek, jeżeli coś jest niezgodne z tym, co mówiłeś/mówiłaś. Możesz też poprosić o(cid:3)dopisanie tego, co mówiłeś/mówiłaś, a co nie zostało zanotowane. Pamiętaj, że każde słowo w protokole może mieć znaczenie. Czasami protokół może zostać Ci odczytany. Zawsze jednak przed podpisaniem protokołu dokładnie się z nim zapoznaj. Napisz także w(cid:3)protokole, zanim go podpiszesz, że ktoś Ci go odczytał.(cid:3) Protokół podpisujesz własnoręcznie – potwierdzając tym samym zapoznanie się z(cid:3)nim i zgodność z Twoimi zeznaniami.(cid:3) Przesłuchanie może być nagrywane. Będziesz o tym poinformowany/poinformowana. Możesz także sam/sama o to poprosić.(cid:3) Przesłuchanie w sądzie (cid:3) W sądzie zeznania świadka są zapisywane przez protokolanta, mogą być również nagrywane (zostaniesz o tym poinformowany/poinformowana). Protokół w sądzie podpisują tylko sędzia i protokolant, dlatego składając zeznania w sali sądowej, nie(cid:3)będziesz podpisywać protokołu.(cid:3) Przed złożeniem zeznań w sądzie świadek, który ukończył 17 lat, składa przyrzeczenie. Jeżeli nie mówisz lub jesteś osobą głuchą, zamiast składać przyrzeczenie ustnie, podpisujesz jego tekst.(cid:3) Sąd może podjąć decyzję, że nie będzie odbierać przyrzeczenia od świadka.(cid:3) NAJWAŻNIEJSZE OBOWIĄZKI I PRAWA ŚWIADKA(cid:3) Musisz stawić się na każde wezwanie organu, który Cię wzywa.(cid:3) Musisz złożyć zeznania i odpowiedzieć na pytania przesłuchującego.(cid:3) Strona 2 z 12(cid:3) Nawet gdy wydaje Ci się, że nic nie wiesz o sprawie lub nie widziałeś / nie widziałaś jakichś zdarzeń czy okoliczności, masz obowiązek stawienia się na przesłuchanie.(cid:3) Nie możesz złożyć zeznań na piśmie ani złożyć organowi, który Cię wezwał, pisma z(cid:3)informacją, że nic nie wiesz w sprawie i nie przyjdziesz na wezwanie.(cid:3) USPRAWIEDLIWIENIE NIEOBECNOŚCI(cid:3) Co zrobić, gdy nie możesz stawić się na wezwanie?(cid:3) Gdy jesteś chory/chora, musisz uzyskać i przedstawić zaświadczenie wystawione przez lekarza sądowego. Wykaz lekarzy sądowych prowadzi prezes każdego sądu okręgowego. Wykaz ten znajdziesz na stronie internetowej sądu okręgowego (cid:3) w zakładce „Lekarze sądowi”. Pamiętaj, że:(cid:3) (cid:349)(cid:374)(cid:374)(cid:286)(cid:3)zaświadczenie lub zwolnienie nie wystarczy(cid:853)(cid:3) (cid:449)(cid:455)(cid:364)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:272)(cid:455)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)usprawiedliwia nieobecności na przesłuchaniu(cid:853)(cid:3) (cid:460)(cid:258)(cid:3)niestawienie się bez usprawiedliwienia grozi kara pieniężna(cid:856)(cid:3)Organ może zarządzić też zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie(cid:3)świadka(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:449)(cid:286)(cid:410)(cid:3) (cid:258)(cid:396)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:856)(cid:3) ZWROT KOSZTÓW(cid:3) Twój przedstawiciel ustawowy (czyli rodzic albo opiekun) może złożyć pismo albo powiedzieć do protokołu, że wnosi o zwrot kosztów dojazdu na wezwanie. Jeśli pracujesz, przysługuje Ci także zwrot dziennego wynagrodzenia, którego nie otrzymasz, bo zamiast do pracy stawiłeś się / stawiłaś się na przesłuchanie.(cid:3) Na złożenie wniosku o zwrot kosztów masz 3 dni od zakończenia czynności.(cid:3) Strona 3 z 12(cid:3) PEŁNOMOCNIK(cid:3) Jeżeli uważasz, że jest to potrzebne dla ochrony Twoich interesów(cid:853)(cid:3)Twój (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:282)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:449)(cid:349)(cid:272)(cid:349)(cid:286)(cid:367)(cid:3)(cid:437)(cid:400)(cid:410)(cid:258)(cid:449)(cid:381)(cid:449)(cid:455)(cid:3)(cid:894)(cid:396)(cid:381)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:272)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:381)(cid:393)(cid:349)(cid:286)(cid:364)(cid:437)(cid:374)(cid:895)(cid:3)(cid:373)(cid:381)że(cid:3)ustanowić pełnomocnika(cid:3)–(cid:3) (cid:258)(cid:282)(cid:449)(cid:381)(cid:364)(cid:258)(cid:410)(cid:258)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3)(cid:396)(cid:258)(cid:282)(cid:272)ę(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381), który będzie Cię reprezentować(cid:3)(cid:449)(cid:3)całym postępowaniu karnym(cid:3)lub podczas jednej czynności postępowania. Jest to wówczas pełnomocnik z wyboru.(cid:3) Jeśli Twojego przedstawiciela ustawowego (rodzica lub opiekuna) nie stać na opłacenie wynagrodzenia dla pełnomocnika, może złożyć wniosek do sądu o wyznaczenie dla Ciebie pełnomocnika z urzędu. Musi jednak wykazać, że nie ma pieniędzy na ustanowienie pełnomocnika z wyboru.(cid:3) Sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, może nie zgodzić się na udział w(cid:3)postępowaniu Twojego pełnomocnika. Dzieje się tak, gdy sąd albo prokurator uzna, że nie wymaga tego obrona Twoich interesów.(cid:3) (cid:100)(cid:116)(cid:75)(cid:58)(cid:28)(cid:3)(cid:24)(cid:4)(cid:69)(cid:28)(cid:3) Zwykła ochrona(cid:3) Niektóre Twoje dane nie są ujawniane w aktach sprawy.(cid:3) Chodzi o dane, takie jak adres zamieszkania, adres miejsca pracy, numer telefonu lub telefaksu, adres poczty elektronicznej. Dane te są zamieszczane w(cid:3)załączniku dostępnym tylko organom postępowania. (cid:3) Ujawnia się go tylko w szczególnych przypadkach.(cid:3) Świadek anonimowy(cid:3) Jeżeli zachodzi uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla Twojego życia, zdrowia, wolności albo mienia w znacznych rozmiarach lub osoby dla Ciebie najbliższej, sąd, a(cid:3)w(cid:3)postępowaniu przygotowawczym prokurator, może wydać postanowienie o(cid:3)zachowaniu w tajemnicy wszystkich okoliczności, które umożliwiają ujawnienie Twojej tożsamości, w tym także danych osobowych. Świadek taki nazywa się świadkiem anonimowym lub świadkiem incognito.(cid:3) Strona 4 z 12(cid:3) Utajniane są takie okoliczności podawane w zeznaniach, które mogłyby doprowadzić do ujawnienia, kim jesteś (na przykład że chodziłeś/chodziłaś z oskarżonym do jednej klasy w(cid:3)szkole podstawowej, mieszkasz naprzeciwko babci oskarżonego). Nie mogą to być jednak okoliczności, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, bo to mogłoby naruszyć prawo do obrony oskarżonego. Oceny, czy dokonać utajnienia, dokonuje prokurator albo sąd. (cid:3) PRZESŁUCHANIE(cid:3) Wyjątkowo możesz zostać przesłuchany/przesłuchana w miejscu, gdzie przebywasz (na(cid:3)przykład w przypadku choroby, niepełnosprawności albo innej przeszkody, której nie da się pokonać). Istnieje też możliwość przesłuchania Cię w drodze wideokonferencji.(cid:3) Podczas postępowania w sądzie możesz być przesłuchany/przesłuchana pod nieobecność oskarżonego na sali rozpraw. Może się to stać, jeżeli obecność oskarżonego krępowałaby Cię, utrudniałaby złożenie zeznań. W takiej sytuacji możesz też zostać przesłuchany/przesłuchana w drodze wideokonferencji.(cid:3) (cid:3) (cid:3) Strona 5 z 12(cid:3) WARTO WIEDZIEĆ, ŻE:(cid:3) (cid:3) (cid:87)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:3) Pamiętaj, że(cid:855)(cid:3) przesłuchaniu (cid:1005)(cid:895)(cid:3)są(cid:282)(cid:3)(cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3) może być Twój (cid:1006)(cid:895)(cid:3)prokurator w postępowaniu (cid:393)(cid:286)łnomocnik(cid:856)(cid:3)(cid:3) (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:336)(cid:381)(cid:410)(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:449)(cid:272)(cid:460)(cid:455)(cid:373)(cid:3)(cid:3) może nie zgodzić się na udział(cid:3) (cid:3) (cid:3) Twojego pełnomocnika(cid:3) (cid:3) (cid:449)(cid:3)przesłuchaniu(cid:856)(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) A co, gdy przebywasz za granicą?(cid:3) Możesz zostać wtedy przesłuchany/przesłuchana przez konsula, ale tylko za Twoją zgodą.(cid:3) Nie stosuje się wtedy przepisów o obowiązku stawiennictwa i(cid:3)konsekwencjach niestawiennictwa na przesłuchanie, udziale biegłych.(cid:3) POUCZENIA(cid:3) Jeżeli ukończyłeś/ukończyłaś 17 lat, ale nie masz jeszcze 18 lat, tuż przed przesłuchaniem zostaniesz pouczony/pouczona o odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy. (cid:3) Jeżeli nie ukończyłeś/ukończyłaś 17 lat, zostaniesz poinformowany/poinformowana o(cid:3)skutkach zeznania nieprawdy lub zatajenia prawdy dla osoby nieletniej.(cid:3) W postępowaniu przygotowawczym pouczenie o obowiązku mówienia prawdy i(cid:3)zakazie ukrywania tego, co wiesz i co jest prawdziwe, przekaże Ci osoba, która będzie Cię przesłuchiwać (na przykład policjant, prokurator). (cid:3) Strona 6 z 12(cid:3) W postępowaniu sądowym pouczenie o obowiązku mówienia prawdy i zakazie ukrywania tego(cid:853)(cid:3)(cid:272)(cid:381)(cid:3)(cid:449)(cid:349)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:3) (cid:349)(cid:3)(cid:272)(cid:381)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:410)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:449)(cid:286)(cid:853)(cid:3)przekaże Ci sędzia. (cid:3) (cid:75)(cid:271)(cid:381)wiązek mówienia (cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:460)(cid:258)(cid:410)(cid:258)(cid:361)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:282)(cid:455)(cid:3) (cid:381)znacza, że nie możesz w postępowaniu kłamać(cid:853)(cid:3) (cid:258)(cid:3)także ukrywać faktów, o których wiesz. (cid:3) (cid:3) PRAWO DO ODMOWY ZEZNAŃ LUB ODPOWIEDZI NA PYTANIA(cid:3) W wyjątkowych przypadkach możesz odmówić zeznań lub odmówić odpowiedzi (cid:374)(cid:258)(cid:3)niektóre pytania.(cid:3) Odmówić zeznań może:(cid:3) (cid:381)(cid:400)(cid:381)(cid:271)(cid:258)(cid:3)najbliższa dla oskarżonego (na przykład żona (cid:367)ub mąż, rodzic, rodzeństwo, dziecko, osoba pozostająca z oskarżonym we wspólnym pożyciu albo będąca(cid:3)przysposobionym/przysposabiającym)(cid:853)(cid:3) świadek, który jest oskarżonym w innej sprawie o współdziałanie w(cid:3)przestępstwie, na którego temat ma zeznawać.(cid:3) Odmówić odpowiedzi na pytania można:(cid:3) (cid:361)eżeli odpowiedź na pytanie mogłaby spowodować dla Ciebie lub osoby dla Ciebie najbliższej (na przykład rodzica, rodzeństwa) odpowiedzialność (cid:460)(cid:258)(cid:3) przestępstwo lub przestępstwo skarbowe(cid:856)(cid:3) Wniosek o zwolnienie z zeznań(cid:3) Jeżeli świadek nie jest osobą najbliższą dla oskarżonego (na przykład (cid:400)(cid:455)(cid:374)(cid:286)(cid:373)(cid:853)(cid:3)córką(cid:853)(cid:3) bratem, siostrą), ale pozostaje z nim w szczególnie bliskich relacjach osobistych, może złożyć (cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:381)(cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:381)(cid:3)(cid:460)(cid:449)(cid:381)(cid:367)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)od składania zeznań.(cid:3)(cid:3) Strona 7 z 12(cid:3) Z prawa do odmowy składania zeznań(cid:3)oraz zwolnienia z zeznań możesz skorzystać nie później niż przed rozpoczęciem pierwszego zeznania(cid:3)w postępowaniu sądowym(cid:856)(cid:3)Jeśli wcześniej złożyłeś/złożyłaś zeznania(cid:853)(cid:3)nie będzie ich można wykorzystać. Są uważane za nieistniejące (czyli tak(cid:853)(cid:3)jakby ich nie było) –(cid:3)nie mogą być dowodem w sprawie, (cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)można ich odtwarzać(cid:856)(cid:3) W sądzie(cid:853)(cid:3)gdyby Twoje zeznania mogły narazić Ciebie albo osobę dla Ciebie najbliższą na hańbę, możesz zażądać przeprowadzenia rozprawy sądowej (cid:460)(cid:3)wyłączeniem jawności(cid:856)(cid:3)Oznacza to, że na sali rozpraw nie będzie publiczności(cid:856)(cid:3) (cid:3) (cid:47)(cid:69)(cid:69)(cid:28)(cid:3)(cid:47)(cid:69)(cid:38)(cid:75)(cid:90)(cid:68)(cid:4)(cid:18)(cid:58)(cid:28)(cid:3) W każdej sprawie możesz zostać, bez Twojej zgody, przesłuchany/przesłuchana (cid:449)(cid:3)obecności lekarza lub psychologa. Są to eksperci nazywani biegłymi sądowymi. (cid:3) Możesz być poddany/poddana(cid:3)oględzinom ciała i badaniu lekarskiemu lub psychologicznemu, a także możesz zostać zbadany(cid:876)(cid:460)(cid:271)(cid:258)(cid:282)(cid:258)(cid:374)(cid:258)(cid:3)przez biegłego (cid:449)(cid:258)(cid:396)(cid:349)(cid:381)(cid:336)(cid:396)(cid:258)(cid:296)(cid:286)(cid:373)(cid:3)(cid:894)(cid:410)(cid:258)(cid:364)(cid:3)(cid:460)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:373)(cid:3)wykrywaczem kłamstw)(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:286)(cid:3)(cid:410)(cid:455)(cid:367)(cid:364)(cid:381)(cid:3)(cid:449)(cid:410)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:853)(cid:3) (cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:449)(cid:455)(cid:396)(cid:258)(cid:460)(cid:349)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)to zgodę(cid:856)(cid:3) Oględziny(cid:3)ciała(cid:3)polegają(cid:3)(cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:381)(cid:271)(cid:286)(cid:361)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:3)(cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:361)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)ciała,(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:400)(cid:460)(cid:437)(cid:364)(cid:349)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:437)(cid:3) (cid:374)(cid:258)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:373)(cid:3)(cid:396)(cid:381)(cid:460)(cid:373)(cid:258)(cid:349)(cid:410)(cid:455)(cid:272)(cid:346)(cid:3)śladów i ich zabezpieczeniu.(cid:3)(cid:3) (cid:3) Strona 8 z 12(cid:3) Jeżeli oględziny albo badanie mogł(cid:455)by być dla Ciebie krępujące i wstydliwe, powinna ich dokonać osoba tej samej płci co Ty, chyba że jest to niemożliwe(cid:856)(cid:3) (cid:17)(cid:286)(cid:460)(cid:3)(cid:100)(cid:449)(cid:381)(cid:361)(cid:286)(cid:361)(cid:3)(cid:460)(cid:336)(cid:381)(cid:282)(cid:455)(cid:3)można(cid:855) (cid:3) pobrać odciski palców,(cid:3) pobrać wymaz ze śluzówki policzków,(cid:3) pobrać próbkę włosów,(cid:3) pobrać ślinę,(cid:3) uzyskać próbę pisma,(cid:3) pobrać zapach,(cid:3) sfotografować Cię,(cid:3) nagrać Twój głos.(cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) (cid:3) TWOJE PRAWA W SZCZEGÓLNYCH OKOLICZNOŚCIACH(cid:3) Pokrzywdzony przesłuchiwany jako świadek (cid:3) Jeżeli jesteś pokrzywdzonym niektórymi przestępstwami (przestępstwem popełnionym z(cid:3)użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub przestępstwem przeciwko wolności, przestępstwem przeciwko wolności seksualnej i obyczajności lub przestępstwem przeciwko rodzinie i opiece) i nie masz 15 lat, przysługują Ci dodatkowe prawa dotyczące przesłuchania, chroniące przed stresem, niepokojem.(cid:3) Zostaniesz przesłuchany/przesłuchana tylko wówczas, gdy Twoje zeznania mogą być istotne dla sprawy. Przesłuchanie poprowadzi sąd. Powinno się ono odbyć tylko raz.(cid:3) Strona 9 z 12(cid:3) Na przesłuchaniu będzie wspierać Cię psycholog. Psycholog powinien być osobą płci wskazanej przez Ciebie, chyba że utrudni to postępowanie. (cid:100)(cid:381)(cid:3)powinno ułatwić Ci składanie zeznań.(cid:3) Przesłuchanie odbywa się w tak zwanym przyjaznym pokoju przesłuchań.(cid:3) Przy przesłuchaniu mogą być obecni Twój przedstawiciel ustawowy (rodzic albo opiekun), osoba, pod której stałą pieczą pozostajesz (tak zwany opiekun faktyczny), bądź wskazana przez Ciebie osoba dorosła.(cid:3) Przesłuchanie jest nagrywane, żeby uniknąć ponownego składania przez Ciebie zeznań.(cid:3) (cid:3) (cid:3) W wyjątkowych sytuacjach możesz zostać przesłuchany/przesłuchana (cid:393)(cid:381)(cid:374)(cid:381)(cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:855)(cid:3) na jaw wyjdą nowe okoliczności(cid:853)(cid:3) sąd uwzględni wniosek oskarżonego, który nie miał obrońcy(cid:853)(cid:3)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:3)(cid:396)(cid:258)(cid:460)(cid:3) pierwszy składałeś/składałaś zeznania.(cid:3) (cid:116)(cid:3)tym szczególnym trybie możesz być przesłuchany/przesłuchana(cid:3)także, gdy (cid:373)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1009)(cid:3)(cid:367)(cid:258)(cid:410)(cid:853)(cid:3)(cid:258)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:373)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:361)(cid:286)(cid:400)(cid:460)(cid:272)(cid:460)(cid:286)(cid:3)(cid:1005)(cid:1012)(cid:3)(cid:367)(cid:258)(cid:410)(cid:856)(cid:3)Może to nastąpić(cid:853)(cid:3)gdy istnieją obawy, że przesłuchanie Ci(cid:286)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:3)w zwykłych warunkach (na przykład w pokoju (cid:393)(cid:396)(cid:381)(cid:364)(cid:437)(cid:396)(cid:258)(cid:410)(cid:381)(cid:396)(cid:258)(cid:3)(cid:258)(cid:367)(cid:271)(cid:381)(cid:3) na sali rozpraw) byłoby dla Ciebie niekorzystne, źle wpływało na (cid:100)woją psychikę, (cid:400)(cid:258)(cid:373)(cid:381)(cid:393)(cid:381)(cid:272)(cid:460)(cid:437)(cid:272)(cid:349)(cid:286)(cid:856)(cid:3) Strona 10 z 12(cid:3) (cid:100)(cid:258)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:3)same zasady przesłuchania (cid:894)(cid:410)(cid:258)(cid:364)(cid:349)(cid:3)(cid:400)(cid:258)(cid:373)(cid:3)(cid:410)(cid:396)(cid:455)(cid:271)(cid:895)(cid:3)obowiązują, jeżeli jesteś (cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:876)(cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:258)(cid:3)przestępstwem zgwałcenia lub wykorzystania (cid:400)(cid:286)(cid:364)(cid:400)(cid:437)(cid:258)(cid:367)(cid:374)(cid:286)(cid:336)(cid:381)(cid:3)(cid:349)(cid:3)masz ukończone 15 lat(cid:856)(cid:3)Wtedy jednak, gdy chcesz, aby w czynności uczestniczył psycholog wskazanej przez Ciebie płci, musisz o to poprosić. Będzie to możliwe(cid:853)(cid:3)jeśli nie utrudni to postępowania.(cid:3) Ś(cid:449)(cid:349)(cid:258)(cid:282)(cid:286)(cid:364)(cid:3)(cid:3) Jeżeli jesteś świadkiem (nie jesteś jednocześnie pokrzywdzonym) (cid:449)(cid:3)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:258)(cid:272)(cid:346)(cid:3) (cid:381)(cid:3)przestępstw(cid:381)(cid:3)popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej (cid:367)(cid:437)(cid:271)(cid:3) przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności lub przestępstwo (cid:393)(cid:396)(cid:460)(cid:286)(cid:272)(cid:349)(cid:449)(cid:364)(cid:381)(cid:3)(cid:396)(cid:381)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:381)(cid:393)(cid:349)(cid:286)(cid:272)(cid:286)(cid:3)(cid:349)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:373)(cid:258)(cid:400)(cid:460)(cid:3)(cid:1005)(cid:1009)(cid:3)(cid:367)(cid:258)(cid:410)(cid:853)(cid:3)przysługują Ci dodatkowe(cid:3)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:258)(cid:3) dotyczące przesłuchania, chroniące przed stres(cid:286)(cid:373)(cid:853)(cid:3)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:381)(cid:361)(cid:286)(cid:373)(cid:856)(cid:3) Zostaniesz przesłuchany/przesłuchana tylko wówczas, jeżeli Twoje zeznania mogą być istotne (cid:282)(cid:367)(cid:258)(cid:3)(cid:400)(cid:393)(cid:396)(cid:258)(cid:449)(cid:455). Przesłuchanie powinno się odbyć tylko jeden(cid:3)(cid:396)(cid:258)(cid:460)(cid:856)(cid:3) Na przesłuchaniu będzie wspierać Cię psycholog(cid:856)(cid:3)Psycholog powinien być osobą płci wskazanej przez Ciebie, chyba że utrudni to postępowanie.(cid:3) (cid:100)(cid:381)(cid:3)powinno ułatwić Ci składanie zeznań.(cid:3) Przesłuchanie odbywa się w (cid:410)(cid:258)(cid:364)(cid:3)(cid:460)(cid:449)(cid:258)(cid:374)(cid:455)(cid:373)(cid:3)przyjaznym pokoju przesłuchań(cid:856)(cid:3) Przy przesłuchaniu (cid:373)(cid:381)gą(cid:3)być (cid:381)(cid:271)(cid:286)(cid:272)(cid:374)(cid:349)(cid:3)Twój przedstawiciel ustawowy (rodzic albo opiekun), osoba, pod której stałą pieczą pozostajesz (tak zwany opiekun faktyczny), bądź wskazana przez (cid:18)(cid:349)(cid:286)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:3)osoba dorosła.(cid:3) Przesłuchanie jest nagrywane, żeby uniknąć ponownego składania przez (cid:18)(cid:349)(cid:286)(cid:271)(cid:349)(cid:286)(cid:3)zeznań.(cid:3) (cid:116)(cid:3)wyjątkowych sytuacjach możesz zostać przesłuchan(cid:455)/przesłuchan(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:374)(cid:381)(cid:449)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:853)(cid:3)(cid:336)(cid:282)(cid:455)(cid:855)(cid:3)(cid:3) na jaw wyjdą nowe okoliczności(cid:3)i trzeba coś wyjaśnić(cid:853)(cid:3) sąd uwzględni wniosek oskarżonego, który nie miał obrońcy(cid:853)(cid:3)(cid:364)(cid:349)(cid:286)(cid:282)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:3)(cid:396)(cid:258)(cid:460)(cid:3) pierwszy składałeś/składałaś zeznania.(cid:3) Strona 11 z 12(cid:3) Jeżeli masz skończone 15 lat(cid:853)(cid:3)będziesz przesłuchan(cid:455)(cid:876)przesłuchan(cid:258)(cid:3) (cid:460)(cid:282)(cid:258)(cid:367)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:894)(cid:449)(cid:349)(cid:282)(cid:286)(cid:381)(cid:364)(cid:381)(cid:374)(cid:296)(cid:286)(cid:396)(cid:286)(cid:374)(cid:272)(cid:361)(cid:258)), jeżeli osobiste stawienie się (cid:374)(cid:258)(cid:3)przesłuchanie mogłoby wpłynąć na Ciebie źle. (cid:3) (cid:100)(cid:116)(cid:75)(cid:58)(cid:4)(cid:3)(cid:75)(cid:18)(cid:44)(cid:90)(cid:75)(cid:69)(cid:4)(cid:3)(cid:3) (cid:58)(cid:258)(cid:364)(cid:381)(cid:3)świadek możesz liczyć na ochronę i pomoc.(cid:3) Gdy istnieje zagrożenie dla Twojego życia lub zdrowia lub Twoich bliskich, możesz otrzymać ochronę (cid:87)(cid:381)(cid:367)(cid:349)(cid:272)(cid:361)(cid:349)(cid:856)(cid:3)(cid:3) Ochrona jest przyznawana na Twój wniosek albo na wniosek organu prowadzącego sprawę, za Twoją zgodą. (cid:3) Ochrona może być udzielona na czas czynności procesowej.(cid:3) Jeżeli zagrożenie jest wysokie, możesz liczyć na ochronę osobistą albo (cid:393)(cid:381)(cid:373)(cid:381)(cid:272)(cid:3)(cid:449)(cid:3)(cid:460)(cid:373)(cid:349)(cid:258)(cid:374)(cid:349)(cid:286)(cid:3)(cid:373)(cid:349)(cid:286)(cid:361)(cid:400)(cid:272)(cid:258)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:271)(cid:455)(cid:410)(cid:437)(cid:856)(cid:3) Wniosek o taką ochronę możesz złożyć do komendanta wojewódzkiego (cid:894)(cid:60)(cid:381)(cid:373)(cid:286)(cid:374)(cid:282)(cid:258)(cid:374)(cid:410)(cid:258)(cid:3)Stołecznego) Policji za(cid:3)pośrednictwem organu, który pr(cid:381)(cid:449)(cid:258)(cid:282)(cid:460)(cid:349)(cid:3) postępowanie (sąd, prokuratura itd.)(cid:856)(cid:3) (cid:87)(cid:75)(cid:68)(cid:75)(cid:18)(cid:3)(cid:24)(cid:62)(cid:4)(cid:3)(cid:18)(cid:47)(cid:28)(cid:17)(cid:47)(cid:28)(cid:3)(cid:47)(cid:3)(cid:100)(cid:116)(cid:75)(cid:47)(cid:18)(cid:44)(cid:3)(cid:17)(cid:62)(cid:47)(cid:94)(cid:60)(cid:47)(cid:18)(cid:44)(cid:3) (cid:100)(cid:455)(cid:3)i Twoi bliscy możecie również uzyskać (cid:393)(cid:381)(cid:373)(cid:381)(cid:272)(cid:3)(cid:393)(cid:400)(cid:455)(cid:272)(cid:346)(cid:381)(cid:367)(cid:381)(cid:336)(cid:349)(cid:272)(cid:460)(cid:374)ą(cid:856)(cid:3) Taką pomoc uzyskasz w Sieci Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem(cid:856)(cid:3) W celu uzyskania pomocy skontaktuj się z (cid:367)inią (cid:393)(cid:381)(cid:373)(cid:381)(cid:272)(cid:455)(cid:3)(cid:393)(cid:381)(cid:364)(cid:396)(cid:460)(cid:455)(cid:449)(cid:282)(cid:460)(cid:381)(cid:374)(cid:455)(cid:373)(cid:3) dostępną pod numerem(cid:855)(cid:3)(cid:1085)(cid:1008)(cid:1012)(cid:3)(cid:1006)(cid:1006)(cid:1006)(cid:3)(cid:1007)(cid:1004)(cid:1013)(cid:3)(cid:1013)(cid:1004)(cid:1004)(cid:856)(cid:3) Pomoc jest nieodpłatna (nie płacisz za nią).(cid:3) Strona 12 z 12(cid:3) ZałącznZikał ąncrzn 6ik nr 6 WZÓR Załącznik nr 6 WZÓR WZÓR Wyjaśnienia co do zakresu uprawnień i obowiązków oraz sposobu i warunków przesłuchania dla świadka nieporadnego ze względu Wyjaśnienia co do zakresu uprawnień i obowiązków oraz sposobu na wiek lub stan zdrowia i warunków przesłuchania dla świadka nieporadnego ze względu na wiek lub stan zdrowia Minister Sprawiedliwości wydał rozporządzenie i załącznik do Minister Sprawiedliwości wydał rozporządzenia. Załącznik nazywa się rozporządzenie i załącznik do Pouczenie o uprawnieniach rozporządzenia. Załącznik nazywa się i obowiązkach świadka. Pouczenie o uprawnieniach i obowiązkach świadka. To jest tekst łatwy do czytania i zrozumienia Pouczenia o uprawnieniach To jest tekst łatwy do czytania i zrozumienia i obowiązkach świadka. Pouczenia o uprawnieniach To opracowanie pomoże Ci zrozumieć, jakie i obowiązkach świadka. prawa i obowiązki ma świadek To opracowanie pomoże Ci zrozumieć, jakie w postępowaniu karnym. prawa i obowiązki ma świadek w postępowaniu karnym. Rozporządzenie znajdziesz w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Rozporządzenie znajdziesz w Dzienniku Poproś o pomoc osobę wspierającą. Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Poproś o pomoc osobę wspierającą. Strona 1 z 24 Strona 1 z 24 Świadek to osoba, która widziała przestępstwo lub coś o nim wie. Świadkiem może być każdy człowiek. Kobieta, mężczyzna, dziecko. Postępowanie karne to praca Policji, prokuratury, innych uprawnionych służb, na przykład Straży Granicznej. To także praca sądu. Wszyscy oni sprawdzają, czy ktoś popełnił przestępstwo. Przestępstwo to na przykład kradzież, oszustwo, pobicie. Świadek w postępowaniu karnym ma prawa i obowiązki.     1. Wezwania i sposób przesłuchania Policja, prokurator, sąd lub inne organy zajmujące się sprawami karnymi mogą wezwać świadka, żeby złożył zeznania. To znaczy, że powiedział, co wie na temat przestępstwa. To jest właśnie przesłuchanie. Strona 2 z 24 Świadek może zostać przesłuchany: • w postępowaniu przygotowawczym. Jest to śledztwo lub dochodzenie, • przed sądem. Podczas przesłuchania świadek mówi to, co wie o przestępstwie. Musi też odpowiedzieć na pytania dotyczące przestępstwa. Świadek ma obowiązek przyjść na przesłuchanie, jeśli dostał wezwanie. Przeczytaj dokładnie wezwanie. Jest tam napisane, gdzie masz się stawić. Jest też dzień i godzina przesłuchania.     2. Usprawiedliwienie nieobecności Jeśli jesteś chory i nie możesz przyjść na wezwanie, musisz przesłać zaświadczenie lekarskie. Ważne! Takie zaświadczenie może napisać tylko lekarz sądowy. Możesz też usprawiedliwić nieobecność w innych sytuacjach. Na przykład gdy zdarzy się wypadek i nie możesz przyjść. Jeśli bez ważnego powodu nie przyjdziesz na wezwanie, na przykład do sądu na rozprawę, dostaniesz karę. Na przykład: • będziesz musiał zapłacić karę pieniężną, • Policja przyjedzie po Ciebie i zawiezie Cię do sądu, • trafisz do aresztu. Areszt to więzienie. Możesz być w areszcie najwięcej 30 dni. Strona 3 z 24     3. Zwrot kosztów Świadek może złożyć wniosek o zwrot kosztów. Koszty to pieniądze, które musiałeś wydać na udział w postępowaniu. Na przykład pieniądze za dojazdy do sądu na przesłuchania i rozprawy. Wniosek musisz złożyć w ciągu 3 dni od czynności, na którą przyjechałeś. Na przykład 3 dni od przesłuchania. Możesz napisać wniosek lub powiedzieć o tym osobie, która Cię przesłuchuje. Ta osoba, na przykład sędzia, wpisze Twoją prośbę do protokołu.     4. Sposób przesłuchania Zwykłe przesłuchanie odbywa się na Policji, w prokuraturze, w sądzie lub w siedzibie innego organu zajmującego się sprawami karnymi. Na przykład w siedzibie Straży Granicznej. Są wyjątki. Masz prawo do przesłuchania w miejscu zamieszkania lub pobytu. Na przykład w szpitalu. Policja, prokurator lub sędzia przyjadą do Ciebie, jeśli nie możesz przyjechać na przesłuchanie. Na przykład kiedy: • jesteś chory w szpitalu, • poruszasz się na wózku i nie masz jak przyjechać na przesłuchanie. Strona 4 z 24 Masz prawo prosić, żeby przesłuchać Cię przez Internet. Jest to wideokonferencja. Gdy sprawa jest w sądzie, a Ty nie chcesz zeznawać przy oskarżonym, możesz: • wziąć udział w przesłuchaniu przez Internet, • zeznawać, gdy oskarżonego nie ma na sali rozpraw. Oskarżony to osoba, która mogła popełnić przestępstwo. Tak uważa prokurator. Sąd ustala, czy są na to dowody.     5. Przesłuchanie przez konsula Jeśli w czasie postępowania jesteś za granicą Polski, również możesz wziąć udział w przesłuchaniu. W takiej sytuacji przesłucha Cię konsul. Konsul to urzędnik. Jest przedstawicielem Polski w innym kraju. Strona 5 z 24 Ważne! Konsul może Cię przesłuchać tylko wtedy, kiedy się na to zgodzisz. Możesz odmówić udziału w przesłuchaniu. Jeśli nie rozumiesz swoich praw i obowiązków, poproś prowadzącego postępowanie, żeby Ci wszystko wyjaśnił. Musisz podpisać oświadczenie, że zostałeś pouczony. To znaczy, że wszystko zrozumiałeś.     6. Przesłuchanie z udziałem biegłego i badania Czasami w czasie przesłuchania świadka w pomieszczeniu będzie biegły sądowy. Biegły sądowy to specjalista. Na przykład psycholog lub lekarz. Biegły sądowy będzie obserwował, jak się zachowujesz. Jak reagujesz na pytania prokuratora lub sędziego. Prokurator lub sąd wezwie biegłego sądowego, jeśli stwierdzi, że możesz: • być osobą z niepełnosprawnością intelektualną, • mieć problemy ze zdrowiem psychicznym. Na przykład chorujesz na depresję i schizofrenię, • mieć problemy ze zrozumieniem tego, co się wydarzyło. Strona 6 z 24 Nie musisz zeznawać, jeśli na przykład oskarżony jest Twoim mężem, rodzicem lub dzieckiem. Czyli oskarżony jest osobą najbliższą. Wtedy możesz odmówić składania zeznań. Wtedy nie weźmiesz udziału w przesłuchaniu z biegłym sądowym. Może zbadać Cię lekarz lub psycholog. Zrobi to, jeśli zgodzisz się na badanie. Prokurator lub sąd ustala, kto jest sprawcą przestępstwa. Czasami chce sprawdzić, czy świadek mógł popełnić przestępstwo. Dlatego może bez Twojej zgody: • sprawdzić Twoje odciski palców, • wziąć do badania Twoje włosy lub ślinę, • wziąć ubranie z Twoim zapachem skóry, • poprosić Cię żebyś coś napisał. Prokurator lub sąd może też zrobić Ci zdjęcie lub nagrać Twój głos. Jeśli zgodzisz się, biegły sądowy zbada Cię urządzeniem o nazwie wykrywacz kłamstw. Dzięki wykrywaczowi kłamstw sprawdzi, czy mówisz prawdę. Strona 7 z 24     7. Pouczenia Przed przesłuchaniem policjant, prokurator lub sędzia powie Ci o odpowiedzialności karnej. To znaczy, że w czasie składania zeznań musisz powiedzieć prawdę. Jeśli skłamiesz lub nie powiesz, co wiesz o przestępstwie, możesz zostać ukarany. W czasie przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym dostaniesz do podpisu oświadczenie. W oświadczeniu jest informacja, że policjant lub prokurator powiedział Ci o odpowiedzialności karnej. Jeśli podpiszesz oświadczenie, to potwierdzisz, że policjant lub prokurator powiedział Ci o odpowiedzialności karnej. W sądzie musisz powiedzieć przyrzeczenie, że będziesz zeznawać prawdę. Osoby niemówiące lub głuche muszą podpisać przyrzeczenie. Czasem sędzia nie chce od Ciebie przyrzeczenia. Możesz poprosić sąd, żeby rozprawa była niejawna. Na przykład gdy w czasie przesłuchania w sądzie musisz powiedzieć o wstydliwych sprawach. Albo o czymś złym o Tobie lub osobie bliskiej. Nazywa się to hańba. Strona 8 z 24 Na rozprawie niejawnej oprócz sędziego będziesz Ty, będą pokrzywdzony i jego adwokat oraz oskarżony i jego obrońca. Na rozprawie niejawnej nie będzie publiczności.     8. Odmowa składania zeznań lub odpowiedzi na pytanie Jako świadek masz prawo odmówić składania zeznań, jeśli: • oskarżonym jest Twój mąż, żona, rodzic, dziecko, • oskarżonym jest były mąż lub była żona, • prokurator oskarżył Cię o udział w czynie, o którym masz zeznawać. Twoje postępowanie toczy się oddzielnie. W czasie przesłuchania możesz odmówić odpowiedzi na pytanie. Na przykład jeśli przez swoją odpowiedź Ty lub Twoi bliscy możecie być oskarżeni o przestępstwo. Ważne! W niektórych sytuacjach świadek ma prawo odmówić składania zeznań w postępowaniu sądowym. Musisz to zrobić przed pierwszym przesłuchaniem w sądzie. Strona 9 z 24 W takiej sytuacji Twoje zeznania z postępowania przygotowawczego nie będą dowodem. Sąd może tylko wykorzystać informacje z protokołu badania lekarskiego.     9. Zwolnienie od złożenia zeznań lub odpowiedzi na pytanie Świadek ma prawo odmówić składania zeznań lub odmówić odpowiedzi na pytanie, jeśli oskarżonym jest bliska osoba. Na przykład najbliższy przyjaciel lub narzeczona. W takiej sytuacji możesz złożyć wniosek. Nazywa się to wniosek o zwolnienie od złożenia zeznania. Musisz go złożyć w sądzie przed rozpoczęciem pierwszego zeznania w postępowaniu sądowym. Po uwzględnieniu wniosku nikt w sądzie nie może wykorzystać Twoich wcześniejszych zeznań. Strona 10 z 24 Szczególne tryby przesłuchania pokrzywdzonego i świadka S zczególne tryby przesłuchania pokrzywdzonego i świadka     10. Przesłuchanie pokrzywdzonego, który 1n0ie. Pukrzoeńscłuzycłh 1a5n ilea tp okrzywdzonego, który n ie ukończył 15 lat To przesłuchanie jest dla pokrzywdzonego Ti oje dpnrzoecszłeuścnhiaen śiew jieasdtk dal ap rpzoeksrtzęypwstdwzao,n ketgóory im jead mnonciezje nśinżi e1 5ś wlaiat.d Jkeas tp srztoessotęwpasntwe a , który mwtae dmyn, igedj yn ijże s1t5e śla pt.o Jkerzsyt wstdozsoonwyamn,e b o na wprtzeydkył,a gdd: y jesteś pokrzywdzonym, bo na przykład: • doświadczyłeś przemocy. Na przykład • dktoośśw Ciaięd cbziył, łeś przemocy. Na przykład ktoś Cię bił, • ktoś Ci groził, że Cię skrzywdzi. • kNtao śp Crziy gkrłaodz iłż, eż eC Cięi ęp osbkirjzey lwubd zzi.a bije, Na przykład że Cię pobije lub zabije, • ktoś Cię zamknął w domu na kilka dni • kbteozś jCedięz eznaima ki npąicł iwa. dI onmieu p noaz wkoilkliał w dynjśi ć. Tboe zje jsetd pzrezneisat ęi ppsictiwao. Ip nrizee pciowzkwoo wliło wlnyojśśćc.i , To jest przestępstwo przeciwko wolności, • doświadczyłeś przemocy seksualnej. • dNoaś pwrizaydkcłzaydł ekśto pśr zzemmuoscił yC sięe kdsou astlnoseuj. n ku Nseak spurzaylnkełagdo k ltuobś dzomtyuksaiłł CTwięo dicoh s mtoiseujsnck u sinetkysmunaylnche gboe zlu Tbw doojteyjk zagł oTdwyo. i ch miejsc Tinot yjemsnt ypcrhze bsetęzp Tswtwooje jp zrzgeocdiyw. wolności Tseok jseusta plnrezje, stępstwo przeciw wolności seksualnej, Strona 11 z 24 Strona 11 z 24 • doświadczyłeś przemocy przeciwko rodzinie i opiece. Na przykład kiedy Twój rodzic bił Cię, krzyczał na Ciebie lub zmuszał Cię do picia alkoholu. W tych sytuacjach sąd przesłucha Cię tylko, gdy może to być bardzo ważne dla sprawy. Tylko jeden raz. Przesłuchanie będzie w odpowiednio przygotowanym przyjaznym pokoju. W czasie przesłuchania sąd będzie Cię nagrywać. W przyjaznym pokoju jest też biegły psycholog. Psycholog sprawdza, jak się czujesz, czy rozumiesz pytania. Jeśli jesteś dziewczyną, możesz poprosić sąd, żeby psychologiem była kobieta. W czasie przesłuchania możesz być z bliską, dorosłą osobą. Wybierz osobę, przy której będziesz się dobrze czuć. Będziesz mógł swobodnie odpowiadać na pytania. Strona 12 z 24 Ważne! Tylko w wyjątkowych sytuacjach sąd może przesłuchać Cię drugi raz.     11. Przesłuchanie małoletniego świadka, który nie ukończył 15 lat To przesłuchanie jest dla świadka przestępstwa, który ma mniej niż 15 lat. Jest stosowane wtedy, gdy świadek wie, że podejrzany na przykład: • stosował przemoc. Na przykład kogoś bił, • groził, że kogoś skrzywdzi. Na przykład groził swojej żonie, że ją pobije lub zabije, • stosował przemoc seksualną. Na przykład wiesz od swojej siostry, że jej szef zmusił ją do stosunku seksualnego. Dotykał jej miejsc intymnych bez jej zgody, • stosował przemoc przeciwko rodzinie i opiece. Na przykład widziałeś, jak sąsiad bił dziecko, krzyczał na nie lub zmuszał do picia alkoholu. Strona 13 z 24 W tych sytuacjach sąd przesłucha Cię tylko wtedy, gdy może to być bardzo ważne dla sprawy. Tylko jeden raz. Przesłuchanie będzie w odpowiednio przygotowanym przyjaznym pokoju. W czasie przesłuchania sąd będzie Cię nagrywać. W czasie przesłuchania możesz być z bliską, dorosłą osobą. Możesz wybrać osobę, przy której będziesz się dobrze czuć. Będziesz mógł swobodnie odpowiadać na pytania. Ważne! Tylko w wyjątkowych sytuacjach sąd może przesłuchać Cię drugi raz. Jeśli uczestniczyłeś w jakimś innym przestępstwie, sąd przesłucha Cię w inny sposób. Strona 14 z 24     12. Przesłuchanie pokrzywdzonego przestępstwem seksualnym To przesłuchanie jest dla pokrzywdzonego przestępstwem seksualnym i jednocześnie świadka, który ma 15 lat. Będziesz tak przesłuchany, jeśli ktoś Cię zgwałcił lub wykorzystał seksualnie. Zgwałcić to zmusić kogoś do stosunku seksualnego. Wykorzystać seksualnie to na przykład zmusić kogoś, żeby pokazał swoje miejsca intymne, albo nakłonić do stosunku seksualnego kogoś, kto ma trudną sytuację i obawia się odmówić. Sąd przesłucha Cię tylko, gdy może to być bardzo ważne dla sprawy. Tylko jeden raz. Przesłuchanie będzie w przygotowanym przyjaznym pokoju. W czasie przesłuchania sąd będzie Cię nagrywać. W czasie przesłuchania możesz być z bliską, dorosłą osobą. Wybierz osobę, przy której będziesz się dobrze czuć. Będziesz mógł swobodnie odpowiadać na pytania. Strona 15 z 24 Ważne! W czasie przesłuchania będzie z Tobą biegły psycholog. Jeśli jesteś kobietą, możesz poprosić sąd, żeby biegłym sądowym również była kobieta.     13. Przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego, który ukończył 15 lat Jeśli świadek, który jest też pokrzywdzonym, ma więcej niż 15 lat ale nie skończył 18 lat to sąd też może go przesłuchać w przyjaznym pokoju. Wtedy, gdy zwykłe przesłuchanie będzie nieprzyjemne i trudne dla świadka. Możesz być tak przesłuchany, gdy: • doświadczyłeś przemocy. Na przykład ktoś Cię bił, • ktoś Ci groził, że Cię skrzywdzi. Na przykład że Cię pobije lub zabije, • ktoś Cię zamknął w domu na kilka dni bez jedzenia i picia. I nie pozwolił wyjść. To jest przestępstwo przeciwko wolności, Strona 16 z 24 • doświadczyłeś/doświadczyłaś przemocy seksualnej. Na przykład ktoś zmusił Cię do stosunku seksualnego lub dotykał Twoich miejsc intymnych bez Twojej zgody. To jest przestępstwo przeciw wolności seksualnej, • doświadczyłeś przemocy przeciwko rodzinie i opiece. Na przykład Twój rodzic bił Cię, krzyczał na Ciebie lub zmuszał Cię do picia alkoholu. W tych sytuacjach jesteś pokrzywdzonym i świadkiem przestępstwa. Sąd przesłucha Cię tylko, gdy jest to bardzo ważne dla sprawy. Tylko jeden raz. Przesłuchanie będzie w odpowiednio przygotowanym przyjaznym pokoju. W czasie przesłuchania sąd będzie Cię nagrywać. W czasie przesłuchania możesz być z bliską, dorosłą osobą. Możesz wybrać osobę, przy której będziesz dobrze się czuć. Będziesz mógł swobodnie odpowiadać na pytania. Strona 17 z 24 Ważne! Tylko w wyjątkowych sytuacjach sąd może przesłuchać Cię drugi raz.     14. Przesłuchanie małoletniego świadka, który ukończył 15 lat Sąd przesłucha świadka, który ma więcej niż 15 lat, ale nie skończył 18 lat, kiedy świadek wie, że podejrzany: • stosował przemoc. Na przykład kogoś bił, • groził, że kogoś skrzywdzi. Na przykład groził swojej żonie, że ją pobije lub zabije, • stosował przemoc seksualną. Na przykład wiesz od swojej siostry, że jej szef zmusił ją do stosunku seksualnego i dotykał jej miejsc intymnych bez jej zgody. Strona 18 z 24 • stosował przemoc przeciwko rodzinie i opiece. Na przykład widziałeś, jak sąsiad bił dziecko, krzyczał na nie lub zmuszał do picia alkoholu. W tych sytuacjach sąd przesłucha Cię jeden raz. Przesłuchanie odbędzie się przez Internet w czasie wideokonferencji W czasie przesłuchania sąd będzie Cię nagrywać. Ważne! Jeśli uczestniczyłeś w jakimś innym przestępstwie, sąd przesłucha Cię w inny sposób.     15. Przesłuchanie świadka ze szczególnymi potrzebami To przesłuchanie jest dla pokrzywdzonego oraz dla świadka przestępstwa, gdy: • ich zeznania są bardzo ważne dla sprawy, • zwykłe przesłuchanie będzie dla nich trudne i niedobre dla ich zdrowia. Strona 19 z 24 To przesłuchanie dla osób, które mają: • problemy ze zdrowiem psychicznym, • zaburzenia rozwojowe, • trudności, by obserwować albo opowiedzieć, co się wydarzyło. Gdy jesteś taką osobą, sąd przesłucha Cię jeden raz. Przesłuchanie będzie w odpowiednio przygotowanym przyjaznym pokoju. Przesłuchanie może być też w innym miejscu, gdzie będzie Ci wygodnie. Przy przesłuchaniu będzie psycholog. Jeśli jesteś kobietą, możesz poprosić sąd, żeby biegłym sądowym również była kobieta. W czasie przesłuchania sąd będzie Cię nagrywać. W czasie przesłuchania możesz być ze swoim opiekunem albo bliską osobą dorosłą. Jeśli tego potrzebujesz, będzie: • tłumacz języka migowego, • specjalista zakresu komunikacji wspomagającej i alternatywnej. To biegły sądowy. Strona 20 z 24 Ważne! Tylko w wyjątkowych sytuacjach sąd może przesłuchać Cię drugi raz.     16. Ochrona danych świadka Twoje dane osobowe nie będą ujawnione w aktach sprawy. To znaczy, że podejrzany lub oskarżony nie zobaczy: • Twojego adresu zamieszkania, • nazwy i adresu Twojego miejsca pracy, • Twojego mejla i numeru telefonu. Twoje dane będą w innym dokumencie. Ten dokument zobaczy tylko prokuratura lub sąd. Tylko w wyjątkowych sytuacjach można ujawnić Twoje dane. W czasie przesłuchania sędzia ani obrońca oskarżonego nie mogą pytać Cię: • gdzie mieszkasz, • gdzie pracujesz. Muszą tak zadać pytanie, żebyś nie musiał o tym mówić. Strona 21 z 24 Jeśli Ty i Twoi najbliżsi boicie się oskarżonego, możesz poprosić prokuratora lub sąd, żeby nie podawał żadnych informacji na Twój temat. Nawet Twojego imienia i nazwiska. Będziesz wtedy świadkiem anonimowym. Tylko sędzia albo prokurator będzie wiedział, kim jesteś.     17. Ochrona i pomoc dla świadka Świadek ma prawo do ochrony i pomocy. Jeśli Ty lub Twoi najbliżsi czujecie, że podejrzany lub oskarżony może zrobić Wam krzywdę, poproś o pomoc Policję. Musisz złożyć wniosek o ochronę Policji w czasie postępowania. Wniosek o ochronę piszesz do komendanta wojewódzkiego Policji. Komendant wojewódzki jest szefem wszystkich policjantów w województwie. W Warszawie piszesz do Komendanta Stołecznego Policji. Ale składasz ten wniosek do prokuratury lub sądu. Jeśli bardzo boisz się o Wasze życie, napisz wniosek o ochronę osobistą lub pomoc w zmianie miejsca zamieszkania. Wtedy dostaniecie ochronę Policji. Policja pomoże Wam znaleźć inne miejsce zamieszkania na czas postępowania. Strona 22 z 24 Świadek i jego najbliżsi mają prawo do darmowej pomocy z różnych fundacji i stowarzyszeń. To Sieć Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem. W Sieci Pomocy są: • lekarze, • psycholodzy, • rehabilitanci, • prawnicy. Możesz dostać tam pomoc psychologiczną. Nie płacisz za nią. Więcej informacji o pomocy z Funduszu Ministerstwo Sprawiedliwości Sprawiedliwości znajdziesz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Możesz też zadzwonić pod numer +48 222 309 900.     18. Pełnomocnik Świadek ma prawo do pomocy pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny. Strona 23 z 24 Pełnomocnik pomoże Ci przygotować się do postępowania. Pomoże napisać pismo lub wypełnić wniosek. Będzie reprezentować Cię w czasie rozprawy sądowej. Jeśli nie masz pieniędzy, sąd może wybrać dla Ciebie pełnomocnika z urzędu. Za pełnomocnika z urzędu nie musisz płacić. Żeby dostać pełnomocnika z urzędu, musisz napisać wniosek i wysłać go do sądu. Prokurator lub sąd mogą odmówić Ci pomocy pełnomocnika z urzędu. Zrobią to, jeśli stwierdzą, że nie potrzebujesz pełnomocnika. Strona 24 z 24